Elżbieta Wroniszewska
Teatr dzieci niepełnosprawnych drogą do rozwoju, sukcesu i radości.
Analizując artykuł:
Edukacja teatralna powinna być integralną częścią wychowania dzieci we współczesnym świecie. Pozwala ona wychować przyszłego aktywnego, wrażliwego odbiorcę sztuki, a także pomaga rozwijać inteligencję emocjonalną każdego dziecka.
„Teatr jest dyscypliną sztuki przygotowującą widza do pracy intelektualnej, a z drugiej strony pobudza pewne cechy, takie jak ciekawość, zdolność do analizy, poczucie względności. Zachęca do badania świata, poszukiwania prób wyjaśnienia, głębszego zrozumienia. Jednocześnie teatr ukazuje los człowieka, co jest ważnym elementem humanizującym i bardzo ważnym elementem edukacji” (A. Hausbrat)
Ważnym ogniwem wychowania dziecka upośledzonego umysłowo jest teatr szkolny. Teatr jest szczególnym rodzajem sztuki widowiskowej, która tworzy przed publicznością umowną rzeczywistość, opartą przede wszystkim na działaniu aktorów wcielających się w przewidziane scenariuszem postacie. Aktor posługując się mową, śpiewem, gestem, mimiką, ruchem i rekwizytami, w oparciu o dekorację i oprawę muzyczną tworzy przedstawienie na oczach widzów. Teatr to rodzaj sztuki, który oddziałuje na aktora i młodego widza w sposób szczególny. Rozwija wyobraźnię dziecka i kształtuje u niego postawę twórczą. Pozwala on m. in. na:
kształcenie wrażliwości uczniów;
doskonalenie umiejętności rozmowy o uczuciach;
wyrażanie stanów psychicznych, uzewnętrznianie swoich potrzeb i uczuć;
uświadomienie własnej indywidualności przy jednoczesnym poszanowaniu odrębności innych;
kształcenie określonych zachowań i postaw społecznych;
panowanie nad emocjami, umiejętność współdziałania w grupie;
doskonalenie mimiki, ekspresji, operowania ciałem;
rozwijanie wyobraźni, pobudzanie do aktywności, odkrywanie rzeczy nowych;
przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu poprzez umiejętne i świadome korzystanie z dóbr kultury
Zajęcia teatralne w szkole specjalnej są szczególnie sprzyjające dla doskonalenia wszystkich tych umiejętności. Pomagają aktywizować dzieci, a jednocześnie umożliwiają kontrolę swoich emocji. Umożliwia swobodną ekspresję, poszerza zasób słownictwa, pozwala na pełne wypowiadanie się słowem, ruchem, gestem i mimiką. Teatr, jak żadna z zajęć, uczy wrażliwości, współdziałania i pomaga w usamodzielnianiu się. Stwarza ścisłe więzi między jego twórcami, uczy wzajemnej pomocy i odpowiedzialności za wykonywaną pracę, a jednocześnie rozwija wiarę we własne siły. Poprzez odpowiedni dobór repertuaru budzi uczucia i wyzwala pożądane postawy społeczne.
Nie można pominąć tu znaczenia repertuaru w wychowawczej roli teatru szkolnego. Trzeba sięgać po takie scenariusze, które są zrozumiałe dla dzieci niepełnosprawnych, treściowo im bliskie i pozwalają uczyć właściwych postaw oraz życiowej mądrości. Dzieci najbardziej aprobują teksty, w których istnieje dobro, przyjaźń i tolerancja, a zło zostaje ukarane.
Nauczycielki zastosowały także teatr lalkowy .
Oto przykłady:
· teatrzyk wycinanek - przygotowujemy papierowe postacie,
· teatrzyk lalkowy - kukiełki, pacynki wykonane samodzielnie lub gotowe. Równie dobrze możemy wykorzystać codzienne zabawki naszego dziecka,
· teatrzyk paluszkowy - możemy ozdobić nasze dłonie wzorami, namalować oczy, usta, nos,
· pantomima - tu przydadzą się zdolności taneczne, ruchowe oraz zamiłowanie do muzyki, które możemy kształtować w naszych dzieciach.
· żywy teatrzyk - aktorami są dzieci i my.
· inne
Teatr jako forma terapii w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi umożliwia rozwiniecie wielu możliwości. Kształci prawidłowa wymowę artykulacje i intonację; rozwija umysł przez ćwiczenia pamięci, koncentracji i wyobraźni, aktywizuje ciało, równocześnie rozwijając ciało wyobraźni. Teatr wywiera duży wpływ na kształtowanie charakteru i osobowości dzieci, wyostrzają zmysł obserwacji oraz rozładowują nagromadzone emocje. Są jednym z efektywnych środków wychowania wszechstronnego, dają możliwość wspólnego działania, wspólnej radości z osiągniętego celu. Dziecko wcielając się w fikcyjną postać, przeżywa losy bohaterów literackich, utożsamia się z nimi, często naśladując ich postępowanie. Zabawy „na niby” pozwalają kształtować uczucia, przyswajać właściwe postawy moralne, a także uczą dziecko cieszyć się i smucić, dostrzegać dobro i zło.