WYKŁAD 2 (15.10.98.)

AUGUST COMTE (1798 - 1857)

Dzieło:

„Kurs filozofii pozytywnej”

• Comte był jednym z głównych przedstawicieli pozytywizmu

• Comte stworzył termin „socjologia”, dlatego nazywa się go ojcem socjologii

• Wprowadził pojęcie metoda pozytywna - jako sposób patrzenia na świat, aby go poznawać i nad nim panować, by go zmieniać, budować wg swego uznania w sposób możliwie najlepszy

• W jego obrazie rzeczywistości społecznej można dostrzec pozytywistyczną wizję „wojny wszystkich ze wszystkimi”

• Wzory naturalistyczne powinny być podstawą do budowania naukowej socjologii;

• Źródła zdobywania wiedzy przez badacza socjologa:

Przy zdobywaniu wiedzy należy wykorzystać doświadczenia nauk przyrodniczych

(wzory naturalistyczne):

• obserwacja - oparta na minimalnej wstępnej teorii (inaczej nie miałaby żadnego sensu)

• eksperyment - zdobywanie wiedzy, aby zastąpić ją wiedzą eksperymentalną

• porównanie - wg metody historycznej, porównywanie danych z różnych okresów historycznych, porównywanie różnych faz

• Comte stworzył swoją ewolucjonistyczną wersję rozwoju społecznego. Ponieważ wywodził socjologię z biologii, jego teoria ewolucji była oparta na ontogenezie. Trzy fazy rozwoju człowieka (dzieciństwo, dojrzałość, dorosłość) przeniósł on na fazy rozwoju społecznego:

1. faza teologiczna (dzieciństwo) - oparta na wojsku,

2. faza metafizyczna (dojrzewanie) - dominują tu abstrakcyjne pojęcia, abstrakcyjne siły, otwiera ona możliwość spekulacji myślowej,

3. faza naukowa (dorosłość) - najważniejsza jest wiedza o rzeczywistości materialnej i zdobycie możliwości władania tą rzeczywistością;

wiodącymi osobami w tej fazie są zarządcy przemysłowi, a władzę sprawują naukowi moraliści.

• Klasyfikacja nauk wg Comte'a;

od ogólnych do szczegółowych

• ogólne - najmniejsze zastosowanie praktyczne, proste (np.: matematyka)

• szczegółowe - największe zastosowanie praktyczne, złożone (np.: biologia, socjologia)

• Comte twierdził, że w społeczeństwie istnieje harmonia, którą zakłócają przypadki patologiczne.

• Wg Comte'a podstawową jednostką w rzeczywistości społecznej jest rodzina - w niej dokonuje się przekazywanie wzorców społecznych.

• Różnice między socjologią, a biologią -

• język - wyróżnia społeczeństwo jako pewną całość funkcjonującą w określonej strukturze; dzięki niemu ma miejsce akumulacja kulturowa i możliwy jest consensus

• religia - dostarcza pozytywnego wzoru zachowań, bez niej nie byłoby porządku społecznego; dla Comte'a stanowi ona jednoczącą wizję świata.

• podział pracy - wynika z porządku społecznego opartego na religii, jednostki poprzez pracę realizują się i nabywają indywidualnych uzdolnienień

• Doktryna normatywna (wynikająca z religii nauki - tzn. jak należy postępować)

• przedstawiciele nauki najlepiej wiedzą jak należy kierować społeczeństwem, by wykorzystać jego możliwości

• społeczeństwem będą rządzić inżynierowie społeczni, opierając się na nauce

• Pozytywistyczny wzór uprawiania socjologii (wg Szackiego):

• Antykrytycyzm tj. budowanie idealnej wizji społeczeństwa, krytyka poprzez to „jak powinno być”

• Fenomenalizm - najważniejsze jest to co doświadczamy tzn. fenomen - zjawisko; doświadczenie stoi przed koncepcją

• Przyrodoznawstwo - nauki przyrodnicze mają być wzorem dla socjologii

• Badanie faktów społecznych jako rzeczy, wiara, że badacz jest niezależny od rzeczywistości

• Antynormatywizm - nie ocenianie społeczeństwa ze względu na jakieś wartości, nie moralizowanie

• Inżynieria społeczna - badania powinny prowadzić do możliwości dokonywania zmian społecznych

1

Wykłady z socjologii klasycznej

(c) Yareth

---