Wizerunek współczesnej młodzieży polskiej-prawdy i mity.
Omów na wybranych przykładach literatury i filmu.
Od wieków młodzież próbowała w mniejszym lub większym stopniu zmienić świat. Chciała być zauważana, doceniana i traktowana na równi z dorosłymi.Wiek młodzieńczy to odkrywanie wielorakich wartości człowieka i świata.To wiek marzeń.W sferze moralnej następuje zjawisko kryzysu świadomości,zachwiania wielu uznanych norm,zaostrzenia konfliktu ze światem dorosłych. Jest to okres w którym młody człowiek przeżywa liczne rozterki, wzloty i upadki .Jego życiu towarzyszą alkohol ,papierosy i narkotyki. Zakochuje się , często bez wzajemności. Młodość przynosi ze sobą zapał do życia, człowiek czuje się silny, zdolny do pokonywania wszelkich trudności i piętnących się przeszkód. Często podejmuje walkę ze sprawami które go przerastają. Oprócz zapału do pokonywania trudności cechą charakterystyczną młodego człowieka jest naiwność wynikająca z braku doświadczenia. Młody człowiek czuje się silny, czuje, że może ''przenosić góry''. Dorośli często zapominają, że kiedyś oni tez byli młodzi- zbuntowani, że zczasem wydorośleli, podjęli prace i założyli rodziny.
„Stereotypy ułatwiają wydawanie sądów i ocen zgodnie z regułami podporządkowania afektom.”mówi Marek Jedrzejewski-pedagog i dziennikarz. Stereotyp to konstrukcja myślowa, zawierająca uproszczony i często emocjonalnie nacechowany obraz rzeczywistości, przyjęty przez jednostkę w wyniku własnych obserwacji, poglądów innych osób czy wzorców przekazywanych przez społeczeństwo. Stereotypy mogą być negatywne, neutralne lub pozytywne, chociaż najczęściej spotykamy się z wyobrażeniami negatywnymi. Stąd też bez wahania wnioski wyciągamy na podstawie bardzo skąpych danych, etykietujemy i wydajemy wyrok.
O młodzieży mówi się często źle, choćby dlatego, że zło bardziej rzuca się w oczy. W rzeczywistości nasza wiedza i wyobrażenia o polskiej młodzieży są skąpe, a nierzadko też błędne. Świat zmienia się w zawrotnym tempie. Młodzi ludzie dojrzewają i wchodzą w dorosłe życie w wyjątkowo niespokojnych czasach. Jacy są? Opinie są różne, niejednokrotnie bardzo rozbieżne,w mojej pracy będę chciała odpowiedzieć, właśnie na to nurtujące przez wszystkich pytanie.
Zdecydowałam że do interpretacji mojego tematu wykorzystam utwór Doroty Masłowskiej pt.”Wojna polsko ruska pod flagą biało-czerwoną” i Janusza Paliwowy „Joint” oraz film Sylwestra Latkowskiego „Blokersi”i Roberta Glińskiego „Cześć Tereska” oraz wesprze się reportażem „Trwajmy w Rock n'rollu” i fragmentem filmu pt. „Przystanek Woodstock Najgłośniejszy Film Polski”Myśle, że ta literatura i te filmy pomogą mi obiektywnie przedstawić obraz polskiej,współczesnej młodzieży.
Wagarują,pala papierosy,piją alkohol i próbują narkotyków,mają większe zaufanie do kolegów niż do rodziców,są zbuntowani,używją wulgaryzmów i niestosownie się ubierają.Takie są realia życia współczesnej młodzieży,niestety niejednokrotnie prawdziwe.
Masłowska w swojej książce "Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną" przedstawia świat dresiarzy, blokersów, tych grup, o których wcześniej inni bali się pisać, wychodząc z założenia, iż to, co niewypowiedziane, niezaznaczone słowem, tak naprawdę nie istnieje.Dlatego nie dziwi mnie wcale oburzenie znacznej części społeczeństwa, które żyło do tej pory w nieświadomości. I podana w tak dużej dawce prawda, w dodatku w wulgarny, lecz jakże realistyczny sposób, sprawia, że ludzie rzucają ją ze zniechęceniem, czują się przez nią brudni czy palą ją, nazywając antypolską.. Ale mimo tego nadal niektórzy nie przyjmują tej prawdy, chcąc wciąż się oszukiwać, że Masłowska przedstawiła świat wykreowany.
Bohaterem tej książki jest Andrzej o pseudonimie Silny. Czytając ją możemy stwierdzić iż jego świat jest strasznie nierealistyczny, zagmatwany i składający się z różnych wydawało by się, mało znaczących zdarzeń. Jak się okazuje główny bohater jest młodym człowiekiem nadużywających narkotyków. W książce jest przedstawionych kilka dni z jego życia. W każdym dniu Silny zażywa amfetaminę. Także język książki wzbudza wiele kontrowersji. Pełno w niej wulgaryzmów, niegramatycznych wypowiedzi (poszłem, włanczać, ruski). To narzędzie, za pomocą którego opisuje świat i rozumowanie Silnego, Lewego, Andżeli czy Nataszy. Oni tak się porozumiewają, nie upiększają słowotoku kwiatkami ani ozdobnikami.
I Masłowska konsekwentnie pisze tym chaotycznym slangiem. Banalnym i bełkotliwym jedynie z pozoru. A w rzeczywistości to bardzo przemyślany, staranny, literacki; ba, nawet poetycki język. Obfituje w ukrytą i precyzyjną konstrukcję zdań, niezwykłą zdolność autorki do wyszukanych i interesujących metafor.
Mimo młodego wieku jest dojrzałym, wrażliwym, nawet i okrutnym obserwatorem. Potrafi stanąć z boku i przypatrzeć się trzeźwo ludziom, którzy przecież należą do jej pokolenia. Masłowska jest obiektywna, zdystansowana do przedstawianej rzeczywistości. Wprowadza nawet do książki własną postać (Masłoska) i potrafi być wobec siebie równie obiektywna, chociaż też trochę krytyczna. Sposób pokazania świata odwróconych wartości, którego rytm wyznaczany jest kolejnymi kreskami amfy i jeszcze bardziej przesadnymi halunami i zjazdami. Jednak w istocie jest to obrazowanie za pomocą groteski, karykatury.
Ta 19-letnia dziewczyna, odważyła się pokazać realia życia młodzieży z blokowisk, w których dominują narkotyki, brudny seks, przemoc. Świat jakby odwróconej na drugą stronę rękawiczki. Ci ludzie, i to pokazuje Masłowska, nie byli tacy zawsze. W Silnym tkwią bardzo duże możliwości, pod tym wizerunkiem imbecyla i narwańca jest tak naprawdę inteligentny i wrażliwy chłopak, który jak wielu przyjął złudną definicję szczęścia. Autorka przedstawia nam ich świat nie po to, by zaszokować i zawisnąć w galerii niepokornych buntowników. Ona chce nam otworzyć oczy. Uświadomić pokoleniu McDonaldsów i popcornu zagrożenie świata, do którego wielu wręcz dąży.
Konflikt między potrzebami psychologicznymi moralnością młodzieńczą, a zasadami świata dorosłych prowadzi niejednokrotnie do ucieczki w subkultury.Łamanie norm etycznych,przemoc,chłod emocjonalny dorosłych pozostaje w całkowitej sprzeczności z potrzebami wieku młodzieńczego,egocentryzmu,zachwiania równowagi uczuciowej,poszukiwania ideałów i wzorców osobowych.
Zapotrzebowanie na autorytety moralne zgłaszają zarówno stadionowi szalikowcy,jak i przedstawiciele innych ,nie mniej radykalnych subkultur młodzieżowych.To zarówno ci co urządzają burdy na stadionach i biją się z policjantami,jak i młodzież uzdolniona artystycznie,tak zwana łagodna-wszyscy oni nie akceptują stanu próżni aksjologicznej.
Stereotypy opierają się na prostych skojarzeniach i kryteriach negatywnego klasyfikowania ludzi a nawet wartościowania ich na podstawie wyglądu np:ćpuny,brudasy dresiarze,skinhedzi,chuliganie,punki. Jednak prawda jest taka ze młodzież po przez strój chce cos w ten sposób coś przekazać, wyraża siebie. Często jednak jest tak, że ubiór łączy się z konkretnym przynależeniem do pewnych grup społecznych -subkultur młodzieżowych. Subkultury to próba poszukiwania przez młodzież odmienny od sztywnych,narzuconych systemów norm i wartości.Poprzez subkultury wyraża swój bunt wobec zachowań dorosłych.Szokuje nie tylko strojem ale i sposobem porozumiewania(slang).Szukaja na swoja ręke miłości sprawiedliwości,prawdy akceptacji.
Podobny świat jak u Masłowskiej przedstawia Paliwowa. Powieść "Joint" opisuje szkolny horror. Biedne i zdemoralizowane belferstwo staje do walki z przebiegłą, upaloną uczniowską armią. Nauczyciele gnębią gimnazjalistów, a ci nienawidzą ich swoimi zaćpanymi duszami. Agresja jest wszechobecna: kradzieże, pobicia, znęcanie się, wymuszenia. Relacje między głównym bohaterem książki - gimnazjalistą Mateuszem Żubrewiczem - a polonistą Szymonem Burzyńskim są bardzo skomplikowane. Na początku się nienawidzą, a potem nauczyciel staje w obronie ucznia.
Brak dydaktyzmu w literaturze narkotycznej jest tym dziwniejszy, że tworzą ją również, nauczyciele. Janusz Paliwoda, autor minipowieści "Joint" dziękuje na pierwszej stronie książki swoim uczniom. A dalej pokazuje rzeczywistość szkoły, w której nauczyciele są równie odrażający jak dzieci, które edukują. W finale obie strony barykady łączy tytułowy joint. Świat ukazany ,tym razem z perspektywy dorosłego, jest przejaskrawioniony. Jawi się skrajny pesymizm. Przedstawia młodzież jak i dorosłych w świetle bezprawia, zdegradowania ludzkich wartości.
Cytat:
„Ćpanie jest dla młodzieży tym,czym dla ich rodziców było czytanie Biblii. Marihuana nastolatkom objawia się jako Matka Boska. Jaranie jest przyjmowaniem komuni. Morrison,Hendrix,Cobain to ich święci. Modlą się do nich zaćpanych dusz. Uczniowie bez ćpania byliby nikim. Dzięki trawie są przynajmniej upalonymi dwunożnymi istotami Wprawdzie odmóżdżonymi ,ale zawsze. Palą ,więc żyją. Oddychają dymem. Bez niego by się podusili. Między jednym jointem a drugim gadają tylko o tym, jak skołować towar.
Polska Złota Ujarana Młodzież. Z brudnymi paluchami, przekrwionymi oczami i kwaśnym oddechem. Wiecznie zaspana albo nadpobudliwa. Polska zaćpana młodzież, która kiedyś społodzi zaćpane dzieci. One za trzydzieści lat wyhodują ćpunów w balkonowych doniczkach.”
Losy młodzieży są zdecydowanie uzależnione od środowiska w jakim się wychowują i przedstawia nam to Robert Gliński w filmie „Cześć Tereska”. Główna bohaterka jest nastolatką. Wychowuje się w biednej dzielnicy. Jej rodzice z trudem wiążą koniec z końcem. Tereska jednak stara się być pomocna, a przynajmniej nie utrudniać życia domowego. Tereska śpiewa w chórze, lubi projektować ubrania. Ma swoje marzenia. Marzy o pracy jako projektantka mody, o kochającej rodzinie. Gdy kończy gimnazjum nie dostaje się do liceum i matka namawia ją do pójścia do Technikum Krawieckiego. W technikum wpada w złe towarzystwo - poznaje Renatę. Zaczynają się kradzieże, alkohol, papierosy. Tereska „dostosowywuje” się do otoczenia. Cały film kończy się zbrodnią. Tereska zabija Edka - mężczyznę na wózku.
Istnieje wciąż otwarty problem, czy graffiti jest rodzajem sztuki, czy też wyrazem młodzieńczego wandalizmu. Opinie na ten temat są wyraźnie rozbieżne. Z jednej strony bo wiem z graffiti zawiązany jest jakiś rodzaj sztuki, zaś z drugiej strony graffiti traktowane jest przez dorosłych jako przejaw wandalizmu. Graffiti oznacza zarówno ścienne pisanie,ścienne malowanie haseł i postaci,najczęściej pod osłona nocy,w wyspecjalizowanych grupach,które mają swój teren. Oprócz barwnych graffiti, na murach są jeszcze małe znaki, tagi, traktowane przez młodych jak podpisy plemienne. Każdy ma oryginalny, niepowtarzalny znak, którym - jak zwierzę -oznacza swoje terytorium. I ludzi denerwują właśnie tagi, bo one są przejawem wandalizmu.
Nie ulega jednak wątpliwości, iż graffiti jest rodzajem sztuki, ze względu choćby na swój spontaniczny charakter w wyrażaniu poglądów i emocji.
Ten problem jak i wiele innych dotyczących młodych ludzi,porusza Letkowski w swoim filmie”Blokersi”. To klasyczny dokument o polskiej kulturze hip hopowej. Opowiada o młodych ludziach z wielkomiejskich blokowisk, o tym jak żyją, jaka jest dzisiaj ulica w Polsce. Poza raperami są tu grafficiarze, break dance'owcy i ludzie związani z kulturą hip hopu
Zagłębiając się z kamerą w osiedla dużych miast, ale także zaglądając w bramy starych kamienic na warszawskim Bródnie czy Pradze, pokazuje Latkowski „od kuchni” codzienność tych, którzy tworzą hip hop, a więc przygotowują muzykę, rapują, nagrywają płyty, ale także uprawiają graffiti i tańczą breakdance. Dobrze zmontowany, mający swoją dramaturgię film oddaje stopniowe otwieranie się.
Głosami młodych ludzi reprezentujących najpoważniejszą chyba obecnie subkulturę udało się jednak Latkowskiemu osiągnąć to, co sobie zamierzył - zaprzeczył stereotypom. - Dla wielu ludzi hip hop jest kulturą patologiczną. Wynika to z niezrozumienia. To otocznie jest patologiczne, w którym przyszło im żyć. Młodzież jest wrażliwa na wszelkie, zło i krzywdy zauważa problemy społeczne i nie boi się o nich mówi, a nawet walczyć.
Fragment Blokersów: 30:09-31;02 i 27.54-28;26
Młodzież popełnia błędy, taka jest kolej rzeczy, a dorośli często wytykają im nawet najdrobniejsze potknięcia, potępiają. Zapominają ,że sami niejednokrotnie je popełniali.
Kierownik Katedry Pedagogiki Społecznej na Uniwersytecie Warszawskim prof. Anna Przecławska zapytana o dzisiejsza młodzież, powiedziała:” Nie oceniam jej najgorzej. Jeśli o czymś myślę z niepokojem i dezaprobatą, to o warunkach socjalizacyjnych, w jakich ci młodzi ludzie się kształtowali. To nie ich należy obarczać winą za to, że są tacy jacy są. My kształtowaliśmy warunki, w jakich przyszło im wzrastać, a skutki naszych działań nie zawsze zgodne były z naszymi zamiarami i oczekiwaniami. A młodzi? Oni są przedmiotem mojej troski, tym bardziej, że nieprawdziwe bywają stereotypy, jakie wokół nich krążą”
Przez ten cały czas na ekranie mogą oglądać państwo film „Przystanek Woodstock Najgłośniejszy Film Polski”. Ukazuje on, właśnie taki świat. Świat stworzony przez młodzież na przystanku Woodstock w Żarach. Film jest pozbawiony wszelkich komentarzy króluje w nim tylko obraz i muzyka. Młodzież ta jest pogodna radosna. Tańczy śpiewa, bawi się. Jest to ich świat który sami sobie stworzyli, i to jak on będzie wyglądał w danej chwili zależy od nich samych. Możemy w nim zobaczyć jak młodzież się zachowuje, ubiera. Widzimy w nim pracę „Pokojowego Patrolu”, złożonego z młodych ludzi, którzy są przeszkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy. PP dba także o porządek na Przystanku Woodstock, a ich praca jest wynikiem chęci i dobrej woli, gdyż za swoją pracę nie dostają żadnego świadczenia. Czasem jedynie uśmiech od osoby której pomogli lub jedno słowo: „Dziękuję
Prawdą jest fakt, że młodzież sięga po narkotyki, alkohol i papierosy, że jest czasami zbyt nadpobudliwa czy też zaspana jednak nie możemy mówić, że to jest dla nich czymś najważniejszym, co kieruje ich życiem. Ludzie, szczególnie młodzi poszukują nowych wartości i przeżyć, dzięki którym ich życie stałoby się bogatsze i pełniejsze.
Na kształt i formę zachowań młodzieży wpływają specyficzne jej cechy(żywiołowość, spontaniczność)Cechy te należałoby głownie rozpatrywać w sferze psychologicznej i specyficznym położeniu społecznych młodych. Radykalizm w działaniu wynika z młodzieńczej wrażliwości, która nie znosi podporządkowania. Żywiołowość wyraża się w zdecydowanych przedsięwzięciach. Krytycyzm wobec świata dorosłych sprzyja formowaniu się kontestacyjnych postaw. Bezkompromisowość zachowań jest reakcją na wszelkie niesprawiedliwości, fałszu i obłudy. Zresztą młodzież buntuje się nie tylko przeciw własnym rodzicom czy nauczycielom, ale przede wszystkim atakuje zastany system społeczny, hierarchie wartości, by w ten sposób wyrazić swój protest wobec anachronicznych zastygłych struktur.
Zadajmy sobie po prostu pytanie: Czy polska współczesna młodzież jest, aż tak zła? Ja osobiście nie zgadzam się z tymi opiniami. Młodzież trzeba spróbować zrozumieć, akceptować, pomagać,a przede wszystkim nie uprzedzać się do niej.
W każdym młodym człowieku drzemie ogromny potencjał.Wystarczy tylko otworzyć się na niego, a wszystkie nie prawdziwe stereotypy znikną.
Na koniec fragment „trwajmy w rock'n rollu” 15;31-16;49