Psychologia społeczna
Konwersatorium - mgr Michalak
21.02.11 r.
Psychologia społeczna (burza mózgów):
postawy (co się składa, komponenty)
autoprezentacja
procesy grupowe
problemy, zjawiska społeczne
altruizm
relacje między ludźmi
konflikty
wywieranie wpływu
stereotypy, uprzedzenia
atrakcyjność interpersonalna
agresja
28.02.11 r.
Postawy i zmiana postaw: wpływanie na myśli i uczucia.
Definicja postaw
Postawa - trwała ocena, pozytywna lub negatywna, ludzi, obiektów, idei, pojęć.
Postawy można określić jako trwałe, bo utrzymują się przez dłuższy czas.
Postawa to inaczej ocena; pozytywna lub negatywna reakcja, stała postawa postawa na coś; względnie trwała ocena.
Komponent emocjonalny, poznawczy i behawioralny
Komponent emocjonalny to emocje, uczucia, które ludzie kojarzą z obiektem postawy, reakcje na te postawy (np. religia).
Komponent poznawczy postawy to przekonania ludzi na temat obiektu postawy, myśli o postawie, fakty, dane (np. zakup telefonu).
Komponent behawioralny postawy to działania ludzi, zachowania które można zaobserwować wobec postawy.
Zmienianie postaw poprzez zmianę zachowania. Teoria dysonansu poznawczego.
Dysonans poznawczy to niezgodność między dwoma elementami poznawczymi, jednak to nie sama niezgodność powoduje dysonans ale dyskomfort pojawia się z powodu niezgodności które zachodzą między działaniem a wyobrażeniem samego siebie; wyrażenie poglądu sprzecznego.
Elementy wpływające na dysonans:
-zewnętrzne uzasadnienie - element poznawczy który mówi o tym by nie sprawiać bólu osobom które znamy i lubimy.
-wewnętrzne uzasadnienie - zmniejszenie rozbieżności między dwoma elementami poznawczymi: postawą i zachowaniem.
Komunikaty persfazyjne. Zmiana postaw.
Komunikaty persfazyjne - to takie, które przekonują do zajęcia określonego stanowiska w danej sprawie, (np. reklama, telewizja, przemówienie).
Zmiana postaw - skuteczna metoda jaką jest obrona poglądu sprzecznego z postawą; obraz poglądu sprzecznego z postawą.
Kto mówi, co i do kogo?
Kto: źródło komunikatu.
Nadawcy wiarygodni są skuteczniejsi od mało wiarygodnych (np. profesor jest b. Wiarygodny niż amator)
Nadawcy atrakcyjni są bardziej skuteczni od nie atrakcyjnych (np. aktor bardziej atrakcyjny od osoby nie popularnej)
Podobieństwo - ktoś kto upodabnia się do odbiorcy np. pod względem poglądu, problemu (np. reklama ajax - wizerunek gospodyni domowej)
Co: Charakter komunikatu.
Większa podatność ludzi na komunikat, który nie jest postrzegany jako przygotowany w celu wywarcia na nich wpływu. (np. reklama biedry ;p)
Umiejętność stosowania komunikatów jedno i dwustronnych w danych sytuacjach;
Efekt pierwszeństwa warto zastosować wtedy gdy obie argumentacje mają być przedstawione bezpośrednio jedno po drugiej a później słuchacze podejmują decyzje.
Efekt świeżości warto użyć wówczas gdy pomiędzy prezentacją argumentów jest przerwa - wtedy lepiej występować w drugiej kolejności.
Do kogo: cechy odbiorców.
Ci, którzy są bardziej rozproszeni podczas prezentacji będą bardziej podatni na persfazje niż ci którzy są skupieni
Najbardziej skłonni do zmiany postaw są osoby w wieku od 18 do 25; poza przedziałem ludzie są bardziej odporni na zmianę
Komunikat musi być dopasowany do odbiorców
Kiedy ktoś jest skupiony bardziej skupia się na argumentach, ciężej ich przekonać do zmiany decyzji
Centralna i peryferyczna strategia persfazji
Model wypracowania prawdopodobieństw - to teoria zakładająca, że są dwa sposoby zmiany postaw za pośrednictwem komunikatów persfazyjnych: centralna i peryferyczna strategia.
Centralna strategia persfazji pojawia się wówczas, gdy ludzie mają motywację, zdolność skupienia na uwagi na argumentach zawartych w komunikacie; inaczej jest to przypadek w którym ludzie analizują komunikat persfazyjny poprzez uważne słuchanie i rozważanie argumentów.(np. kampania-zwrócenie uwagi na arg. Np. palenie jest szkodliwe..). Ma duże znaczenie osobiste.
Peryferyczna strategia persfazji występuje, gdy ludzie nie skupiają swojej uwagi na argumentach ale są pod wpływem charakterystyk powierzchniowych np. kto jest nadawcą . To przypadek w którym ludzie nie analizują argumentów zawartych w komunikacie, ale są pod wpływem wskazówek peryferycznych. Nie ma znaczenia osobistego.
Znaczenie osobiste - to stopień w jakim dana sprawa ma istotne konsekwencje dla samopoczucia ludzi. Im większe znaczenie osobiste tym większa koncentracja uwagina argumentach zawartych w komunikacie .
Komunikaty wzbudzające strach
Komunikaty wzbudzające strach to takie, które próbują zmienić postawy ludzi poprzez wzbudzanie w nich strachu. Może to być odbierane jako zagrożenie, warto więc wykorzystać model wypracowania prawdopodobieństw. Ci, którzy czują strach szukają ukojenia. W komunikatach warto stosować wskazówki, które zawierać będą sugestie jak poradzić sobie z problemem.
Zmienianie postaw o różnej sile i różnym pochodzeniu zależy od tego, jakie znaczenie osobiste mają komunikaty, czy jest to istotne dla nas.
Różne źródła postaw.
Postawy bywają różnej natury i intensywności; jedne są silniejsze od drugich.
Postawy oparte na poznaniu- inaczej na przekonaniach ludzi na temat właściwości obiektu postawy, ocena obiektu, klasyfikowanie plusów i minusów obiektu, czy opłaca się go posiadać. Skutecznym sposobem zmiany tej postawy są logiczne argumenty. Poznanie - najłatwiej zmienić.
Postawy oparte na emocjach - oparta bardziej na uczuciach i wartościach ludzi niż na przekonaniach o naturze obiektu, postawy. Mają różne źródła, mogą to być wartości wyznawane przez ludzi, przekonania; są powiązane z warunkowaniem klasycznym. Te postawy bardzo trudno zmienić.
Postawy oparte na zachowaniu - oparta na obserwacji, jak zachowujemy się wobec obiektu postawy. Istnieją okoliczności w których ludzie nie wiedzą co czują do czasu aż nie spostrzegą jak się zachowują. Ludzie wnioskują o postawach z zachowania tylko wówczas gdy nie ma innych prawdopodobnych wyjaśnień.
Siła postawy a jej dostępność
Postawy różnią się jeszcze pod względem siły. Bardziej odporne na zmianę są postawy silne niż słabe.
Dostępność postawy - siła związku zachodzącego między obiektem i twoim wartościowaniem tego obiektu. Dostępność jest mierzona czasem, w jakim ludzie mogą odpowiedzieć na pytanie co czują wobec danej sprawy lub danego obiektu. Im bardziej dostępna jest postawa tym trudniej ją zmienić. Mniej dostępna - mniej przemyślana.
Uodpornienie ludzi na zmianę postawy
Wzmacnianie wartości- aby przekonać kogoś do swojego poglądu w jakieś sprawie i uodpornić na argumenty z przeciwnej strony - warto udowodnić że twój system wartości jest systemem właściwym.
Uodpornienie postawy- uczynienie ludzi odpornymi na próby zmiany ich postaw przez wstępne zaaplikowanie im małej dawki argumentów sprzecznych z ich stanowiskiem (np. pasta do zębów; działanie szczepionki).
Efekt bumerangowy. Teoria reaktancji
Wydawanie stanowczych zakazów jest wyrządzeniem szkody, ponieważ im bardziej surowe zakazy, tym większe prawdopodobieństwo uruchomienia efektu bumerangowego, tym samym większe zainteresowanie zabronionym działaniem.
Teoria reaktancji (przeciwstawienia się) - to koncepcja, według której zagrożenia wolności wyboru określonego zachowania powoduje wzbudzenie nieprzyjemnego stanu przeciwstawiania się; ludzie mogą zredukować ten stan, angażując się w zagrożone zachowanie.
Powody wewnętrzne a zewnętrzne: efekt naduzasadnienia.
Powody wewnętrzne: „nie biorę narkotyków, bo nie czuję takiej potrzeby”
Powody zewnętrzne: „nie biorę narkotyków, bo rodzice by mnie zabili”.
Kiedy na podstawie postaw można przewidzieć zachowania?
Przewidywanie zachowań spontanicznych - ludzie będą bardziej skłonni do myślenia o swojej postawie, kiedy są wzywani do działania.
Przewidywanie zachowań zamierzonych - dostępność jest ważna tylko wtedy, kiedy musimy postanowić coś od razu- nie ma czasu na przemyślenia.
Reklama i jej skuteczność
Reklama bywa bardzo skuteczna w kształtowaniu i zmienianiu naszych postaw.
W zależności od reklamy, od reklamowanego produktu, producenci odwoływać się mogą do emocji i uczuć, lub do użyteczności, praktyczności produktów. Ważne jest także aby nadać produktowi znaczenie osobiste.
Niektóre kampanie reklamowe działają, przekonując ludzi, że mają problemy o dużym znaczeniu osobistym i że reklamowany produkt może je rozwiązać.
Poprzez kojarzenie reklamy z pozytywnymi emocjami, reklama może zmienić neutralny towar w taki który wywołuje uczucia ciepła, miłości.
07.03. i 14.03. 21.03.11 r. (??? Sprawdzić)
Stereotypy i Uprzedzenia
Z powodu przynależności do różnych grup i przebywania w takim gronie, jesteśmy narażeni na skutki uprzedzeń i stereotypów. Niektórzy bywają pod wpływem negatywnych oddziaływań.
Uprzedzenia: powszechne zjawisko społeczne. Każdy człowiek bywa ofiarą uprzedzeń. Tendencyjność związana z przynależnością rasową, przynależnością etniczną, wyglądem, religią, płcią, preferencjami seksualnymi itp.
Uprzedzenie to wroga bądź negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi, oparta wyłącznie na ich przynależności do tej grupy.
Uprzedzenia: komponent efektywny czyli dotyczący uprzedzeń pozytywnych i negatywnych, częściej jednak ludzie kojarzą uprzedzenia jako negatywne cechy.
Stereotypy: komponent poznawczy. Wyobrażenia o niektórych zjawiskach nosimy w głowie. Stereotypizowanie jest jedynie sposobem na uproszczenie naszego spojrzenia na świat, tzw. „prawo najmniejszego wysiłku”, „oszczędzanie na poznaniu”. Stereotypizacja występuje głównie w odniesieniu do płci. Przykładem może być badanie w którym to samo zadanie rozwiązywali mężczyźni i kobiety, kiedy mężczyźni wykonali poprawni zadanie przypisywało się im wrodzone umiejętności kiedy natomiast zadanie dobrze wykonały kobiety oznaczało to przypływ szczęścia. Od mężczyzn oczekuje się sukcesów - są traktowani gorzej gdy ich nie odnoszą; od kobiet nie oczekuje się sukcesu, gdy więc go odnoszą są spostrzegane jako wyjątkowe.
Stereotyp - generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic między nimi.
Dyskryminacja: komponent behawioralny
Nie usprawiedliwione, negatywne, krzywdzące działanie skierowane przeciwko członkowi danej grupy, wyłącznie dlatego iż do niej należy.
Składnik uprzedzeń - gdy przekonania są przekładane na działania.
Co powoduje uprzedzenia: tendencja do preferowania osobników podobnych genetycznie oraz do wyrażaniu strachu wobec jednostek, grup nierównych.
Efekt nad uzasadnienia - gdy powód zewnętrzny jest silniejszy niż wewnętrzny.
Model automatycznego i kontrolowanego przetwarzania stereotypów ; czy one wpływają na życie osób?
W modelu automatycznym reakcja na bodziec nie ma kontroli a stereotyp włącza się automatycznie.
W modelu kontrolowanym reakcje możemy kontrolować oraz mamy możliwość odrzucenia lub przeanalizowania stereotypów.
Korelacja pozorna - skłonność do szukania związków między zjawiskami, które w rzeczywistości nie mają nic wspólnego.
Procesy atrybucyjne: za ich pomocą wyjaśniamy sens ludzkiego zachowania; tworzymy je by wyjaśnić sens zachowania grupy ludzi.
Atrybucje z dyspozycji - skłonność rozstrzygania czegoś w kategorii sprawiedliwości.
Wyróżniamy atrybucje wewnętrzną (nadajemy interpretacje) oraz atrybucję zewnętrzną (wyjaśniającą zachowanie).
Podstawowy błąd atrybucji - pomniejszenie wagi czynników(coś o czym myślimy, że jest przez osobowość w rzeczywistości jest spowodowane czymś innym).
Końcowy błąd atrybucji(skłonność do odniesienia się do całej grupy ludzi).
Samospełniające się proroctwa - zahcowanie innych które prowokuje uprzedzenia
Teoria rzeczywistego konfliktu - ograniczenie zasobów prowadzi do konfliktu między grupami, które potwierdzają uprzedzenia (rywalizacja o dobra, o status społeczny).
(Dokończenie z 28.03.)
Hipoteza kontaktu - nie każdy kontakt powoduje zmniejszenie uprzedzeń. Wydaję się, że im częściej widzimy daną osobę, tym większe szanse że ją polubimy. Nie koniecznie tak jest. Muszą być spełnione odpowiednie warunki:
1)sklasyfikowane grupy muszą być od siebie zależne;
2)grupy muszą mieć wspólny cel
3)równy status- nie należy stawiać żadnej grupy w pozycji uprzywilejowanej
4)nieformalny kontakt - bez podziałów na gr. A i B
5)każdy z każdym - obie grupy w kontaktach 1:1
6)normy społeczne - regulują relacje
28.03. i 04.04.11 r.
Agresja: dlaczego ranimy innych ludzi ?
Wg psychologów działanie agresywne to inaczej zachowanie ukierunkowane na spowodowanie fizycznej lub psychicznej szkody.
Agresja: jest działaniem intencjonalnym, może mieć charakter zarówno werbalny jak i fizyczny, istotna jest intencja.
Różnica między agresją wrogą a agresją instrumentalną jest taka, że agresję wrogą poprzedza gniew i celem staje się zadanie bólu, natomiast w agresji instrumentalnej występuje zranienie i ból- nie jest to jednak celowe.
Czy agresja jest wyuczona czy wrodzona?
Wg Freuda istnieją takie pojęcia jak:
Eros - jest to instynkt życia oraz
Tanatos - który jest instynktem śmierci i odpowiada za agresywne skłonności człowieka. Instynkt śmierci może być skierowany do wewnątrz (samoagresja) i na zewnątrz (wrogość do innych).
Teoria hydrauliczna mówi o tym, że nie ujawnione emocje ulegają kumulacji i wywołują stan napięcia, który ustępuje w chwili gry dojdzie do ekspresji tłumionych emocji.
Agresja funkcjonuje na zasadzie instynktu; instynkt może być wygaszony przez wczesne doświadczenia, agresywne zachowanie może być modyfikowane pod wpływem doświadczeń jednak nie trzeba się go uczyć.
Wg Lore'a i Schuttza - na ludzi i ich ekspresje agresji większy wpływ wywiera sytuacja społeczna (w połączeniu z np. wrodzonymi popędami, sposobami kontrolowania zachowania oraz cechami sytuacji w której się znajdujemy).
Czynniki które nasilają agresję:
Ciało migdałowate - obszar w korze mózgowej, który ma związek z przejawami agresji;
Testosteron - hormon który ma związek z przejawami agresji (u mężczyzn i u kobiet);
Alkohol - ma wpływ na zachowania agresywne, jesteśmy w stanie więcej zrobić, uaktywniają się nasze pragnienia i problemy, może pojawić się brawura;
Ból i niewygoda jako przyczyna agresji;
Frustracja jako przyczyna agresji;
Media mogą się przyczyniać do zachowań agresywnych;
Temperatura (wraz ze wzrostem/znacznym spadkiem temperatury zwiększa się dyskomfort a co za tym idzie frustracja i może pojawić się agresja).
Teoria frustracji-agresji - to teoria zgodnie z którą przeszkody występujące na drodze do osiągnięcia upragnionego celu zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji agresywnych.
Czynniki które mogą zwiększyć frustrację i sprzyjać agresji to: dystans dzielący nas od obiektu (im bliżej realizacji zamierzeń tym większa frustracja przy napotkaniu przeszkód); im większej doświadczamy frustracji, tym bardziej jesteśmy skłonni reagować agresją. Jeśli źródłem frustracji jest osoba która robi co może by dobrze wypełnić zadanie, większość osób jest w stanie kontrolować swoje agresywne reakcje.
Deprywacja relatywna - kolejne ze zjawisk wywołujących agresję; jest to poczucie jednostki (lub grupy), że posiada mniej niż zasługuje, lub mniej niż pozwolono jej oczekiwać lub też mniej niż posiadają inni ludzie do niej podobni.
Prowokacja i odwet to kolejne czynniki wiążące się z pojęciem agresji.
(przykład z książki: wykładowca który krytykuje studentów na zajęciach, ale uprzednio byli oni poinformowani o jego złym humorze, więc nie biorą obrazy do siebie).
Obecność przedmiotów kojarzonych z agresją bywa przyczyną agresji; bodziec wyzwalający agresję (przykład broni w pomieszczeniu), sama jego obecność zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia aktów agresji.
Teoria społecznego uczenia - to teoria zgodnie z którą uczenie się społecznych
zachowań występuje przez obserwację i naśladownictwo innych ludzi.
Wpływ agresji oglądanej w środkach masowego przekazu:
Na dzieci:
im bardziej brutalne filmy dzieci oglądają tym większe prawdopodobieństwo, że będą agresywne w przyszłości;
jeśli dziecko jednorazowo obejrzy przemoc lub agresję w telewizji - nic się nie stanie;
jeżeli dziecko nie agresywne będzie regularnie oglądało przemoc w telewizji, wkrótce samo stanie się agresywne.
Na dorosłych:
prezentowana w mediach przemoc ma wpływ na zachowania dorosłych;
istnieję znieczulający efekt oglądania przemocy w środkach masowego przekazu
Powody dla których przemoc w środkach masowego przekazu modyfikują gotowość do reagowania agresją:
instruktaż (jeśli oni mogą, to ja też);
naśladownictwo (więc to tak się to robi);
zwiększenie samoświadomości (myślę, że to co czuję to agresja);
znieczulica (znów się tłuką, ciekawe co jest na innym kanale).
Przemoc, pornografia i akty agresji wobec kobiet.
Oglądanie pornografii, zwłaszcza brutalnej ma wpływ na zwiększenie się przestępstw na tle seksualnym, gwałtów).
Dehumanizacja - to proces polegający na pozbawieniu ofiary cech ludzkich i deprecjonowaniu jej wartości (np. gdy słowo „człowiek” zastąpimy słowem „żółtek”). Dehumanizacja obniża opór przed dokonywaniem aktów agresji i sprawia, że raz podjęta agresja utrwala następne zachowania tego typu i znacznie zwiększa prawdopodobieństwo ich wystąpienia.
Kara jako czynnik hamujący zachowania agresywne?
U dzieci, które nie mają jeszcze rozwiniętego systemu wartości, można wytworzyć niechęć wobec agresji przez stosowanie błyskawicznych i niezbyt dolegliwych kar za zachowania agresywne.
U dorosłych surowe kary stosuję się już po to by zapobiegać ponownym przestępstwom. Powinien to być średni stopień nasilenia, tuż po zdarzeniu, kara adekwatna do czynu, konsekwencja, informacja za co ta kara oraz informacja o tym jak powinien zachowywać się w przyszłości.
Katharsis - pojęcie określające zjawisko uwalniania nagromadzonych, negatywnych emocji poprzez wysiłek fizyczny, obserwację zachowań agresywnych i innych ludzi, lub dopuszczenie się samemu czynu noszącego znamiona agresji. Takie „wypuszczenie pary” obniża prawdopodobieństwo agresywnych zachowań w przyszłości („wyrzuć to z siebie”).
Uczenie utajone - to zjawisko które polega na tym że dzieci, w najmniej odpowiednim momencie powtarza i przyswaja różne zachowania, również agresywne.
Jak radzić sobie z gniewem?
Tłumienie silnych emocji może być źródłem fizycznych dolegliwości. Przyznanie się do gniewu przynosi więcej korzyści niż krzyki i przekleństwa. Warto kontrolować swoje zachowania, bo większość sytuacji sami prowokujemy. Nie kłócić się w miejscu w który są niebezpieczne przedmioty, np. kuchnia. Przeprosiny to też jeden ze sposobów na rozładowanie się gniewu. Trening umiejętności komunikacyjnych i strategie rozwiązywania problemów. Rozwijanie empatii w sobie.
11.04 18.04
Zachowania prospołeczne - Dlaczego ludzie pomagają innym?
Zachowanie prospołeczne - to każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie.
Geneza zachowań prospołecznych: socjobiologia, instynkty i geny.
Dzięki teorii Darwina wiemy, że geny które sprzyjają przetrwaniu jednostki są utrwalane dzięki mechanizmowi naturalnej selekcji - przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Teoria E. Wilsona i R. Dawkinska - przy użyciu teorii ewolucji wyjaśnianie takich zjawisk jak agresja i altruizm. Określenie zostało jako socjobiologia oparte na dwóch założeniach: pierwsze mówi, że wiele zachowań społecznych ma korzenie w wyposażeniu genetycznym a drugie że w toku ewolucji niektóre zachowania są utrwalane mniej lub bardziej.
Socjobiologia - perspektywa w ramach której zjawiska społeczne tłumaczy się stosując prawa teorii ewolucji.
Dobór krewniaczy - koncepcja, zgodnie z którą zachowania jednostki mające na celu ochronę życia spokrewnionych z nią osób są utrwalane poprzez mechanizm naturalnej selekcji. Koncepcja ta tyczy się również tych osób które są do nas bardzo podobne pod jakimś innym względem.
Wilson uważał że altruizm wynikający z doboru krewniaczego godzi w cywilizacje gdyż to hamuje cywilizacje (brak rozmnażania).
Teoria Philipa Rushtowa mówi o tym że prędzej wbiegniemy do płonącego budynku ratując własne dziecko aniżeli obcą osobę.
Norma wzajemności - Zgodnie z zasadą socjobiologii ludzie pomagają innym bo w przyszłości spodziewają się rewanżu z ich strony. Lepiej współpracować ze sobą niż działać na własną rękę. Innymi słowy teoria ta zakłada że inni będą nas traktować w ten sam sposób w jaki my ich traktujemy.
Teoria wymiany społecznej - to przekonanie, w którym przyjmuje się dwie zasady: maksymalizacje zysków i minimalizacje kosztów, które najlepiej wyjaśniają społeczne relacje.
Zmaksymalizowanie stosunku społecznego zysków do strat inaczej kalkulacja czy to że pomogę się opłaci...
Zgodnie z teorią wymiany społecznej altruizm nie istnieje. Ludzie pomagają wówczas gdy coś leży w ich interesie.
Trzy elementy to: norma wzajemności; wiara w życzliwość i wzajemność a także pomoc komuś jako inwestycja w przyszłość.
Altruizm - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z pominięciem własnego interesu; często człowiek angażując się w takie zachowanie ponosi pewne koszty.
Chęć udzielenia pomocy zmniejsza się w przypadku wysokich kosztów a wzrasta gdy efektem są np. pochwały lub świadomość skutecznego wykonania działania.
Empatia i altruizm - pomoc bezinteresowna.
Zgodnie z hipotezą Batsona, tzw empatii - altruizm zależy od tego, czy przyglądając się sytuacji czujmy empatie.
Empatia- zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odbierania w podobny sposób zachodzących wydarzeń oraz odczuwania podobnych emocji.
Hipoteza empatii- altruizmu - przekonanie, zgodnie z którym empatia odczuwana względem drugiej osoby skłania do udzielenia jej pomocy bez względu na konsekwencje podjętych działań lub kierowanie się teorią wymiany społecznej.
Dwa potencjalne źródła pomocy innym to według badań Batsona własny interes i empatia.
Wpływ nagród i wzorców na gotowość udzielenia pomocy:
zachowania prospołeczne pojawiają się we wczesnym dzieciństwie
zachęty odgrywają dużą rolę w zachowaniach prospołecznych
nie należy przywiązywać zbyt dużej wagi do nagród bo może to narodzić przekonanie że warto pomagać jedynie za coś w zamian
świadomość nagrody niszczy altruizm
jednym ze sposobów nauczenia dzieci altruizmu jest prezentowanie własnych zachowań prospołecznych
dzieci oprócz rodziców naśladują również innych dorosłych
Osobowość altruistyczna - taka która charateryzuje się tendencją do udzielania pomocy innym; nie można przewidzieć czy dana osoba zawsze i wszędzie będzie altruistą.
Płeć a zachowania prospołeczne
Obserwacje A. Eagly i M.Creweley - w różnych kulturach kobiety i mężczyźni są postrzegani w różny sposób (np. odwaga u mężczyn, dobrotliwość u kobiet lub mężczyżni - pomoc jednorazowa, kobiety - pomoc długotrwała).
Wpływ samopoczucia na udzielanie pomocy: jeśli czujesz się dobrze - czynisz dobrze, patrzenie na świat przez `różowe okulary'.
Hipoteza redukcji negatywnego stanu emocjonalnego - przekonanie, że ludzie angażują się w pomoc dla innych żeby pozbyć się własnego uczucia przygnębienia, smutku lub wyrzutów sumienia.
Środowisko miejskie a wiejskie.
W małym mieście czy wsi ludzie są bardziej skłonni udzielić pomocy niż w mieście.
Hipoteza przeładowania urbanistycznego - przekonanie, że mieszkańcy miast broniąc się przed nadmiarem sytuacji jakich dostarcza miejskie życie wykazują tendencję do zamykania się w sobie i do unikania kontaktów.
Liczba świadków i efekt widza: zależność polegająca na tym, że im więcej jest świadków nagłego wypadku, tym mniejsza istnieje szansa że ktoś podejmie interwencje.
Interpretacja zdarzenia jako nagłego wypadku
Dostrzeżenie człowieka osuwającego się w drzwiach, nie oznacza że świadek incydentu udzieli mu pomocy. Wszystko to zależy od sytuacji w jakiej w danym momencie się znajdujemy. Dostrzeżoną pewną zależność - w przypadku obecności na miejscu zdarzenia innych osób , jesteśmy bardziej skłonni do uznania sytuacji za niewinną, nie wymagającą interwencji - wykorzystywanie innych ludzi jako źródła informacji w sytuacji niepewności to pewna strategia postępowania.
Zjawisko kumulacji ignorancji - polega na wzajemnym wprowadzaniu w błąd, gdy na podstawie braku widocznych reakcji i oznak niepokoju ze strony świadków, obserwujący dochodzą do wniosku że sytuacja nie jest groźna i nie wymaga interwencji (eksperyment Latane i Darleya - z białym dymem w pomieszczeniu).
Rozproszenie odpowiedzialności - fenomen polegający na tym, że wraz ze wzrostem liczby przygodnych świadków zmniejsza się poczucie odpowiedzialności za rozwój wypadków.
Znajomość właściwej formy pomocy - jeżeli nie wiesz jak masz pomóc, nie będziesz mógł tego zrobić.
Podjęcie decyzji o udzieleniu pomocy - Człowiek musi dostrzec zdarzenie, zinterpretować jako nagły wypadek, przyjąć na siebie odpowiedzialność za podjęcie działania, wiedzieć jak pomóc oraz zdecydować się na interwencje.
Charakterystyka ofiary - zależność polegająca na pomocy osobom w jakimś stopniu podobnym do siebie; teoria doboru krewniaczego.
Konsekwencje udzielenia pomocy:
Pozytywne:
-poprawa samooceny;
-lepszy nastrój;
-uznanie;
Negatywne:
-jeśli pomocy udzielają Tobie osoby do Ciebie podobne (zalezy od sytuacji, przykład pomocy w tennisa) może wywołać to u Ciebie poczuci niekompetencji i stanowić zagrożenie dla samooceny.
Sztuka pomagania polega na tym, by robić to w sposób nie zagrażający niczyjej samoocenie, zwłaszcza gdy osoba której chcemy pomóc ma słabe poczucie kontroli nad swoimi działaniami.
16.05. 2011
Atrakcyjność interpersonalna: od pierwszego wrażenia do związków uczuciowych
Według badań przeprowadzanych ze studentami, na pytanie dlaczego jednych znajomych lubimy bardziej niż innych, najczęściej odpowiadali, że osoby które lubią najbardziej to: a) ci, którzy mają podobne zainteresowania, b) podobne umiejhętności, kompetencje, c) ci, którzy posiadają podobne cechy np.lojalność, d) ci, którzy też ich lubią.
Efekt korzyści kontaktów- zjawisko, które polega na tym, że im częściej widzimy i kontaktujemy się z drugą osobą, tym większe prawdopodobieństwo że zostanie naszym przyjacielem.
(przykład M. Segal która wykazała istnienie efektu częstości na grupie studentów którzy mieszkając ze sobą alfabetycznie w akademikach zaprzyjaźniali się z osobami w porządku alfabetycznym).
Efekt częstości występuje niezależnie od wieku.
Efekt czystej ekspozycji - efekt częstości kontaktów powstaje jako wynik naszego oswojenia się z innymi osobami, czy też prostej dostępności do osób które są blizko nas. Zażyłość jest silnym czynnikiem - niemal zawszse powoduje wzrost atrakcyjności drugiej osoby. Innymi słowy im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić.
Wpływ atrakcyjności fizycznej na to, czy kogoś lubimy.
(wyniki badań przeprowadzone na studentach wykazały że kobiety tak samo jak mężczyźni zwracają uwagę na wygląd zewnętrzny).
Założenia przyjmowane w stosunku do ludzi atrakcyjnych - istnieje powszechne przeświadczenie, że atrakcyjność fiz. Jest ściśle powiązana z innymi pożądanymi cechami (pozytywne cechy).
Stereotyp że pozytywne cechy idą w parze z urodą.
Z drugiej strony piękne kobiety często postrzega się jako próżne a przystojnych mężczyzn jako mniej inteligentnych (stereotyp Kena i Barbie)
Wpływ mediów na standardy urody - takie kultowe standardy są wcześnie przyswajane - poczynając już od bajek dla dzieci (np. postacie z Disney'a).
Samospełniające się proroctwo - to jak traktujemy ludzi wpływa na ich zachowanie i to, co myślą o sobie. (przykład - eksperyment telefoniczny gdzie badany był przekonany że rozmawia z atrakcyjną osobą, wówczas zwracał się do niej tak jak do atrakcyjnej a i ona zachowywała się w taki sposób).
Podobieństwo - swój ciągnie do swego - ma silny wpływ na zawieranie znajomości. Jeżeli cała wiedza o osobie sprowadza się do znajomości jej opinii na jakiś temat, to im bardziej te opinie są podobne do naszych własnych, tym bardziej jesteśmy skłonni polubić tę osobę.
Podobieństwo jest podstawowym determinantem atrakcyjności interpersonalnej. Ludzie którzy są podobni do nas - potwierdzają nasze przekonanie że mamy rację (w jakiś kwestiach).
Chęć bycia popieranym oraz wnioski jakie wyprowadzamy o czyimś charakterze, odgrywają ważną rolę w zwiększaniu atrakcyjności osób o podobnej umysłowości i zmniejszaniu atrakcyjności tych, którzy są inni od nas.
Żeby się przypodobać należy przyznawać drugiej osobie rację jednak jej odbiór może być pozytywny lub negatywny w zależności od zachowania lub nastroju w danym momencie. Zawsze chcemy aby pochwały były szczere, dlatego czasem negatywne opinie motywują nas bardziej. Pochlebstwo jest skuteczne jednak warto pamiętać o ograniczeniach.
Przyciąganie się przeciwieństw - idea, że przeciwieństwa są atrakcyjne, jest komplementarną hipotezą, zgodnie z którą jesteśmy atrakcyjni dla osób posiadających przeciwne do nas cechy.
Efekt zysku-straty - konsekwencje zmian w czyjeś sympatii do nas.
Zjawisko polegające na tym, że im bardziej lubimy daną osobę, im więcej wysiłku musimy włożyć w zmianę jej pierwotnej opinii o nas, natomiast tym mniej lubimy daną osobę, im więcej jej pierwotnej sympatii straciliśmy.
Determinanty atrakcyjności interpersonalnej:
-cechy sytuacji (pokrewieństwo, powtarzająca się ekspozycja);
-cechy indywidualne (fizyczna atrakcyjność, podobieństwo, uzupełnianie się);
-elementy zachowania (nagradzanie, komunikowanie sympatii).
Teoria wymiany społecznej- w teorii tej zakłada się, że to co ludzie sądzą o swoim związku z inną osobą, zależy od tego jak spostrzegają nagrody, które daje im ten związek, koszty na jakie się narażają, na jaki ich zdaniem wiązek zasługują i jakie jest ich zdaniem prawdopodobieństwo nawiązania lepszych stosunków z kimś innym.
Poziom odniesienia to bilans (wyrażony w term. Nagród i kosztów) jakiego oczekujemy od danego związku.
Porównawczy poziom odniesienia - bilans wyrażony w terminach jakiego oczekujemy od danego związku, w porównaniu z innym możliwym rozwiązaniem.
Teoria równości - teoria w której przyjmuje się, że ludzie czują się najszcześliwsi w związkach, w których zarówno koszty jak i zyski będą takie same po obu stronach.
Miłość braterska - uczucie zaangażowania, bliskości w stosunku do drugiej osoby, któremu nie towarzyszy namiętność ani pobudzenie fizyczne.
Miłość erotyczna - intensywna tęsknota za drugą osobą, której towarzyszy fizjologiczne pobudzenie.
Trójczynnikowa koncepcja miłości - to koncepcja zgodnie z którą miłość jest stanem składającym się z trzech podstawowych elementów:
Bliskość - uczucie przywiązania, wspólnych spraw;
Namiętność - pożądanie;
Zaangażowanie- krótkoterminowe (wiem że go/ją kocham) oraz długoterminowe (np. wspólne planowanie przyszłości).
Inwestycyjny model związku- teoria w której przyjmuje się że to co ludzie wnoszą w dany związek, zależy od satysfakcji jaką im to daje. Satysfakcji definiowanej w kategorii kosztów, nagród a także poziomu odniesienia porównawczego i inwestycji, które stracą, gdy się z tego związku wycofają. Im więcej zainwestujemy tym ciężej się rozstać.
Relacja darowizny - związki, w których ludzie troszczą się przede wszystkim o zaspokojenie potrzeb drugiej osoby.
Atrakcyjność fizyczna a związki długotrwałe
Osoby atrakcyjnie fizycznie nie tworzą związków szczęśliwszych niż inni, ale liczy się fakt, czy atrakcyjność osoby, z którą się spotykamy, dorównuje naszej atrakcyjności. Nie ma więc wątpliwości, że atrakcyjność ceni się w naszym społeczeństwie i że ludzi odznaczający się dużą urodą mają z tego względu znaczną przewagę nad innymi. Nie można jednak twierdzić, że gwarantuje ona szczęśliwe związki i szczęśliwe życie.
Styl przywiązania się- to oczekiwania, jakie ludzie formułują co do kontaktów z innymi osobami; oczekiwania te wynikają z rodzaju więzi między ich pierwszymi opiekunami a nimi jako niemowlętami.
Uczucie zazdrości w bliskich związkach uczuciowych:
związek między zazdrością a samooceną nie jest tak wielki jak przypuszczano;
stwierdza się że ludzie skłonni są do zazdrości wtedy, gdy czują się zagrożeni w obszarach szczególnie ważnych dla ich dobrej samooceny, w ważnej dla nas dziedzinie (np. chcemy dostać się na psychologię a dostaje się nasz kolega).
Zerwanie - rozstanie zawsze jest trudne
Cztery etapy odchodzenia od drugiej osoby:
1)faza intrapersonalna - myślimy o tym jak bardzo niesatysfakcjonujący jest dla nas ten związek;
2)faza diady - dyskusja na temat rozstania z partnerem;
3)faza społeczna - przekazywanie informacji innym na temat rozstania z partnerem;
4)jeszcze raz faza intrapersonalna - fakt rozstania zostaje przyjęty do wiadomości i podejmujemy próbę sformułowania własnej oceny tego, co się stało.
30.05. 11 r.
Następny temat procesy grupowe