COLLEGIUM

STUDIUM REHABILITACJI, PSYCHOLOGII I POLITYKI SPOŁECZNEJ

Dr Dorota Wydro

ZAGADNIENIA KLINICZNE

NIEURAZOWE CHOROBY NARZĄDU RUCHU

Bóle pleców.

Większość dolegliwości bólowych ze strony pleców nie ma przyczyny patologicznej. W ostatnich latach geneza tego bólu uległa swoistej rewolucji. W przeszłości większość przypadków wiązano z tzw. „wpadniętym dyskiem” (włóknistym krążkiem łączącym kręgi). W rzeczywistości krążek ten nie wypada, lecz może ulec uszkodzeniu, gdy podziałają nań duże i gwałtowne siły (np. przy nagłym skręcie lub w czasie podźwignięcia). Uszkodzona część krążka wsuwa się pomiędzy kręgi i jeśli napotka na swojej drodze nerw, powoduje duże dolegliwości bólowe. Znacznie częściej jednak ból spowodowany jest uszkodzeniem drobnych naczyń krwionośnych przebiegających w pobliżu nerwów. DŹwiganie ciężkich przedmiotów czy intensywne ćwiczenia bez rozgrzewki mogą doprowadzić do przeciążenia czy nawet uszkodzenia mięśni przykręgosłupowych, a gwałtowne ruchy mogą nadwerężyć czy doprowadzić do naderwania więzadeł stawowych, rezultat czego odczujemy w postaci dotkliwego bólu. Najnowsze teorie mówią także, że to nie krążki międzykręgowe pełnią rolę „amortyzatorów” - obecnie wiadomo, że to mięśnie i więzadła grzbietu pełnią rolę „pochłaniaczy” energii wyzwolonej z w czasie ruchu. Tłumaczy to, dlaczego ból pochodzenia mechanicznego znacznie częściej występuje u osób mało aktywnych fizycznie.

A jak można wzmocnić swoje plecy?

Spacerując, pływając, jeżdżąc na rowerze ćwicząc pod okiem trenera. Można też zapobiec bólom pleców korzystając w trakcie siedzącej pracy z odpowiednio wyprofilowanego krzesła, podnosząc przedmioty uginając kolana, a nie zginając plecy, dźwigając zakupy rozłożone równomiernie w obu rękach, instalując zlew w kuchni na wysokości łokcia, myjąc zęby stojąc prosto z podniesioną głową, prasując na siedząco, śpiąc na twardym materacu i zwracając uwagę przy kupnie samochodu na konstrukcję siedzenia...

Oczywiście bóle pleców mogą być spowodowane również innymi, groźniejszymi przyczynami. Oto one:

1. Uporczywy ból, nasilający się w nocy z towarzyszącym mrowieniem i drętwieniem kończyn, męczliwością mięśni, a także w zaawansowanych przypadkach nietrzymaniem moczu i kału.

- przyczyna - guz rdzenia kręgowego

- co robić ? - zgłoś się jak najszybciej do lekarza.

2. Silny ból w okolicy lędźwiowej narastający przy próbach skrętów, zginania się, przy kaszlu i podnoszeniu ciężarów.

- przyczyna - „wypadnięcie” dysku międzykręgowego

- co robić ? - połóż się i to najlepiej na twardym materacu, weź środek przeciwbólowy oraz zamów wizytę lekarza ortopedy 1

3. Nawracający ból lędźwi, który może nasilać się w nocy z towarzyszącą sztywnością i bólem okolicy biodra, lędŹwi lub karku, a także szybkie męczenie się, utrata wagi i apetytu, nawracające stany podgorączkowe i zaburzenia widzenia.

- przyczyna - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (rzadkie zapalenie stawów dotyczące głównie mężczyzn, choroba rozpoczyna się przed 40 r.ż.)

- co robić ? - zgłoś się do lekarza ( w międzyczasie pomocne są: fizykoterapia, masaż, ćwiczenia rozciągające i środki przeciwbólowe).

4. Sztywność oraz dolegliwości bólowe w okolicy lędźwi, pośladków oraz kończyn dolnych i górnych, kłopoty z poruszaniem się i zginaniem, nierzadko obrzęki drobnych stawów.

- przyczyna - zapalenie stawów

- co robić ? - rano bierz ciepły prysznic lub kąpiel, który zlikwiduje sztywność, na obrzęknięte stawy stosuj zimne okłady, gimnastykuj się, możesz spróbować kremów zawierających salicylany, które zmniejszą ból lub środki przeciwbólowe w tabletkach, ale raczej te przyjazne żołądkowi (powlekane), bądź pod kontrolą lekarza reumatologa.

5. Bóle lędźwi z towarzyszącymi częstymi złamaniami (np. nadgarstka czy biodra), zmiany w posturze występujące u kobiet.

- zrzeszotnienie kości (osteoporoza spowodowana odwapnieniem w wyniku niedoboru estrogenu w okresie przekwitania)

- co robić ? - stosować dietę bogatą w wapń, uzupełnianą wapniem (min. 1500 mg dziennie) i magnezem w tabletkach, gimnastykuj się, bądŹ pod kontrolą lekarza

6. Ból lędźwi u kobiet ciężarnych powyżej 4-tego miesiąca.

- przyczyna - ucisk zwiększonego ciężaru na lędźwie i kręgosłup (silny ból może być oznaką wczesnego porodu)

- co robić ? unikać długiego stania, spać na twardym materacu, siadać na krześle dobrze podpierającym lędźwie, unikać butów na wysokim obcasie, a w celu zmniejszenia bólu zamiast tabletek stosować ciepłe okłady na plecy.

7. Ból po jednej stronie pleców, tuż powyżej pasa z towarzyszącym złym samopoczuciem i gorączką.

- przyczyna - ostre infekcyjne zapalenie nerek

- co robić ? - zgłoś się natychmiast do lekarza - konieczna jest analiza moczu i leczenie antybiotykami.

2

---