Przedstaw historię psychologi sądowej do czasów współczesnych:
Początki psychologii sądowej sięgają schyłku XVII wieku (okres narastania głębokich przemian polityczno-ustrojowych i społecznych):
Cesare Beccaria- rewolucyjne poglądy nt. istoty kary.
Anglia- Jeremy Bentham( prawnik i pisarz) - reforma w zakresie prawa karnego, więziennictwa
zainteresowanie problemem „osobowości przestępczej”
Carl von Eckartschausen- I raz w 1791r. w rozprawie naukowej („ O konieczności wiedzy psychologicznej przy badaniu przestępców”) padł termin „psychologia kryminalna”
Początek XIX wieku:
rozwój badań nad zastosowaniem wiedzy psychologicznej w praktyce sadowej
1812r. Rozprawa francuskiego matematyka Pierre'a Simona de Laplace'a pt.”Analityczna teroria prawdopodobieństwa” - propozycja podziału zeznań na kategorie wg kryteriów fałszu i omyłki( stosowane do dnia dzisiejszego w psychologii zeznań świadków)
Świadek nie kłamie i nie myli się
Świadek nie kłamie ale myli się
Świadek kłamie, lecz myli się
Świadek kłamie i nie myli się
badania nad osobowością przestępczą doprowadziły do powstania jednej z najgłośniejszych koncepcji kryminologicznych, a zarazem psychologicznej koncepcji człowieka- antropologizmu. Jego twórcą był Włoch Cesare Lambrosa
1838r. Isaac Ray- rozróżnienie pomiędzy jednostką przestępczą a chorą psychicznie
1888r. Von Liszt,von Hamel, Prins założyli Międzynarodową Unię Prawa Karnego.
Von Liszt orędownikiem powiązania teorii prawa karnego z psychologią i psychiatrią.
1893r. „Podręcznik sędziego śledczego” Hanssa Grossa - data narodzin współczesnej kryminalistyki
1898r. „Psychologia kryminalna” - praca poświęcona psychologicznym podstawom wymiaru sprawiedliwości- wiele autorów uważa ten rok za datę narodzin psychologii sądowej
Pionierzy psycjologii sądowej: Hans Gross, Alfred Binet, William Stern, Eugene Claperede,Otto Lipman, Paul Plaut, Franz von Liszt.
Francja:
Alfred Binet- badania nad sugestią, jego praca(“Sugestia” wydana w 1900r.) zapoczątkowały rozwój psychologii zeznań
Niemcy:
William Stern- w 1902r. “Z psychologii zeznań”
W 1903r. William Stern był jako pierwszy w historii psycholog powołany w charakterze biegłego sądowego do oceny zeznań.
Po bliskich współpracowniczek Sterna należała Polka Romana Wiśniacka
W 1906r. William Stern I Otto Lippmanem utworzyli Instytut Psychologii Stwosowanej I Badań Psychologicznych.
Otto Lippman badanie nad uwarunkowaniem kłamstwa dzieci, w 1914r. “Podstawy psychologii dla prawników”
Z Niemiec przeniesiono psychologię sądową na kontynent amerykański.
W Ameryce przeciwko struktutralizmowi Wundta wystąpił William James- jednen z prekursorów terii funkcjonalnych.
Munsterberg wydał w 1908r. “Pracę na ławie dla świadków” dającą początek amerykańskiej “legal psychology”.
Badania nad konstrukcją Poligrafu- aparatu mierzącego zniamy fizjologiczne towarzące zenawaniu, zwłąszcza nieszczeremu.
Wynalezienie tej maszyny przypisuje się Jamesowi Mac Kenziemu.
Munsterberg sugestia o związku niektóych zmian fizjologicznych z przejawami emocji towarzyszących kłamstwu.
Poszukiwanie metod “ wykrywania prawdy” - próba aplikowania zeznającym środków odurzających. Próby te zapoczątkowane w Ameryce u schyłku XVIII wieku doprowadziły do wynalezienia w 1923r. R.E. Hause'a skopolaminy.
1924r. Marston przeprowadził serię badań dotyczących efektów przesłuchania świadków przy użyciu różnych metod pytania.
Rosja:
Laboratorium psychologii ekspeymentalnej, którym kierował Łuria jeden z pierwszych eksperymentujących psychologów sądowych
W 1930r. Na I wszechzwiązkowym zjeździe w sprawie wychowania ustanowiono dla psychologii sądowej status samodzielnej dziedziny naukowej
Oprócz badań nad osobowością przestępczą rozwijały się 2 inne kierunki:
psychologiczne badania stanu faktycznego
(psychologiczny odpowiednik metod poligraficznych, jej przedmiotem były badania nad prawidłowościami kształtowania się spostrzeżeń I zeznawania o nich)
zagadnienia sądowej ekspertyzy psychologicznej
Psychologia sądowa w Polsce- tradycja I stan obecny:
1870r. “Miłość, zbrodnia,wiara i moralność. Kilka studiów z psychologii kryminalnej.” Juliana Ochorowicza- I praca w całości poświęcona psychologii kryminalnej.
1899r. “podręcznik medycyny sądowej” Leona Wachholz'a
W pracach polskich kryminologów znalały swoje odbicie idee lombrozistów
1909r. W. Makowski - Teoria przyczyn przestępczości(r=p)
Osobowość można opisać na podsawie dwóch cech dymensjonalnych:
r- siły I natężenia procesów ruchowych (emocjonalnych)
p- siły I natężenia procesó poznawczych (intelektualnych)
przewaga p - ludzie reflakcyjni
przewaga r - ludzie bojaźliwi
najwyższe predyspozycje przestępcze ludzie z układem r= p111
prace Grossa, Sterna I Bineta popularyzowano w Polsce, jeden z pierwszych propagatorów- Adam Cygielstreich
badania nad fizjognomiką- techniką umożliwiającą interpretację komunikatów pozawerbalnych
1924r. I poradnia psychologiczna dla nieletnich, prowadzona przez Zofię Szymańską
1928r. Założono w Krakowie Instytut Ekspertyz Sądowych, który reaktywowano po wojnie
pod koniec lat 20-stych swoją działalność rozpoczęła Romana Wiśniacka, przez wielu uważana za pionierkę polskiej psychologii sądowej- jej duży wkład w psychologię zeznań.
Duże zasługi Stefana Baley'a- wielkie znaczenie przypisywał ekspertyzom sądowym, brał udział w dochodzeniach, przez Soukup'a zaliczany do europejskiego kręgu pionierów ekspertyzy psychologicznej
prekursorzy opiniodastwa sądowo- psychologicznego w sprawach nieletnich:
Maria Żebrowska
Joanna Kunicka (problemy kłamstwa dziecięcego)
Stefan Błachowski
lata 50-te - ostry kryzys polskiej psychologi, zastój w badaniach naukowych I publikacjach
prekursor polskiej powojennej psychologi sądowej- Paweł Horoszowski
( zajmował się przede wszystkim psychologią przesłuchania)
Aktywność środowiska prawników wrocławskich- stosowanie w procesie przesłuchania wiedzy psychologicznej
Dzięciołowski- postulat poszerzenia problematyki prawno-kryminologicznej o analizy socjologiczne
W latach 60-tych utworzona poznańska szkoła psycholgiczna przez Andrzeja Lewickiego rozwijała idee psychologii penitencjarnej
Adam Szumusik(kierownik Katedry Psychiatrii Sądowej na Akademi Medycznej W Ktrakowie) wspierał doskonalenie współpracy psychiatryczno- psychologicznej, zwłaszcza w sprawach karnych
Z Leśniakiem I Gierowskim opracował model współpracy psychiatryczno-psychologicznej w ekspertyzach dotyczących zabójstw I przestępstw agresywnych
Alicja Sokołowska- model ekspertyzy sądowo- psychologicznej w sprawch nieletnich
Koniec lat 70-tych pierwsze publikacje dotyczące zeznań świadków M Stanika z UŚ w Katowicach. Powtórzywszy klasyczne badania Marstona Stanik stworzył kompleksowy teoretyczny model sytuacji składania zeznań.
Na UŚ wprowadzono w roku 1984 specjalizację z zakresu psychologii sądowej dla studentów psychologii
Od 1987r. Istnieje Podyplomowe Studium Psychologii Sądowej przeznaczone dla biegłych w sprawach rod.zinnych