Rodzaje norm prawa administracyjnego
norma prawna - zrekonstruowana na podstawie treści przepisów prawnych wypowiedź odnosząca się do podstawowych elementów zachowania się ludzi w zaprojektowanej przez prawodawcę sytuacji; zachowania te mają prowadzić w mniejszym, lub większym stopniu do realizacji wartości wyznawanych przez prawodawcę
Normy regulujące właściwość (przypisują organowi lub innej jednostce organizacyjnej określone uprawnienia lub obowiązki)
- określają podmiot i przedmiot
- konkretyzują administrację pod względem czasu, miejsca, podmiotu i przedmiotu
- pojęcie właściwość odnosi się do miejsca lub przedmiotu działania danego organu administracyjnego
- kryterium czasu konkretyzujące administrację wyznaczają przepisy dot. kadencji organów oraz przepisy przejściowe i końcowe w ustawach
- kryterium miejsca -> przepisy regulujące podział terytorialny kraju; tworzenie i znoszenie jednostek podziału terytorialnego; regulacje dot. rozstrzygania sporów o właściwości organów
Podmiotowość administracji składa się z 5 podstawowych grup przepisów:
- status prawny podmiotu
- strukturę organizacyjną podmiotu
- miejsce danego podmiotu w systemie organów
- tworzenie, zmianę i znoszenie podmiotów administracji
- zagadnienia osobowe i urzędnicze w aparacie organów administracji
Normy materialnoprawne
- identyfikują adresatów działań organów administracyjnych oraz treść ciążących na nich powinności i warunki w jakich te powinności powstają
- co, w jakich warunkach i z jakim skutkiem
- podstawa nawiązania stosunków materialnoprawnych
Normy zadaniowe
- treść administracji poprzez bezpośrednie odniesienie do wartości wyznawanych przez prawodawcę
- odniesienie przyjmuje postać obowiązku działania w celu realizacji określonych celów
- podstawowe środki prawne egzekwowania norm zadaniowych podejmuje ZAWSZE organ wyższego rzędu nad podmiotem zobowiązanym do realizacji określonego zadania
Normy określające prawne formy działania
- regulacja sposobu działania organów administracji publicznej
- określają warunki ważności działania
- określają tryb podjęcia działania
- wiążą się z normami materialnoprawnymi
- normują treść ujawnionych skutków prawnych działania
Charakterystyka procesu stanowienia prawa administracyjnego
- system źródeł prawa oraz formy kontroli stanowienia aktów normatywnych są w prawie administracyjnym jednolite
- proces stanowienia obejmuje kilka faz
- I faza -> sprecyzowanie projektowanej w danym akcie wartości
- II faza -> porównanie wartości sprecyzowanej z wartościami otoczenia
- III faza -> porównanie wartości sprecyzowanej z wartościami chronionymi w prawie
FAZY KONSTRUKCJI PRZEPISÓW PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
skutki prawne zaprojektowanej wartości -> określenie działającego podmiotu -> znamiona nieobjętych prawnie działań -> określenie form prawnych ujawnienia się skutku i zakresy stosowania tych form
Zasady stanowienia prawa administracyjnego:
Należy eliminować z tekstów prawnych normy zadaniowe
Należy korzystać z pojęć niedookreślonych, wtedy gdy będzie to konieczne
Nie można dublować dwóch różnych form działania
Należy jednoznacznie określić status prawny działających podmiotów
Należy tworzyć i wspierać zjawiska samokontroli w aparacie administracyjnym
Charakterystyka stosowania prawa administracyjnego
Wyróżniamy dwa modele stosowania prawa:
- w sferze realizacji norm określających właściwość i norm zadaniowych
Stosowany przez organy administracji publicznej; jej działania nie są kierowane do adresatów wobec niej niezależnych np. obywateli
Z punktu widzenia realizacji prawa kategoria stanu faktycznego nie jest konieczną przesłanką podjęcia decyzji
Brak angażowania interesu prawnego podmiotu
- w sferze stosowania norm materialnoprawnych
Przeciwieństwo I modelu
Zasadnicze znaczenie kategorii stanu faktycznego
Podstawą działania jest kategoria interesu prawnego podmiotu - rozstrzygnięcie o interesie prawnym osoby
Wykładnia przepisów prawa administracyjnego
- zasady, metody i sposoby dokonywania wykładni prawa są uniwersalne dla każdej gałęzi prawa -> jednak dla prawa administracyjnego
- wykładnia celowościowa jako najcenniejsza dla wykładni przepisów prawa administracyjnego