Ryszard Tokarski, Słownictwo jako interpretacja świata, w: Encyklopedia kultury polskiej, t. 2, „Współczesny język polski”, s. 335-361.
Język kumuluje w sobie i utrwala doświadczenia społeczne. Przez język człowiek może nie tylko doraźnie orzekać o formach istnienia tej rzeczywistości, ale może ją też wartościować.
Odpowiedzi na dwa pytania powinny dać wstępne rozpoznanie językowego obrazu świata polszczyzny:
pytanie o sposób konceptualizacji słów;
pytanie o regularności sposobu myślenia użytkowników danego języka o rzeczywistości pozajęzykowej, o przyjmowane w danej kulturze jęz. sposoby, porządkowania świata czy akceptowane w niej systemy wartości.
Znaczenie słowa to nie wierne odzwierciedlenie cech odpowiadającego słowu obiektu, to świadome uwydatnienie jednych jego cech, a pomniejszenie czy wręcz wyeliminowanie innych.
Semantyka znaków jęz. i zawarty w nich obraz świata jest efektem dwojakiego uwarunkowania. Jednym są właściwości opisywanych obiektów, czyli realia świata opisywanego przez język. Znaczenia słów stają się swoistymi interpretacjami rzeczywistości.
Semantyczne aspekty słownictwa danego języka zależą od czynników zewnętrznych (uwarunkowanych realiami świata) oraz wewnętrznych (psychicznych, kulturowych).
Przykład - ujawnienie zawartych w samym języku, a nie założonych w jakikolwiek sposób apriorycznie wskazówek dotyczących możliwości analog. definiowania całych grup leksykalnych i w ich obrębie konkretnych elementów grupy.
Tendencje nazewnicze w nazwach roślin
W tej grupie leksykalnej eksponowane są najczęściej następujące właściwości świata roślin:
miejsce występowania - np. bagno, podróżnik (przy drogach), borówka;
czas (zwłaszcza istotny czas kwitnienia) - np. pierwiosnek, wiosnówka, śnieżyczka, głodek (w okresie przednówka), zimowit;
charakterystyczne cechy kwiatu (np. barwa, kształt) - np. bławatek, modrak, ognicha, złoć, złotokap, dzwonek, ostróżka, grzbienica, kropidło, naparstnica, palczatka;
właściwości liści - np. języcznik, mieczyk, pióropusznik, strzałka, dziurawiec;
właściwości owoców i nasion - np. barwa: czarnuszka, śnieguliczka; kształt: pęcherzyca, sercówka; smak: gorczyca; inne cechy: dmuchawiec, wełnianka, oblepicha;
cechy łodygi bądź korzenia - np. ciernik, lepnica, krwawnik, miecz;
właściwości użytkowe - np. mordownik, babimór, wymiotnica.