Szymon Lewandowski

Zbigniew Krajka

Dewiacja ćwierćokrężna i stała

Źródłem powstania dewiacji ćwierćokrężnej i stałej jest indukcja w poziomej stali miękkiej, symetrycznie i niesymetrycznie usytuowanej w kadłubie statku w stosunku do środka róży kompasowej.

Sztaby typu -e jest nieprzerwaną, symetryczną, poziomą częścią konstrukcji statku, ułożoną poprzecznie do linii symetrii statku. Zwykle są to pokładniki lub ciągłe elementy grodzi pośrednich. Na kursach głównych, w sztabie nie będzie zachodzić proces indukcji magnetycznej. Sztaba -e zmniejsza średnią siłę ustawiającą różę kompasową na północ magnetyczną.

Sztaby poziome, ciągłe, symetryczne, ze stali miękkiej typu -a -e, umieszczone w pobliżu kompasu powodują zmniejszenie siły ustawiającej różę kompasową na północ magnetyczną.

Jeżeli na statku nieskompensowanym powstaje dewiacja +D, to w celu jej usunięcia należy umieścić w pobliżu kompasu sztaby stali miękkiej typu +e, czyli przerwane, symetryczne sztaby poprzeczne. Spowoduje to wzmocnienie średniej siły ustawiającej i jednocześnie pozwoli usunąć powstałą dewiację. Do tego celu służą kule kompensacyjne o charakterystyce -D (+e). Przeważnie pokładniki i grodzie poprzeczne wytwarzają typ sztab -e, co powoduje powstanie dewiacji +D, która musi być usuwana takim samym parametrem, lecz o znaku przeciwnym.

Sztaba -e:

Przebieg ćwiczenia:

1. Ustawienie dewiaskopu na kierunku północy magnetycznej,

2. Umieszczenie w dolnych uchwytach dewiaskopu 2 sztab typu -e,

3. Wykonanie curkulacji i odczyt wartości dewiacji co 45°

1. Na podstawie danych z tabeli wykonano wykres dewiacji w funkcji kursu magnetycznego i kompasowego

2. Wyznaczono współczynniki dewiacji D , E , A korzystając z zależności :

3. Obliczono wartość siły ustawiającej igłę kompasową w kierunku północy magnetycznej na statku, korzystając z zależności :

Hm = k1 * H

k1 = 0.95

H = 18

Hm = 17.1

4. Obliczono wartości sił: poprzecznej i wzdłużnej zaindukowanej w sztabach "a" oraz "d " w funkcji KK : f(KK).

Fe = (Hm* sindc (D) ) / cos (KK)

Fb = (Hm* sindc (E+A) ) / sin KK

5. Obliczono wartość składowej poziomej zmiennego magnetyzmu okrętowego M2 :

M3 = (Fe2 + Fb2)^1/2

Wykresy dewiacji powinny być sinusoidalne, nie jest tak na skutek wpływu elementów metlowych znajdujących się wokoło dewiaskopu (także elektronicznych). Także poprzeczne sztaby mogły być namagnesowane wbrew początkowym założeniom.

6. Obliczenia z punktów 4, 5 zestawiono w tabeli i przedstawiono na wykresie :

Współczynniki dewiacji D, E i A:

Wartość siły ustawiającej:

9. Obliczono wartości sił ustawiających Hk1, Hk2, Hk

10. Zestawienie obliczeń

11.Wykresy sił ustawiających

Wnioski:

Źródłem stałej i ćwierćokrężnej dewiacji +D jest indukcja stali miękkiej usytuowanej na statku w sposób symetryczny i niesymetryczny w stosunku do róży kompasowej. Może być ona spowodowana przez elementy takie jak: pokładniki, grodzie itp

Dewiacja ta występuje na wszystkich statkach, ale najbardziej jest zauważalna na statkach specjalistycznych (typu offshore). Na statkach konwencjonalnych jest ona ledwo zauważalna ponieważ są one symetryczne.

---