PARAZYTOLOGIA Wykład 17 26.10.2004.

Zjawiska immunologiczne w inwazjach nicieni z rodziny Trichostrongylidae u przeżuwaczy

- reakcje imm. wywołane inwazjami tej grupy nicieni u zwierząt hodowlanych są dobrze udokumentowane

- rodzaj reakcji zależy zarówno od gatunku pasożyta jak i rasy oraz wieku żywiciela np. młode jagnięta nabywają odporności przeciwko Nemtaodirus battus natomiast słabo immunizują się przeciwko inwazjom Haemonchus contortus, Teladorsagia circumcincta, Trichostrongylus colubriformis

- Ab różnych izotopów IgM, IgG1, IgA syntetyzowanie są przeciwko Ab somatycznym i metabolicznym nicieni ale jak dotąd nie potwierdzono ich związku z odpornością na ponowną inwazję

- niejasna jest rola limf Tc, neutrofilów i eozynofilów, wydaje się że w odporności przeciwko inwazjom T. circumcincta i T. colubriformis u owiec istotną rolę odgrywają Ab produkowane lokalnie w błonach śluzowych trawieńca i jelita głównie tzw. sekrecyjne IgA

- wielu inwazjom towarzyszą zjawiska immunopatologiczne (obrzęi podżuchwowe)

-niektóre nicienie np. O. ostertagi mogą modulować odp. imm. żywiciela działając immunosupresyjnie

REAKCJA SAMOWYLECZENIA ( self-cure)

- jest to zjawisko nagłego usunięcia populacji dorosłych nicieni z jelita po zarażeniu oralnym dużą dawką larw tego samego gatunku pasożyta. Zjawisko to stanowić może istotny mechanizm terminacji inwazji i zostało gruntownie przebadane u owiec

- reakcja s-c może wystąpić u zwierząt jednokrotnie zarażonych ale zwykle ma przebieg bardziej gwałtowny u owiec zarażonych wielokrotnie dużymi dawkami larw

- kilkakrotne podanie małych liczbowo dawek larw inwazyjnych nie uczula owiec tak skutecznie

- reakcja samowyleczenia nie zachodzi w warunkach naturalnych u jagniąt przed ukończeniem 5 miesiąca życia a jej przebieg zależy od rasy owiec i gatunku pasożyta

- inicjacja reakcji s-c jest antygenowo-swoista. W inwazjach H. contortus i T. colubriformis do zainicjowania s-c konieczne jest uwolnienie do GALT-u antygenów z linienia L3 do L4. Martwe larwy nie indukują S-C

- mechanizm imm. odp. z S-C należą do typu nadwrażliwości wczesnej. Obserwuje się przejściowy wzrost poziomu histaminy we krwi oraz silny obrzęk i eozynofilię śluzówki trawieńca. Leki antyhistaminowe ograniczają S-C

- jakkolwiek reakcje S-c ma podłoże imm. nie jest ona przejawem odporności na inwazje a wręcz przeciwnie umożliwia osiedlenie się i rozwój nowej, czasami nawet większej populacji pasożytów

INWAZJE NICIENI U OWIEC

Efekty inwazji: - ostre zapalenie śluzówki trawieńca

- biegunki i brak apetytu

- silne inwazje są śmiertelne dla jagniąt

Epidemiologia

- T. axei wykazuje mniejszą zdolność do zapadania w hypobiozę; L3 dobrze zimują na pastwisku

TELADORSAGIA CIRCUMCINCTA

- samiec 7,5-10 mm, samica 10-13mm

- droga inwazji: L3 z trawą

- lokalizacja: trawieniec i przedni odcinek j. cienkiego

- okres pp: 23 dni

L4 w śluzówce trawieńca; makroskopowo zmiany mają postać guzków z centralnym otworem. Fałdy trawieńca są często obrzmiałe, czasami obserwuje się miejscową nekrozę i odpadanie płatów śluzowych. Owijają się wokół kosmka jelitowego!

Teladorsagioza owiec

2 formy: wiosenna i zimowa

Przy silnej inwazji: wodnista biegunka, zmiany zaplane bł. śłuzowej i gruczołów żołądkowych, wzrost pH soku żołądkowego, upośledzenie trawienia białek, anemia niedoborowa.

Hemonchoza owiec

- H. contortus jest drugim co do częstości występowania pasożytem u owiec w Polsce (po T. circucincta)

- sporadycznie występuje T. alei, T. vitrinus, C. curticei, N. filicollis, N. spathiger

- w okręgach endemicznych nie obserwuje się przejawów nabytej odporności na ponowne zarażenie, wrażliwe są dorosłe owce jak i jagnięta

- jednak odp. imm. jest montowana; następuje rodzaj uczulenia ustroju dającego w efekcie reakcje s-c czyli eliminację populacji dorosłych robaków po stymulacji dużą dawką larw L3. występuje lokalna i obwodowa odp. Humoralna

- ze względu na krótki cykl życiowy, bardzo szybko następuje selekcja opornych szczepów H. contortus. Odporność wielu szczepów H. contortus na benzimidazole i ich pochopdne znana jest od dawna, również w Polsce

Objawy: obrzęki podżuchwowe, bladość błon śluzowych

Epizootiologia hemonchozy:

- nicień ten ma wysoki potencjał biotyczny; samice produkują olbrzymie ilości jaj: epg od 500-20000 (epg-jaja na gram kału),

- rozwój na pastwisku szybki, w temp 22C trwa 5 dni

- pojawienie się zwłaszcza po okresie deszczów, dużej liczby L3 powoduje nagłe wystąpienie klinicznej hemonchozy u zdrowych owiec

Cooperia curticei i Cooperia oncophora

- samiec 4,7-7mm, samica 6-8 mm

- lokalizacja: j. cienkie

- okres pp: 15 dni

- powoduje zmiany zapalne śluzówki jelita

Nematodirus filicollis

- samiec 7,5-19mm, samica 12-20mm

- L3 per os

- lokalizacja: j. Cienkie

- okres pp: 21-28 dni

NEMATODIROZA

- jagnięta: zapalenie jelit, silna śluzowata biegunka, bolesność jamy brzusznej, silne pragnienie. Śmierć wskutek odwodnienia

- owce dorosłe: oporne na inwazje

Patologia- faza ostra 10-12 dpz, kiedy stadia przeddorosłe wychodzą ze śluzówki; biegunka; odwodnienie; uszkodzenie kosmków z redukcją liczby kom. nabłonkowych. Obniżenie absorpcji w j. cienkim.

Patofizjologia inwazji

- w inwazjach tych nicieni występuje brak apetytu

- stopień ograniczenia apetytu zależy od intensywności inwazji

- pobieranie paszy przez zarażone zwierzęta może być niższe o 20% w odniesienie do zdrowych zwierząt

Przyczyny braku apetytu:

- bolesność żołądka i jelit

- zmiany pH trawieńca, niedobór pewnych aminokwasów stymulujących apetyt

- zaburzenia perystaltyki jelit

- zaleganie pokarmu ( szczególnie w hemonchozie)

- zaburzenia poziomu hormonów np. podwyższony poziom gastryny

Gastryna:

- produkowana i przechowywana w kom. G

- stymuluje sekrecję HCl, ma wpływ na perystaltykę jelit i wchłanianie

- niskie pH obniża a wysokie stymuluje sekrecję gastryny

- udowodniono że gastryna hamuje pobieranie pokarmu u głodnych owiec, obniża częstość skurczów przedżołądków i hamuje opróżnienie trawieńca

- w inwazjach T. colubriformis i H. contortus obserwowano zaburzenia fermentacji żwacza

Pobieranie pokarmu i wody:

- pobieranie i zatrzymanie wody są podwyższone u zarażoych przeżuwaczy- spada jakość mięsa

Utrata białek i erytrocytów:

- erytrocytów inwazjach T. circumcincta stwierdzono ujemny bilans azotowy jako wynik braku apetytu i wzmożonego wydalania azotu z moczem

- wielkość utraty białek osocza w inwazjach T. colubrisformis jest proporcjonalny do dawki

- chroniczne subkliniczne inwazje T. colubriformis wywołują większe zahamowanie wzrostu i obniżenie przyswajania azotu

- mieszane inwazje T. colubriformis, T. vitrinus i T. circumcincta wywołują większe zahamowanie przyrostu masy ciała i wełny

Enzymy

- dwupeptydazy, enzymy rąbka szczoteczkowego kostkowe wykazują obniżoną aktywność u 10 miesięcznych jagniąt zarażonych T. colubriformis

- obserwowano również obniżenie aktywności dehydrogenaz, fosfatazy zasadowej

Perystaltyka i wchłanianie

- u owiec zarażonych perystaltyka 12-stnicy, j. cienkiego jest stopniow hamowana

Metabolizm minerałów:

- u owiec zarażonych T. colubriformis, T. vitrinus, T. circumcincta obserwuje się zahamowanie wzrostu i mineralizacji kości

- jagnięta zarażone T. circumcincta odkładały w kościach tylko 35% Ca i P w porównaniu z kontrolą

- w inwazjach T. colubriformis zahamowanie wzrostu i mineralizacji kości jest wynikiem obniżenia absorpcji fosforu oraz wzmożonej utraty P i białka

- ostatecznym wynikiem jest niedobór niedobór prowadzący do obniżenia stężenia tego pierwiastka w osoczu

- niedobór jest też wynikiem wzmożonego wydalania Ca z kałem

Zaburzenia w wykorzystaniu energii i białek:

- obserwuje się obniżenie zatrzymywania azotu (wzmożone wydalanie z moczem) co sugeruje, że obniżona jest zdolność wykorzystania wchłoniętych aminokwasów

- zwierzęta zarażone tracą sporo energii pobranej w postaci metanu

Zaburzenie produkcji mleka:

- produkcja mlek obniżóna jest o 17-23% u owiec zarażonych T. circumcincta i H. contortus

- u bydła zarażonego trichostrongyloidami strarty wynoszą średnio 42kg/krowę, mleko jest gorszej jakości (1,8 kg tłuszczu strat)

Zaburzenie produkcji wełny:

- przy jednorazowej inwazji T. colubriformis i T. circumcinctas produkcja wełny była zahamowana o 66%

- ciężar wełny obniża się o 46-90%, długość długość 19% a średnica włókna 0 6,2%

- włókna bardziej wrażliwe na zerwanie

Wpływ płci żywiciela na przebieg inwazji

- samce owiec i bydła są bardziej podatne na eksperymentalne inwazje T. colubriformis i H. contortus

- na tych samych pastwiskach samce zarażają się bardziej niż samice. Kastracja nie pomagała

- Karmiące owce są bardziej podatne na inwazje T. circumcincta i H. contortus

Mechanizmy

- poziom Ig i Ab przeciwko szerokiej gamie Ag jest wyższy u samic niż u samców

- poziom estrogenów u samic stymuluje odp. imm. a androgeny maja odwrotny wpływ

- mechanizm jest nieznany ale układy endokrynologicznu i immunologiczny maja wspólne receptory i sygnały w postaci hormonów i cytokin

Skok wiosenny- spring rise: okołoporodowy wzrost liczby jaj nicieni w kale żywiciela!

- wyst. Najwyraźniej u owiec, kóz i świń w końcowym okresie ciąży i w czasie karmienia młodych

- etiologię tego zjawiska zbadano u owiec, gdzie ma on związek z czasowym spadkiem odporności samic wywołanym zmianami poziomu protaktyny w krążeniu oraz przejściowym spadkiem poziomu Ab śluzówkowych w związku z przemieszczeniem plazmocytów i Ig do gruczołów mlekowych

Źródła:

- L4 wstrzymane w rozwoju w wyniku reakcji obronnych żywiciela dojrzewają i podejmują produkcję jaj

- wyższy odsetek larw z nowych inwazji osiedla się i dojrzewa, osobniki dorosłe dłużej utrzymują się u samic o obniżonej ciążą odporności

- dorosłe nicienie wykazują wyższą płodność przy osłabieniu reakcji obronnych żywiciela

- wraz z poprawą warunków klimatycznych podejmują rozwój L4 podlegające hypobiozie zw względów klimatycznych (niska temp. otoczenia). Przyczynia się to również do zwiększenia liczby jaj nicieni w kale zwierząt chociaż nie ma związku z obniżeniem odporności żywiciela

Znaczenie:

- zwiększa się skażenie parazytologiczne pastwisk w okresie pojawienia się młodych, wrażliwych na inwazje zwierząt

- zarażone owce produkują mniej mleka- gorsza kondycja jagniąt- większa podatność na zarażenie. Konieczne jest dożywianie jagniąt ( stwierdzono, że jagnięta matek zarażonych potrzebują 70% więcej paszy uzupełniającej niż jagnięta od owiec wolnych od nicieni)

- inwazje rozwijające się we wczesnym okresi laktacji znacząco obniżają produkcję mleka u krów mlecznych

- przyrosty masy ciała bydła rzeźnego zarażonego w okresie wzrostu są mniejsze , a mięso jest gorszej jakości

Trichostrongylus axei (pasożyt konia)

- samiec 3,4-4,5 mm, samica 3,8-5,5mm

- lokalizacja: żołądek, przedni odcinek 12-stnicy

- zarażenie L3 z pokarmem, najczęściej przy wypasaniu koni na jednym pastwisku z owcami lub kozami

Patogeneza

- nicienie wnikają głęboko w błonę śluzową części gruczołowej żołądka. Powstaje przewlekły stan zapalny żołądka. Błona śluzowa jest obrzmiała, wydzielana jest nadmierna ilość śluzu, powstają nadżerki

- przy silniejszej inwazji krwawienia do jelita (anemia), spadek kondycji, cuchnąca ciemna biegunka,

- wrażliwe młode źrebięta

- rozpoznanie na podstawie morfologi L3

Objawy:

- zmienny apetyt

- biegunki na przemian z zaparciami

- wychudzenie

5

---