Wykład z dnia 17.01.2008r.
Przekształcenia
Pod tym terminem należy rozumieć 3 instytucje :
Łączenie
Podział
Przekształcenie spółki handlowej
Regulacją ten problematyki zajmuje się tytuł IV ksh Od art. 491 i następne.
Dygresja historyczna - kh normował bardzo wąsko tę problematykę. Normował wyłącznie przekształcenia spółek zoo w spółkę akcyjną albo odwrotnie czyli akcyjnej w zoo oraz regulował przekształcenie spółki jawnej w komandytową. Nie zajmował się w ogóle innymi kategoriami przekształceń co było powszechnie odczuwane jako wada kodeksu. W związku z tym ksh uregulował tę problematykę w sposób nowoczesny.
ŁĄCZENIE
Art.494 ksh - połączenie może nastąpić na jeden z dwóch sposobów :
Inkorporacja - jedna ze spółek podlegających połączeniu jest przejmowana przez drugą spółkę.
Obie spółki istnieją najpierw samodzielnie a jedna jest przejmowana przez drugą. Jedna nazywa się spółką przejmowaną a druga spółką przejmującą. Ten rodzaj połączenia polega na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą i na rozwiązaniu spółki przejmowanej. Całość majątku przechodzi na spółkę przejmującą a spółką przejmowana ulega rozwiązaniu.
Wspólnicy spółki przejmowanej stają się wspólnikami spółki przejmującej stosownie do wartości majątku spółki przejmowanej.
Dopuszcza się ewentualne dopłaty w gotówce na wypadek gdyby w spółce przejmujące wartość nie wystarczyła w stosunku do majątku spółki przejmującej.
Fuzja - zawiązuje się nową spółkę kapitałową na którą przechodzi majątek łączących się spółek. Czyli istnieją spółki które łączą się w ten sposób że zawiązują nową spółkę kapitałową i na nią przechodzi majątek wszystkich spółek podlegających połączeniu tak jak poprzednim sposobem wspólnicy spółek podlegających łączeniu obejmują udziały lub akcje w spółce nowo zawiązanej oraz ewentualne dopłaty w gotówce.
Łączeniu podlegają wszystkie spółki handlowe zarówno osobowe jak i kapitałowe i co do zasady istnieje swoboda wyboru połączenia spółek ale od tej zasady istnieją dwa ograniczenia :
Spółka osobowa nigdy nie może być spółką przejmującą przy inkorporacji ani nowo zawiązaną przy fuzji czyli efektem połączenia spólek osobowych zawsze musi być spółka kapitałowa. Albo trzeba zawiązać nową i na nią przenieść majątek łączących się albo przejmująca spółka ma mieć formę organizacyjną spółki zoo lub akcyjnej spółki kapitałowej.
Łączenie spółek osobowych ze sobą możliwe jest tylko poprzez zawiązanie spółki kapitałowej. Musi być w konsekwencji zawiązana nowa spółka kapitałowa.
Te dwa ograniczenia dotyczące sposobu łaczenia spółek są zawarte w art. 491 §1 i 2.
Jakie są przyczyny łączeń ?
Najistotniejszą gospodarczą przyczyną jest dążenie do tego aby powiększyć majątek jest to również lepsze radzenie sobie z konkurentami są po prostu większymi podmiotami. Inna przyczyna to spółka może mieć kłopoty zarówno finansowe jak i inne i dla jej dobra jest ta spółka przejmowaną przez inną i w ten sposób doznaje ze strony tej drugiej wsparcia finansowego.
Konstrukcja połaczenia
Spółka przejmująca albo nowo zawiązana wstępuje w ogół praw i obowiązków spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie umowy.
Istotny element - z mocy art. 494 §1 wynika że przechodzą na tę nową zawiązaną bądź na przejmującą spółkę również wszystkie zezwolenia koncesje ulgi które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie spółki nowej no chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia koncesji lub ulgi stanowi inaczej.
Przepis ten był dyskutowany w czasie przygotowywania ksh. Decyzja administracyjna ma charakter indywidualny konkretny dlatego jeśli nie byłoby art.494 to koncesja ulga zezwolenie których źródłem są decyzje wygasałyby. Dlatego że ulega rozwiązaniu spółka przejmowana albo nowa spółka powstaje która nie mogłaby być źródłem koncesji - dlatego jest ten art. 494 §2 który samodzielnie w ten sposób stanowi i na to pozwala. Gdyby go nie było to decyzja koncesja by nie
Nie trzeba zatem dokonywać żadnych czynności w szczególności nie trzeba uzyskiwać zgody wierzycieli spółek czy jakiś organów administracyjnych - ten skutek powstaje ex lege zarówno co do praw i obowiązków jak i koncesji zezwoleń itd.
Mamy tę koncepcję znaną ze spółki organizacyjnej - wstąpienie ex lege w całość sytuacji prawnych tych spółek które się łączą.
Łączenie spółek jest korzystne dla spółek ale nie musi być zgodne z interesami czy oczekiwaniami wierzycieli.
Z tego względu ks. Zawiera unormowania które chronią interesy wierzycieli spółek podlegających łączeniu i których celem jest zapobieżenie ewentualnemu ewentualnemu pogorszeniu się sytuacji wierzycieli na skutek połączenia.
Ten instrument który jest tu zastosowany został uregulowany w art.495 §1 - majątek każdej z połączonych spółek powinien być zarządzany przez spółkę przejmującą bądź spółkę nową zawiązaną oddzielnie aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli których wierzytelności powstały przed dniem połączenia a który przed upływem 6 msc od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty. Za prowadzenie tego oddzielnego zarządu członkowie organów spółki przejmującej lub nowo zawiązanej odpowiadają solidarnie.
Te majątki są oddzielnie zarządzane w tym okresie oddzielnego zarządzania tymi majątkami te wierzytelności spółek w stosunku do spółek przejmowanych korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia z majątku tej pierwotnej dłużniczki przed wierzycielami pozostałych spółek podlegających łączeniu - w tym tkwi ochronny aspekt tej instytucji.
To jest istota połączenia co do sposobów skutków dotyczących wspólników co do samej konstrukcji i co do ochrony wierzycieli.
Ksh nie wyczerpuje się w regulacji tych tylko problemów problemów których mówimy.
Bardzo szczegółowy tryb procedura łączenia spółek zawarta jest w art.498 i następny. Są to przepisy dydaktyczne mówiące konkretnie po kolei co na jakim etapie kto ma zrobić jaka forma jest wymagana itd.
PODZIAŁ
Jest instytucją nową w polskim prawie półkowym. Podział spółek został wprowadzony dopiero przez ksh ks. tej konstrukcji w której przedstawię.
Do tego momentu nie było podziału prawnego można mówić o tzw. podziale faktycznym. Polegało to na tym że trzeba było likwidować podmiot a następnie na bazie tego majątku zlikwidowanego w oparciu o ten majątek można było zawiązać nową spółkę.
W tej chwili ksh ks. art.529 i następnych przewiduje cztery sposoby podziału spółek handlowych :
1. Przez przejęcie - polega na przeniesieniu całego majątku spółki dzielonej na inne ale istniejące już spółki.
Obdzielenie się majątkiem jednej spółki na inne istniejące już spółki. Wspólnicy spółki dzielonej obejmują udziały akcje tej spółki n które został majątek tej spółki dzielonej rozparcelowany .
2.Przez zawiązanie nowej spółki - musza być zawiązane spółki na bazie spółki dzielonej. Ten majątek spółki dzielonej jest rozparcelowywany. Na jego bazie tworzą się nowe spółki. Wspólnicy spółki dzielonej przejmują udziały akcje w tych nowo zawiązanych spółkach.
3. Przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki - ( zawiera w sobie oba wcześniej wymienione) Część spółek już istnieje cześć się nowo zawiązuje i każda jest tym majątkiem spółki dzielonej.
We wszystkich tych trzech sytuacjach - to jest cecha która łączy te trzy sytuacje - następuje rozwiązanie spółki dzielonej bez przeprowadzania likwidacji. Skutek rozwiązania powstaje w chwili wykreślenie spółki dzielonej z krs.
4. Podział przez wydzielenie - charakteryzuje się tym że nie powoduje rozwiązania spółki dzielonej. Ona istnieje nadal. Natomiast wydziela się z tej spółki określona część majątek. Ten majątek przenosi się albo na spółki inne istniejące albo na spółkę nowo zawiązaną. Udziały lub akcje uzyskane w zamian za przeniesiony majątek obejmuje spółka dzielona a nie jej wspólnicy - bo nie ulega rozwiązaniu. Jeśli spółka obejmuje udziały czy akcje to będą to jej udziały i ma obowiązek obowiązek w ciągu roku albo zbyć albo umorzyć.
Podziałowi podlegają tylko i wyłącznie spółki kapitałowe. W wyniku podziału mogą powstać tylko spółki kapitałowe. Czyli o ile łączenie jest możliwe w stosunku do wszystkich spółek ( osobowe z osobowymi osobowe z kapitałowymi kapitałowe z kapitałowymi itp. ) o tyle podział obejmuje tylko i wyłącznie spółki kapitałowe i wynikiem podziału muszą być zawsze spółki kapitałowe ( istniejące vel nowo zawiązane )
Wyjątek od tej zasady to art. 528 - nie może być dzielona spółka w likwidacji która rozpoczęła już podział majątku ani spółka w upadłości jak również nie podlega podziałowi spółka akcyjna której kapitał nie został w pełni pokryty.
Zagadnienia konstrukcyjne -
W przypadku podziału również te spółki otrzymujące udział te nowo zawiązane z dniem wydzielenia bądź z dniem podziału wchodzą w prawa i obowiązki spółki dzielonej. Mamy do czynienia tak jak w przypadku połączenia z następstwem prawnym.
Bardzo ważny jest plan podziału - musi być w nim wyraźnie nie tylko wskazania konkretnych składników majątkowych ale wszystkich praw i zobowiązań i przypisanie ich do tych konkretnych spółek mających być wynikiem podziału. I tak jak w przypadku łącznia następstwo prawne dotyczy również zezwoleń koncesji i ulg. Ale znów trzeba konkretnie tej spółce powstającej w wyniku podziału tę decyzję przypisać już w planie podziału.
Mamy również w przypadku podziału podobnie jak łączenia konieczność zabezpieczenia interesów zarówno wspólników jak i wierzycieli.
Instrumenty służące ochronie wierzycieli :
- za zobowiązania które są przypisane w planie podziału danej spółce odpowiadają solidarnie także pozostałe spółki uczestniczące w podziale. Ta odpowiedzialność solidarna trwa 3 lata od dnia ogłoszenia o podziale.
- wierzyciele którzy zgłosili swoje roszczenia w okresie między dniem ogłoszenia planu podziału a dniem ogłoszenia podziału i uprawdopodobni zagrożenie ich zaspokojenia mogą żądać zabezpieczenia swoich roszczeń -art.546 ksh.
Instrumenty służące ochronie wspólników :
- wspólnicy którzy nie godzą się na podział mają prawo żądać zwrotu równowartości ich akcji lub udziałów.
- wymagania formalne dotyczące konieczności podjęcia uchwały o podziale łączeniu przekształceniu których nie może wysłać żaden inny organ jak tylko walne zgromadzenie bądź zgromadzenie wspólników wspólników oczywiście odpowiednia większość która jest tu wymagana. Wspólnicy mogą zaskarżyć uchwałę o podziale bądź żądać wypłaty lub równowartości - nie stają się wspólnikami spółek.
Instytucje chroniące zarówno wierzycieli jak i dłużników :
Ochronę daje bardzo szczegółowa regulacja. Jest przejrzysta jawna wymaga ogłoszeń wszyscy mogą się zapoznać z treścią mogą składać zastrzeżenia uwagi. A ostatnim ogniwem kontroli jest skarga do sądu rejestrowego.
Tak wygląda ogólna konstrukcja podziału
- 4 sposoby dotyczące wyłączenia spółek kapitałowych
- następstwo prawne
- ochrona wierzycieli i wspólników
PRZEKSZTAŁCENIE SPÓŁKI
Wg. ksh przekształcić się mogą wszystkie spółki we wszystkie spółki.
Art. 551 Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).
Zgodnie z § 2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową przez jej wspólników. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 1-4.
Jak chodzi o jawną to może powstać spółka jawna w wyniku przekształcenia spółki cywilnej - art.26 §4 - tryb samodzielny.
Art.551§2 ta możliwość jest już wyłączona i przepis ten nie narusza art.26 §4. Z tym tylko że do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową.
Ostatnia kwestia jeśli chodzi o zakres podmiotowy tej instytucji - nie może być przekształcona ani spółka w likwidacji która rozpoczęła już podział majątku ani spółka w upadłości. Dokąd nie przystąpiła do podziału majątku może zarówno ulec podziałowi jak i może się przekształcić.
Konstrukcja podziału
Istota przekształcenia polega na zmianie formy organizacyjno-prawnej.
Ten sam podmiot wskutek przekształcenia traci swą dotychczasową formę i z dniem przekształcenia konstytuuje swoją działalność działalność innej firmie ( oczywiście spółki handlowej ale należącej do innego typu ).
Mamy tutaj tożsamość podmiotową ( czego nie ma w przypadku podziału czy połączenia ) nie dochodzi ani do likwidacji spółki ani do rozwiązania. Następuje tylko zmiana jej formy organizacyjno prawnej.
Charakterystyczne jest orzeczenie SN z 13 grudnia 1991 - dotyczyło prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych ale identyczna konstrukcja przekształcenia została przyjęta przez ksh gdy chodzi o przekształcenie spółek
Teza orzeczenia - ( wyjaśnia konstrukcję ) zmiana formy ustrojowej przy zachowaniu bytu prawnego nie oznacza likwidacji starego i tworzenia nowego podmiotu.
Nie ma zatem żadnego okresu przejściowego ex lege z datą przekształcenia następuje zmiana formy organizacyjnej tego samego podmiotu. Wszystkie prawa i obowiązki tej spółki przekształcanej przysługują spółce przekształconej.
Art.553 używa terminu ` przysługują'. Ustawodawca nie użył terminu `przechodzą' czy `stają się' czy `wchodzą'. Podkreślił przez to że w wyniku przekształcenia nie ma następstwa prawnego bo nie ma innego podmiotu.
Następstwo prawne - tu muszą być co najmniej dwa podmioty by następstwo wchodziło w grę.
Nie ma nowego podmiotu podmiot jest ten sam wobec czego u podłoża przekształcenia leży zasada kontynuacji. O ile przy podziale i połączeniu mieliśmy następstwo prawne o tyle w przypadku przekształcenia mamy do czynienia z zasadą kontynuacji.
Kontynuacja oznacza że :
jest ten sam majątek który był
te same prawa i obowiązki przysługują spółce przekształconej. Pozostaje nadal przedmiotem zezwoleń koncesji ulg które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem chyba że decyzja lub ustawa stanowi inaczej.
Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej ( pozostają Ci sami wierzyciele czy dłużnicy )
Zasady szczegółowe dotyczące przekształceń :
Art.556 wymaga aby do przekształcenia spółki sporządzić
plan przekształceni wraz z załącznikami oraz opinię biegłego rewidenta
powzięcia uchwały o przekształceniu spółki
powołania organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawę i ją reprezentujących
zawarcia umowy albo podpisania statutu spółki przekształconej
dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej
Można w wypadku przekształcenia zachować firmę spółki przekształcanej. Należy jedynie dokonać zmiany podatku obligatoryjnego jeżeli ta forma się zmienia.
Zaznaczam że procedura bardzo ścisła jest zawarta w kodeksie dotyczy zarówno łączenia podziału i przekształcenia
5