Definicja konfliktu społecznego

To ktoś mógłby powiedzieć na początku jako wstęp - (Poszczególne grupy w społeczeństwie różnią się od siebie, mają inne oczekiwania, cele, wartości, jednak do konfliktu dochodzi, kiedy poszczególna grupa lub osoba dąży do realizacji własnych celów sprzecznych z aspiracjami, ideałami czy wartościami innych. )

Konflikt społeczny - jest to proces interakcji, zachodzący pomiędzy grupami lub jednostkami, u którego podstaw leży zakłócanie ładu przez sprzeczności interesów, celów czy wartości a przede wszystkim przez chęć wymuszenia lub narzucenia zmiany podjętych działań, lub interesów drugiej strony. Są to więc działania dwóch posiadających odmienne stanowisko stron względem siebie.

Rodzaje konfliktów społecznych

• Konflikt wewnętrzny

• Konflikt interpersonalny

• Konflikt wewnątrzgrupowy

• Konflikt międzygrupowy

• Konflikt kulturowy

• Konflikt międzynarodowy

• Konflikt globalny

Konflikt wewnętrzny

Dochodzi do niego, gdy pojawiają się dwie niezgodne ze sobą wartości, równie atrakcyjne dla danej jednostki. Wybór jest trudny, bardzo często między dobrem a złem. Powodują je również sprzeczne informacje od osób trzecich (rodziców, szefa). Utrzymujący się długotrwale wewnętrzny konflikt, może zaburzać funkcjonowanie jednostki w grupie, a w skrajnych przypadkach prowadzić do wycofania się z życia społecznego.

Konflikt interpersonalny - to konflikt występujący pomiędzy dwiema lub większą liczba osób, spowodowany jest najczęściej wskutek sprzeczności interesów, odmiennych poglądów, celów poszczególnych osób. Pojawia się niezdrowa rywalizacja o pozycję czy przywileje w danej grupie.

Konflikt wewnątrzgrupowy - dochodzi do niego, w momencie, gdy część przedstawicieli danej grupy występuje przeciwko przyjętym normom, zasadom lub hierarchii panującej w danej grupie. Zdarza się że normy panujące w grupie są łamane celowo, z przyczyn egoistycznych. Prowadzi to do dezintegracji, destabilizacji grupy, powstawania walczących ze sobą obozów. Nie jest to jednak zasada, konflikt wewnątrzgrupowy może bowiem nieść pozytywne skutki.

Konflikt międzygrupowy - to występująca między dwoma lub kilkoma grupami sprzeczność działań lub interesów.

Konflikt kulturowy - wrogość, niechęć lub walka pomiędzy oddziałującymi na siebie zbiorowościami o odmiennych kulturowo sposobach życia, przeważnie wynikających z miejsca pochodzenia. Podczas konfliktu kulturowego pojawia się efekt obronny, zagrożona lub zaatakowana kultura zaczyna mocniej określać swoją specyfikę.

Konflikt międzynarodowy - ten rodzaj konfliktu, który występuje pomiędzy dwoma lub większa liczbą państw. Bardzo często w skutek powstałego konfliktu dochodziło do walki zbrojnej, niosącej wiele ofiar po jednej i drugiej stronie. Współcześnie znacznie częściej mają charakter gospodarczy (walka toczy się o rynek zbytu, zasoby naturalne) lub ekonomiczny.

Konflikt globalny - globalizacja, czyli proces mający na celu integrację świata, jest już sama w sobie czynnikiem konfliktogennym, ma bowiem zwolenników jak i przeciwników. Nie jest jednak jedynym czynnikiem, cały świat, bez względu na granice, posiada obszary wspólne. Jest nim m.in. środowisko, to dobro ponadpaństwowe, dlatego też troska o wspólne dobro jednoczy narody i państwa, ale niesie także konflikty, nie zawsze bowiem wizja zarządzania jest taka sama między państwami, czy kontynentami. Ponadto, nadmierna eksploatacja lub niewłaściwe zarządzanie zasobami naturalnymi jednego z państw, prowadzić może do naruszenia ekosystemu całego świata (podobnie katastrofy ekologiczne). Dlatego też tak często dochodzi do konfliktów na tle ekologicznym.

• Podział konfliktów społecznych ze względu na przyczyny ich powstawania

1. kulturowe - są to przyczyny natury zwyczajowej czy obyczajowej; zwykle pojawiają się ze względu na odmienne zapatrywania na tradycje, zwyczaj, obyczaj czy gust estetyczny. Do konfliktów dochodzi tutaj na poziomie kultury zatem łączy się to czasem z innym sposobem spostrzegania i oceniania świata (z reguły mówimy o nich w przypadku współistnienia na jednym obszarze przedstawicieli różnych kultur, religii itp.). Mogą to być np. konflikt pomiędzy muzułmanami i Francuzami lub między zwolennikami muzyki techno i rockowej.
2. klasowe - w tym wypadku źródłem sporów są przede wszystkim różnice wynikające z odmiennej pozycji klasowej jednostek bądź grup. Obserwujemy je w państwach, w których nadal funkcjonuje podział na klasy społeczne, w których dochodzi o znacznych sprzeczności i różnic wynikających z innej pozycji w strukturze społecznej. Członkowie poszczególnych klas rywalizują ze sobą m.in. o pozycję społeczną i na tym tle zwykle dochodzi do konfliktów, bowiem każda z klas pragnie jak najlepszych warunków funkcjonowania dla siebie, często kosztem interesów innych grup;
3. ekonomiczne - różnice ekonomiczne i wynikający z nich poziom życia poszczególnych klas i warstw mogą również być źródłem nieporozumień i konfliktów, głównie ze względu na poczucie krzywdy niżej uplasowanych pod względem ekonomicznym członków społeczności. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy dysproporcje ekonomiczne są bardzo duże - możemy obserwować to zwłaszcza w związku z kryzysem gospodarczym na świecie;
4. wartości - konflikty wynikające z uznawania odmiennych wartości są szczególnie trudne do rozwiązania, ponieważ dotykają często etycznych czy religijnych sfer życia człowieka, trudno wobec tego polemizować z drugą stroną, a tym bardziej dojść do konsensusu.
5. pokoleniowe - w tym wypadku źródła konfliktów tkwią w różnicach pokoleniowych, np. w rodzinie. Ich występowanie zwiększa się szczególnie w okresie szybkiego rozwoju cywilizacyjnego, ponieważ wartości młodego pokolenia znacznie się zmieniają w porównaniu z wyobrażeniem o świecie ludzi starszych;
6. rodzinne i małżeńskie - przyczyny te pojawiają się w gronie rodzinnym, tym razem jednak nie mówimy o nieporozumieniu pokoleń a raczej o konfliktach wynikających z różnicy zdań, odmiennych wizji na temat sposobu funkcjonowania rodziny bądź małżeństwa; są one również rezultatem patologii społecznych występujących w rodzinach, takich jak przemoc domowa, rozwody czy alkoholizm.

• Skutki konfliktów społecznych

Zdawać by się mogło, iż konflikty mogą nieść ze sobą jedynie negatywne konsekwencje, jednak są także pozytywne strony występowania konfliktów.

Do pozytywnych skutków zaliczyć można m.in.:

• wzrost motywacji członków grupy, jednak wyłącznie w przypadku niezbyt nasilonego konfliktu, który nie dezorganizuje funkcjonowania grupy - w momencie rozbieżności zdań między poszczególnymi jednostkami, każda ze stron bardziej angażuje się w cały problem, zdobywa niezbędne do prowadzenia polemiki informacje, wzbogaca swoją wiedzę o poruszanych kwestiach, tym samym zwiększa się znajomość problemu (każda ze stron stara się również poznać dobrze stanowisko drugiej strony)

• rośnie motywacja do pracy, ponieważ każda ze stron chce uzyskać rozwiązanie jak najbardziej korzystne dla siebie

• zwiększenie wiedzy merytorycznej pracowników

• wzrost innowacyjności jej członków - w sytuacji konfliktu rośnie kreatywność uczestników - strony mocno angażują się, żeby wymyślić określone argumenty, strategie działania, rozwiązania, tym samym chcąc dojść do kompromisu, uczą się negocjacji, odpowiedniej argumentacji, wreszcie często wypracowują zupełnie nowe rozwiązania, które mogą przyczynić się do rozwoju grupy, organizacji itp.

• zdarza się również, że konflikty zbliżają do siebie strony w nie zaangażowane - uczestnicy konfliktu posiadają większą wiedzę o sobie, próbują dojść do porozumienia, przez co zdobywają poczucie zrozumienia.

Natomiast wśród ujemnych skutków wymienimy:

• negatywne emocje towarzyszące konfliktom - stres, napięta atmosfera, niepokój, często wyraźna złość, agresja i walka.

• napięcie jakie rodzi się w momencie wystąpienia nieporozumienia z reguły zakłóca wewnętrzny ład w społeczności, dezorganizuje pracę, wpływa na zmniejszenie wydajności pracy, czasem zniechęca do dalszych działań.

• dobre stosunki w grupie są z reguły zachwiane, wkrada się niepewność i niepotrzebna rywalizacja między jednostkami, czasem dochodzi wręcz do znęcania się, np. psychicznego lub fizycznego nad stroną przeciwną.

• zła atmosfera wywołana przez konflikt może również doprowadzić do trwałych podziałów w grupie, rozłamów, a czasem wręcz rozbicie grupy. W takim wypadku odpowiednie współpraca i komunikacja w danej społeczności są znacznie utrudnione.

• strony konfliktu ponadto żyją w większym stresie, co negatywnie odbija się na ich samopoczuciu.

• w skrajnych przypadkach, m.in. w sytuacji konfliktu zbrojnego, skutkiem może być również nienawiść, przemoc, znęcanie się nad przeciwnikiem

• Style rozwiązywania konfliktów

Współpraca

Istotą tego stylu jest partnerstwo obu stron. Współpraca wymaga od stron zaangażowania emocjonalnego, umiejętności słuchania, wyrozumiałości, a przede wszystkim kreatywnego myślenia. Współpraca jest trudnym stylem przy rozwiązywaniu konfliktów, ponieważ przy wystąpieniu problemu nasze emocje trudno trzymać na wodzy, a wyrozumiałość, tolerancja i umiejętność słuchania często zastępuje rozdrażnienie i zdenerwowanie. Dlatego współpraca częściej jest deklarowana przez strony niż stosowana w praktyce.

Kompromis

To sztuka polegająca na dojściu do porozumienia stron konfliktu. Kompromis wymaga od partnerów ustępstw z jednej i z drugiej strony. Efektem ma być wspólna płaszczyzna porozumienia. Może on zostać osiągnięty za pomocą trzech sposobów:

1. arbitraż - rozstrzygnięcia konfliktu dokonuje trzecia strona, pełniąca funkcję arbitra. Arbiter zapoznaje się z racjami obu stron i wydaje werdykt, a strony powinny respektować decyzje przez niego podjęte. Jeżeli jedna ze stron nie zgadza się z decyzją arbitra, powstaje tzw. protokół rozbieżności.

2. mediacja - za całość negocjacji odpowiada mediator, który poszukuje rozwiązania, które byłoby do zaakceptowania przez wszystkie strony konfliktu.

3. koncyliacja - jest to konfrontacja stanowisk, w którym strona trzecia odpowiada za zorganizowanie spotkania, uzgadnia jego warunki, ale nie pełni tak aktywnej roli jak arbiter czy mediator. To same strony same muszą wypracować wspólne stanowiska i dojść do konsensusu.

Walka

Jest to dążenie do osiągnięcia swoich potrzeb i celów kosztem innych osób stosując metody nacisku. Walka to styl twardy i jednostronny, gdzie wygrywa jedna strona, ta która dyktuje warunki, a druga w zasadzie ma biernie je przyjąć. Stosowanie tego stylu jest bardzo ryzykowne. Niesie za sobą groźbę zerwania stosunków społecznych z partnerem. W tym stylu należy wykazać się wyczuciem i finezją, umieć wyczuć moment, w którym należy zmienić taktykę. Prowadzenie walki jednym stylem jest wyczerpujące zarówno pod względem psychicznym jak i fizycznym. Każdy powinien zrozumieć, że walka bez umiaru nie ma sensu i gdy przekroczy się pewne granice to walczy się dla samej walki zatracając meritum sprawy.

Unikanie

„Gra na zwłokę”, tak najprościej można opisać powyższy styl. Charakterystycznym jest fakt, że jedna ze stron rezygnuje z realizacji własnych potrzeb, jak i potrzeb strony przeciwnej. Stosowane przez strony uniki, mają na celu opóźnienie rozwiązania konfliktów lub ich samoistne wygaśnięcie. Jednak uników nie można stosować w nieskończoność w końcu musi nadejść moment rozstrzygnięcia sporu. W przeciwnym razie jedna ze stron zaczyna manipulować drugą, a konflikt pozostanie nierozstrzygnięty.

Uleganie

W tej metodzie strony są przyjaźnie do siebie nastawione. Są skłonne do daleko idących ustępstw lub składają bardzo korzystne propozycje, by konflikt został jak najszybciej rozwiązany. Jednak w praktyce szybkie porozumienie nie oznacza osiągnięcia warunków dla nas korzystnych. Zwłaszcza gdy przeciwnik stosował inny styl rozwiązywania konfliktów np. przyjął „twardą postawę” stosując zastraszenie. Wówczas wobec takiej postawy naszego przeciwnika czujemy się bezbronni, stojąc na pozycji przegranej.

Eskalacja konfliktu

Sytuacja, w której silne stany emocjonalne oraz chęć zwycięstwa zaczynają dominować w sytuacji konfliktowej, powodując uczucie wzajemnej wrogości stron wobec siebie. Strony przestają się skupiać na źródle konfliktu a zaczynają przybierać względem siebie bardzo silną postawę antagonistyczną.

Fazy eskalacji:

1. Argumentacja - strony konfliktu dostrzegają, że mają różnice zdań

2. Polaryzacja - dostrzegamy, ze jesteśmy na dwóch przeciwległych stronach

3. Działanie bez słów- nie odzywamy się do siebie, ale robimy to, co uważamy sami za słuszne

4. Koalicje- idziemy do innych i opowiadamy (wizje), jaka to ta druga strona jest zła, szukamy sobie wsparcia

5. Upublicznienie- robimy coś, co obraża druga stronę („utrata twarzy”), demaskujemy „jej prawdziwą twarz”

6. Straszenie- straszymy drugą stronę, stosowanie gróźb i szantażu

7. Ograniczone zniszczenie- chcemy „uszkodzić” wroga, groźby zamieniane są w czyny, króluje podstęp i chamstwo

8. Rozbicie wroga - zemsta, zniszczenie drugiej osoby, (zamiarem przeciwników jest zagłada w sensie materialnym lub zniszczenie psychiczne i duchowe drugiej strony)

9. Totalne zniszczenie- jestem w stanie poświecić siebie, aby zniszczyć drugą osobę, nie ma już hamulców!

1. Do 3-go stopnia strony mogą pomóc sobie same w konflikcie.

2. Od 4-go do 6-go - mogą pomóc mediatorzy.

3. Przy poziomie od 7-go do 9-go, pomóc mogą rozstrzygnięcia w postaci autorytarnej decyzji strony trzeciej, np. poprzez rozdzielenie zwaśnionych stron (przeniesienie do innego działu, separacja, rozwód). * myślę że to lepiej byłoby powiedzieć

---