Prasa współczesna - 5.10.16 r.

Witam po wakacjach. Pora zacząć ostatni rok waszych studiów. Będę miał przyjemność prowadzić przedmiot pn. prasa współczesna. To jest 15 h - spotykamy się co tydzień. Po 7. Lub 8. Zajęciach zakończymy ten przedmiot i zaczną państwo zajęcia z koleżanką później.

Prasa współczesna

Reguły gry są znane, zatem wymogi dotyczące zaliczenia:

- nieobecność jedna, bo to tylko 15 h. jeśli ktoś się rozchoruje, proszę o zwolnienie lekarskie. Zbyt długich chorób nie będę mógł potraktować jako usprawiedliwienie

- punktuję aktywność na tych zajęciach. Proszę o przygotowywanie się, uczestnictwo w zajęciach. Proszę o ewentualne dygresje, ten przedmiot jest wielowątkowy i samymi dygresjami można wypełnić te zajęcia

- kolokwium na zakończenie z materiału, który będzie omawiany na zajęciach - trzeba się przygotować.

Czy coś jeszcze powinienem wyjaśnić?

Nie

Julia: czy kolokwium będzie na przedostatnich zajęciach?

Tak

Micha ł: pytania otwarte i zamknięte czy mieszane?

Mieszane

Charakter zajęć

Charakter bardziej praktyczny niż teoretyczny. Zaistniała potrzeba uzmysłowienia potencjalnym absolwentom, że prasa jest dziedziną edytorstwa. Nie będę zajmować się kwestiami techniki wydawania, bo w ciągu 15 h nie da się tego zrobić. Chcę wprowadzić Państwa w świat medialny. Podstawowy podręcznik: „Media i komunikowanie się masowe”. Mieliście ją?

Michał: okładka wygląda znajomo

Czas odświeżyć tę znajomość. Podręcznik nie jest najlepszy. Pisany jest dość hermetycznym językiem. Są łatwiejsze lektury, ale ten podręcznik ma jedną zaletę: wyrosło na nim całe pokolenie medioznawców. Oni operują tą terminologią w dorosłym użyciu. Jeśli będą mieli Państwo do czynienia z tą problematyką to dobrze będzie jeśli zapoznacie się z tym podręcznikiem. Był napisany jeszcze w XX w., ale ma wiele wydań uwspółcześnionych. Wiele tematów zostało w nim ocalonych - są tematy stare, ale aktualne do dziś. Lektura wymaga czasem słownika wyrazów obcych - też dobrze, bo oswajamy się z terminologią. Możemy dzięki temu zrozumieć, że to, co jest nam pokazywane jako opinia super ekspertów okazuje się czymś prostym. Ten podręcznik, ale nie tylko on jest polecany. Liczę na waszą inwencję. Liczę, że będziecie traktowali problematykę tych zajęć, tak jak przystało na studentów XXI w. Będziemy rozmawiać o tym jak funkcjonują współczesne media, z czego żyją, jakie modele w nich funkcjonują. Sporą uwagę będę przywiązywał do normatywnych doktryn medialnych, bo chciałbym, żeby Państwo w tym chaosie umieli upomnieć się o swoje sprawy. Czy misja mediów już nie jest istotna? Przyswoimy terminy doktryny medialnej. Była kwestionowane już pojęcie IV władzy. Media zatraciły już swoją funkcję kontrolną. Będziemy zastanawiać się na tym czy te doktryny mają jeszcze sens czy już nie. Będę chciał poświęcić ten blok zajęć również oddziaływaniu współczesnych mediów na publiczność. Tu jest trochę jak z medycyną - wszyscy się na tym znają a jak przychodzi co do czego bez specjalisty się nie obędzie. Podobnie jest z zagadnieniami mediów.

Tyle jeśli chodzi o zawartość merytoryczną zajęć. Po co te zajęcia są? Wierzę głęboko, że przydać się mogą. Czy chcemy czy nie żyjemy w rzeczywistości kreowanej przez media. Media nie czytane, nie oglądane wpływają na otoczenie, kształtują rzeczywistość - czasem wprost, a czasem nie wprost. Próbują rządzić nami. Znajomość tych mechanizmów może się przydać. Może ktoś w przyszłości będzie zajmował się kontaktami z mediami. Życzę, żeby było to związane z edytorstwem. Dzisiaj kontakty z mediami są czymś oczywistym. Myślę, że przyda się trochę wiedzy teoretycznej na temat funkcjonowania mediów.

Będę koncentrował się na prasie, rzecz jasna, pamiętając, że mamy do czynienia z naczyniami połączonymi. Skoro przez tę część bardzo wstępną już przebrnąłem, proszę żeby się państwo wysilili i na zasadach zdroworozsądkowych, popartą erudycją studentów V roku, odpowiedzieli co to jest prasa?

Michał: są to pewne wydawnictwa ukazujące się z określoną częstotliwością w sposób ciągły

Jeszcze inne cechy prasy?

Anita: medium pisane

Pisane

Anita: drukowane

Ooo. Mamy kolejny problem

Posługujące się tekstem

Jeszcze jakieś cechy?

Częstotliwość

Wydawnictwo lub tekst - wrócimy do tego. Jeszcze jakie cechy?

Michał: każde kolejne wydanie ma podobną formę

Podobieństwo formalne każdej nowej edycji

Anita: zajmujące się określoną tematyką

Wyspecjalizowany w jakimś typie narracji.

Julia: w prasie informacje są mniej stałe?

Aktualność i aktualizacja

Różni autorzy - b. ważna sprawa i zbiory tekstowe

Ze są masowo przekazywane - Dorota

Proszę sobie wyobrazić Przegląd Spawalnictwa i zestawić z GW. GW jest masowa a PS to kropla w morzu. Nasz Przegląd Biblioteczny to też prasa mimo, ze ma niewielu czytelników. Liczba odbiorców to pewien wyznacznik w poszukiwaniu podzbioru.

Ktoś ma gazetę jakąś? Czasopismo?

Przepraszam zajrzę do biblio.

Co jeszcze?

Wszyscy widzicie?

Numer ISSN

Co jeszcze

Stałe logo

Artur: format, objętość

A jeśli Wyborcza nagle zrezygnuje ze wszystkich części contentu to przestanie być prasą, nie.

Wszyscy to widzicie?

Julia: Layout?

Student: Papier?

Co to jest? Pokazuje winietę.

Stały tytuł

Wychodzący ze stałym tytułem.

Charakterystyczna kontrowersja.

Pan Michał Mówi, ze to jest wydawnictwo. Pani Anita, ze to jest zasób tekstu. Czy coś, co jest prasą jest wyłącznie w formie druku czy nie

Michał: mamy do czynienia z prasą elektroniczną

Mamy do czynienia z ewolucją gatunku. Bardzo łatwo opisać definicję prasy w oparciu o ustalenia medioznawców dotyczące druku, bo druk - zbierzmy to - tytuł koniecznie, choć gazety zmieniają tytuły, koncentrujemy się na tym co generalne - częstotliwość i to są dwie zasadnicze cechy druków ukazujących się periodyczną z pewną częstotliwością pod stałym tytułem - to jest definicja. Musi być datacja - stała datacja - tu jest haczyk - jaką datację będzie miał dziennik

Michał: dzienną

A miesięcznik

Dorota: lipiec 2016-10-06 Inne typy

M: tygodnik.

Dorota: pierwszy i ostatni dzień tygodnia

A półrocznik?

M: numer 1, 2

Nie datacja. Podaje się rok 2016 nr 1. Przy kwartalnikach gdzie dopuszczana jest bardziej luźna forma podaję się datę: lato 2016, jesień 2016 - to też jest datacja.

Numeracja. Niezależnie od datacji. Numer 104.8711 co to znaczy?

Michał: 104. w tym roku a 8711. wogle

Chyba tak. Podajemy kolejny numer z tego roku i kolejny numer wogle. To jest następna cecha zbioru. Publikacje mają nie tylko datację, ale też numerację. Co się dzieje jeśli gazeta zmienia tytuł lub czasopismo. Czy przestają być tworem prasowym? Czy są nową pozycją czy są kontynuacją? Od czego to zależy? Np. jest Dziennik Gazeta Prawna - kiedyś były dwa dzienniki - Gazeta Prawna i osobno Dziennik. Kiedyś był tytuł Życie Warszawy a później Życie. Ta sama gazeta?

Michał: jeśli zmienimy tytuł a zachowamy tę samą formułę to jest kontynuacja.

Dwie różne sprawy - treść publikacji prasowej może być sprawą istotną, ale teraz rozmawiamy o kwestiach formalnych. Wyborcza może zmienić layout, ale nadal może być tą samą. Może pamiętacie wielką Rzeczypospolitą a teraz jest w tym samym formacie co wyborcza -wychodzi w innym layout.

Ala: jeśli numeracja będzie od numeru pierwszego to będzie nowym a jak będzie kontynuacją numeracji to będzie kontynuacją

Gdy Dziennik Gazeta Prawna powstawał i gdy doszło do fuzji przejęto numerację Gazety Prawnej. Dziennik został wchłonięty. Wspomniane Zycie i Życie Warszawy było inne. Wydawca pozbawił Redaktora Naczelnego stanowiska i Redaktor się nie poddał i zabrał cały zespół Życia Warszawy i założył Życie - merytorycznie było b. podobne, ale nie mogło kontynuować numeracji. Nazywano to życiem Wołka bo Wołek był redaktorem Życia. Numeracja jest ważna gdy chcemy wydać nowe czasopismo., nową gazetę. Skoro mowa była o nośnikach - tradycyjny papierowy jest prosty. Komplikuje się to w sytuacji prasy internetowej, bo ona z trudem zachowuje wymóg częstotliwości. Mamy w portalach np. wp, Onet informacje uzupełnia się na bieżąco. Pewne cechy zostały zachowane - głównie nazwa.

Żeby sprawę skomplikować wprowadzę kwestie prawne. W ustawie prawo prasowe jako prasę definiuje się także stałe programy telewizyjne i radiowe byle tak samo się nazywały, miały pewną cykliczność. To jest pewien problem - można się z tego śmiać podobnie jak KE zakwalifikowała ślimaki jako ryby. To ma znaczenie prawne. Prawo prasowe dotyczy również telewizji, Internetu niezależnie od odrębnych ustaw. Klasyczna definicja UNESCO: prasa to są dzienniki treści ogólnej, inne gazety oraz pozostałe publikacje periodyczne.

Gdzie ta periodyczność się kończy? Od dzienników po..? Najwyższa częstotliwość to dziennik, a najniższa to rocznik. Powyżej to są już serie wydawnicze. Formalnie, gdybyście jako bibliotekarze klasyfikowali Monumenty Polonica, to ważna jest kwestia regularności. Pamiętajmy do rocznika włącznie jest prasa.

Istniej popularne rozróżnienie, też poparte stanowiskiem prawnym „gazety i czasopisma”. Co jest gazetą a co jest czasopismem?

Dorota: gazety dotyczą aktualnej kwestii a czasopisma nie muszą być aktualne

Znów będę bronił czasopism. Np. Przegląd Filozoficzny jest nieaktualny?

Dorota: Gazeta bardziej informuje niż wzbogaca w wiedzę

Ale ma Pani w owej Wyborczej ileś dodatków typowo publicystycznych, sprofilowane światopoglądowo. Aktualność to pierwsze dwie strony. Jako osoba która redagowała przez 10 lat czasopismo również pracowałem przy newsach, gdyż miało ono taką rubryką. Dążenie do aktualizacji treści tak, ale na swój sposób aktualne mogą być też czasopisma.

Wracam do pytania: co jest gazetą a co jest czasopismem?

Michał: wychodzi na szarym papierze

Anita: że to to samo

Dobre

Ola: częstotliwość

Jaka?

Ola: tydzień

Świetnie. Gazety w tym najbardziej podstawowym skojarzeniu to prasa codzienna - dzienniki. A czasopisma zaczynają się od tygodnika.

Tylko uwaga. Prasoznawcy powiadają, ze czasopismem jest coś, co ukazuje się rzadziej niż dwa razy w tygodniu a niektórzy mówią czasami, ze trzy razy w tygodniu. Opisując czasopisma macie wiele tych cech, które wskazaliście. To nie jest kwestia formalna aktualności np. Przegląd Filozoficzny też jest na swój sposób aktualny. Też aktualne informacje na temat historii. Mamy gazety, czasopisma, ale to co pani powiedziała jest słuszne, że to niczym się nie różni pod warunkiem, ze jesteśmy na poziomie żargonu, bo zwróciłem uwagę wielokrotnie, że o każdym tytule prasowym zdarza się powiedzieć gazeta. Pracowałem w miesięczniku. Często mi mówiono a jak tam twoja gazeta? Kolega łamie Politykę i ja pytam a co tam w twojej gazecie? Można powiedzieć, że niczym nie różni się gazeta od czasopisma. Pod warunkiem, ze rozmawiamy na bardzo potocznym poziomie.

Zastanówmy się nad typologią prasy. Mamy wielki zbiór - kilka tysięcy tytułów. Nie nu7merów, nie egzemplarzy. Wg jakich kryteriów możemy ten zbiór uporządkować? Np. w oparciu o częstotliwość?

Jakie typy gazet i czasopism?

Michał: tygodniki, miesięczniki itp.

Jak często ukazują się dzienniki?

Michał: codziennie

Nie

Są wydania sobotnio-niedzielne. Bardzo zmienia się nazewnictwo, bo kiedyś dziennik ukazywał się w niedzielę. Nawet ja - jeszcze w niedzielę kupowałem gazetę rodzicom. Sam też czytałem stronę prasową. Tez Życie próbowało zdobyć rynek edycjami niedzielnymi w latach 90., ale to nie wyszło, bo publiczność nie miała tego nawyku, aby kupować w niedzielę. Próbowano sprzedawać pod kościołami. Gazeciarze to robili, a ludzie uciekali, bo myśleli, ze to ulotki. Ongiś wydawano dzienniki dwa razy dziennie. Była edycja poranna i popołudniowa. Nie było jeszcze Internetu, telewizji, radio raczkowało. Głód informacji był tak duży, ze miały sens wydania popołudniowe. Typ prasy popołudniowej z najświeższymi informacjami. Rano były publikowane poważne informacje.

Częstotliwość - pamiętajmy. Też są nieregularniki tzw.

Jak możemy jeszcze klasyfikować?

Marta: wg wieku odbiorców

Co jeszcze? Dziecięca, młodzieżowa

Ze względu na płeć - Marta

Jest też męska. W naszych czasach teraz mężczyźni nie są dyskryminowani.

M: specjalistyczna, informacyjna

Każda jest informacyjną. Nawet prasa dziecięca.

Anita: nie wiem jak ładnie powiedzieć. Chodzi o zasób majątkowy odbiorców. Są gazety dla ludzi, którzy nie wydadzą więcej niż 200 zł na sukienką a są tacy, ze 20000.

W zależności od zasobności portfela. Można to określić - prasa z górnej półki i prasa z dolnej półki, elitarna i popularna - tylko uwaga: skojarzenie najczęściej dotyczy poziomu informowania a nie majętności. Np. Twój Styl i Moje Gotowanie - to prasa kobieca. To jest zróżnicowanie ze względu na zasięg społeczny.

A zasięg geograficzny. Przykłady?

M: lokalna : gminna

Lokalna. Co jeszcze?

Artur: regionalna

Jaka?

Ogólnokrajowa. Najczęstszy wpływ w Warszawie, ale już niekoniecznie w Białymstoku.

Prasa międzynarodowa tez istnieje. New York Times jest prenumerowany na wszystkich kontynentach, w odsetku egzemplarzy uchwytnym statystycznym, choć jest też wydanie internetowe. Jest na świecie kilkaset ważnych tytułów - o tym w następnym tygodniu - chodzi o wywiadownie gospodarcze, wielkie korporacje. Jest taki typ prasy - to taki skok w górę jeśli chodzi o wydawnictwa ogólnokrajowe.

Anita: wykształcenie odbiorców .Czasopisma brukowe i niebrukowe

Świetnie. A jak ładniej można nazwać prasę brukową

Artur: tabloidy

Co to jest?

Artur: prasa niższych lotów, dla niewymagającego intelektualnie czytelnika

Ładnie to pan nazwał. Przykłady?

Super Ekspres i Fakt. SE tak ma cechy tabloidu - łatwe tytuły, krótka treść, niewyszukane słownictwo, ilustracja przyciągająca uwagę. Tematyka: często ploteczki, skandale, krew. Kiedy ta prasa powstawała, to mówiono, że najpierw mieliśmy prasę dla tych, którzy nie lubią myśleć, a teraz mamy prasę dla tych, którzy nie lubią czytać

O SE mówi się, ze to poważna gazeta ujęta w formie tabloidu. Ukazuje treści poważne np. w zakresie polityki - niczym się nie różni od Wyborczej. W Fakcie mamy bieżące informacje polityczne. Oprócz tego, ze znaleziono krokodyla w Bałtyku robi się politykę. Kilkanaście lat temu na pierwszej stronie było zdjęcie znanego posła odsłaniającego swój tors na plaży a obok nagi biust pewnej posłanki. A oni nie byli małżeństwem. To jest robienie polityki. W tym samym Fakcie znaleźlibyśmy do niedawna komentarze Rowickiego na temat sytuacji politycznej. Warunki: krótko i prosto, żeby mógł zrozumieć i nie musiał myśleć

W zależności od typu odbiorcy mamy prasę jaką? To są tabloidy - prasa popularna i prasa elitarna. Przykład dziennika elitarnego? Dla wąskiej publiczności, dobrze przygotowanej do lektury i zasobnej - jest w stanie zapłacić 4,90.

Michał: Puls Biznesu

Tak. Najbardziej miarodajny jeśli chodzi o ekonomię.

Rzeczpospolita. Taki snobizm na polski detalizm. Puls Biznesu był tworzony w opozycji do Rzeczypospolitej. Wydawca doszedł do wniosku, że dla drobnych przedsiębiorców to dobry pomysł.

Co jeszcze? Kryterium porządkujące.

Michał: zwrot ideologiczny np. Wyborcza. Są pisma jawnie mówią, ze jesteśmy na lewo lub na prawo np. Fronda

Ukierunkowanie światopoglądowe. Rzadko zdarzają się gazety partyjne. Gazeta Polska popiera PiS. Są sympatie polityczne. Lepiej mówić o obliczu ideowym. Nie każda da się tak podzielić. Mam nadzieję, że Przegląd Biblioteczny nie.

Podajcie podzbiór, typ publikacji prasowych bardzo ;powszechny. W Polsce ma znaczna część rynku

Anita: Tygodnik Powszechny

Prasa wyznaniowa. W warunkach polskich głównie prasa katolicka. Najpopularniejszym tygodnikiem w sensie czytelnictwa jest Gość Niedzielny. Kolportaż w oparciu o sieci parafialne ma duże znaczenie. Sprzedaż po mszy niedzielnej.

Z ważnych wyróżników, czy mówiliśmy o funkcji społecznej. Po pierwsze może być informacyjna, ogólnoinformacyjna i rozrywkowa czy hobbystyczna np. Wędkarz - bardzo istotny - jakie są okresy ochronne dla poszczególnych gatunków ryb.

Jeszcze przykład prasy hobbystycznej?

Anita: National Geographic

Ala: Kino

Dorota: Łucznictwo

Też prasa sportowa to wielki poddział prasy.

Ojczyzna prasy to?

Jaki kraj? Gdzie wyszła pierwsza gazeta?

Niemcy - nie.

Gdzie?

W Niderlandach. Początek XVII w. Nie odważę się tego wymówić. „Newetidinge” - 1605 r. Uwaga znajdą Państwo opracowania, ze pierwsza gazeta ukazała się w XVI w. Wszystko zależy od tego czy publikacje prasopodobne uzna się za prasę - nie mieli datacji. Niektórzy używają sformułowania „prymitywnia prasowe”. Kiedy zaczęła się prasa w Polsce?

1661 r. Merkuriusz. Wszyscy znają tę datę jak datę Bitwy pod Grunwaldem. To była wtedy Europa Wschodnia. Polska nie sięgała pod Kijów, do Zaporoża W związku z tym pierwszy był Merkuriusz. Mówiąc o prasie często odruchowo kojarzymy te pojęcie ze środkami przekazu. Komunikowanie masowe ma w tytule podręcznik. Możemy mówić o środkach komunikowania się masowego. Kiedyś mówiono o środkach masowego przekazu. Mówi się teraz mas media.

Co to są mass media?

Kiedy prasa drukowana będzie mas medium?

Wyborcza jest mas medium tak?

Anita: tak, bo ma zasięg ogólnokrajowy. Jest opiniotwórcza

Ma masową publiczność jak na warunki polskie. To jest podstawowe kryterium. Wyborczą zaliczymy do mas mediów, ale już na przykład Życie Tarczyna już nie będzie zlaicozne do mas mediów, nawet jeśli jest w Tarczynie masowo czytane. Czyli drukowana prasa wielkonakładowa. Podajcie inny tytuł dzieła z dziedziny kultury, które będą mas mediami?

Co to są mas media oprócz gazet?

Aneta: programy TV

Tak. Czy wszystkie

Nie

Michał: jakieś małe

Np. telewizja Chomiczówka. Kiedyś była. Na pewno jest telewizja Górczewska

Lokalne kablówki to już nie jest mas media. Inny typ?

Karolina: radio

Jakie

K: wszystkie większe stacje

Anita: ogólnopolskie

Tak. Mamy regionalne rozgłośnie , ale nie mówimy, ze są one mas mediami. Czyli programy radiowe ogólnopolskie. Dziś zrobiła się w Krakowie konferencja na temat cyfryzacji radia. W Wielkiej Brytanii zyskało popularność a w innych częściach Europy nie jest popularne, a przecież jest to bajecznie proste i wygodne. Nie ma znaczenia wówczas o której włączymy radio. Np. nie posłuchaliśmy o określonej godzinie, a możemy odtworzyć później. To się w Wielkiej Brytanii przebiło. W Polsce to jest śladowe. Z innych spraw. Wymienię inne typy mediów: masowo produkowane płyty, kasety, wielkie produkcje filmowe, książki masowe - Grey - tak, a Świerzawski już nie, gry komputerowe - te masowo rozpowszechniane i znaczna cześć publikacji internetowych - wp.pl, Onet.

Historia:

Najpierw prasa, potem film, radio - początkowo nie miało wpływu na czytelnictwo prasy, telewizja - w latach 50. Na świecie mocno wpłynęła na funkcjonowanie gazet informacyjnych. Na to wszystko wpłynął Internet rozpowszechniony w ciągu ostatniego ćwierćwiecza. Tnie czytelnictwo tytułów drukowanych. Część w całości przeniesiono do Internetu. Co ciekawe Internet, którego nazwano „moredercą gazet” stał się też „mordercą telewizji”.

Na zakończenie homogenizacja współczesnych mediów to jest ujednolicenie treści. Polega ona na tym, ze prasa elitarna upodabnia się do prasy popularnej - upraszcza się formę przekazu począwszy od formatu - to nie jest już epoka wielkich płacht. Prasa musi konkurować z innymi mediami i w związku z tym ujednoliciły się formaty. W tej współczesnej prasie tytuły są na miarę tabloidów. Tytuł informacji z Wyborczej” Był najwyższy stał się najdłuższy” - chodzi o most bo się zawalił

Globalizacja - drugi termin. Murdoch - Australijczyk (wasze koleżanki się zasmuciły bo jego syn - singiel właśnie się ożenił) 2/3 rynku ma np. Fox Chanel, The Times - to wszystko należy do jego koncernu.

Na zakończenie, rzutem na taśmę - skąd ten termin? Znacie to? Kiedyś jak nie było fotokomórek na biegach sprinterskich była taśma i wygrywał ten kto przerwał taśmę. Przeszło to do potocznego języka.

Ład medialny - drugie pojęcie teoretyczne po homogenizacji mediów. Czasami pojawia się termin ład komunikacyjny. To wszystko, co kształtuje sytuację mediów danym kraju - rynek, sytuacja społeczna, polityka, cenzura, czy mamy do czynienia z wolnością polityczną, czy jest wolny dostęp do rynku, poziom cywilizacyjny, kulturalny. W całej Afryce ukazuje się 180 dzienników a w Europie - 30 tys. Macie skalę porównawczą. Też poziom kulturalny odbiorców oraz poziom materialny - czy są w stanie płacić za to.

Następne zajęcia

Sposoby utrzymywania się prasy współczesnej - chodzi o finansowanie

Dla dociekliwych: normatywne doktryny medialne

Książka „Media i komunikowanie się masowe” Część III r. 8.1, niebawem zacznę rozdział 8.3 - dla bardziej dociekliwych lektura zalecana już za tydzień.

-

---