2.10.2007r.

Program Zajęć:

1. Rozwój ontogenetyczny człowieka

2. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka

3. Wady wrodzone. Zespoły genetyczne i chromosomowe

4. Pojęcie normy w ocenie rozwoju: Metody oceny rozwoju biologicznego

5. Deficyty środowiskowe jako czynniki upośledzające rozwój i zdolność uczenia się

6. Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym

7. Profilaktyka zaburzeń rozwoju

8. Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofia zdrowia.

9. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych

10. Zdrowie psychiczne

11. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia dla zdrowia

12. Ochrona zdrowia człowieka

LITERATURA:

1. Janczewski Andrzej - BIOMEDYCZNE I MEDYCZNE POSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA WSiP Wa-wa 2006

2. Strojanowski- BIOMEDYCZNE MECHANIZMY ZACHOWAŃ PWN Lublin 1992

3. Bartkowiak - BIOMEDYCZNE POSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA WSiP Wa-wa 1986

ROZWÓJ -> proces który prowadzi od przekształcenia się prostych struktur w formy bardziej złożone, skomplikowane

Z reguły rozwój przebiega w ściśle określonej kolejności zjawisk, co pozwala na wydzielenie stale występujących następujących po sobie etapów rozwoju zwanych okresami

ROWÓJ ONTOGENETYCZNY CZŁOWIEKA

Zespół połączonych ze sobą procesów kierowanych, nieodwracalnych i powiązanych ze sobą kształtujących organizm człowieka od poczęcia do śmierci

ROZÓWJ BIOLOGICZNY ( FIZYCZNY)

To całokształt procesów biologicznych jakie zachodzą w rozwijającym się organizmie z wyłączeniem sfery osobowości psychicznej. ( powiększanie się wymiarów ciała, doskonalenie się struktury i zmiany funkcji narządów)

NAUKI BADAJĄCE ROZWÓJ OSOBNICZY CZŁOWIEKA

1. Właściwości biologiczne - anatomia, histologia, biochemia, antropologia( +wyjaśnienie)

2. Właściwości psychiczne - psychologia (nauka zajmująca się powstawaniem, przebiegiem procesów psychicznych)

3. Właściwości sprawności fizycznej - motoryczność

ASPEKTY JAKOŚCIOWE ROZWOJU

Aspekty rozwoju fizycznego (biologicznego) to:

1. wzrastanie

1. rozrost- zwiększanie się wymiarów ciała

2. rozplem- mnożenie się liczby komórek na drodze podziału komórkowego oraz powielanie się kwasów DNA

2) różnicowanie- doskonalenia struktur budowy

a) cytogeneza i histogeneza: przebudowa struktur komórkowych i tkanek

b) organogeneza: grupowanie się tkanek w określone układy i narzady

c) typogeneza: dostrajanie się poszczególnych układów narządów do pozostałych i

formatowanie się ogólnych kształtów i proporcji organizmu

3) dojrzewanie

a)specjalizacja: kształtowanie się funkcji narządów i układów

b)integracjia: dostrajanie się funkcji w ramach całego organizmu

4) postęp- doskonalenie się funkcji organizmu

ASPEKTY ILOŚCIOWE ROZWOJU FIZYCZNEGO

1. KINETYKA ROZWOJU- poziom na jakim przebiega rozwój osobnika

2. DYNAMIKA ROZWOJU- wielkość przyrostów danej cechy w jednostce czasu

3. ROZMACH- wielkość zmian względem wyjściowej, urodzeniowej lub maksymalnej wielkości cechy

4. RYTMICZNOŚĆ ROZWOJU- tempo rozwoju w poszczególnych okresach ontogenezy

ENERGETYCZNO-INFORMACYJNE ASPEKTY ROZWOJU

1. ENERGETYKA - mówi o wykorzystaniu źródeł energii jak i również o koszcie energetycznym procesów rozwojowych

2. INFORMATYKA- źródło, charakter, mechanizmy przekazywania informacji (po poziomie komórkowym)

3. METABOLIKA- zjawiska przemiany materii (metabolizm)

4. DYSTRYBUCJA- sposób wykorzystania energii i przemiana materii ustroju

- anabolizm: przyswajanie pokarmów i przekształcanie na składniki własnych

tkanek oraz odkładanie substancji zapasowych

- katabolizm: zużywanie związków chemicznych na potrzeby energetyczne

ustroju

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ CZŁOWIEKA

1. CZYNNIKI ENDOGENNE GENETYCZNIE (determinatory)

(płeć, konstytucja budowy ciała, rasa, tępo rozwoju biologicznego.

GENOTYP- komórki rozrodcze, gamety rodziców poprzez zapłodnienie wnoszą do powstałej z nich zygoty zespół determinatorów genetycznych, które SA strukturalnymi przekaźnikami części właściwych genotypów

Zespoł tych determinatorów (genotyp osobnika) w wyniku podzialu (mejozy) pochodzi w połowie od matki i w Polowie od ojca. Tak więc potomkowieotrzymują od każdego z rodziców po 23 pray chromosomów

22 pary są to chromosomy autosomalne

1 para to chromosomy płci

Zostały one dla identyfikacji posegregowane ze względu nawielkośc i kształt oraz ponumerowanie

2. CZYNNIKI ENDOGENNE PARAGENETYCZNIE ( stymulatory)

Wpływ organizmu matki na rozwój płodu ( tryb życia matki w okresie ciązy, wiek rodziców, liczba przebytych ciąż i porodów przez matkę )

MIMO IŻ POŁOWA ZESTAWU GENÓW PRZEKAZYWANA POTOMSTWU POCHODZI OD OJCA A 2 POŁOWA OD MATKI TO JEDNAK W WIEKSZOŚĆ CECH ILOŚCIOWYCH WYSTĘPUJĄ SILNIEJSZE ZWIĄZKI MIEDZY CECHAMI DZIECKA I MATKI NIŻ DZIECKA I OJCA:

STWIERDZONO TO W TAKICH CECHACH JAK:

- cechy kośćca (wysokość ciała, kształt głowy)

- rozkład pigmentu (kolor włosów, oczu)

- pamięć ruchowa

- cechy fizjologiczne ( ciśnienie tętnicze krwi)

3. CZYNNIKI EGZOGENNE ( modyfikatory )

Modyfikatory naturalne.

Modyfikatory kulturowe.

Ogól czynników zewnętrznych wpływających modyfikująca na rozwój człowieka można podzielić według klasyfikacji Wolańskiego (1975, 1983) na następujące grupy:

1. czynniki biogeograficzne, czyli modyfikatory naturalne-

- fauna i flora

- właściwości mineralne, charakter otaczających wód i powietrza (Np. skład gleb,

czystość i chemiczne właściwości wód, skład powietrza i pyły oraz gazy

przemysłowe)

- charakter klimatu (nasłonecznienie, temperatura, wilgotność, ciśnienie

atmosferyczne, ruchy powietrza, promieniowanie)

- ukształtowanie terenu

2. czynniki społeczno-ekonomiczne czyli modyfikatory cywilizacyjne (kulturowe)

- wysokość dochodów rodziny

-poziom wykształcenia i kultury rodziców rzutujący a higienę, atmosferę życia

rodzinnego, organizacja czasu wolnego

- wielkość i charakter środowiska społecznego w którym wzrasta człowiek (wieś,

miasto)

- tradycje i zwyczaje społeczne w tym pewne zakazy religijne

3. tryb życia

TREND SEKULARNY

jest to 100 letni ciąg zmian genotypowych zachodzących z pokolenia na pokolenie i postępujących w tym samym kierunku pomimo krótkotrwałych okresów stabilizacji.

Zjawisko to polega na:

• smukleniu ciała - zwiększanie się wysokości ciała w stosunku do masy ciała

• poszerzenie się pasa barkowego przy niewielkim zwężeniu bioder

• zmiana proporcji i długości kończyn przy względnie stałej długości tułowia

• zmiany wysokości ciała na dekadę ( 10lat) ok. 1,5-2cm.

• Zmiany masy ciała na dekadę - ok. 2kg.

Przyczyny

1. warunki bytowe i ekonomiczne populacji

2. poprawa warunków życiowych

3. poprawa warunków higienicznych

4. opieka lekarska, ochrona zdrowia

5. zmiany czynników kulturowych środowisk społecznych

6. stopniowe zwiększanie się urbanizacji oraz środowisk zamieszkania

7. wpływ zjawisk kosmicznych, promieniowania cieplnego, wpływ warunków geofizycznych

8. trend sekularny wyrazem wieloletniego ( 100letniego) rytmu biologicznego (wiąże się z cyklicznością niektórych zjawisk kosmicznych)

9. trend sekularny jest czynnikiem genetycznych zmian zachodzących miedzy kolejnymi pokoleniami zamieszkującymi dany obszar

10. zwiększenie się heterogenności populacji w następstwie przemieszczenie się ludności i zwiększanie się promienia krzyżowania

auksologia

- jest to nauka badająca wszystkie aspekty rozwoju osobniczego ( biologia, psychologia, motoryczność)

- w ramach auksologii można też wydzielić dyscypliny naukowe które swą uwagę skupiają na niektórych okresach życia

* embriologia = bada okres zarodkowy

* fenologia = bada okres płodowy

* gerontologia = zmiany inwolucyjne i problemy starzenia się

OKRESY ROZWOJU CZŁOWIEKA:

W rozwoju ontogenetycznym człowieka wyróżnia się dwie główne fazy :

1) embrionalna= trwająca 10 księżycowych miesięcy (1 miesiąc księżycowy ma 28 dni).Obejmująca okres od zapłodnienia do narodzin

2)postembrionalna = faza rozwoju pozapłodowego trwająca od narodzin aż do śmierci

1. okresy życia ontogenetycznego człowieka

1. od Arystotelesa przyjęto podział na okresy będące zwielokrotnieniem liczby 7

-w wieku 7 lat= opieka wychowawcza ojca, edukacja w szkole powszechnej

-14 lat= rozpoczęcie nauki w szkole średniej

- 21 lat - uzyskanie pełnych praw obywatela

2. klasyfikacja pitagorasa:

- 0-20 lat = okres stawania się człowiekiem

- 20-40 lat= młody człowiek

- 50-60 lat = człowiek w pełni

- 60-80 lat= stary, cofający się człowiek

3. klasyfikacja ze względu na przesłanki biologiczno- społeczno- produkcyjne wg. Kononowicza

- 0-17 lat = wiek przedprodukcyjny

- 18-65 mężczyźni, 18-60 kobiety= wiek produkcyjny

- 60, 65 i więcej= wiek poprodukcyjny

4. kryterium antropologiczne ( Promińska, 1995)

okres noworodka- od urodzenia do ok. 4 tygodnia życia tj. od przystosowania się

organizmu dziecka do samodzielnego bytu ,do ustąpienia objawów związanych z

porodem

okres niemowlęctwa - do ok. 1 roku życia tj. do przyjęcia pionizowanej postawy

okres wczesnego dzieciństwa- do 7 roku życia, tj. do wymiany zębów mlecznych

okres dzieciństwa starszego od 7 roku do dojrzałości płciowej tj. u kobiet ok. 12-15

lat, u mężczyzn ok. 16-18 lat

okres młodzieńczy- do osiągnięcia ostatecznej wysokości ciała, kobiety ok. 19-20 ,

mężczyźni ok. 20-23

okres wieku dorosłego- do 40 roku życia, tj. do wystąpienia pierwszych objawów

starzenia się

. okres wieku dojrzałego- do 60 lat, tj. do zakończenia funkcji gruczołów obu płci po

czym następuje okres starości

Rozwój dziecka od poczęcia do narodzin (faza embrionalna)

Dzień 1. Życie człowieka zaczyna się w momencie poczęcia. W tej chwili zostają określone takie cechy dziecka, jak: płeć, kolor oczu, włosów i skóry, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu, krzepkie zdrowie lub skłonność do pewnych chorób.

Dzień 21. Zaczyna bić serce dziecka, kształtuje się mózg.

Tydzień 6. Tworzy się szkielet dziecka. Funkcjonują już nerki, płuca, wątroba i serce. Rejestruje się już fale elektromagnetyczne wysyłane przez mózg człowieka.

Tydzień 9. Dziecko odczuwa ból już niemal całą powierzchnią ciała. Reaguje na ból jak dorosły człowiek - odsuwa się od źródła bólu, przesuwa w tył, gwałtownie rusza rękami i nogami, wykrzywia twarz.

Tydzień 10. Działają wszystkie organy. Ukształtowały się nóżki i rączki. Na palcach rąk wykształciły się linie papilarne. Dziecko reaguje na bodźce zewnętrzne, odczuwa ból. Dalszy rozwój polega jedynie na doskonaleniu pracy istniejących już narządów i wzroście człowieka.

Tydzień 12. Dziecko potrafi podkurczać nogi, obracać stopy i prostować palce u nóg, zaciskać piąstkę, marszczyć brwi. Wykazuje w swoim zachowaniu i budowie indywidualne cechy; odczuwa i reaguje na stany emocjonalne matki. Funkcjonują już wszystkie narządy: i tak np. wątroba wytwarza żółć, trzustka - insulinę, a przysadka mózgowa -  hormon wzrostu. Dziecko osiąga około 9 cm wzrostu i 30 g wagi.

Tydzień 16. Dziecko wykonuje ok. 20 tysięcy ruchów w ciągu dnia, które można zaklasyfikować do kilkunastu schematów ruchowych. Serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi. Dziecko jest już wrażliwe na smak wód płodowych. Im słodsze wody, tym dziecko wolniej je połyka, dokładniej smakując, a jego serce bije szybciej.

Tydzień 17. Dziecko ćwiczy ruchy ssące warg.

Tydzień 20. Dziecko nabywa umiejętności funkcjonowania w dwóch stanach: czuwania i snu. Matka może stwierdzić, że dziecko śpi, ma czkawkę, kopie czy przeciąga się po spaniu.

Tydzień 24. Między 70 tysiącami komórek tkanki mózgowej wielkości łepka od szpilki istnieje 124 miliony połączeń. Około 50 proc. dzieci w tej fazie rozwoju reaguje na silny dźwięk opóźnioną reakcją przestrachu.

Tydzień 26. Przedwcześnie urodzone dziecko jest już w stanie przeżyć. Reaguje wzmożonymi ruchami na nagłe oświetlenie brzucha matki.

Tydzień 40. Rodzi się dziecko - po 9 miesiącach życia w łonie matki, osiągnąwszy ciężar ciała około 3500 g i wzrost około 54 cm.

płód jest bardzo podatny na oddziaływanie różnorodnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych a ich ujemny wpływ znajduje wyraz znaczącej śmiertelności płodowej

Średnio na 1000 ciąży ok. 30% nie udaje się utrzymać . najwięcej poronien wystepuje od 1 do 3 miesiąca ciąży.

2 faza to faza postembrionalna:

1. okres noworodka trwa oko 3-4 tygodni

2. niemowlęcia od ok. 3-4 tygodnia życia do 1 roku

3. okres dzieciństwa jest podzielony na 4 etapy

• - podokres wczesnego (pierwszego) dzieciństwa do 3-4 roku …życia

• - podokres przedszkolny trwa od 3-4 roku życia do 6 roku życia

• -podokres młodszy szkolny (7,12-14 rok życia)

• -podokres szkolny, zwany okresem dojrzewania płciowego, od ok. 12 roku zycia

4. Okres młodzieńczy:

Trwa od uzyskanie dojrzałości płciowej do zakończenia procesu wzrastania (ok. 20-23 lata, w zależności od płci). Nieznaczne przyrosty długościowe , a masa ciała dalej się większa. Zakończenie wzrastania głowy-> ustalenie rysów twarzy. Ustala się wielkość narządów wew. ich praca jest w pełni dojrzała. Wyjątek stanowi mózg którego architektura nadal ulega zmianom, prowadząc do bogacenia procesów psychicznych

Niemowlak:

Masa ciała - 3400g (2500-4600)

Częstość akcji serca 180-150/ minutę (później spada do 120)

Liczba oddechów 40-50 minutę ( w 10 roku życia jest już ich ok. 20 na minutę)

Długość ciała: 50 cm (45-56)

Obwód głowy 35 ( 33-37)

Sen ok. 14-16 h/dobę

Rozwój psychomotoryczny:

Pierwszy miesiąc życia

1.W leżeniu na brzuchu :
- obraca głowę z położenia środkowego w bok
- kończyny całkowicie zgięte
- odruchowe pełzanie nóżkami
2. Przy próbie postawienia, odruchowy wyprost nóg
3. Chód automatyczny
4. Na plecach
- ułożenie głowy na boku
- naprzemienne ruchy kończyn
5. Przy podciąganiu do siadu głowa opada w przód
6. W pozycji siedzącej kilkakrotnie unosi głowę i utrzymuje ją przez
    1 s
7. Dłonie zamknięte, odruch chwytny rąk

W leżeniu na brzuchu unosi na moment głowę ( do 3s )
8. W leżeniu na plecach głowa w linii środkowej przynajmniej
     przez 10s
9. Mimowolnie prowadzi rękę do ust
10. Stawia opór przy próbie otwierania pięści
11. Dłonie częściej lekko otwarte

2 miesiąc życia

1. W leżeniu na brzuchu unosi głowę do kąta 45 stopni i utrzymuje
     ją przez 10s
2. Zanikanie chodu automatycznego i reakcji podparcia
3. W siadzie nie prostuje tułowia i trzyma głowę prosto przez 5s
4. Energicznie wymachuje nóżkami
5. Trzyma grzechotkę przez krótki czas

3 miesiąc życia

1. W leżeniu na brzuchu unosi głowę pod kątem 45 - 90 stopni i
     utrzymuje przez minimum 1min
2. Podpiera się na przedramionach
3. Podnosi ręce nad głowę i obserwuje je
4. Dłonie otwarte
5. Porusza grzechotką włożoną mu do ręki
6. Przy podciąganiu do pionu lekko unosi głowę
7. W siadzie kontroluje głowę przez 0,5min
8. Postawione opiera się o podłoże nogami ugiętymi w kolanach i
    biodrach, jedna noga unosi się automatycznie
9. Wiedzie na wpół otwartą rękę do trzymanej przed nim zabawki

4 miesiąc życia

1.  W leżeniu na brzuchu trzyma łokcie przed ramionami w pewnym
     podporze na przedramionach
2 . Naprzemiennie kopie nóżkami
3.  Dobra kontrola głowy
4.  Obraca się z brzucha na plecy
5.  W leżeniu na plecach podnosi ręce do ust, sięga do kolan
6.  Siedzi podtrzymywany za dolną część tułowia, ręce opadają do
      tułowia
7.   W staniu opiera się na palcach z naprzemiennym zginaniem i
      prostowaniem kończyn w stawach kolanowych i skokowych
8.   Pełza po okręgu
9.   Wkłada zabawkę do ust
10. Zbliża niepewnie dłoń do grzechotki, bawi się palcami

5 miesiąc życia

1. W leżeniu przodem buja się przód - tył i na boki, unosi ręce z
     wyprostem nóg ( pływanie )
2. Podpiera się na prostych rękach i sięga po zabawkę
     umieszczoną na wysokości wzroku
3. W leżeniu na plecach sięga do stóp i prowadzi je do ust,
     aktywnie unosi głowę
4. Przetacza się z brzucha na plecy i odwrotnie
5. Siedzi pochylony
6. Chwyta grzechotkę całą dłonią z prostym kciukiem, wkłada ją do
     buzi i przekłada z ręki do ręki
7. W staniu opiera się na czubkach palców]

6 miesiąc życia

1. W leżeniu na brzuchu podpiera się na dłoniach i stopach
2. Siedzi z prostymi plecami, a mając oparcie chwyta grzechotkę
    jedną ręką, początki podparcia z przodu
3. Trzymane pionowo utrzymuje częściowo ciężar ciała
4. W leżeniu na plecach unosi głowę i bawi się stopami
5. Przy podciąganiu samo trzyma się za podane palce i aktywnie
    się podciąga
6. Początek reakcji równoważnych
7. Sięga tylko po jedną z dwóch podanych kostek ( drugą
     upuszcza )
8. Wyciąga rączki, by go wziąć na ręce

7 miesiąc życia

1. Samo podciąga się do pozycji siedzącej
2. Siedzi niepewnie, mocno balansuje z podparciem z przodu
3. Pełza okrężnie i do tyłu
4. Obraca się w obie strony
5. Podciągane do stania stoi przez moment trzymane za ręce,
    sprężynuje
6. W leżeniu na plecach bawi się swoimi stopami
7. Chwyta palcami i prostym kciukiem
8.  Sięga po każdą kostkę obiema rękami
9.  Obraca zabawkę w ręce i uderza nią w stół
10. Gotowość "do skoku"
11. W leżeniu na brzuchu utrzymuje rękę nad podłożem przez
       minimum 3s

8 miesiąc życia

1. Siedzi pewnie bez oparcia przez minimum 5s
2. Z leżenia na brzuchu próbuje siadać zginając biodra i obracając
    tułów
3. Równowaga w siadzie, podpiera się z przodu i z boku
4. Pełza na brzuchu do przodu
5. Próbuje podnieć się do stania
6. Stoi trzymane za ręce
7. Świadomie wypuszcza przedmioty
8. Chwyt pęsetowy
9. Dzwoni dzwoneczkiem

9 miesiąc życia

1. Potrafi przejść z siadu do leżenia z siadu
2. W siadzie dobra równowaga, obraca się wokół własnej osi,
     podpiera się z tyłu
3. Trzymane za ręce stoi na całych podeszwach aktywnie
     podnosząc nogę
4. Celowo upuszcza przedmiot
5. Dotyka palcem wskazującym szczegółów zabawki
6. Zdejmuje z głowy czapkę

10 miesiąc życia

1. Chodzi bokiem trzymając się poręczy
2. Z leżenia na brzuchu podnosi się do siadu
3. Stabilnie siedzi w siadzie prostym
4. Dobrze siedzi na krześle
5. Kołysze się na czworakach
6. Wyjmuje mały przedmiot z dużego
7. Podaje zabawkę ale nie potrafi jej wypuścić z ręki ale
8. Posuwa  kostkę po stole aby ją zrzucić
9. Podnosi pokrywę plastikowego pojemnika
10. Kołysze kółko na sznurku

11 miesiąc życia

1. Raczkuje
2. Staje samodzielnie chwytając się poręczy
3. Chodzi bokiem trzymając się mebli
4. Chodzi trzymane za ręce
5. Dobra równowaga w siadzie, nawet przy podnoszeniu jednej
    nogi do góry
6. Chwyta guzik zgiętym kciukiem i palcem wskazującym - chwyt
    szczypcowy
7. Znajduje schowaną pod przykryciem zabawkę
8. Próbuje wyjąć kostkę z sześcianu
9. Przyciąga zabawkę za sznurek  

1 rok

1. Pełne raczkowanie
2. Chodzi trzymane za jedną rękę
3. Pierwsze samodzielne kroki z uniesionymi rękami
4. Dobra równowaga w klęku z prostym tułowiem
5. Wkłada mały przedmiot do dużego
6. Po nauce umie samo pić z kubeczka
7. Próby samodzielnego jedzenia łyżką

2 rok

- rzuca piłką,
- nawleka na nitkę duże korale,
- szybko biega,
- obraca po jednej kartce,
- próbuje skakać,
- dobrze gryzie pożywienie,
- próbuje utrzymać równowagę na jednej nodze,
- potrafi otworzyć drzwi;

3 rok

- zwinnie się wspina,
- biegnąc okrąża przeszkody,
- przez chwilę stoi na jednej nodze,
- chodzi na czubkach palców,
- potrafi odwzorować koło,
- zaczyna ciąć nożyczkami;

4 rok

-dobrze jeździ na trójkołowym rowerze,
- układa puzzle z 5 - 10 kawałków,
- wykonuje proste budowle z klocków,
- rysuje uproszczona postać człowieka,
- skacze na jednej nodze,
- ubiera się i rozbiera, ale nie sznuruje sznurowadeł i nie zapina guzików;

5 rok

-biega lekko na palcach,
- podskakuje na zmianę na jednej i drugiej nodze,
- pisze kilka liter,
- rysuje człowieka,
- używa noża i widelca.

Średni wiek przedszkolny charakteryzuje się znacznym postępem w rozwoju organizmu człowieka. Do tej pory tempo zmian rozwojowych było umiarkowane, między 4, a 5 rokiem życia następuje wyraźne nasilenie tychże zmian. Kościec wykazuje szybsze tempo mineralizacji, wyrzynają się zęby stałe, stabilizują się fizjologiczne krzywizny kręgosłupa, silniejsze stają się mięśnie szkieletowe, a to na skutek utraty podściółki tłuszczowej. Tym samym wzrasta wytrzymałość i siła.
Oddech dziecka staje się głębszy, rytm wolniejszy, ponieważ wzrasta pojemność płuc. Podobnie dzieje się z mięśniem sercowym, w którym poprzez powiększenie masy, zwiększa się pojemność wyrzutowa, nasilają się skurcze i zwalnia rytm.
W okresie tym postępuje okres mielinizacji tkanek nerwowych, dzięki czemu układ nerwowy dziecka działa sprawniej, a także zwiększa się bogactwo i koordynacja ruchów.
W tym czasie zanika tkanka tłuszczowa i tym samym sylwetka dziecka staje się bardziej smukła. Wydłużeniu ulegają kończyny oraz szyja. Chłopcy między 5, a 6 rokiem życia stają się pełniejsi, a to ze względu na większy przyrost masy ciała.

Podsumowanie:

- specyficzna ruchliwość i potrzeba aktywności ruchowej

- pragnienie przeżyć i emocji

- bogata wyobraźnia

- pobudliwość oraz zmienność nastrojów oraz zainteresowań

- łatwe uleganie zmęczeniu i szybka regeneracja siła

- plastyczność organizmu, jego podatność na dodatnie i ujemne wpływy środowiska

Okres młodszy szkolny:

- dynamiczny rozwój procesów poznawczych

- dokonuje operacji myślowych za pomocą manipulacji przedmiotami lub wyobrażeniami konkretnych przedmiotów, ale i próby operowania symbolami

- coraz wyższy poziom operacji porównywania i klasyfikowania, abstrahowania i uogólniania, analiza i synteza

- rozwój wrażeń wzrokowych i słuchowych

- dzieci prawidłowo postrzegają obrazy, kontrasty, schematy i rysunki przedmiotów

- uwaga coraz bardziej zdolna do koncentracji, trwałość i przerzutność

- zaczyna rozwijać się pamięć logiczna

- rozszerza się krąg przedmiotów zjawisk, zdarzeń i spraw, które wywołują reakcje emocjonalne, zmienia się i różnicuje w sposób istotny charakter emocjonalny doznań

-nierzadko emocje wyrażane w sposób burzliwy

- emocje pozytywne i negatywne maja swoją wyraźna przyczynę i SA skierowane ku określonemu przedmiotowi

- stara się pohamowywać emocje, zapanować nad nimi

_____________________[od Buraczka]

27.11.2007

OKRES MŁODSZY SZKOLNY

1)ROZWÓJ FIZYCZNY I MOTORYCZNY

*kościec ma mniej tkanek chrzęstnych, proces kostnienia znacznie postąpił na przód

*rozwój sprawności pracy w zakresie drobnych mięśni (dobrze może trzynać w ręku np. ołowek)

*mięśnie duże rozwijają się wcześniej niż drobne (zdolne raczej do ruchów silnych i zamaszystych)

*kościec jako całość jest miękki i plastyczny, kościec i stawy łatwo ulegają deformacjom

*różne częsci koścca krzepną, rosną i zmieniają się w różnej kolejności, uzębienie w końcu tego okresu prawie pełne.

*zwiększa się ogólna ruchliwość, ulepsza się praca układu oddechowego, wzrasta pojemność płuc, objęrość klatki piersiowej.

2)ROZWÓJ PROCESÓW POZNAWCZYCH

*dynamiczny rozwój procesów poznawczych

*dokonuje operacji myślowych za pomocą manipulacji przedmiotami lub wyobrarzeniami konkretnych przedmiotów ale i próby operowania symbolami.

*coraz wyższy poziom operacji i porównywania, klasyfikowania, abstrahowania, uogólniania, analizy i schematy

*rozwój wrażeń wzrokowych i słuchowych.

*dzieci prawidłowo spostrzegają obrazy kontury, schematy i rysunki przedmiotów.

*pod wpływem nauczania spostrzerzenia stają się bardziej ukierunkowane, trwałe dokładne i skuteczne.

*uwaga coraz bardziej zdolna do koncentracji trwałości i przerzutności

*wzmorzony rozwój pamięci i jakościowa jej przemiana

*zaczyna rozwijać się pamięć logiczna

3)ROZWÓJ PROCESÓW EMOCJONALNYCH

*rozszerza się krąg przedmiotów zjawisk zdarzeń i spraw, które wywołują reakcje emocjonalne, zmienia się i różnicuje w sposób istotny charakter emocjonalnych doznań

*nierzadko emocjie wyrażane w sposób burzliwy

*emocje pozytywne i negatywne mają swoją wyraźną przyczynę i są skierowane ku określonemu przedmiotowi

*stara się pohamować emocje zapanować nad nimi. stosunek emocjonalny do ludzi (w znacznym stopniu uświadamiany przez dziecko) przedmiotów i zjawisk

4)ROZWÓJ SPOŁECZNY

*dla r. społecznego istotne są: układ stosunków, atmosfera, postawy, przekonania i tryb życia w domu rodzinnym lub instytucji wychowania zbiorowego, zamierzone oddzieływania nauczycieli, swobodne obcowanie dziecka z rówieśnikami

*podstawowe znaczenie ma wpływ osób znaczących jak również oddziaływanie formalnych i nieformalnych grup

*w oczach dziecka zaczyna wyrastać nowy autorytet - nauczyciel, który na terenie szkoły i we wszystkich sprawach z nią związanych zaczyna przerastać autorytet rodziców

*dzieci tworzą bandy i mniejsze paczki(8-9rok życia) rozwijają one własne systemy wartości, rodzą "mody" zabawowe

OKRES SZKOLNY

1)ROZWÓJ FIZYCZNY I MOTORYCZNY

*intensywny przyrost wysokości u dziewcząt zaczyna się conajmniej od 11,5 do 15,5r.ż po czym gwałtownie spada.

*chłopcy najbardziej intensywnie rosną od 13,5 do 15,5r.ż.

w następnych latach chłopcy bardziej przewyższają dziewczęta osiąganym wzrostem

*ciężar ciała u dziewcząt wzrasta najbardziej w 14 i 15 r.z a u chłopców między 15 a 17

*skok pokwitaniowy jako zjawisko wzmorzonego tempa przyrostu dł. ciała i jago ciężaru w przeciągu krótkiego czasu(2-3lata) jest zjawiskiem stałym

*przejściowe dysproporcjie w sylwetkach ciała

*pojawiają się drugo i trzeciorzędowe cechy płciowe między 12 a 16 r.z wzrost cięzaru i objętości serca

*zwiększają się komórki mózgowe różnicują się ich funkcje, wzrost rozgałłęzień komórkowych dendrytów i neurytów, powstawanie nowych włókien i coraz większa ich specjalizacja.

*moment dojrzałości płciowej u dziewcząt 13-14 u chłopców przeciętnie 15-16

2)ROZWOJ PROCESÓW POZNAWCZYCH

*spostrzeżenia dokładniejsze bogatsze w szczegóły - wielostronne w treści bardziej świadomie ukierunkowane.

*doskonalenie się uwagi ... i procesów myślowych umożliwia dokładniejszą analizę i syntezę spostrzeganej rzeczywistości.

*częstrze posługiwanie się pamięcią logiczną tak jak w młodszym wieku tylko bardziej rozwiniętą

*porównywanie, uogólniania, wnioskowanie

*myślenie hipotetyczno - dedukcyjnym, wyobraźnia znajduje swój wyraz najczęściej w marzeniach i twórczości młodzieży

3)ROZWÓJ EMOCJONALNY

*niezwykła intensywność i żywotność przeżyć uczuciowych

*przeżycia osiągaja stopień wysokiego napięcia: smutek przeżywany bywa głęboko i czesto ma charakter "tragedii", radość osiąga wysokie szczyty uniesienia

*łatwość oscylacji między nastrojami krańcowymi, łatwe przejście od radości do smutku

*chwiejność emocjonalna

bezprzedmiotowość uczuć

*większe opanowanie w manifestowaniu przeżyć emocjonalnych a także wzmożenie kontroli nad sposobem wyrażania swoich uczuć

*bardziej subtelne i mniej gwałtowne sposoby reagowania. maskowanie swoich uczuć

*kształtowanie się uczuć wyższych

4)ROZWÓJ SPOŁECZNY

*porównywanie własnych rodziców z innymi lidzmi z wzorami dostrzeganymi przez literaturę często prowadzi do rozczarowań

*rodzice stają się w oczach dorastających dziecii zwykłymi ludźmi

*tracą zaufanie do rodziców przestają zwierzać się ze zwoich przeżyć, szukają wsparcia wśród rówieśników lub starszych kolegów

*ingerencje dorosłych w osobiste sprawy przyjmuje młodzież niechętnie a nawet z obiawami protestu i buntu

*młodzież wrażliwa na wpływ grupy rówieśniczej i jej zachowanie się często jest determinowane przez różne elementy życia społecznego w klasie szkolnej, jak: normy grupowe, pozycja ucznia w grupie, rola jaką pełni, stopień integracji członków grupy, ogólna atmosfera klasy.

*typy nieformalnych grup rówieśniczych: najbliżsi przyjaciele, małe paczki, szersze grupy koleżeńskiebandy.

ZAKRES PODSTAWOWYCH ZAGROŻEŃ

*wady wrodzone, zaspoły genetyczne i chromosomalne

*czynniki chorobotwórcze i deficyty środowiskowe

*najczęstrze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym

11.12.2007r.

1. ZDROWIE - stan względnej równowagi w pracy wszystkich narządów ustroju ludzkiego, utrzymanie właściweych i korzystnych stosunków między organizmem a środowiskiem zewnętrznym oraz możliwość rozwju osobowości ludzkiej w ramach społeczeństwa(WMO 1946)

Podział zdrowia

*z.fizyczne (strona somatyczna, cielesna człowieka)

*z.psychiczne (dotyczy równowagi fizjologicznej układu narwowego i sprawnym działaniu psychiki)

*z.społeczne (zdrowie zbiorowości ludzkiej)

2.CHOROBA - odchylenie od stanu zdrowia fizycznego i psychicznego. obok nich istnieją wady polegające na nieprawidłowościach budowy i funkcji narzadów ustroju ludzkiego, w którym nastąpiło zakłócenie złożonych procesów fizykochemicznych i biologicznych. stan choroby skłania człowieka do szukania pomocy i do działania naprawczego zmierzającego do przywrócenia zaburzonej równowagi ustrojowej.

CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE

*fizyczny (czynniki mechaniczne, urazy i nieszczęśliwe wypadki)

*chemiczne (substancje chemiczne, ciecze, pary, dymy toksyczne)

*biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty)

*społeczne (bodźceneg. pochodzace ze środowiska społecznego otaczajace dziecko {negatywne zachowania ludzkie, złe traktowanie dziecka, niezaspokajanie potrzeb emocjonalnych dziecka, które mogą doprowadzić do zaburzeń nerwicowych})

CHOROBY

*ospa wietrzna choroba zakaźna charakteryzuje się wysypką osłabieniem suchym kaszlem, bólem głowy bólami mięśniowymi, gorączką

*płonica (szkarlatyna) - charakteryzuje się zapaleniem gardła i migdałów, wysypką i wykwitami złuszczającymi się w okresie zdrowienia

*różyczka - charakteryzuje się występowaniem na skórze różowej drobnoplamistej wysypki z towarzyszącym powiększeniem węzłó chłonnych (karkowych i za uszami)

*świnka - nadmierna zapalenie przyusznic, obrzęk zapalny ślinianek gł. przyusznych (podżuchwowych i podjęzycznych)

*lamblioza - inwazja jelita cienkiego

*świerzb - choroba pasożytnicza skóry

*przerost migdałka gardłowego

*próchnica

*dyslekcja, dysgrafia, dysortografia

---