UWAGA! W baroku było trzech Morsztynów:

Jan Andrzej Morsztyn - poeta dworski, napisał sonet Do trupa.

Hieronim Morsztyn, też poeta, napisał Światową rozkosz.

Zbigniew Morsztyn - poeta, napisał Emblemata.

Zajmiemy się tylko JANEM ANDRZEJEM MORSZTYNEM:

Był to polski marynista, twórca poezji dworskiej, mistrz konceptu (zaskakującego pomysłu). Opisywał dworski flirt, miłość zmysłową, grę miłosną, lubił przedstawiać temat w sposób jak najbardziej wymyślny. Znane utwory:

Raki:

- najpierw czytamy od lewej do prawej, z góry na dół: podmiot liryczny wychwala czyjeś zalety,

- potem czytamy wspak, od prawej do lewej, z doły od góry i wiersz odsłania coś przeciwnego niż przy pierwszym czytaniu: podmiot liryczny wymienia czyjeś wady,

- tytuł raki to wskazówka jak należy odczytywać wiersz, ponieważ raki chodzą do tyłu.

Do tejże:

- zaprzeczenia: podmiot liryczny zwraca się do kochanki: oczy twe nie są oczami, usta nie są ustami itd.

- koncept: dwa ostatnie wersy czytane na przemian po jednym wyrazie oznaczają, że uroda kochanki ćmie rozum, wiąże zmysł i zniewala.

Niestatek:

- zastosowany kontrast. Wiersz dzieli się na 2 części, w których podmiot liryczny kreśli dwa różne portrety panny. Najpierw jest ładny opis jej urody. Potem, w drugiej części podmiot liryczny przeobraża yrodę kochanki w cos strasznego i obrzydliwego. Epatuje brzydotą.

Do trupa:

- podmiot liryczny porównuje siebie: zakochanego z trupem,

- zakochany jest zabity strzałą miłości, a trup strzałą śmierci,

- zakochany ma zmysły „zawarte w ciemności” - nieszczęśliwa miłość, a trup jest okryty żałobnym suknem,

- zakochany czuje się spętany łańcuchami miłości, nie jest wolny, należy do kochanki, a trup ma związane ręce, też nie może się ruszyć,

- trup jednak jest martwy, milczy, nic nie czuje, rozsypie się w proch i przeminie, a zakochany żyje, kwili z udręki, czuje ból, nie może się rozsypać w proch, cierpi bardzo i będzie cierpiał,

- zakochany ma gorzej niż trup!

- oparte na przeciwstawieniu zakochanego z trupem.

*(MNC)*

---