4 Pokolenia literackie po 89


Pokolenia literackie po 89

Pokolenie BRULIONU ( od nazwy krakowskiego, potem warszawskiego pisma, które stanowiło przez okres 1987-1997 swoistą trybunę wchodzących do literatury roczników.

Twórcy związani z „brulionem” :
Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło, Marcin Baran, Miłosz Biedrzycki, Krzysztof Koehler, Jerzy Pilch, Marcin Sendecki, Izabela Filipiak, Natasza Goerke, Manuela Gretkowska, Olga Tokarczuk, Andrzej Stasiuk, Krzysztof Jaworski

W obrębie tzw. „pokolenia BRULIONU” da się wyodrębnić co najmniej trzy istotne nurty artystyczne :

  1. O`harystyczny (koncepcja poezji, która akceptuje potoczność i codzienność doświadczenia ludzkiego jako punktu wyjścia literatury; bywa też nazywana barbaryzmem z powodu obcesowości i bezpośredniości w formach wyrazu).

Wiersze inspirowane amerykańską „szkołą nowojorską” oraz osobowościami Franka O` Hary i Johna Ashber`ego; stanowią intrygujący zapis samotności egzystencjalnej, powikłań, uczuć i emocji; poezja buntu wobec świata, który oferuje człowiekowi przede wszystkim rozmaite odcienie cierpienia i duchowego dyskomfortu; dla zintensyfikowania swego przesłania Świetlicki sięga po rockowe środki wyrazu jako lider grupy „Świetliki”.

Jego poezja to wyrastające z pacyfizmu anarchistycznego przesłanie o wolności jednostki ludzkiej w doświadczaniu przygód życia; przesłanie pełne jednoczesnej afirmacji, kontemplacji przyrody, krytyki cywilizacji technologicznej i poszukiwań religijno-teologicznych.

O`haryści nie unikają refleksji społecznej - wiele można się dowiedzieć z ich poezji o przemianach w kulturze i życiu w Polsce końca wieku, po odejściu od komunizmu. Czynią to jednak dyskretnie, podkreślając konieczność sceptycznego stosunku człowieka do rzeczywistości.

  1. klasycyzujący (poeci nie wyrzekają się refleksji nad współczesnością, ale czynią to poprzez takie formuły poetyckie, które klarownie nawiązują do tradycji literacko-kulturowej)

Szukanie inspiracji w baroku, jako że powikłanie i chaotyczność naszych czasów przypominają nieco sytuację kultury europejskiej z XVII wieku; nawiązywanie do polskiej barokowej liryki metafizycznej (eksponującej motyw vanitas, zafascynowanej fenomenem życia ludzkiego w perspektywie umierania).

Subtelna poezja religijno-medytacyjna

Sięganie do dziedzictwa poezji Rilkego i klasycystów francuskich; poddawanie świata uważnemu, sprowadzonemu do detalicznej obserwacji opisowi.

Inni ciekawi autorzy: Stasiuk, Szlosarek

Na przecięciu nurtów A i B sytuują się:

- Marcin Baran ( np. „ Zabiegi miłosne”, „Sprzeczne fragmenty”)

-Jarosław Klejnocki (np. „Okruchy”)

  1. awangardowy (nurt ten tworzą autorzy oddający się parnasistowskim, elitarnym grom i eksperymentom, uprawiający poezję intelektualno-estetyzującą, wymagającą od odbiorców głębokiej kultury literackiej).

Co łączy całą formację?

K. Maliszewski -> podział na 2 nurty: klasyków („Tak” temu światu np. Koehler, Kielar, Wencel) i barbarzyńców („Nie” temu światu).

Roczniki siedemdziesiąte

Pokolenie Brulionu nie spełniło pokładanych w nim nadziei, roczniki 70 są pierwszą formacją postmodernistyczną w Polsce.

Pismem wspierającym formację jest Ha! Art. -> 2000r. festiwal „Zapowiadających się…”

Co łączy całą formację?

Roczniki 70': Honet, Siwczyk - poezja egzystencjalna

Cyranowicz, Lipszyc, Mueller - nurt neolingwistyczny (nie ma nic poza tekstem, który się dzieje; podważanie statusu języka jako narzędzia komunikacji)

Wencel - nurt religijny

Dehnel- poeta klasycyzujący

Książki formacyjne: „Tekstylia”; „Tekstylia bis”

Anna Nasiłowska, Literatura okresu przejściowego 1975-1996, Warszawa, 2006

Wiosną 1987 roku w Krakowie w II obiegu zaczęło ukazywać się czasopismo „bruLion” redagowane przez grupę studentów z Krakowa. Początkowo nie różniło się od wielu innych tego typu pism: w pierwszym numerze ukazały się materiały związane z historią polskich kabaretów, a następnie pojawiły się nazwiska takich twórców kultury niezależnej, jak Wiktor Woroszylski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Tomasz Jastrun czy Antoni Pawlak, oraz tłumaczenia utworów czeskich i rosyjskich dysydentów, a specjalny numer w 1988 roku poświęcono twórczości Brodskiego. Nowością było pojawienie się kilku debiutantów publikujących pod własnymi nazwiskami. Marcin Baran, Krzysztof Koehler i Marcin Sendecki opublikowali tu pierwsze wiersze, od razu omawiane przez starszych krytyków.

Po 1989 roku ukazujące się nieregularnie, w postaci grubych zeszytów, pismo uległo gwałtownej przemianie:

„bruLionu” z dotychczasowymi starszymi współpracownikami pisma, a tym samym z dawną elitą kultury niezależnej. Dawna współpraca nie była już możliwa.

Kwartalnik „bruLion” zaczyna się odcinać od drugoobiegowej przeszłości i tworzy legendę tzw. trzeciego obiegu. Nazwa ta obejmuje pisemka i jednodniówki artystyczne, związane z subkulturami młodzieżowymi. W jego skład miały wchodzić też tzw. fanziny czy artziny- rozsyłane pocztą lub dostępne w klubach młodzieżowych:

Młodzi swoją szansę zaczęli upatrywać w prowokacji, świadomym łamaniu wszelkich tabu i lansowaniu pokoleniowej formuły, związanej z przełomem. Zainteresowanie tematami: feminizmu, postmodernizmu, kulturą konsumpcyjną, New Age.

Około 1995 roku rozpoczęła się kolejna zmiana, której sygnałem było omówienie książki Jana Pawła II Przekroczyć próg nadziei. Wiązało się to też z nawróceniem religijnym redaktora naczelnego, którym był Robert Tekieli ( poeta uprawiający wcześniej wieloznaczne zabawy lingwistyczne). Po zmianie światopoglądowej na łamach pisma zaczęły pojawiać się rozliczenia z jego współpracownikami, a ton anarchistyczny został skonfrontowany z deklaracjami światopoglądowymi. Zgodnie z przekonaniem, że podwójna moralność była cechą poprzedniego ustroju, w którym wyrażane nieoficjalnie poglądy różniły się od zasad moralności publicznej, zgodnie z zasadą integralności etycznej, grzechy życia prywatnego zaczęły wpływać na wyrażaną wprost ocenę postaw twórców, dyskredytując ich osiągnięcia (Gdański młody poeta Wojciech Wencel zarzucił Cezaremu Michalskiemu, aspirującemu do roli ideologa środowiska, rozbicie rodziny, co miało kompromitować go jako myśliciela).

„bruLion” ewoluował od etosu II obiegu- przez anarchistyczne prowokacje wczesnych lat dziewięćdziesiątych- do deklaracji po stronie jasno określonych wartości i hierarchii, związanych z katolickim światopoglądem. Ostatnie numery ukazały się w 1998 roku. Bardzo szybko też z tego kręgu pokoleniowego wyłoniła się grupa zwana „pampersami”, która objęła ważne stanowiska w mediach, a sam redaktor „bruLionu” przeniósł się do Warszawy i rozpoczął pracę w TV publicznej.

Teksty:

Barbarzyńcy i klasycyści:

W kręgu „bruLionu” bardzo szybko wyłoniły się dwie postawy- „barbarzyńców” i „klasycystów”.

W różnych publikacjach spotkałam się z różnymi datami od 1986 do 1999 roku.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
4. Pokolenia literackie po 89, Zagadnienia
Pokolenia literackie po 89, Pokolenia literackie po 89
Pokolenie bruLionu, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
1. kulturalne przemiany po 89, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
Życie literackie po 1989 - OPRACOWANE ZAGADNIENIA, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
13. Szko-a Nowojorska, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
16. PROZA MAĂşYCH OJCZYZN, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
5.TotArt, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
17. Proza ma-ych ojczyzn, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
Szafa Tokarczuk, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
12. Ruch wydawniczy po 1989 roku, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
18 Proza niefikcjonalna, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89, zagadnienia
13.Najważniejsze tendencje w prozie po 89, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89, zagadnienia
Pokolenie literackie po?
14. pytania II, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
15.DOS WIADCZENIE HISTORII W PROZIE PO 89 ROKU, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89, zagadni
20. Postmodernizm a lit. polska po 89, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89, zagadnienia
Krytyka feministyczna, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89
4. Działania alternatywne przed 1989r, Literaturoznawstwo, życie literackie po '89

więcej podobnych podstron