Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej
Z Wikipedii
Wspólna polityka rolna - wszystkie przedsięwzięcia dotyczące sektora rolnego, podejmowane przez Wspólnotę Europejską w celu wypełnienia postanowień zapisanych w Traktatach Rzymskich. Obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, uprawę winorośli oraz ogrodnictwo. Jest to pierwsza wspólna polityka WE. Cele WPR zostały określone w art. 33 TWE.
Wspólny rynek oznacza, że zostają zniesione ograniczenia w handlu produktami gleby, lasu i morza wewnątrz WE. Obowiązuje zakaz stosowania barier taryfowych ceł i parataryfowych [np. subwencje] utrudniających swobodny przepływ towarów rolnych pomiędzy krajami członkowskimi, przy zachowaniu obowiązku spełnienia wybranych norm w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego [bariery pozataryfowe]. Funkcjonują wspólne ceny, stałe kursy walutowe w obrotach towarami rolnymi, nastąpiła harmonizacja przepisów administracyjnych, fitosanitarnych, weterynaryjnych i ochrony zdrowia. Częścią składową WPR jest Polityka Strukturalna.
Spis treści [ukryj] |
podstawową jednostką produkcyjną w rolnictwie jest gospodarstwo rodzinne,
rolnictwo jest szczególnym sektorem gospodarki unijnej, które ma zapewnić samowystarczalności WE w zakresie produktów rolnych,
polityka rolna wymaga osobnych regulacji prawnych
zasada jednolitego rynku (swobodny przepływ produktów rolnych między państwami członkowskimi).
zasada preferencji WE (pierwszeństwo zbytu własnych produktów).
zasada finansowej solidarności (finansowanie kosztów ponoszą wszystkie państwa członkowskie). Zasada ta jest realizowana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich (poprzednio: Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych).
regulacja poszczególnych rynków rolnych
wsparcie finansowe dochodów rolników
współfinansowanie projektów inwestycyjnych i modernizacyjnych w rolnictwie i na obszarach wiejskich
system składowania i sprzedaży towarów rolnych
wspólne techniki stabilizacji wywozu, lub przywozu towarów
interwencja na rynku wewnętrznym i ochrona zewnętrzna obejmująca: zboża, cukier, oliwę, masło, mleko w proszku, wołowinę, wieprzowinę, świeże owoce i warzywa.
ochrona zewnętrzna bez interwencji, obejmująca: rzepak, jaja, drób, wino, chmiel, kwiaty.
refundacje wywozowe (eksportowe) w formie subsydiów (rekompensata dla różnicy pomiędzy wyższymi cenami na rynkach wewnętrznych, a niższymi na rynkach światowych), obejmują: zboża, cukier, produkty mleczne, wołowinę, wieprzowinę, świeże owoce i warzywa
refundacje produkcyjne w formie subsydiów (rekompensata dla różnicy pomiędzy wyższymi cenami na rynkach wewnętrznych, a niższymi cenami surowców importowanych), obejmują: zboża i cukier
1952-1962- prace nad sprecyzowaniem regulacji
lata 60- "złoty okres" WPR
1962-1968 - okres wprowadzania CAP (Common Agricultural Policy) w życie
1969-1975- początek kryzysu WPR i pierwsze projekty reform,
lata 70-80- kryzys - nadwyżki produkcyjne
2000- wprowadzenie w Zycie dokumentu Agenda 2000 wprowadzający radykalne zmiany w CAP-ie
1968 - plan Mansholta
Jego celem było poprawienie struktury agrarnej poprzez powiększenie wielkości gospodarstw, likwidację małych, słabo wydajnych gospodarstw oraz zmniejszenie nadwyżek produktów rolnych. Nie został w pełni zrealizowany.
lata 1985-1990
W tych latach dokonano także dość istotnych zmian w zakresie WPR. Należało do nich: - stopniowe obniżanie realnego poziomu cen ustalanych przez organy Wspólnoty na kolejne kampanie rolnicze. - wprowadzenie tzw. stabilizatorów rolniczych, polegających na określeniu górnego pułapu produkcji na dany produkt. - zaostrzenie wymogów co do jakości towarów przyjmowanych do skupu interwencyjnego oraz wprowadzanie limitów gwarantowanych interwencji. - ograniczenie rocznej stopy wzrostu na wydatków na finansowanie wspólnej organizacji rynków.
1992 - Reformy McSharr'ego:
zmiany struktury wydatków na wspieranie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich
obniżenie cen skupu niektórych produktów, tak aby zbliżyć je do cen na rynkach światowych
Zaproponowanie zmian wydatków na politykę rolną. Obejmowały one
obniżkę wydatków na interwencje rynkowe i subsydia eksportowe
wzrost płatności kompensacyjnych
wzrost dodatków na ochronę środowiska, zalesienie i wcześniejsze emerytury
fundusze przedakcesyjne dla państw kandydujących
Reforma Fishler'a - Luksemburg 2003 - od 2005
System Jednolitej Płatności (SJP)
oddzielenie płatności od produkcji rolnej
płatność przypisana do powierzchni upraw z lat 2000-2002
odłogowanie (10% z 92t)
możliwa jednolita płatność regionalna
zasada wzajemnej zgodności:
dobra kultura rolna gruntów
bezpieczeństwo żywności
ochrona środowiska
zdrowotność ludzi, zwierząt i roślin
dobrostan zwierząt
dalsza redukcja cen interwencyjnych na korzyść płatności bezpośrednich
zmniejszanie płatności dla największych gospodarstw (modulacja) na korzyść rozwoju wsi
mechanizm dyscypliny wydatków (dot. budŜetu - €43mld - zamroŜenie na lata 2007-
mleko
limitowanie produkcji tzw.kwota mleczna
zboża
cena gwarantowana,
dopłata bezpośrednia (dla zarejestrowanych w systemie IACS)
bydło mięsne
premia od każdej sztuki
trzoda chlewna
warzywa i owoce
wsparcie dla grup producentów
określanie norm
zalesianie
zwrot kosztów
wysokie koszty (dochodzące do 60% budżetu UE)
subsydiowanie eksportu rodzi konflikty z krajami trzecimi
niewystarczająca ochrona środowiska (dopłaty -> większa produkcja -> degradacja środowiska)
z powodu zamknięcia UE na import spoza Wspólnoty, o wiele wyższe ceny żywności niż w przypadku sprowadzania jej np. z Afryki
gigantyczna biurokracja
odgórne sterowanie cenami
25 października 2007 Parlament Europejski wydał rezolucję, w której zaapelował do władz Unii Europejskiej o częściowe ogranicznie regulacji WPR w związku z wzrostem cen żywności[1][2] oraz ryzykiem niedoborów żywności[3].
Przypisy
Kompetencje wyłączne |
Kompetencje dzielone |
Kompetencje wspomagające |
ochrona i polepszanie ludzkiego zdrowia |
||
unia celna |
polityka społeczna (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie) |
przemysł |
spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna |
||
zasoby morskie i polityka rybołóstwa |
rolnictwo i połów ryb (wyłączając morskie zasoby) |
turystyka |
ochrona środowiska |
edukacja, młodzież, sport i doradztwo zawodowe |
|
|
ochrona konsumencka |
ochrona obywatelska |
|
transport |
współpraca administracyjna |
|
sieci, drogi i połączenia transeuropejskie |
|
|
|
|
|
|
|
|
ochrona zdrowia i bezpieczeństwo publiczne (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie) |
|
|
||
Wspólna Polityka Rolna |
|
|
|
Polityka, Rolnictwo, Europa, Unia Europejska
|
|
Wspólna Polityka Rolna, WPR, ang. Common Agricultural Policy, CAP, całość działań podejmowanych przez Wspólnotę Europejską w sektorze rolnictwa dla osiągnięcia określonych celów, a w szczególności podnoszenie produktywności rolnictwa poprzez wprowadzanie postępu technicznego, racjonalizacji produkcji i optymalnego zastosowania czynników produkcji (zwłaszcza siły roboczej), zapewnienie ludności rolniczej odpowiedniego standardu życia poprzez powiększanie dochodu osób żyjących z rolnictwa, zapewnienie zaopatrzenia w produkty rolne, umożliwienie konsumentom kupna produktów rolnych po rozsądnych cenach oraz ogólną stabilizację rynku.
Jedna z najważniejszych polityk wspólnotowych. Cechuje ją (w przeciwieństwie do innych dziedzin gospodarki Unii) bardzo niski stopień liberalizacji, przede wszystkim polityka interwencyjna Wspólnot na rynkach rolnych. Początki WPR datuje się na lata 1962-1968. Finansowana m.in. z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
WPR opiera się na trzech podstawowych zasadach:
1) jednolitości rynku (utworzenie wspólnego rynku poszczególnych artykułów, np. mleka czy mięsa, w którym produkty rolne przepływają między państwami członkowskimi swobodnie - bez ograniczeń celnych i ilościowych, wprowadza się na nie wspólne ceny ustalane corocznie);
2) preferencji Wspólnot (artykuły wytworzone na wspólnym rynku mają pierwszeństwo zbytu w krajach Unii);
3) solidarności finansowej (koszty funkcjonowania WPR ponoszą wszyscy członkowie Unii).
Do głównych celów tej polityki zaliczyć należy: wzrost wydajności rolnictwa (m.in. poprzez jego unowocześnienie), zagwarantowanie ludności zatrudnionej w tym sektorze gospodarki odpowiedniego poziomu życia, zapewnienie zaopatrzenia w artykuły rolne i zapewnieni poziomu cen, który byłby do przyjęcia dla konsumentów, a co za tym idzie stabilizacja rynku w tym zakresie. Poprzez prowadzenie odgórnej polityki państwa zrzekają się części swych uprawnień w zakresie polityki rolnej.
Ceny produktów rolnych w Unii w niewielkim stopniu kształtowane są przez rynek. Z reguły ceny te są wyższe od cen światowych, a ich utrzymywaniu służą różne mechanizmy: opłaty wyrównawcze, zakupy interwencyjne nadwyżek produkcji po zagwarantowanych dla producentów cenach, udzielanie bezpośredniej pomocy, subsydiowanie eksportu (dopłaty wyrównujące różnice między ceną światową a ceną unijną jakiegoś produktu), ochrona rynku przed napływem tańszych artykułów z zewnątrz.
Sztuczne utrzymywanie wysokiego poziomu cen prowadzi do ogromnych kosztów całej polityki (np. koszty składowania nadwyżek), która poddawana jest nieustannej krytyce (koszty jej prowadzenia pochłaniają ponad połowę unijnego budżetu). Powoduje to konieczność przeprowadzenia reform w ramach WPR, jednak porozumienie w tej sprawie nie jest łatwe z powodu interesów poszczególnych państw. Aktualnie popierane są gospodarstwa małe i średnie, rodzinne, które powinny być jednocześnie ekologiczne. Na akceptację może również liczyć zalesianie części nieużytków. Widoczne są już pierwsze efekty tej polityki lat dziewięćdziesiątych - nastąpił bowiem wzrost spożycia, przy jednoczesnym spadku produkcji i wzroście dochodów rolników.
Polityka rolna wymaga wciąż dalszych reform, które rozwiązałyby także problem niekonkurencyjności rolnictwa europejskiego. W rokowaniach GATT Unia Europejska zobowiązała się ograniczyć pomoc dla swego rolnictwa o 20 proc., m.in. przez zmniejszenie ceł i dopłat eksportowych. Pakiet reform rolnych zawierała również Agenda 2000. Od 2003 wdrażana jest kolejna reforma, której głównym celem jest likwidacja zależności między wielkością produkcji a poziomem dopłat oraz wprowadzenie systemu pomocy bezpośredniej.