Rękopis znaleziony w Saragossie - streszczenie mało szczegółowe, bardzo pobieżne informacje ze streszczenia.pl
Jest to powieść opisująca przygody młodego i naiwnego młodzieńca o imieniu Alfons. Główny bohater zostaje mianowany przez króla Hiszpanii na kapitana gwardii walońskiej i wyrusza on na czele swojej armii do Hiszpanii. Podróż prowadzi przez góry Alpuhary, w podziemiach których żyje sztab mauretańskiego rodu Gomelezów. Ród ten za jedyny i największy swój cel obrał sobie propagowanie islamu. Zgadza się na to święta inkwizycja, gdyż Gomelozowie to bogaty ród utrzymujący skarbiec świętej inkwizycji. Gomelozowie starają się pozyskać także dla siebie naszego bohatera.
Główny bohater osiemnastoletni Alfons von Wordem po mianowaniu go kapitanem gwardii walońskiej wyrusza na czele swej armii do Hiszpanii. W czasie podróży w niewyjaśnionych okolicznościach giną jego dwaj słudzy Moskito i Lopez, mimo tego wydarzenia, podróż jest dalej kontynuowana.
Bohater zatrzymuje się w jednej z gospód, w których spotyka dwie kobiety Eminę i Zibeldę, które twierdzą, iż są jego kuzynkami. Jednocześnie kuszą bohatera propozycją zostania szejkiem rodu Gomelezów oraz poślubieniem ich. Emina opowiada Alfonsowi historię zamku Kassar - Gomelez.
Zmęczony Alfons zasypia i budzi się nad ranem w gospodzie Los Hermanos. Szybko się stamtąd wynosi i postanawia powrócić do gospody, w której spędził wieczór. Jednakże po przybyciu na miejsce, nie może odszukać komnaty w której spożywał swój posiłek. Wyrusza więc w dalszą drogę.
Napotyka on na swej drodze pustelnię, w której jej właściciel - Zakonnik częstuje gościa posiłkiem, w trakcie którego poznaje on historię człowieka, z którego Zakonnik wygnał diabła.
Pustelnik oferuje bohaterowi nocleg w kaplicy, w której będzie on bezpieczny przed wszelkim złem. Następnego ranka pustelnik wypytuje Alfonsa czy ten aby na pewno wczorajszego wieczora był w owej nawiedzonej gospodzie i prosi młodzieńca by ten się wyspowiadał. Chłopak odmawia. Następnego ranka pustelnik wypytuje Alfonsa czy ten aby na pewno wczorajszego wieczora był w owej nawiedzonej gospodzie i prosi młodzieńca by ten się wyspowiadał. Chłopak odmawia, lecz postanawia opowiedzieć pustelnikowi dzieje swego życia, po czym wyrusza w dalszą drogę. W czasie podróży zostaje aresztowany przez króla Inkwizycji i zamknięty do lochu. W tym samym miejscu znajdują się owe dwie kobiety poznane w gospodzie owego wieczoru.
Do celi Alfonsa wchodzi dominikanin, któremu towarzyszy kat i obaj szczegółowo opisują młodzieńcowi to co go czeka - jego tortury. Kat otrzymuje rozkaz zmiażdżenia młodzieńcowi stóp. W tym samym czasie na więzienie napada banda rozbójnika Zoto i uwalnia więźniów, natomiast Alfonsowi nakazuje wyruszyć w dalszą drogę. Wszyscy razem spędzają noc w przydrożnej jaskini a młodzieniec jest tam traktowany jako bohater. O świcie wszyscy wyruszają w dalszą podróż. Zoto pokazuje Alfonsowi swój pałac i opowiada mu swoją historię. W nocy znowu w komnacie Alfonsa pojawiają się podstępne siostry.
W trakcie posiłku Zoto kontynuuje nie dokończoną historię swojego życia. Alfons zostaje z siostrami sam. Siostry proszą go o zdjęcie relikwii z szyi. Ten jednak odmawia. Tą noc również spędzają razem. Zoto dokańcza swoja opowieść wiemy jak stał się rozbójnikiem.
Wieczorem siostry mimo wyraźnego sprzeciwu Alfonsa zdejmują mu relikwie z szyi. Wówczas pojawia się szejk Golmezów i nakazuje młodzieńcowi przejść na islam.
Alfons wypija tajemniczy napój i mdleje. Budzi się ponownie w Los Hermanos pod szubienicą. Postanawia wrócić do gospody gdzie znajduje swoją relikwie.
W trakcie drogi spotyka zaprzyjaźnionego pustelnika, który zaniepokojony o losy młodzieńca, wyruszył by go znaleźć. W pustelni jawi im się okropny i przytłaczający widok - konającego Paszki.
Alfons dowiaduje się iż w mieście oczekuje na niego list od ministra wojny. Minister dowiedziawszy się, iż Alfons przeszedł na islam, więc daje mu 3 miesiące czasu by ten mógł powrócić do łask. Alfons szybko odkrywa, iż wszystko to, to spisek podstępnych Gomelezów. Przed zaśnięciem widzi postacie podstępnych sióstr.
Następnego dnia Alfons budzi się w ramionach siostry gospodarza Rebeki, dochodzi do dialogu na temat magii.
Pod wieczór do gospody wkraczają Cygani z rozbitego nieopodal taboru i proponują Alfonsowi wspólną podróż z nimi, bohater zgadza się i przyłącza się do podróżujących. Po kilku dniach jednak odłącza się od Cyganów i powraca do Los Hermanos. Tam też spotyka Rebekę, która opowiada mu swoją historię.
Alfons zabiera Rebekę do taboru, gdzie nocują. Nad ranem po dziewczynę przybywa Kabalista i wspólnie odjeżdżają. Alfons spotyka Rebekę, która mówi mu, że wyrzeka się magii, podobnie jak jej brat. Młodzieniec po raz kolejny postanawia odwiedzić Szubieniczą Zagrodę. Spotyka tam nieprzytomnego człowiek, którego zabiera do taboru. Rebeka prosi go, by powiedział jej co naprawdę myśli o Zagrodzie, namawia go na przejście ma muzułmanizm, on jednak odmawia. Tabor wyrusza w dalszą drogę. W czasie jednego z przystanków Alfonsa otaczają nieznajomi i mówią mu by za cztery dni opuścił tabor. Alfons tak też czyni i wyrusza na zachód. W czasie drogi spotyka ludzi, którzy kierują go do wnętrza ziemi. Tam nasz bohater spotyka podstępne siostry i wyznaje im miłość, te po raz kolejny nakłaniają młodzieńca do przejścia na islam.
Nad ranem wychodząc z jaskini Alfons spotyka muzułmańskiego starca, który wyjawia mu tajemnice rodu Gomelezów, odnajduje i wskazuje drogę do ich grobowca. Następnego dnia o świcie młodzieniec po raz kolejny dołącza się do taboru, gdzie spotyka Żyda Wiecznego Tułacza opowiadającego swoją historię na przemian z naczelnikiem. Naczelnik opuszcza tabor i zabiera ze sobą Alfonsa. Przybywają oni do grobowców Gomelezów. Tam ich oczom jawi się postać siedzącego na tronie starca - pustelnika, który okazuję się w rzeczywistości być wielkim Szejkiem Gomelezów. Przy okazji wychodzi na jaw, iż Emina, jak i Zibelda zostaną matkami. Młodzieniec poznaje historię rodu. Szejk przyznaje się, ze jest on także ojcem Rebeki. Oznajmia on Alfonsowi, że ten zdał egzamin z lojalności i może opuścić jaskinię i udać się do Madrytu. 20 czerwca Alfons dociera do Madrytu gdzie dowiaduje się o śmierci swego ojca i o wstąpieniu swej matki do klasztoru.
Wyrusza na wojnę z Anglikami. Po wojnie w zamku Uzdy spotyka swoich towarzyszy dowiaduje się, że żyła złota się wyczerpuje, resztki zostają podzielone pomiędzy przyjaciół. Alfons kupuje ziemię w Kastylii i otrzymuje tytuł hrabiego de Peńa Floryda. Zostaje generałem.
W czasie jednej z wyprawa spotyka Eminą i Zimeldą dziećmi: Dejem i Fatymą. Alfons zabiera swą córkę do Hiszpanii, gdzie dziewczynka przyjmuje chrzest a ojcem chrzestnym zostaje sam król i nadaje jej tytuł księżniczki Oranu. Alfons czyni Fatimę swoją spadkobierczynią. Dziewczyna poślubia syna Rebeki i Pedra. Alfons zostaje wielkorządcą Saragossy.