Autorski PROGRAM KÓŁKA MATEMATYCZNEGO

„Matematyka da się lubić”

Opracowała: mgr Bogusława Woźniak nauczycielka matematyki
w Publicznej Szkole Podstawowej Nr 4 Ostrowcu Świętokrzyskim.

Spis treści:

1. Wstęp

2. Cele kształcenia

3. Procedury osiągania celów

4. Metody i formy pracy

5. Środki dydaktyczne

6. Treści nauczania

7. Przewidywane efekty

8. Literatura

9. Ewaluacja

1. Wstęp

Program pracy z uczniem zdolnym matematycznie obejmuje drugi szczebel nauki szkolnej - klasy IV - VI. Przewidziany on jest do realizacji w ciągu roku szkolnego,

w wymiarze 1 godziny tygodniowo dla poszczególnych klas. Ma na celu poszerzenie oraz pogłębienie wiadomości i umiejętności matematycznych, kształtowanie postaw twórczych, rozwijanie pomysłowości w myśleniu i działaniu.

Zadaniem pedagoga jest poszukiwanie, tworzenie takich metod kształcenia
i wychowania, które w atmosferze radości pozwalają uzyskać jak najlepsze rezultaty.

Prowadzenie zajęć z uczniem uzdolnionym matematycznie wymaga dużego zaangażowania ze strony nauczyciela i przygotowania odpowiednich materiałów do zajęć.

2. Cele kształcenia:

• rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań matematycznych,

• rozwijanie uzdolnień,

• aktywizowanie ucznia, zachęcanie do przejawiania inicjatywy i realizowania własnych pomysłów,

• rozwijanie umiejętności poszukiwania różnych, nietypowych rozwiązań,

• kształtowanie giętkości i oryginalności myślenia,

• uczenie uważnego analizowania treści zadania i niekonwencjonalnego sposobu dochodzenia do poprawnego wyniku,

• stosowanie symboli literowych i rysunków przy rozwiązywaniu zadań,

• korzystanie z informacji za pomocą tabel i wykresów,

• wdrażanie do rozwiązywania różnych problemów praktycznych ,

• przygotowanie uczniów do udziału w konkursach matematycznych ,

• kształtowanie umiejętności stosowania matematyki w różnych dziedzinach nauki,

• kształtowanie zasad dobrej organizacji pracy, dyscypliny myślenia, staranności, krytycyzmu, stałego korygowania błędów, uznawania racji popartych poprawnym rozumowaniem, tolerancji wobec innych.

3. Procedury osiągania celów

Osiąganie stawianych celów poznawczych następuje poprzez:

• nawiązanie do osobistych doświadczeń dziecka związanych z kręgami matematycznymi,

• rozwijanie wyobraźni matematycznej,

• tworzenie możliwości uczenia się, odkrywanie i tworzenie „własnej” matematyki,

• podejmowanie zadań z różnorodnych sfer działalności człowieka,

• badanie konkretnego zjawiska w którym opis ilościowy i geometryczny odgrywają ważną rolę w poznaniu świata.

4. Pomiar osiągnięć

Ocenianie i kontrolowanie uczniów następuje poprzez:

• obserwację pracy poszczególnych uczniów, ich aktywność i zaangażowanie,

• ocenianie pracy indywidualnej i w grupach,

• eksponowanie prac uczniów,

• organizowanie konkursów.

5. Metody i formy pracy:

Metody:

• podająca: praca z tekstem, pogadanka,

• eksponująca: konkurs na wykonanie zadań w grupach, zawody matematyczne,

• problemowa: rozwiązywanie zadań o podwyższonym stopniu trudności,

• praca indywidualna,

• praca w grupach.

Formy pracy:

• sporządzanie pomocy naukowych i opieka nad pracownią matematyczną,

• zaprojektowanie gazetki o tematyce matematycznej,

• przygotowywanie konkursów i innych imprez matematycznych,

• rozwiązywanie zagadek matematycznych, logicznych i rysunkowych,

• wykonywanie prac praktycznych i ich matematyzacja,

• indywidualne i zespołowe rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem pomocy opracowanych przez nauczyciela,

• rozwiązywanie zadań interesujących, stwierdzających nowe problemy, podających wiadomości w nowoczesnym ujęciu.

6. Środki dydaktyczne:

• przygotowane przez nauczyciela pomoce do zajęć,

• encyklopedia matematyki ,

• komputer,

• ciekawostki matematyczne ze stron internetowych,

• książki z prywatnej biblioteki nauczyciela,

• plansze, krzyżówki, tabele z danymi do odczytu, cenniki.

1. Treści nauczania.

L.p. Zagadnienia	Treści programowe	Formy realizacji	Uwagi
1. Liczby naturalne	Zadania na „rozruszanie głowy” typu: - wstaw nawiasy, aby zapis był prawdziwy - jakich liczb brakuje - logiczne ciągi - dziwne rachunki - szukanie reguł (liczby ułożone są wg pewnej reguły, znajdź ją; dopisz kolejne liczby) Zadania oparte na działaniach w zbiorze liczb naturalnych: - liczby trójkątne - liczby kwadratowe - liczby palindromiczne - liczby doskonałe - liczby bliźniacze - liczby lustrzane - liczby pierwsze i złożone (Sito Eratostenesa) Zadania z życia codziennego podane w formie zagadek. Tajemnicze nazwy liczb (tuzin, mendel, kopa, gros) w zadaniach.	- krzyżówki - zagadki liczbowe - kryptarytmy - tabele - kwadraty magiczne - konkurs „RACHMISTRZ”
2. Podzielność liczb naturalnych	Podzielność liczb przez: 6,7,8,11,12,15 Tajemnice liczb: np. 11 (liczba pierwsza, symbol władzy, podwójny symbol Słońca, najmniejsza dwucyfrowa liczba nieparzysta, dwucyfrowa liczba palindromiczna, kwadrat i sześcian są liczbami palindromicznymi) Matematyczne wróżby andrzejkowe np. (obliczanie liczby życia)	- opracowanie wiadomości w formie gazetki - cechy podzielności liczb - krzyżówki - wróżby
3. Rzymski system liczbowy	Zapisywanie liczb za pomocą znaków rzymskich. Określanie wieku wydarzeń historycznych.	- krzyżówki - tabele - diagramy
4. Problemy matematyczne z życia codziennego	Rozwiązywanie zadań z cyklu: - Z przyrodą za pan brat. - Zastosowanie czasu i kalendarza. - Zamiana jednostek monetarnych. - Odległości między miastami.	Korzystanie z tabel: - odległości między miastami - czas trwania podróży - długość rzek - waga niektórych ssaków chronionych Korzystanie z ofert i cenników: - szacowanie danych - zakupy
5. Ach, ten X	Zadania na obliczanie niewiadomej wartości, która znajduje się w dość skomplikowanym zapisie matematycznym. Rozwiązywanie zadań z treścią z zastosowaniem niewiadomej liczby. Układanie równań z jedną niewiadomą i rozwiązywanie ich.	równania
6. Geometria	Obliczanie pól powierzchni figur geometrycznych i brył. Skala i plan. Obliczanie wymiarów rzeczywistych. Rysowanie wzorów (ornamentów) z kół i okręgów.	- krzyżówki, cennik działek, - korzystanie z planu i mapy, - odczytywanie skali - korzystanie z etykiet na opakowaniach np.leków - konkurs „MISTRZ CYRKLA”
7. Liczby wymierne	Rozwiązywanie zadań z zastosowaniem cenników artykułów spożywczych.	- krzyżówki - cennik artykułów spożywczych
8. Obliczenia procentowe	Rozwiązywanie zadań z zastosowaniem obliczeń procentowych. Wyjaśnienie pojęć: marża, rabat, kredyt, odsetki, podatek VAT (22%), podatek VAT (7%)	- krzyżówka tautogramowa - cenniki, - sprzedaż hurtowa - korzystanie z informacji rysunkowych i reklamowych - paragony sklepowe - diagramy procentowe
9. Edukacja olimpijska	Rozwiązywanie zadań dotyczących określonych konkurencji sportowych. Zamiana prędkości z km/h na m/s i odwrotnie. Obliczanie prędkości średniej osoby trenującej pływanie w ciągu określonego czasu.	Tworzenie albumów nt. „Najsłynniejsi polscy sportowcy” „Największe gwiazdy światowego sportu olimpijskiego” „Polacy na igrzyskach olimpijskich”
10. Matematyka inaczej	Projektowanie własnych krzyżówek z zastosowaniem haseł wykorzystujących wiedzę matematyczną uczniów. Układanie ciekawostek i wierszy z zastosowaniem terminów i pojęć matematycznych	Albumy: „Krzyżówki matematyczne”, „Wierszowana matematyka”.
11. Trening przed sprawdzianem po klasie 6	Rozwiązywanie zadań z oryginalnych arkuszy egzaminacyjnych Ćwiczenia przed prawdziwym sprawdzianem po klasie szóstej.	Testy egzaminacyjne sprawdzianów po szóstej klasie szkoły podstawowej od 2002 roku.

2. Przewidywane efekty

Pracując z uczniami zdolnymi przyczynię się do rozwoju ich zdolności
i zainteresowań, rozwinę ich umiejętności samokształcenia, pobudzę do samodzielnego działania i własnej inwencji twórczej. Skutkiem mojej pracy będzie popularyzacja matematyki.

W podręcznikach, encyklopediach czy zbiorach zadań uczniowie nauczą się szukać potrzebnych informacji z różnych dziedzin nauki. Będą przygotowani do radzenia sobie

z trudnościami, z jakimi mogą się spotkać podczas konkursów, egzaminów i w życiu codziennym. Nauczyciel będzie pełnił rolę inspirującą i motywującą do pracy. Umożliwi to uczniom różnorodne spojrzenie na problem, wyrażanie własnych sądów, pomysłów

i sposobów rozwiązywania zadań złożonych.

Uczniowie nauczą się doceniać pracę innych, jak również bronić własnego zdania.

Praca z niewielką ilością osób posiada wiele zalet. Sprzyja otwartości i jest dla uczniów bodźcem do ciągłego rozwoju własnej osobowości.

3. Program został opracowany na podstawie wybranej literatury, z której korzystam podczas prowadzenia zajęć:

1. Łęska W., Łęski S.: Zbiór zadań dla Asa. Materiały pomocnicze dla uczniów uzdolnionych

matematycznie. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM”, Warszawa 2001

2. Rygał G.: Ciekawe zadania. Ciekawe pomysły. Wydawnictwo NOWIK, Opole 2000

3. Braun M.: Matematyka. Kalendarz szóstoklasisty. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe,

Gdańsk 2002

4. Kamińska B.: W krainie matematyki. Wydawnictwo NOWIK, Opole 2004

5. Andrzejewska U., Ślusarska K.: 200 zadań i łamigłówek matematycznych dla klas 4 - 6.

Wydawnictwo KOREPETYTOR, Płock 199

6. Baczyńska L, Bury J.: Celuj w szóstkę. Zbiór zadań z matematyki dla klas 4 - 6.

„MAC” SA, Kielce 2002

7. Kolany D., Żelechower G.: Nienudna matematyka. Zbiór zadań dla klas 4-6 szkół podstawowych.

„MAC” SA, Kielce 2001

8. Redaktor naczelny:Karpiński M.: Czasopismo dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów.

Matematyka w Szkole. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2004

9. Praca zbiorowa: red. Bobiński Z.: Matematyka z wesołym Kangurem. Wydawnictwo AKSJOMAT,

Toruń 2002

10. Kiełb G., Sklepek T.: Testy szóstoklasisty. Wydawnictwo AKSJOMAT, Kraków 2004

11. Krawczyk M., Rogalewska W.: Sprawdziany dla klasy 5-tej. Wydawnictwo PODKOWA BIS,

Gdańsk 2001

12. Kubat J., Kupcza U., Marczewski T.: Matematyka 6. Działam, więc umiem. Wydawnictwo JUKA,

Warszawa 2001

13. Praca zbiorowa: red. Dobrowolska M.: Matematyka z plusem. Gdańskie Wydawnictwo

Oświatowe, Gdańsk 2000

14. Kozłowska-Brzoza A.: Gry i zabawy matematyczne dla uczniów szkoły podstawowej.

Wydawnictwo NOWIK, Opole 2003

15. Karolak T.: Praktyczne zadania z matematyki. Wydawnictwo SKRYPT, Warszawa 2004

PROGRAM ZOSTAŁ ZATWIERDZONY PRZEZ DYREKTORA SZKOŁY W DNIU 01.09.2004r.

VIII. Ewaluacja

KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA UCZNIÓW

DROGI UCZNIU!

Chcę się dowiedzieć, jak oceniasz zajęcia kółka matematycznego oraz stosowane na zajęciach metody pracy. Zależy mi na Twoich rzetelnych i szczerych odpowiedziach, dzięki czemu postaram się tak uatrakcyjnić zajęcia, aby zaspokoić Twoje oczekiwania oraz innych uczniów.

Ankieta jest anonimowa.

Zakreśl wybraną odpowiedź. W innym przypadku uzupełnij ją.

1. Czy chętnie uczęszczasz na zajęcia kółka matematycznego?

a) Tak

b) Raczej tak

c) Raczej nie

2. Czy odpowiada Ci forma w jakiej prowadzone są zajęcia?

a) Tak

b) Raczej tak

c) Raczej nie

3. Czy zadania na zajęciach kółka zainteresowały Cię?

a) Tak

b) Raczej tak

c) Raczej nie

4. W jakim stopniu pomogłam Ci zrozumieć zagadnienia matematyczne?

(Zaznacz na skali.)

1

2

3

4

5

6

5. W jakim stopniu takie zajęcia poszerzają zakres Twoich wiadomości matematycznych?

1

2

3

4

5

6

6. Jak oceniasz zajęcia?

1. Były ciekawe

2. Nie zawsze są ciekawe

3. Były nudne

7. Jak oceniasz współpracę z nauczycielem prowadzącym?

1. Dobra

2. Raczej dobra

3. Raczej słaba

1. Jakie tematy chciałbyś realizować na zajęciach kółka matematycznego?

………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………….

2. Jak oceniasz swoją pracę na zajęciach?

………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………

W lutym 2005r. wśród 36 uczestników kółka matematycznego kl. IV - VI przeprowadziłam ankietę. Wszyscy ankietowani odpowiedzieli twierdząco, że chętnie uczęszczają na kółko matematyczne. Odpowiada im też forma w jakiej prowadzone są zajęcia. Zadania i sposób ich rozwiązywania, zainteresowały uczestników kółka. Ankietowani uczniowie zakreślili 5 i 6 na skali, co oznacza, że w dużym stopniu pomagam im zrozumieć zagadnienia matematyczne. Te zajęcia pozwalają poszerzyć ich zakres wiadomości matematycznych. Wszyscy ocenili, że zajęcia były ciekawe. Tematy realizowane na kółku interesują ich. Uczniowie tworzą prace w postaci krzyżówek, albumów, plansz. Chętnie też uczestniczą w konkursach matematycznych. Oceniają swoją pracę na zajęciach jako aktywną.

Prowadząc te zajęcia, cieszę się, że mogę rozbudzać u uczniów już od najmłodszych lat zainteresowanie matematyką - „królową nauk”.

Opracowała: mgr Bogusława Woźniak

PSP nr 4 w Ostrowcu Św.

1

---