1. Piśmiennictwo starożytnego Rzymu.

Władysław Wolter- str. 16-26

2. Czynniki powstania gazet w renesansie.

Druk, reformacja, odkrycia geograficzne, wzbogacenie się mieszczaństwa i rozwój miast.

W wyniku postępującej aktywizacji życia społeczno- polityczno-ekonomicznego zaczęto domagać się bardziej rozbudowanego serwisu informacyjnego, niż ten, który istniał do tej pory. Spełnieniem marzeń okazał się, więc wynalazek Gutenberga (ok. 1450 roku), który przyczynił się do sprawniejszego przekazywania posiadanych aktualności. Odtąd powielanie metodą mechaniczną gazet w określonych odcinkach czasowych stało się gwarancją regularnego i rzetelnego udzielania wiadomości.

3. Pisma ulotne

Opis wydarzeń, które budziły zainteresowanie. Ukazywały się, gdy działo się cos ciekawego.

4. Prasa pisane

Kolebką były Włochy (Wenecja)- pośredniczyła między wschodem i zachodem, pierwsze biuletyny informacyjne.

Władysław Wolter- str. 51-53

Gazety niemieckie (Ordinari Zeitung)

Władysław Wolter- str. 53-55

5. Prasa pisana w Polsce

W 1661 roku pojawia się „Merkuriusz Polski Ordynaryjny”, pierwsze polskie pismo periodyczne, oraz pierwsze pismo w Europie, które miało na celu pozyskanie opinii dla jakiegoś programu politycznego.

1. Ukazał się w 41 edycjach: od stycznia 1661 do lipca 1661 r.

2. 27 numerów wyszło w Krakowie, a 14 w Warszawie.

3. Redakcją zajął się Hieronim Pinocci, osobisty doradca Jana Kazimierza.

4. Współpracował z krakowskim drukarzem Janem Aleksandrem Gorczynem.

5. Pinocci z poczty dyplomatycznej, która spływała do Polski, układał tzw. bruliony depesz, i przesyłał Gorczynowi do druku.

6. Treść obejmowała także informacje ze źródeł ustnych, dotyczące wydarzeń w kraju i za granicą.

7. Były tam także teksty publicystyczne.

8. Nakład: 250 - 300 egzemplarzy - niewielki, ale i docelowa grupa odbiorców liczyła nie więcej niż 200 osób.

9. Ta propaganda okazała się jednak bezskuteczna, i wtedy zrezygnowano z jego wydawane.

Po upadku „Merkuriusza” znowu dominowały druki ulotne.

Pewną niewielką zmianą było wydanie w 1695 r. przez króla Jana III Sobieskiego pierwszego przywileju na wydawanie drukiem wszelkich nowin cudzoziemskich Włochowi Janowi Aleksandrowi Priamiemu.

10. Przewidział zbyt duży nakład i nieatrakcyjną dla szlachty formułę pisma.

11. W ramach tego przywileju wydawał: „Awizo”, „Gazetę z Warszawy”, „Wiadomości różne Cudzoziemskie”.

12. Na początku w. XVIII inicjatywa Priamiego upadła i nadal dominowały druki ulotne.

W 1718 r., w Królewcu, czyli poza granicami Polski, Jan Dawid Cenkier, wydał kilkanaście egzemplarzy informacyjnego pisma „Poczta królewiecka”.

13. Zawierało ono przedruki z gazet niemieckich i austriackich oraz korespondencję od znajomych Cenkiera z terenu Królestwa.

14. Było nastawione na czytelnika w Polsce.

15. Nakład: 500 - 600 egzemplarzy.

16. Jest to najznakomitszy przykład polszczyzny tego okresu.

1729 r. to początek polskiej informacyjnej prasy periodycznej.

17. Przyczyny:

1. Wzrost znaczenia Warszawy.

2. Czas uspokojenia sytuacji międzynarodowej.

3. Brak ograniczeń formalno-prawnych.

18. W 1729 r. król wydał pozwolenie o charakterze monopolu dla zakonu pijarów na wydawanie gazet informacyjnych w języku polskim w Koronie.

19. Podobne pozwolenie na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego otrzymała Akademia Wileńska.

20. W ten sposób od stycznia 1729 r. ukazują się:

1. „Nowiny polskie” - problematyka krajowa.

2. „Relata refero” - wiadomości zagraniczne.

21. W końcu 1729 r. zmieniono te tytuły na odpowiednio:

1. „Kurier polski” (pod względem ilości informacji czołówka europejska).

2. „Uprzywilejowane wiadomości z cudzych krajów”

22. Twórcą tych pism był ks. Jan Małmański.

23. W 1737 r. w jednym z numerów „Kuriera Polskiego” wydrukowano informację o porodzie królowej, zamieniając przez omyłkę słowo „królowa” na „krowa”.

24. W rezultacie pijarzy zostali pozbawieni koncesji, która została przyznana jezuitom.

25. Jednak w rękach jezuitów poziom pisma się obniżył.

26. Na pocieszenie pijarzy dostali pozwolenie na wydawanie prasy w językach obcych.

W połowie XVIII zaczyna dominować na rynku pism informacyjnych ośrodek wileński z „Kurierem litewskim” na czele.

W 1773 r. następuje kasata zakonu jezuitów i upada ich monopol.

Do przejęcia monopolu pretenduje Franciszek Bohomolec, ale dostaje go dożywotnio ex-jezuita, ks. Stefan Uskina (reprezentant konserwatywnej szlachty, bardzo dobrze wykształcony, wzór intelektualisty).

27. W 1774 r. Uskina wydaje pierwszy numer „Gazety warszawskiej”.

28. Łączyła ona w sobie informację i wątki publicystyczne (sprawy ideologii i ustroju).

29. Nurt konserwatywny, przeciwstawiający się liberalizmowi, francuskim encyklopedystom i ideologii oświeceniowej

30. Serwis składał się z doniesień listowych i nie odbiegał od standardu europejskiego.

31. Uskina był pierwszym redaktorem, który manipulował informacją.

32. „Gazeta warszawska” szczególną rolę odegrała w momencie przełomowym dla Polski, czyli w okresie obrad Sejmu Wielkiego (1788 - 1792), wspierając przeciwników reformy ustrojowej i konstytucji III maja.

33. W latach 1774 - 1794 ukazywała się 2 razy w tygodniu, po 8 stron, w nakładzie od 500 do 1500 egzemplarzy.

34. Uskina wprowadził ogłoszenia i prenumeratę.

Zaczął tworzyć się rynek prasowy: istniały gazety obcojęzyczne, wydawane nadal przez pijarów oraz były dostępne gazety zagraniczne.

Zaczęły też pojawiać się gazetki pisane:

35. Druki ulotne.

36. Nieperiodyczne.

37. Powstawały w Krakowie, Gdańsku lub Toruniu.

38. Były zbiorem korespondencji z różnych miejsc.

39. Spełniały też funkcję propagandową.

40. Były inspirowane przez niektórych przedstawicieli elity władzy.

41. Miały na celu dyskredytowanie niektórych ludzi ze świata polityki, więc…

W 1784 r. marszałek Władysław Górowski wprowadził cenzurę (po raz pierwszy) na tego typu wydawnictwa.

Sytuacja w Galicji:

42. Przez dłuższy czas nie miała własnej prasy.

43. W styczniu 1776 Antoni Piller stworzył gazetę informacyjną w języku francuskim „Dziennik Lwowski”

W czasie obrad Sejmu Wielkiego 1788 - 1792.

44. Uskina zwalczał wszelkie próby zmian, więc powstała potrzeba stworzenia pisma reprezentującego tendencje reformatorskie.

45. Ale istniał problem natury prawnej, bo Uskina ze swoją „Gazetą Warszawską” miał monopol.

46. I niezgodnie z prawem, z inspiracji marszałka litewskiego Ignacego Potockiego, przywódcy Stronnictwa Patriotycznego, poseł Julian Ursyn Niemcewicz, Józef Weyssenhoff i Tadeusz Mostowski w grudniu 1790 podpisali tzw. Prospekt „Gazety Narodowej i Obcej”, zapowiedź wydania tego tytułu.

47. Ludzie Uskiny rozpoczęli kampanię przeciwko wydaniu tej gazety.

48. Zignorowali nawet złamanie monopolu, ale żądali poddania gazety cenzurze, co odrzucił Sejm.

49. Pierwszy numer wyszedł 1 stycznia 1791 r., a ostatni w sierpniu 1792r.

50. Gazeta Narodowa i Obca:

1. Miała więcej informacji niż „Gazeta Warszawska”.

2. Pod względem formy była nowoczesna, podobna do dzienników europejskich.

3. Źródła: informacje pocztowe, „kwity” na przeciwników politycznych.

4. Relacjonowała prace Sejmu.

5. Drukowała części Konstytucji III maja.

6. Osiągała wtedy bardzo duży nakład.

7. Gdyby nie interwencja rosyjska i zwycięstwo Konfederacji Targowickiej, to…

51. Gdy jeszcze „Gazeta Narodowa i Obca” osiągała rekordowe wyniki, do gry wszedł III wydawca: ks. Karol Malinowski, ex-jezuita..

1. W 1792 r. zaczął wydawać nowy tytuł informacyjny „Korespondent Warszawski”.

2. 3 x w tygodniu, odniósł sukces.

3. Była to gazeta bardziej stołeczna.

4. Formy mniej ambitne.

5. Skierowana do czytelnika mniej wyrobionego, mieszczanina.

6. Sprzyjająca reformatorom.

52. Zwycięstwo Konfederacji Targowickiej spowodowało zmiany:

1. Dekret wydany w Starym Konstantynowie marszałek konfederacji Szczęsny Potocki nakazał zamknięcie „Gazety N. i O.” i pociągnięcie do odpowiedzialności wydawców tej gazety.

2. W 1792 r. władze konfederacji wysłały do wszystkich drukarni na terenie Korony i Litwy zarządzenie oznaczające cenzurę prewencyjną.

3. Obejmowała ona tylko wiadomości z kraju.

4. Spośród pism „patriotycznych” został tylko „Korespondent” Malinowskiego.

5. I Uskina chciał Malinowskiego pozbawić prawa do wydawania gazety, tym bardziej, że formalnie to właśnie Uskina miał nadal monopol.

53. Uskina zawarł umowę z Malinowskim, na podstawie której „Korespondent” mógł ukazywać się tylko do końca roku.

54. Ale Malinowski z umowy się nie wywiązał i zaczął prowadzić poufne rozmowy z konfederatami.

55. I w 1792 Malinowski otrzymał koncesję na wydawanie swojej gazety od Szczęsnego Potockiego.

56. Uskina się wkurwił i rozpoczął bezskuteczną kampanię drukami ulotnymi przeciwko Malinowskiemu.

57. Jednak przypadkowo gazeta Malinowskiego popełniła błąd, przedrukowując z niemieckiego pisma wiadomość o dezercji polskich żołnierzy.

58. Informacja ta, jako pochodząca z przedruku zagranicznego, nie podlegała cenzurze prewencyjnej, ale Uskina przesłał ten numer, z własnym komentarzem, do siedziby Konfederacji.

59. I władze uznały, że tekst ten jest bardzo szkodliwy i w wyniku procesu sądowego usunięto Malinowskiego z redakcji, ale nie zlikwidowano pisma.

60. Ta przepychanka została wykorzystana przez posła konfederacji, Tadeusza Włodka.

61. Włodek uzyskał dla siebie monopol prasowy na całym obszarze RP (od października 1793 r.), z zastrzeżeniem poszanowania dożywotniego prawa wydawania pisma przez Uskinę, co było formalnością, bo Uskina już dogorywał.

1. Od 1794 r. zaczął wydawać „Gazetę Krajową”.

2. W kwietniu wybuchła Insurekcja Kościuszkowska, i Włodek uciekł na Litwę, a tytuł przejął Antoni Lesznowski.

6. Prasa międzynarodowa

7. Gazety szyjne?- gazety, które ukazywały się nieregularnie w mniejszych wydaniach

8. Gazety periodyczne

9. Czasopisma periodyczne rosyjskie

10. Czasopisma w Anglii do końca XVIII w.

11. Wpływ cenzury na rozwój prasy angielskiej (izba gwieździsta, licencing act, stempel act)

Stempel act- tzw podatek od wiedzy, który utrudnił rozwój prasy angielskiej- pisma zdrożały, wiele uległo likwidacji. Stempel act istniał, do co najmniej 1871 roku.

Władysław Wolter- str. 134-135

12. Sytuacja wewnętrzna w Anglii a rozwój prasy. (Oxford gazette, Daily Courant, The evening post)

Władysław Wolter- str. 133

13. Działalność Daniela Defoe.

Władysław Wolter- str. 134

14. Spór o relacjonowanie obrad parlamentu.

Władysław Wolter- str. 135-139

15. Pierwszy proces Sądowy (Public Advertiser, The Times)

Władysław Wolter- str. 138- pierwszy proces sądowy

Władysław Wolter- str. 141-143- The Times

Władysław Wolter- str. 138-141, 143- Public Advertaiser

16. Pisma branżowe i pisma dla kobiet

Pisma branżowe- większa objętość, pojawiają się reportaże, artykuły wstępne, większa wolność słowa, prasa trafia do większych kręgów.

Pisma dla kobiet- „Ladies Magazine”-1749, „Ladies Merkury”- 1693

17. Piśmiennictwo Amerykańskie do konca XVIII w.

18. Pierwsze gazety amerykańskie, działalność Benjamina Harrisa, Johna Cambla

W 1690 r. Benjamin Harris, który uciekł z Londynu założył pierwsze na kontynencie amerykańskim pismo, miało być miesięcznikiem. „Public Occurences, Both Forreign and Domestic” wyszło tylko raz.

W 1704 r. John Cambell założył „The Boston News- Letter” pismo, od którego zaczyna się nieprzerwana historia prasy amerykańskiej, pismo o nakładzie 300 egzemplarzy. Autoryzowane przez gubernatora i pełnił role oficjalnej gazety koloni.

Władysław Wolter- str. 150-151

19. Działalność czasopiśmiennictwa braci Franklinów

(The New England Curant)- założone przez Jamesa Franklina. Współzałożyciel Benjamin Franklin (ojciec amerykańskiego dziennikarstwa), opinie sądy, kształtowano opinie publiczną, zakazano publikować informacje administracyjne.

Władysław Wolter- str. 151

20. Warunki prawne i rozwój czasopiśmiennictwa.

21. Pierwszy dziennik amerykański.

„The Pensylwania Evening Post” 1783- wydawany po zakończoniu wojny o niepodległość.

„The American Daily Advertiser” zaczęto wydawać dopiero w 1784, początkowo w Filadelfii, później w Nowym Jorku, a od 1786 w Bostonie. Pismo wychodzi dziś jeszcze jako „The North American”

22. Prasa polityczna.

Władysław Wolter- str. 152-157

23. Prasa Polska XIXw.

24. Prasa księstwa warszwskiego: dzienniki departamentowe

Cenzura prewencyjna (prasy i kalendarzy) zaostrzona stanem wojny budziła sprzeciw.

„Gazetce Varsovie”- przeznaczona dla franuzów gazeta w Warszawie

Pojawienie się lokalnych mających urzędowy charakter „dzienników Departamentowych”

„Pamiętnik Warszawski”- lata 1809-1810; wznowiony w latach 1815-1823

25. Prasa królestwa Polskiego (uregulowania prawne, funkcjonowanie prasy, działalność Brunona Kicińskiego, Gazeta codzienna, Gazeta Narodowa i obca, Orzeł Biały, Kurier Warszawski).

1815 - 1830. Prasa informacyjna.

• Wzrosła znacznie oferta wydawnicza:

• w 1794 r . nakład prasy na ziemiach polskich w ciągu roku to 100 000 egz.

• W 1830 r. w samej tylko Warszawie 2 200 000 egz.

• Dlaczego?

• Z powodu liberalnych przepisów prawnych.

• Bo mimo, iż pod zaborami, Królestwo Polskie miało otrzymać dzięki ustaleniom Kongresu Wiedeńskiego jedną z najbardziej liberalnych Konstytucji w Europie.

• Był tam zapis o swobodzie słowa drukowanego.

• Uchylono cenzurę prewencyjną.

• Ale drukarz - wydawca otrzymał prawo dobrowolnego poddania się cenzurze, jeśli bał się, że popełni przestępstwo prasowe.

• Jednak prawo - prawem, z życie - życiem:

• Z każdym rokiem praktyka była coraz mniej przychylna wobec prasy.

• Rosjanie widzieli w prasie narzędzie antyrosyjskie.

• W tym czasie na zachodzie coraz większa popularność zdobywała sobie ideologia liberalna, która dotarła w końcu do Polski.

• Władze rosyjskie uznawały tę ideologię za wywrotową i antypaństwową.

• I doszło do konfliktu, w wyniku którego w 1819, czyli w 4 lata po uchwaleniu Konstytucji zawieszono prawo o zakazie stosowania cenzury prewencyjnej.

• Dalszy okres - to konflikt między Urzędem Cenzorskim a prasą.

• Pierwszy urząd cenzorski powstał na terenie UW, w Pałacu Kazimierzowskim (Józef Aleksander Szaniawski).

• Jednak te problemy nie zahamowały rozwoju prasy.

• W tym okresie prasa się różnicuje:

• Nie tylko informacja - pojawia się także publicystyka.

• Specjalizacja prasy: satyryczna / kobieca / intelektualna itp.

• Na rynku warszawskim panowały dwie gazety w pierwszuch miesiącach Królestwa Polskiego:

• „Gazeta Warszawska” Antoniego Lesznowskiego

• „Gazeta Korespondenta”.

• Nie były one zbyt interesujące w pierwszym okresie - zawierały głównie wiadomości lokalne.

• Jedyną ciekawą formą, publicystyczną, były drukowane w latach 1816 - 1819 recenzje teatralne, podpisywane przez Towarzystwo Iksów (grupa anonimowych intelektualistów: Tadeusz Mostowski, Julian Ursyn Niemcewicz, Kajetan Koźmian, Stanisław Kostka Potocki, książę Adam Czartoryski).

• W tej sytuacji każda nowa inicjatywa mogła liczyć na sukces.

• 1 października 1816 r. ukazała się „Gazeta Codzienna, Narodowa i Obca”.

• Nawiązywała tytułem do gazety wydawanej w czasie Sejmu Wielkiego.

• Założycielem był Bruno Kiciński.

• Jako dwudziestolatek związał się z powstającymi w Polsce kołami wolnomularskimi.

• Jego współpracownikiem był Tadeusz Morawski.

• Gazeta ta:

• Miała ciekawszy, dynamiczny układ.

• Zawierała świetną publicystykę (Kiciński, Morawski) o zabarwieni liberalnym.

• Publicystyka ta zwróciła uwagę władz (książę Konstanty).

• Taka linia polityczna szybko została zaakceptowana przez czytelników.

• Władze szukały pretekstu, by zamknąć pismo.

• Zakochany w pięknej, ale miernej aktorce generał Zajączek wynajmował klakierów, którym pewnego razu zrobiła psikusa grupa młodzieży, wygwizdując faworyzowaną lalunię.

• Zajączek wymógł na prezydencie Warszawy wydanie zakazu gwizdania w teatrze.

• W odpowiedzi Kiciński / Morawski opublikowali artykuł „O nadużyciach policji w państwie konstytucyjnym”.

• Opublikowali też listy czytelników, aprobujących postawę redaktorów.

• Zajączek wydał decyzję o usunięciu z pisma jego szefów, a gdy to nie poskutkowało, w nocy w maju 1819 r. do redakcji wkroczyła policja i opieczętowała lokal.

• Incydent ten był pretekstem także do wydania zarządzenia wprowadzającego cenzurę prewencyjną.

• Było one sprzeczne z Konstytucją.

• Ale było realizowane konsekwentnie przez Józefa Aleksandra Szaniawskiego.

• Wcześniej wielki patriota, po powstaniu Królestwa Polskiego stał się całkowicie oddany władzom politycznym.

• Wielbiciel absolutyzmu, przeciwnik liberalizmu.

• Był bardzo wierzący i wszędzie podejrzewał spisek masoński.

• Stosował 3 kryteria: polityczne / ideologiczne / religijne.

• We wrześniu 1919, już w warunkach cenzury, Kiciński i Morawski zaczęli wydawać „Orła Białego”.

• Format książkowy.

• Nawiązywali do liberalnej publicystyki europejskiej.

• Próbowali propagować idee liberalne w państwie autorytarnym.

• To spowodowało konflikt.

• Wezwał ich książę Konstanty i dał im po twarzy.

• We wrześniu 1920 Kiciński i Morawski skapitulowali ze swoim „Orłem Białym”.

• 1 stycznia 1921 r. ukazał się najdłużej ukazujący się w dziejach polskiej prasy dziennik „Kurier Warszawski” (18 lat bez przerwy).

• Apolityczny dziennik na popularnym poziomie.

• Odniósł sukces.

• 7 razy w tygodniu.

• Ale w momencie, gdy wszystko już było super, Bruno Kiciński sprzedał dziennik aktorowi Ludwikowi Dłuszewskiemu (?).

• Kontynuował linię pisma.

• Obniżył cenę pisma.

• Osiągnął 2000 egz. nakładu.

• Inna inicjatywa młodych literatów i publicystów warszawskich:

• Ksawery Gronikowski.

• Adolf Cichocki.

• Maurycy Mochnacki.

• 1 grudnia 1929 r. wydali „ Kurier Polski”

• Nawiązujący tytułem do gazety wydawanej 100 lat wcześniej.

• Specjalizował się w recenzjach, pisanych głównie przez Mochnackiego.

Czasopisma społeczno - kulturalne i literackie.

• Głównie czasopisma efemeryczne, ale ciekawe oryginalne, inspirowane prasą francuską.

• Propagowały ideologię liberalną.

• W styczniu 1815 r. wyszedł „Pamiętnik Warszawski”

• Był to rodzaj magazynu literacko - naukowo - publicystycznego.

• Redaktor naczelny: profesor UW Felix Bentkowski.

• Skupił całą elitę intelektualną Warszawy.

• Zawierał także przedruki z prasy szwajcarskiej i francuskiej.

• Pisał tam także Stanisław Kostka Potocki - epigon polskiego klasycyzmu.

• Mimo, że klasycyzujący, to „PW” wprowadził na forum dyskusji nowy nurt - romantyzm.

• Największe sukcesy „PW” odnosił w latach 1815 - 1820.

• W 1823 pismo zostało zlikwidowane.

• W 1817 r. wyszedł „Tygodnik Polski i Zagraniczny”.

• Założony przez Brunona Kicińskiego i Józefa Drybczyńskiego.

• Robiony na wzór magazynów francuskich (różnorodność form).

• W 1820 Bruno zmienił tytuł i adresata:

• „Wanda”

• Pierwszy periodyk adresowany do kobiet.

• „Wanda” miała ciekawy dodatek humorystyczny redagowany przez Alojzego Żłókowskiego.

• Pisma te były niechętnie widziane przez cenzurę (Szaniawski) z powodu:

• Propagowania liberalizmu.

• Siania zgorszenia (erotyka).

• W 1825 r. pojawił się miesięcznik literacko - historyczny „Dziennik Warszawski”.

• Pierwsze warszawskie pismo romantyczne.

• Redaktor naczelny: Maurycy Mochnacki, W 1826: Jan Kazimierz Odyniec.

• Prenumerowany głównie na Litwie, bo w Warszawie romantyzm się nie przyjmował.

26. Prasa mniejszości żydowskiej

27. Prasa żeńska

28. Prasa powstania listopadowego

• Prasa powstania listopadowego:

• Zawsze w takich sytuacjach prasa zaczyna wychodzić poza cenzurą.

• Tak się też stało 30. listopada 1830 r., a trwało do kapitulacji Warszawy we wrześniu 1831 r.

• Mimo wolnej prasy istniały urzędy cenzury, które nie działały,ale czekały na swój czas.

• Już w pierwszych miesiącach wojskowi stwierdzili, że prasa zbyt surowo ocenia ich działania.

• I chcieli powrotu do cenzury.

• Ale 11. grudnia 1830 Rząd Tymczasowy wydał decyzję o likwidacji urzędu cenzury.

• Rzecznikami wolności prasy byli liberałowie, a przede wszystkim Partia Kaliska Liberałów.

• Ugrupowanie najbardziej radykalne.

• Na czele bracia Wincenty i Bonawentura Niemojowscy.

• Po wybuchu powstania Bruno Kiciński przeszedł metamorfozę - z liberała przeistoczył się w przeciwnika i zaczął nawoływać do podjęcia rozmów z Rosją.

• Cechą charakterystyczną tego czasu było pojawienie się prasy w miastach, w których jeszcze jej nie było.

• Kalisz.

• Radom.

• Lublin.

• Suwałki

• Dziennik „Polak Sumienny”.

• Dziennik powstańczy.

• Postawa zachowawcza - optujący za porozumieniu się z Rosją.

• Redaktor naczelny: Bruno Kiciński.

• Dziennik „Kurier Polski”.

• Liberalny.

• Związany z Partią Kaliskich Liberałów braci Niemojowskich.

• Pismo „Nowa Polska”.

• Nawoływało do „walki aż do końca, do zwycięstwa”.

• Powstało w styczniu 1931 r.

• Założycielem był brat Maurycego, Bazyli Mochnacki + grupa dziennikarzy z „Kuriera Polskiego”.

• Maurycy pisał tam publicystykę, która powstrzymywała skutecznie przed rozpoczęciem rozmów kapitulacyjnych z Rosją.

• Pismo to zainicjowało akcję, która skończyła się upadkiem dynastii Romanowów.

• Ten akt detronizacji przyczynił się do tego, iż władze rosyjskie zniechęciły się do układania z Polakami.

• Akcje propagandowe w krajach Europy Zachodniej.

• Były to wydawnictwa w językach obcych przygotowywane przez wydział dyplomatyczny Rady Najwyższej Narodowej, czyli MSZ Rządu Powstańczego.

• Były to:

• „Dziennik Warszawski” po niemiecku.

• „Echo Polski” po francusku.

• Kiedy sytuacja militarna zaczęła się pogarszać, cała prasa, nawet zachowawcza, zaczęła krytykować działania dowódców wojskowych.

• W jednym z pism ukazał się krytyczny text o generale Skrzyneckim,

• Odpowiedzią był atak oficerów uzbrojonych w kije na tę właśnie redakcję.

• Skrzynecki powiedział: „Tam, gdzie jest wolność prasy, powinna być wolność kija.”

• W marcu 1831 Bruno Kiciński demonstracyjnie rezygnuje z funkcji redaktora naczelnego „Polaka Sumiennego”.

• Pismo się radykalizuje i staje się sojusznikiem „Nowej Polski”.

• Redakcję przejmuje Felix Saniecki.

• Zwolennicy rokowań i zakończenia powstania zakładają więc swoje nowe pismo, „Zjednoczenie”.

• Kwiecień 1831.

• We wrześniu 1831 r., po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Warszawy, kończy się powstańczy epizod prasy warszawskiej.

29. Prasa wielkiej emigracji

30. Prasa powstania styczniowego

31. Prasa Polskiego zaboru rosyjskiego w latach 1864

32. Prasa polska zaboru austriackiego (uregulowania prawne, funkcjonowanie prasy, prasa lwowska, prasa krakowska)

---