Jan Amos Komeński (1542 - 1670)

Jego życie i praca:
- pedagog czeski należy do braci czeskich
- na skutek ciężkich losów swego kociła zbliżonego do kalwinizmu, został wygnany z ojczyzny
- układał podręczniki
- chciał osiągnąć dwa cele:
- łatwiejszą i naturalniejszą metoda nauczyć łaciny
- przy nauce języka wpoić określone wiadomości łaciny
- miało to być swego rodzaju encyklopedią, bo było tam omówione:
- stworzenie świata
-żywioły
-sklepienia niebieskie
-kamienie, rośliny i zwierzęta
-itp.
-przełożył na łacinę czeski rękopis „wielka dydaktyka” : jest to całkowity system pedagogiki w literaturze europejskiej, nazywana kopalnią mądrości wychow., obejmuje sztukę uczenia wszystkich, jest to przewodnik dla gmin

PLAN ORGANIZACJI SZKOŁY:
-uważał że natura przeznaczyła 24lat na naukę:
ok. dziecinny - do 6 r. życia
ok. chłopięcy - do 12
ok. młodzieńczy - do 18
ok. dojrzewającej męskości - do 24

Miał oto swe odpowiedniki w 4 typach szkół:
1)sz. Macierzyńska (macierzysta)
-rozwijać mowę o otaczającym środowisku
-do 4 do 6 r. Życia nacisk na robótki ręczne, budowanie, rysowanie
-słuchanie muzyki i nauka piosenek
-wych. Moralne (dobre obyczaje przez przykłady i cnoty: umiarkowanie, posłuszeństwo, miłość, dobroczynność, usłużność, grzeczność
-stały tryb zajęć
-naśladownictwo
-kształtowanie pojęć i postaw

2)sz. Elementarna
-sz. Języka ojczystego
-program obejmował : język ojczysty, rachunki, śpiew, religię, wiadomości o stos. Gosp. I polit, historia powszechna, geografia, wiadomości o rzemiosłach;
-system klasowo lekcyjny
-stopniowe rozszerzanie świadomości
-książki maja przyciągać ucznia

3)sz. Łacińska
-w każdym mieście , nacisk na przedmioty nie językowe:
historia biblijna, historia naturalna, sztuk i wynalazków, cnót i obyczajowości, zwyczajów różnych narodów,
klasy : -gramatyczne, -fizyczne, - matematyczne, -dialektyczne, -retoryczne

4)ok. studiów

Metoda poglądowa Fundamenty wychowania:
- stawiał w naukę realistyczną (widoczne poznanie realiów natury poprzez przykłady)

Oparcie dydaktyki na porządku naturalnym:
-Co dziecko pozna ma umieć wypowiedzieć i praktycznie zastosować
-uczenie poprzez samo dochodzenie do zjawisk oraz przez ćwiczenie
-godzina lekcyjna to: 15 min = przekazywanie i objaśnianie
45 min = praktyka
-materiał dostosowany do umiejętności uczniów i pożyteczny
-wszyscy uczą się tego samego
-nie wymuszać nauki - rozwijać zamiłowania
-budynek od wew. i zew. przyjemny, jasny, schludny z obrazami
-zabawy: gdzie ruch jest podstawą
-nauczyciel niezbyt wyniosły
-stopniować naukę od rzeczy łatwych do rzeczy trudnych
-zasady: -poglądowość, -gruntowność, -stopniowanie trudności, -systematyczność, -praktyczność, -samodzielność,

Podręczniki „Drzwi jezyków otworzone” -czytanka łacińska

Podręcznik „Śwait w obrazach” - uzmysłowienie rzeczy na podstawie obrazów”
- dotyczy konkretnych rzeczy
Traktat „Mowa o umiejętnym posługiwaniu się książkami najcenniejszym narzędziem kształcenia umysłu”
-kto się ubiega o mądrość , ten ma miłować książki jak srebro i złoto.

Jan Amos Komeński jako reformator spraw ludzkich:
-postulował o dobroć, ład i porządek
-dostrzegał niesprawiedliwość w nauce ( dziewczynek się nie kształciło, ubodzy mieli utrudniony dostęp do nauki)
-ład - naturalizm = harmonia, zabezpieczenie =organizacja
-porządkiem chciał ogarnąć cały świat
-mówił o pokoju , o tym co niszczy życie , o współpracy międzynarodowej.

Prekursorzy nowoczesnej pedagogiki

JOHN LOCKE [1632-1704]
1. znaczenie J.L w dziejach nowożytnej kultury (Europy)
-sformułował teorie pedag. Przystosowana do potrzeb współczesnych
-w „Listach o tolerancji”
-przekonał polityków, że państwo nie powinno mieszacz się do religii pozostawiając swobodę wyznania.

-„Rozprawy o rządzie”
-uzasadniał ideę parlamentarnego konstytucjonalizmu , ugruntował potrzebę rozdziału władzy wykonawczej od prawodawczej i określił granice praw obywateli,

-„Badania nad rozumem ludzkim”
-jako rozum dochodzi do poznania i jakie są granice poznania.
-umysł jest pustą przestrzenią , która w życiu się zapełnia
-poznanie rodzi się w duszy przez doświadczenie jako wrażenia …
Stał się teoretykiem ped. Przez „Myśli o wychowaniu”

„Myśli o wychowaniu”
-przedstawiciel empiryzmu
-szanować swobodę dzieci (nie upokarzać , nie tępić ich śmiałości)
-dziecku należy się nie tylko opieka ale i prawa
-cel wych. -uzdolnienie dzieci, aby same mogły rządzić
-rozwój rozumu jako najwcześniejszy

Wychowanie fizyczne:
-w zdrowym ciele zdrowy duch
-zad. Wych. -troska o zdrowie
-nie nosić ciasnego ubrania, przebywać na powietrzu, słonku

Pierwszeństwo wych. Moralnego:
-uczy dzieci by umiały rządzić
-do powodzenia człowiek w życiu potrzebuje: -cnoty, -roztropności, -grzeczności, -wiedzy
-ideał człowieka -czł. Uczciwy, umie dawać sobie radę i dbać o swoje szczęście, czł. Cnotliwy;
-nie uznaje kar fiz. jako środka wych.
-postępować z dzieckiem jako z dorosłym
-wady: -kłamstwo, wynoszenie się ponad innych, przesadna miłość własności, płaczliwość, skłonność do okrucieństwa
-nie poniżać niższych stanów

Praktyczny kierunek kształcenia:
-umiejętność pracy , konsekwencji i obcowania z innymi
-rzeczywista wiedza
-sprzeciwiał się dawaniu pierwszeństwa łacinie przed innymi naukami
-program nauki: - rysunki do czyt. i pisania
- nauka języka ojczystego
- nauka języka francuskiego
- nauka łaciny
- nowe nauki: geografia, arytmetyka, geometria, astronomia, historia, fizyka, zawody ręczne
-przeciwny nauce na pamięć, bo ta niejest zdolna do rozwijania
(duszę uważał za czystą - SENSUALIZM)

JAN JAKUB ROUSSEAU
1. Zasady wych. naturalnego:
- „Emil czyli o wychowaniu”
- „Rozprawa o kwestii , czy postęp nauki i sztuki przyczynił się zepsuciu czy uszlachetnieniu obyczajów”- rozprawa o wpływie nauki na obyczaje
-nauki i sztuki jako przyczyny moralnego zepsucia (bo wypływają z ambicji i pochlebstwa)

Zasady wychowania:
-dzieci wychowywać zgodnie z naturą
Zasady: -wych. progresywne: - niemowlęctwo
- dzieciństwo
- chłopięctwo
- młodzieńczość

niemowlęctwo
-rodzice -swoboda
-kobiety maja karmić dzieci piersią
-obdarzać dzieci czułością, ciepłem, itp.
-mówić poprawnie ale nie zmuszać do mówienia

dzieciństwo
-nie zwracać uwagi na płacz dziecka
-chować na łonie natury
-rozwijać tylko siły fizyczne i zmysły
-gimnastyka i pływanie
-uczyć cnoty i prawdy bez nakazów, ale dziecko musi ponosić konsekwencje
-nie uczyć się z książek
-rozwijać się na bazie własnego doświadczenia

chłopięctwo
-program: astronomia i geografia, nauki praktyczne np. rzemiosł, bez książek ewentualnie „robinson Kruzoe”

młodzieńczość
-wych. moralne
-rozwijać miłość (do siebie i innych)
-rozwijać się sumiennie
-poznanie istnienia boga
-program: historie, literatura, języki obce

Wychowanie kobiet:
„Zofia czyli kobieta” -tytuł ostatniej książki Emila
-równość płci zgodnie z przeznaczeniem
Zadania :
-być żoną i matką
-ma być chowana od początku w religii aby umieć podlegać mężowi
-kształcenia praktyczne
-przystosowanie do życia w społeczeństwie i rodzinie

---