Dr Iwona Sobol
na egzamin tylko wykład
test + krótkie opisowe

WYKŁAD 1 29.09.2007

RYNKI FINANSOWE

Pieniężny

Kapitałowy

Kredytowy

Walutowy

PIF (pochodnych instrumentów finansowych)

Transakcje na PIF są oparte na rynkach: pieniężnym, kredytowym, kapitałowym i walutowym.

RYNEK WALUTOWY - łącznik pomiędzy rynkami finansowymi gospodarek wolnorynkowych, gdyż umożliwia zawieranie transakcji, których przedmiotem są instrumenty denominowanej w różnych walutach. (Dzięki rynkowi walutowemu można zawierać transakcje na innych rynkach finansowych w skali międzynarodowej.)

FUNKCJE RYNKU WALUTOWEGO:

1. funkcje makroekonomiczne

• zapewnienie porównywalności cen krajowych towarów, usług i instrumentów finansowych w kraju z ich odpowiednikami za granicą

• pozytywny wpływ na międzynarodową wymianę handlową poprzez umożliwienie rozliczenia

• mechanizm cenotwórczy, decydujący o konkurencyjności bądź jej braku, danego kraju w skali międzynarodowej

• umożliwienie transferu kapitału od krajów posiadających nadwyżki do tych, które odnotowują jego niedobór

• połączenie krajowego z międzynarodowym rynkiem finansowym

• poprzez rynek walutowy i pieniężny władze monetarne prowadzą politykę kursową i monetarną

2. funkcje mikroekonomiczne

• zapewnienie podmiotom krajowym dostępu do walut obcych

• zapewnienie narzędzi do ochrony przed ryzykiem kursowym oraz spekulacji walutowej

Udział w rynku walutowym:

#1. Wielka Brytania

#2. USA

#3. Japonia

Udział walut w transakcjach walutowych:

#1. USD

#2. EUR

#3. JPY (jen japoński)

#4. GBP (funt brytyjski)

Najważniejsze pary
walutowe:

#1. EUR / USD (1 EUR=X USD)

#2. USD / JPY (1 USD=X JPY)

#3. GBP / USD (1 GBP=X USD)

KURSY WALUT

1 USD = 2,0545 PLN ↔ ^USD/_PLN = 2,0545

USD - najczęściej bazowy, wyjątek: EUR / USD i GBP / USD

Notowania na rynku USA:

US TERMS - notowania bezpośrednie między podmiotami z USA; bazowa jest obca, nie USD.

EUROPEAN TERMS - notowania pośrednie; przynajmniej jeden z podmiotów nie jest z USA; USD bazowy

Każdy kurs walut podaje się z dokładnością do 5 cyfr (łącznie z tymi przed przecinkiem: 11,253; 0,2896)

KURSY KRZYŻOWE / KROSOWE:

1. kursy między walutami innymi niż waluta krajowa

2. kurs między walutami innymi niż USD

TRANSAKCJE RYNKU WALUTOWEGO

• natychmiastowe (SPOT)

• terminowe (FORWARD)

• SWAP

• FUTURES

• Opcje

1. TRANSAKCJE SPOT

• najbardziej pospolite transakcje na rynku walut

• najprostsze

• kurs z danego momentu, 2 dni robocze na faktyczne dostarczenie pieniędzy (transakcja w środę, pieniądze w piątek)

1. TRANSAKCJE FORWARD

• transakcja wg kursu ustalonego dzisiaj dojdzie do skutku w określonej przyszłości (dzisiaj ustalamy, że za m-c kupimy USD po 2,7985)

• bez względu na zmiany kursów natychmiastowych, kurs transakcji forward jest „zaklepany”

• eliminacja ryzyka kursowego

WYKŁAD 2 06.10.2007

Kurs terminowy - kurs forward

Czynniki wpływające na wysokość kursu:

• okres na jaki zostaje zawarta transakcja terminowa

• kurs natychmiastowy (dzisiejszy) jako punkt odniesienia

• oprocentowanie depozytów walut uczestniczących w transakcji

Obliczenie kursu terminowego:








M - marża / p-kty swapowe

F - kurs terminowy

S - kurs spot

%² - oprocentowanie waluty wyżej oprocentowanej

%¹ - oprocentowanie waluty niżej oprocentowanej

n - ilość dni na jakie zostaje zawarta transakcja

T - liczba dni w roku = 360 (m-c = 30dni)




PRZYKŁAD










Jeśli oprocentowanie waluty bazowej jest niższe to M należy dodać do S:




Ta waluta, która ma niższy kurs spot będzie miała kurs terminowy wyższy = PREMIA (ma niższe oprocentowanie - trzeba dodać w kursie terminowym - dążymy do równowagi)

Ta waluta, która ma wyższy kurs spot będzie miała niższy kurs terminowy = DYSKONTO (ma wyższe oprocentowanie - trzeba odjąć w kursie terminowym)

• transakcje terminowe są głównie transakcjami „klientowymi” - przeznaczone dla klientów

• kurs terminowy jest kursem „widełkowym”; sprzedaży i kupna (BID i OFFER)
  
  
  Bank ma możliwość manewrowania SPREADEM. Przy dużych kwotach lub ważnych klientach SPREAD może być niższy, przy małych kwotach lub nieistotnych klientach będzie większy.

• kwoty, na które są zawierane transakcje terminowe są dowolne, ale banki indywidualnie ustalają minimum, na które może zostać zawarta taka transakcja

• w praktyce banki żądają zabezpieczeń transakcji terminowych (najczęściej blokada na rachunku kilku % kwoty transakcji)

MODYFIKACJE TRANSAKCJI TERMINOWYCH

1. TRANSAKCJA PAR FORWARD / AVERAGE ROTE FORWARD - szereg transakcji terminowych zawieranych po tym samym kursie, wynikającym z uśrednienia kursów terminowych poszczególnych transakcji
   (3MF, 6MF, 9MF - byłyby zawarte każda po innym kursie, a par forward powoduje, że wszystkie trzy będą zawarte po jednym kursie, średnim tych trzech)

2. TRANSAKCJA NDF (nierzeczywista transakcja terminowa) / NON DELIVERABLE FORWARD - transakcja bez fizycznego dostarczania walut.

• rozliczana inaczej niż tradycyjna transakcja terminowa

• w dniu rozliczenia porównujemy kurs terminowy po którym została zawarta transakcja z kursem natychmiastowym na rynku

• wypłacana jest jedynie różnica w kursach od określonej kwoty nominalnej na którą została zawarta transakcja NDF

• np:
  , nominał transakcji 100 000USD;
  Rozliczenie:
  porównujemy z
  ; niech
  
  mamy:
  ← tylko ta kwota przepływa na odpowiednie konto:
  mój zysk, na moje konto;
  moja strata, na konto banku.
  Jeśli kurs zachowuje się zgodnie z oczekiwaniami klienta, to ma on zysk

• w przypadku NDF należy ustalić do jakiego kursu natychmiastowego (S) będzie porównywany kurs F.
  Kurs brany pod uwagę to referencyjny kurs natychmiastowy - ustalany w umowie w momencie zawierania transakcji

• NDF - mogą służyć do spekulacji

1. TRANSAKCJE SWAP (transakcja zwrotnej wymiany walut)

• złożona z dwóch innych transakcji: kupno waluty bazowej + sprzedaż waluty bazowej (np. kupno 1 mln EUR za PLN i sprzedaż 1 mln EUR)

• zawierane w tym samym czasie ale na różne terminy zapadalności

• najczęściej SPOT + FORWARD (np. S kupna 1 mln EUR + F1M sprzedaż 1 mln EUR)

• często zawierane pomiędzy instytucjami (nie tylko bank - klient)

• są najpopularniejszymi transakcjami





SWAP O/N - over night - I transakcja dzisiaj (bez spot) + II dnia następnego [np. zawarcie transakcji w Pn, I przepływ waluty w Pn, II przepływ waluty we Wt]

SWAP T/N - tomorow next - I transakcja jutro + II dnia kolejnego [np. zawarcie transakcji w Pn, I przepływ waluty we Wt, II przepływ waluty w Śr]

SWAP S/N - spot next - I transakcja za dwa dni robocze (SPOT) + II dnia następnego [np. zawarcie transakcji w Pn, I przepływ waluty w Śr , II przepływ waluty w Cz]

Nogi SWAP-a = I transakcja → I noga + II transakcja → II noga

Zajmujemy się SWAP-em S + F





Kwotowania SWAP-ów

Niech:




Zawieramy SWAP = S + F między bankami:

• kurs S jest znany

• 
  kurs F jest podawany jako pkt-y SWAP-owe: 50 - 70pkt (= 0,0050 - 0,0070)

Szukamy kursu terminowego w SWAP-ie.

Czy marżę dodajemy czy odejmujemy od kursu podstawowego?

Jeśli marża BID jest mniejsza od OFFER to pkt-y należy dodać do spotu.




Otrzymujemy:





[Z tego, że marżę dodaliśmy do kursu podstawowego wiemy, że
]

PRZYKŁAD


Niech:


; pkt-y SWAP-owe: 100 - 80;





marżę odejmujemy od kursu podstawowego


Mamy:





POZYCJA WALUTOWA (PW) I POZYCJA PŁYNNOŚCI (PP)

POZYCJA WALUTOWA podmiotu gospodarczego - zestawienie wierzytelności i zobowiązań danego podmiotu w walutach obcych, bez względu na termin zapadalności.

Np.

Firma posiada wierzytelności na kwotę 100000USD z terminem zapadalności za 2 m-ce i zobowiązania na 50000USD z terminem zapadalności za m-c.


← PW





Zmiana kursu waluty obcej w stosunku do krajowej	POD	POK
↑	ZYSK	STRATA
↓	STRATA	ZYSK

WYKŁAD 3 20.10.2007

POZYCJA PŁYNNOŚCI podmiotu gospodarczego - zestawienie wierzytelności i zobowiązań danego podmiotu w walutach obcych i krajowej. Ujmowane są tylko transakcje, które zostaną zawarte w ciągu najbliższych 48 godzin. Pokazuje czy istnieje ryzyko płynności. (nadpłynność - zbyt dużo wierzytelności, które nie pracują)





Dzienne obroty najpopularniejszych na świecie transakcji na międzynarodowym rynku walutowym w mld USD w 2007r:

TRANSAKCJA	OBRÓT [mld USD]
Spot	1005
Terminowe forwards	362
Swapy walutowe	1714

Procentowy udział transakcji walutowych na rynku w 2007r

TRANSAKCJA	%
Międzybankowe	43
Bank - inne instytucje finansowe	40
Klientowskie	17
Transakcje na rynku krajowym	38
Transakcje na rynku międzynarodowym	62

Przyczyny zmian wielkości podmiotów zawierających transakcje:

• większe znaczenie instytucji finansowych (np. zakładów ubezpieczeń)

• fuzje, przejęcia na rynku bankowym

OTC - rynek pozagiełdowym

Futures - rynek giełdowy

Opcje - rynek giełdowy i poza giełdowy (banki)

Giełda terminowa - do handlu futures i opcjami

Chicago Bard Trade - I giełda z futures'ami i opcjami opartymi na produktach rolnych - 1848

Chicago Mercantile Exchange - I giełda z futures'ami i opcjami opartymi na produktach finansowych - 1972

	FORWARD	FUTURES
Rynek	Pozagiełdowym	Giełdowy
Uczestnicy rynku	Banki i ich klienci; gł. przedsiębiorstwa	Inwestorzy, również indywidualni
Zastosowanie	Gł. hedging - zabezpieczenie	Hedging i spekulacja
Technika zawierania transakcji	Systemy transakcyjne (renters), telefon, internet	Na parkiecie giełdy oraz na giełdzie elektronicznej
Przedmiot transakcji	O ile to możliwe kurs waluty, w której rozlicza kontrakty handlowe klient banku	Wyłącznie kursy walutowe będące w ofercie giełdy
Wielkość transakcji	Dostosowane do potrzeb klienta	Standardowa, ale można zawierać wiele kontraktów
Termin końcowego rozliczenia transakcji	Ustalony przez strony, ale dostosowany do potrzeb klienta	Standardowy, ustalony przez giełdę, ale można zamknąć kontrakt przed terminem rozliczenia
Sposób notowań	Kwotowania podawane przez bank, indywidualnie zależnie od klienta i wielkości kontraktu	Notowania giełdowe, takie same niezależnie od wielkości kontraktu i ryzyka kredytowego
Koszty transakcyjne	Spread między cenami bid i offer	Prowizja brokera i ewentualnie koszt zamrożenia depozytu (choć zazwyczaj jest oprocentowany)
Strony transakcji	Bank i jego klient	Uczestnik rynku i izba rozliczeniowa
Sposób rozliczenia transakcji	Fizyczna dostawa walut na konto (wyjątek NDF) kupno 1 kontraktu na 10 000 po kursie: ^USD/PLN=2,6000; sprzedaż po: ^USD/PLN=2,6100; zysk: (2,61-2,6)x10 000=100	Fizyczna dostawa Wyrównanie pozycji wobec izby rozliczeniowej, czyli dokonanie transakcji odwrotnej wobec tej, która wcześniej została wykonana, przy czym przedmiotem transakcji odwrotnej musi być kontrakt na tę samą walutę i na ten sam termin (ok 95% transakcji jest rozliczanych w ten sposób)
Ryzyko kredytowe	Obie strony kontraktu (choć teoretycznie większe ponosi bank)	Izba rozliczeniowa i jej klienci (oni mniejsze)
Sposób zabezpieczenia transakcji	Depozyt gwarancyjny (blokada lokaty terminowej, bonów lub obligacji skarbowych)	Depozyt zabezpieczający w izbie rozliczeniowej

Podstawowe informacje o kontrakcie future na kurs EUR na WGPW:

• wielkość: 10 000 EUR

• jednostka notowana: PLN/100EUR

• minimalny krok notowania (tich): 0,01PLN/100EUR (zyskujemy lub tracimy nie mniej niż 1 zł)

• miesiące wykonania: 3 najbliższe m-ce kalendarzowe + 2 z marcowego cyklu kwartalnego

• ostatni dzień obrotu: dzień sesyjny przypadający bezpośrednio przed dniem wygaśnięcia

WYKŁAD 4 27.10.2007 5 z ćw → pół oceny wyżej na egzaminie

Futursy w Polsce są na GPW w W-wie i na Warszawskiej Giełdzie towarowej (WGT)

OPCJE WALUTOWE

Opcje walutowe dzielimy na:

• Opcje giełdowe - wystandaryzowane, giełda informuje, na jakie kursy i terminy można je zawierać oraz na jakie wielkości kontraktu

• Opcje bankowe - kursy, terminy i wielkość kontraktu pozostaje do negocjacji

Opcje walutowe po raz pierwszy w obrocie pojawiły się w 1982r (giełdowe). Notowano je na trzech giełdach:

• European Options Exchange (EOE)

• Philadelphia Stock Exchange (PHLX)

• Montreal Exchange (ME)

OPCJA WALUTOWA - umowa w ramach, której nabywca opcji kupuje prawo do kupna bądź sprzedaży określonej ilości waluty bazowej w z góry określonym czasie wg określonego z góry kursu. Za prawo to nabywca opcji musi zapłacić sprzedawcy opcji (wystawcy opcji) tzw. premię, która jest opłatą za ponoszone przez sprzedawcę ryzyko.





Opcje kupna - nabywca opcji nabywa prawo do kupna określonej ilości waluty bazowej w określonym terminie po określonym kursie; czy skorzystać z tego prawa decyduje nabywca opcji

KUPNO OPCJI KUPNA - PRZYKŁAD:

Niech:

• kurs opcyjny (umówiony kurs nabycia waluty):
  

• premia:
  USD [za każdego funta]

Wtedy rzeczywisty koszt nabycia każdego funta to: 2,0400 USD





A. kurs rynkowy:

Cena rynkowa jest wyższa niż gwarantowana w opcji więc wykorzystujemy prawo kupna, możemy sprzedać funty na rynku po 2,08:
2,08 - 2,04 = 0,04 USD zysku na każdym funcie → realizujemy opcję

B.

Cena rynkowa jest niższa niż cena gwarantowana w opcji, więc nie skorzystamy z prawa kupna, stracimy tylko premię, czyli 0,04 USD za każdego funta → pozostawiamy opcję do wygaśnięcia

C.

Mimo iż cena rynkowa (2,02 USD) jest niższa niż rzeczywisty koszt nabycia funta gwarantowany w opcji (2,04 USD), skorzystamy z prawa kupna, poniesiona strata będzie mniejsza niż w przypadku nie skorzystania z prawa kupna:
2,02 - 2,04 = -0,02 USD straty → realizujemy opcję

Uogólniając jeśli:

• 
  nabywca opcji pozostawia opcję do wygaśnięcia, ponosząc stratę w wysokości premii

• 
  nabywca realizuje opcję, gdzie dla:

• 
  ponosi stratę mniejszą niż strata wynikająca z wygaśnięcia opcji (strata < premia)

• 
  osiąga zysk

• jeśli oczekujemy wzrostu kursu rynkowego to kupujemy opcję kupna

• zyski nieograniczone

• straty ograniczone do wysokości premii

SPRZEDAŻ OPCJI KUPNA





Wynik finansowy sprzedającego opcję kupna jest dokładnie odwrotny do wyniku finansowego nabywcy opcji kupna:

• zyski ograniczone do wysokości premii

• straty nielimitowane

• oczekujemy spadku kursu rynkowego

W przypadku opcji kupna depozyt zabezpieczający będzie wymagany od sprzedającego opcję (on może ponieść duże, nieograniczone straty)

Opcje sprzedaży - nabywca opcji nabywa prawo do sprzedaży określonej ilości waluty bazowej w określonym terminie po określonym kursie; czy skorzystać z tego prawa decyduje nabywca opcji

KUPNO OPCJI SPRZEDAŻY - PRZYKŁAD:

Niech:

• kurs opcyjny:
  

• premia:
  USD [za każdego funta]

Wtedy rzeczywisty koszt sprzedaży każdego funta to: 1,9600 USD





A. kurs rynkowy:

1,96-1,9 = 0,06 USD zysku na każdym funcie → realizujemy opcję

B.

Strata w wysokości premii → pozostawiamy opcję do wygaśnięcia

C.

Strata mniejsza niż strata premii:
1,96-1,98 = -0,02USD straty na każdym funcie → realizujemy opcję

Uogólniając jeśli:

• 
  nabywca opcji pozostawia opcję do wygaśnięcia, ponosząc stratę w wysokości premii

• 
  nabywca realizuje opcję, gdzie dla:

• 
  ponosi stratę mniejszą niż strata wynikająca z wygaśnięcia opcji (strata < premia)

• 
  osiąga zysk

• jeśli oczekujemy spodku kursu rynkowego to kupujemy opcję sprzedaży

• zyski nieograniczone

• straty ograniczone do wysokości premii

SPRZEDAŻ OPCJI SPRZEDAŻY





Wynik finansowy sprzedającego opcję sprzedaży jest dokładnie odwrotny do wyniku finansowego nabywcy opcji sprzedaży:

• zyski ograniczone do wysokości premii

• straty nielimitowane

• oczekujemy wzrostu kursu rynkowego

W przypadku opcji sprzedaży depozyt zabezpieczający będzie wymagany od sprzedającego opcję (on może ponieść duże, nieograniczone straty)

ODSPRZEDAŻ OPCJI

• dostaniemy premię za opcje

• wynikiem finansowym jest tylko różnica na premiach (tą którą dostaniemy i tą którą zapłaciliśmy)





Podział opcji w zależności od kursu rynkowego i kursu opcyjnego (nie bierze pod uwagę premii):

1. in-the-money (ITM)

2. at-the-money (ATM)

3. aut-of-the-money (OTM)

ITM - opcje najbardziej korzystne dla tego, kto chce ją kupić:

• call →
  

• put →
  

ATM - opcje neutralne →


OTM - opcja niekorzystna dla jej posiadacza:

• call →
  

• put →
  

Premia opcyjna składa się z dwóch elementów:

• wartości wewnętrznej [w_w]- posiada ją wyłącznie opcja ITM
  
  

• wartości zewnętrznej [w_z](wartość w czasie, wartość czasowa)
  
  
  

PRZYKŁAD:

1. opcja call

k_o^GBP/_USD = 2,0000; p = 0,04 USD; k_r = 2,0300; w_z = ?

k_o < k_r → ITM → p = w_w + w_z

w_w = |k_r - k_o| = 2,03 - 2,00 → w_w = 0,03 → w_z = 0,04-0,03 → w_z = 0,01

2. opcja put

k_o^GBP/_USD = 2,0000; p = 0,04 USD; k_r = 2,0300; w_z = ?

k_o > k_r → OTM → p = w_z → w_z = 0,04

WYKŁAD 5 24.11.2007

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PREMIĘ OPCYJNĄ




2. Kurs rynkowy

opcja CALL: k_r↑
p↑

opcja PUT: k_r↑
p↓

3. Kurs opcyjny

opcja CALL: k_o↑
p↓

opcja PUT: k_o↑
p↑

4. Czas pozostający do rozliczenia opcji

opcja CALL / PUT: czas↑
p↑

5. Zmienność kursu walutowego (wahania kursu)

wahania ↑
p↑

6. Typ opcji

europejska czy amerykańska

p_E < p_A

7. Siły rynkowe (popyt, podaż)

popyt↑
p↑

podaż↑
p↓




Im bardziej atrakcyjna opcja tym większa premia

STRATEGIA STELAŻA

STELAŻ DŁUGI

• Powstaje z jednoczesnego nabycia opcji kupna (KOK)i opcji sprzedaży (KOS), po tym samym kursie opcyjnym

• Dla inwestorów przewidujących duże wahania kursu na rynku.

• Niech k_o = 4,2700; p = 0,0680





STELAŻ KRÓTKI

• Powstaje z jednoczesnej sprzedaży opcji kupna (SOK)i opcji sprzedaży (SOS), po tym samym kursie opcyjnym

• Dla inwestorów przewidujących małe wahania kursu na rynku.

• Niech k_o = 4,2700; p = 0,0680






• Opcje są dużo mniej popularne niż futursy

• CME - (Chicago) dominująca giełda ze względu na obrót futures'ami walutowymi

• BMIF - (Brazylia) dominująca giełda ze względu na ilość opcji walutowych

• Futures na GPW w W-wie są na USD i EUR

PODMIOTY RYNKÓW WLUTOWYCH

1. Banki Centralne

2. Banki komercyjne

3. Instytucje finansowe, tj. fundusze inwestycyjne i emerytalne

4. Fundusze hedgingowe i CTAs

5. Przedsiębiorstwa

6. Klienci indywidualni

7. Brokerzy

Ad 1. Banki centralne

• decydują o polityce kursowej w danym kraju

• kurs sztywny - z góry ustalony, niezmienny, ma niewiele wspólnego z rynkiem, w gospodarce centralnie planowanej

• kurs stały - kursy rynkowe wahają się wokół kursu centralnego

• kurs płynny - uzależniony od rynku, od popytu i podaży na walutę (czysty - tylko popyt i podaż; brudny/kierowany - BC zastrzega sobie możliwość interwencji i wpływu na kurs); w PL od IV.2000r

• polityka monetarna - poprzez ustalanie stóp procentowych; stopy procentowe mają wpływ na wysokość kursu walutowego: stopy % ↑
  kursy walut ↑

• jako uczestnik rynku walutowego zawiera transakcje na rynku walutowym

Ad 2. Banki komercyjne

• zawierają transakcje na potrzeby klientów

• handel walutami na własny rachunek, do celów spekulacyjnych

Dealing room - dział bankowy, w którym zawiera się transakcje walutowe

Dealerzy - bankowcy zajmujący się zawieraniem transakcji na rynkach

WYKŁAD 6 01.12.2007



DEALING ROOM




Dla rynku międzybankowego

• obszerna struktura

• podzielony na mniejsze części (wg specjalizacji; np.: krótkoterminowa stopa procentowa, długoterminowa stopa procentowa, rynek walutowy, itp.)

Dla kontaktów z klientami korporacyjnymi

• zazwyczaj bez podziału, jesli podział występuje to ze względu na klientów




Front office - część dealing room'u, gdzie zawierane są transakcje przez dealerów

Back office - część dealing room'u, gdzie następuje sprawdzanie (czy dane wprowadzane do systemu przez dealera są zgodne z otrzymanym pisemnym potwierdzeniem od drugiej strony transakcji); księgowanie (raportowanie transakcji zawartych na front office, sporządzanie i wysyłanie pisemnego potwierdzenia dla drugiej strony transakcji)

Front office i back ofiice to dwie całkiem oddzielne, odseparowane części w banku. Inni pracownicy, inni przełożeni, nie mają wstępu do siebie na wzajem. Zabezpieczenie w celu uniknięcia oszustw i matactw.

Zawieranie transakcji w dealing roomie międzybankowym:

Dealing room międzybankowy zazwyczaj ma siedzibę w centrali banku (nie w oddziale). Każdy dealer ma dwa monitory / terminale:

• terminal transakcyjny - do zawierania transakcji z innymi dealerami (dealerzy nie dzwonią do siebie tylko piszą)

• terminal informacyjny - odbiera informacje z rynku(ów), stopy procentowe, stopy zwrotu, PKB i wszystkie inne informacje mogące mieć wpływ na wysokość kursu, stóp procentowych, itp.

Zawarcie transakcji:

• na każde pytanie musi paść pełna odpowiedź, tzn. BID+ OFFER (podawane są zazwyczaj tylko pestki)

• podanie kursu = gotowość na zawarcie transakcji, nie można odmówić zawarcia transakcji

• jeśli odpowiadający na pytanie nie chce zawierać transakcji to podaje kursy „aporowe”

PRZYKŁAD

Większość dealerów na rynku podaje następujący kurs:
. Jakie intencje w stosunku do waluty bazowej ma dealer, który podaje następujące kursy:




2. 25 - 40

3. 15 - 40

4. 20 - 45

5. 20 - 35

6. 25 - 45

7. 15 - 35

8. 25 - 35




ROZWIAZANIE

1. chce kupić EUR; zachęca do sprzedaży mu EUR

2. nie chce kupić EUR; zniechęca do sprzedaży mu EUR

3. nie chce sprzedać EUR; zniechęca do kupna EUR u niego

4. chce sprzedać EUR; zachęca do kupna EUR u niego (jest nadpłynny w EUR)

5. chce kupić EUR, nie chce sprzedać EUR; gromadzi EUR

6. nie chce kupić EUR, chce sprzedać EUR; pozbywa się EUR

7. chce kupić EUR, chce sprzedać EUR; zależy mu na wykazaniu dużych obrotów, chce się pokazać na rynku

Zawieranie transakcji w dealing roomie klientowskim:

• głównie telefon

• nie ma reguły podawania BID i OFFER, podaje się kurs który klienta interesuje

Banki - najważniejsze instytucje na rynku walutowym

Udział w rynku walutowym wg banków:

1. Deutsche bank 19,26%

2. UBS (szwajcaria0 11,86%

3. Citygrup 10,39%

Ad 3. Instytucje finansowe

• ich rola wzrasta

• inwestują na rynkach zagranicznych - transakcje walutowe

Ad 4. Fundusze hedgingowe i CTAs

Agresywne fundusze, dużo ryzykują ale mogą dużo zarobić; głównie spekulują, przeważnie na pochodne spekulacyjne (futures, opcje)

Ad 5. Przedsiębiorstwa

Ich transakcje walutowe wynikają z eksportu lub importu (rozliczenia w różnych walutach), przewalutowywania (rachunki, kredyty), zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym (forward, opcje, futures)

Ad 6. Klienci indywidualni

Ich transakcje walutowe wynikają z podobnych przesłanek jak w przedsiębiorstwach; związane też są z turystyką, pracą za granicą, spekulacją

Ad 7. Brokerzy

• kojarzą popyt i podaż na daną walutę

• coraz częściej są to platformy elektroniczne a nie „fizycznie” ludzie

Standardowe wartości transakcji na Polskim rynku walutowym międzybankowym:

TRANSAKCJA	KWOTA
Spot	3 mln USD i EUR
Forward	Bardzo różnie
Fx opcja	5 lub 10 mln USD i EUR
Fx swap	25 lub 50 mln USD i EUR

Fx = walutowa

WYMIENIALNOŚĆ WALUTOWA (DEWIZOWA)

Wymienialność towarowa

• podstawa do wymienialności walutowej

• zdolność danej waluty do nabywania towarów i usług [za daną walutę można bez problemu kupić dowolne towary na danym rynku]

To w jakim stopniu waluta jest wymienialna zależy od ograniczeń dewizowych w danym kraju.

Ograniczenia dewizowe - jakiekolwiek restrykcje krępujące swobodny dostęp rezydentów i nierezydentów do posiadania czy też posługiwania się daną walutą. Im mniej ograniczeń tym większy stopień wymienialności waluty.

Ograniczenia zakresu wymienialności dewizowej:

• zakres podmiotowy - ograniczenia względem rezydentów i nierezydentów

• zakres przedmiotowy - ograniczenia względem transakcji bieżących i kapitałowych

Przykłady transakcji bieżących:

• umowy na nabywanie towarów i świadczenie usług (eksport / import)

• przychody z prowadzenia przedsiębiorstwa

• emerytury, świadczenia rentowe, społeczne, alimenty i świadczenia na utrzymanie członków rodziny

• nagrody i wygrane

WYKŁAD 7 15.12.2007

Transakcje kapitałowe dotyczą finansowej sfery gospodarki

Przykłady transakcji kapitałowych:

• inwestycje bezpośrednie

• inwestycje portfelowe

• obrót kredytowy

• obrót depozytowy

• obrót gwarancyjny

TRZY STANDARDY WYMIENIALNOŚCI:

1. wymienialność zewnętrzna

2. wymienialność wg art. VIII Statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (wg art. VIII MFW)

3. wymienialność całkowita

Wymienialność zewnętrzna

• kraj nie może stosować ograniczeń w transakcjach bieżących wobec nierezydentów (jednocześnie władze kraju zobowiązują się do stworzenia warunków umożliwiających nierezydentom zamianę waluty tego kraju, pochodzącej z transakcji bieżących, na walutę o wyższym standardzie wymienialności)

• pozostałe transakcje, czyli transakcje kapitałowe oraz transakcje bieżące względem rezydentów podlegają ograniczeniom

• waluta zewnętrznie wymienialna musi być walutą fakturowania (w walucie tej można się rozliczać w obrocie międzynarodowym)

• rynek walutowy kraju w którym występuje zewnętrzna wymienialność musi być zintegrowany ze światowym rynkiem walutowym

• 1958r - 14 krajów Europy Zachodniej wprowadziło po raz pierwszy taką wymienialność

• obecnie już prawie nie występuje

Wymienialność wg art. VIII

• kraj który stosuje tą wymienialność musi być członkiem MFW

• kraj ten musi zaakceptować artykuł VIII:

• kraj nie stosuje ograniczeń dewizowych w zakresie transakcji bieżących wobec rezydentów i nierezydentów

• kraj nie może uczestniczyć w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

• kraj musi stosować politykę jednolitego kursu walutowego

• kraj zobowiązuje się do wykupu własnej waluty przedstawionej przez władze monetarne innego kraju członkowskiego MFW przy założeniu że pochodzi ona z transakcji bieżących

• waluta wymienialna wg MFW musi być walutą fakturowania

• wymienialność wg MFW występuje w trzech wariantach:

1. restrykcyjny
   nakaz sprowadzania z za granicy wartości dewizowych (nie można mieć za granicą konta / rachunku bankowego w walucie obcej)
   obowiązek odsprzedaży dewiz w kraju - Państwu przez rezydentów (rezydenci nie mogą posiadać rachunków bankowych w walucie obcej w kraju)

2. pośredni
   nakaz sprowadzania z za granicy wartości dewizowych
   obowiązek odsprzedaży - zniesiony

3. liberalny
   nakaz sprowadzania i odsprzedaży - zniesiony

• jest to najbardziej popularny standard wymienialności na świecie, posiada go ok 160 krajów

Wymienialność całkowita

• kraj nie może stosować żadnych restrykcji dewizowych (wobec rezydentów i nierezydentów w odniesieniu do transakcji bieżących i kapitałowych)

Waluta swobodnie używalna = najbardziej popularne waluty na świecie, obecnie są to cztery waluty: USD, GBP, EUR, JPY

WYMIENIALNOŚĆ ZŁOTÓWKI

• 1. I. 1990 do 1. VI. 1995 - tzw. wymienialność wewnętrzna (nie została ona nigdy uznana za oficjalną wymienialność; dla innych krajów złotówka nie była wymienialna):

• daleko posunięta swoboda w zawieraniu transakcji bieżących

• duże ograniczenia wobec transakcji kapitałowych

• kraj musi stosować politykę jednolitego kursu walutowego

• obowiązkowa odsprzedaż dewiz Państwu przez rezydentów (wyjątek: osoby fizyczne)

• dana waluta może mieć tylko wewnętrzne zastosowanie (= nie jest walutą fakturowania)

• 1. VI. 1995 - podpisaliśmy art. VIII MFW w wariancie najbardziej restrykcyjnym ale złotówka nadal nie jest walutą fakturowania

• w XII 1995 został zniesiony nakaz odsprzedaży dewiz państwu = wariant pośredni

• od I. 1999r złotówka staje się walutą fakturowania (wprowadzono nowe prawo dewizowe)

• nakaz sprowadzania dewiz z za granicy obowiązuje nadal

• w dużej mierze liberalizacja transakcji kapitałowych; pozostało 7 restrykcji:

• nierezydenci nie mogli bez zezwolenia dewizowego posiadać depozytów złotówkowych w polskich bankach na terminy krótsze niż 3 m-ce i kwoty większe niż 500 tyś zł

• zezwolenia dewizowego wymagało udzielenie i zaciągnięcie w obrocie z zagranicą kredytów i pożyczek o terminie spłaty do 1 roku

• zezwolenia dewizowego wymaga posiadanie za granicą rachunków bankowych przez rezydentów (można takie rachunki posiadać bez zezwolenia w trakcie pobytu za granicą)

• nierezydenci nie mogli nabywać bez zezwolenia dewizowego w Polsce krótkoterminowych papierów wartościowych (z wyjątkiem Skarbowych Papierów Wartościowych) oraz pochodnych instrumentów finansowych zarówno w obrocie giełdowym jak i pozagiełdowym, których nabywanie podlegało jeszcze takim restrykcjom

• rezydenci nie mogli nabywać bez zezwolenia dewizowego za granicą krótkoterminowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych w obrocie giełdowym i pozagiełdowym

• nierezydenci bez zezwolenia dewizowego nie mogli wprowadzać do obrotu w Polsce krótkoterminowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych w obrocie giełdowym i pozagiełdowym

• rezydenci bez zezwolenia dewizowego nie mogli emitować i wprowadzać do obrotu za granicą krótkoterminowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych w obrocie giełdowym i pozagiełdowym

• od 1. X. 2002 nowa ustawa Prawo Dewizowe - obowiązuje do dzisiaj

• kolejne liberalizacje

• podzielono nierezydentów na: nierezydentów i nierezydentów z krajów trzecich

Rezydenci - osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju, osoby prawne oraz inne podmioty mające w nim siedzibę również znajdujące się w kraju oddziały

Nierezydenci - osoby fizyczne, osoby prawne i inne podmioty niemające miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju, również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów

Nierezydenci z krajów trzecich - osoby fizyczne, osoby prawne i inne podmioty mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w kraju trzecim również znajdujące się w kraju trzecim oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów

Kraje trzecie - kraje niebędące członkami UE, Europejskiego obszaru Gospodarczego (EOG) bądź Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
EOG = UE + Islandia, Norwegia, Lichtenstein

Kraje BIT - kraje traktowane tak jak te powyżej na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów. Są to kraje, z którymi polska podpisała umowy o wspieraniu inwestycji

Wobec krajów UE, EOG, OECD i BIT nie stosujemy już żadnych restrykcji w obrotach bieżących i kapitałowych - w stosunku do tych krajów polska złotówka jest całkowicie wymienialna.

WYKŁAD 8 05.01.2008

Zastępstwo dr Antkiewicz

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA KURSY WALUTOWE

Dyskontowanie informacji - jeżeli informacja powinna wywołać zmianę kursu walutowego a jej nie wywołuje tzn., że została wcześniej zdyskontowana, czyli inwestorzy pootwierali wcześniej swe pozycje pod tę informację [inwestorzy przewidzieli wcześniej że taka informacja zostanie podana, nie była ona dla nikogo zaskoczeniem]

np.: PKB₀₆ = 5%; spekulacja, że PKB₀₇ = 6%

1. GUS podaje: PKB₀₇ = 6%→kurs waluty krajowej (Kw_k )const → informacja zdyskontowana

2. GUS → PKB₀₇ = 7% → Kw_k ↑ → informacja nie zdyskontowana, bo spekulowano 6%

3. GUS → PKB₀₇ = 4% → Kw_k ↓↓↓ → informacja nie zdyskontowana, spekulowano 6%

4. GUS → PKB₀₇ = 5,5% → Kw_k ↓ → informacja nie zdyskontowana, spekulowano 6%

Sezonowość - niektóre mierniki (PKB, inflacja) są charakteryzują się sezonowością (zależą np. od liczby dni w m-cu) i ich sezonowe zmiany nie wywołują zmiany kursu walutowego

Dyskontowanie i sezonowość są wyjątkami od reguły, że informacja wpływa na wysokość kursu walutowego

Dobra informacja dla gospodarki
dobra informacja dla waluty krajowej
umocnienie złotówki
osłabienie waluty obcej

DETERMINANTY KURSU WALUTOWEGO

1. PNB / PKB

PNB = K + I + W + Ex - Im

K - konsumpcja; I - inwestycje; W - wydatki; Ex - eksport; Im - import

W krótkim terminie czasu (kilka sekund, minut) po ogłoszeniu:
PNB ↑
Kw_k ↑
PNB ↓
Kw_k ↓

Długoterminowo:
Kw_k ↑
koszt eksportu↑
eksport ↓
koszt importu ↓
import ↓
PNB ↓

2. Realne stopy procentowe

stopy % ↑
napływ kapitału ↑
podaż walut obcych ↑
Kw_k ↑

3. Bezrobocie

Krótkoterminowo:
wskaźnik bezrobocia ↓
Kw_k ↑

Długoterminowo:
Kw_k ↑
ceny eksportu ↑
poziom eksportu ↓
bezrobocie ↑

4. Inflacja

Krótkoterminowo:
inflacja ↓
Kw_k ↑

Długoterminowo:
Kw_k ↑ koszt importu ↓
inflacja ↓

5. Bilans płatniczy

Bilans Płatniczy = Bilans Bieżący + Bilans Kapitałowy

Bilans Bieżący = Bilans Handlowy (Ex, Im) + tzw. rachunek niewidoczny (obecnie znikomy)
Ex > Im
BH „+”
Kw_k ↑
Ex < Im
BH „─”
Kwk ↓

Bilans kapitałowy dotyczy strumieni wymiany kapitałowej (bez Ex i Im)
BK = Kapitał bezpośredni + kapitał spekulacyjny

Kapitał bezpośredni - kupno akcji polskich spółek przez zagraniczne koncerny (prywatyzacja)

Kapitał spekulacyjny - stopy %, u nas dość atrakcyjne, pewność wykupu w terminie realizacji (obligacje, bony skarbowe)

Bilans płatniczy zazwyczaj jest „+” [|BB| < |BK|]
BP „+”
Kw_k ↑
BP „─”
Kw_k ↓

6. Poziom rezerw walutowych

Rezerwy = złoto monetarne + SDR + inne aktywa zagraniczne w walutach wymienialnych w Banku Centralnym

Im większe rezerwy, tym:

• mniejsze ryzyko destabilizacji złotego w przypadku gwałtownych zaburzeń na rynkach walutowych

• większa gwarancja spłaty zadłużenia zagranicznego

1. Stabilność polityczna

Kraj stabilny politycznie
Kw_k ↑
Kraj niestabilny politycznie
Kw_k ↓

2. Inwestycje portfelowe i bezpośrednie

Kalendarz prywatyzacji i przejęć polskich przedsiębiorstw przez inwestorów zagranicznych [kropa w kalendarzu]

3. Wydarzenia światowe

Ścisły związek między sytuacją polityczno-ekonomiczną na rynkach wschodzących
Psychologiczny wpływ rozwoju sytuacji w jednym kraju na rynek walutowy innego kraju wschodzącego; waluty ucieczki (USD, EUR) [efekt zarażania]

4. Wystąpienia liderów politycznych

WYKŁAD 9 19.01.2008

Zastępstwo dr Antkiewicz

EURO

WADY:

• nikną waluty narodowe i dealerzy walutowi będą mieli mniejsze obroty

• ryzyko podwyżek [zaokrąglenia powodują wzrost cen; producenci wykorzystują nieprzyzwyczajenie klientów do nowej waluty i podnoszą ceny: np. chleb kosztuje 1zł, po wejściu EURO powinien kosztować 50 EUROCENTÓW, jak będzie kosztował 60 EUROCENTÓW i tak będzie się wydawał tańszy niż był]

• brak możliwości prowadzenia własnej polityki monetarnej (liczba pieniądza jest ograniczona)

• sentyment do polskiego pieniądza

ZALETY

• znika ryzyko walutowe

• prestiż waluty

• znikają koszty przewalutowywania

KIEDY POLSKA PRZYSTĄPI DO STREFY EURO?

• lata 70-te - okres niestabilności walut na świecie

• Europejski System Walutowy (European Monetary System) - od 13.09.1979r

• odchylenia ±2,25% od bilateralnych kursów centralnych

• dla krajów słabszych ±6%

• dopuszczalne interwencje walutowe

• dopuszczalne zmiany kursów centralnych (uzgodnienia)

• ECU (Europejska Jednostka Walutowa) - European Currency Unit

• 13.03.1979 - 31.12.1998

• od 01.01.1999 zastąpione EURO w stosunku 1:1

• w skład ECU wchodzi 12 krajów UE (bez Austrii, Szwecji, Finlandii)

Pieniądz wirtualny (nie fizyczny), służył do przeliczania walut.

• od 2002 EURO ma fizyczną postać [przez trzy lata (99-2001) był wirtualny]

ETAPY UWG (Unia Gospodarczo Walutowa)

1. od 01.07.1990
   cel: liberalizacja obrotów kapitałowych i zacieśnienie współpracy krajów członkowskich

2. od 01.01.1994 - etap przygotowawczy

• osiągnięcie zbieżności gospodarczej

• unikanie nadmiernych deficytów budżetowych

• niezależność Banków Centralnych

• Europejski Instytut Walutowy (namiastka Europejskiego Banku Centralnego)

• od 01.01.1999 - zastępowanie walut narodowych przez EURO (od 2002 równoległość cen - ceny podawane w walucie narodowej i EURO)

KRYTERIA ZBIEŻNOŚCI TRAKTATU Z MAASTRICHT [art. 109 f]

1. inflacja

• stopa inflacji zbliżona do trzech najlepszych krajów

• przekroczenie nie większe niż 1,5%

• wskaźnik wzrostu cen konsumpcyjnych

• deficyt budżetowy - max 3% PKB w ujęciu rocznym (wyjątek)

• dług publiczny - max 60% PKB w ujęciu nieskończenie długiego okresu czasu - cały dług (wyjątek)

• długoterminowa stopa %

• liczona na bazie 10-letnich obligacji skarbowych

• zblizona do trzech najlepszych krajów wg kryterium inflacji

• przekroczenie nie większe niż 2%

5. uczestnictwo waluty w mechanizmie kursowym ERM2 w ramach normalnego przedziału wahań przez minimum 2 lata bez dokonywania dewaluacji - od 02.08.1993 poszerzono przedział do ±15%

WYKŁAD 10 29.01.2008

Zastępstwo dr Antkiewicz

• ESBC - Europejski System Banków Centralnych - wyłączne prawo emisji EURO; siedziba: Frankfurt nad Menem

I POMYSŁ NA EURO W POLSCE

• 1996r - Jacek Rostowski + Andrzej Bradkowski

• Jednostronna eurolizacja - wprowadzenie EURO bez zgody UE = zmiana prawnego środka płatniczego w PL

• Zalety:

• stabilność walutowa (nie ma możliwości wystąpienia kryzysu walutowego)

• szybkie obniżenie stóp procentowych i obniżenie inflacji (zastosowanie w PL parametrów UE)

• Wady:

• wyraźny protest UE (wprowadzenie EURO przed przystąpieniem do UE jest nielegalne)

• Co zrobić aby UE się „nie obraziła”:

• negocjacje z UE Traktatu z Maastricht (złagodzić kryterium inflacji i długoterminowej stopy %, a w zamian zaostrzyć kryterium deficytu i długu, zrezygnować z obowiązku uczestnictwa waluty w ERM2)

• Koncepcja „głupia” - nie można renegocjować Traktatu z Maastricht bo PL tak chce

• 2 państwa wprowadziły dolaryzację (USD bez zgody USA)

• Liberia

• Panama

Gospodarka tych państw opiera się na USD

• Eurolizację wprowadziła Czarnogóra - i tak nie mieli szans, aby przystąpić do UE przez najbliższych kilkadziesiąt lat, a zyskali na turystyce dzięki EUR

• Jednostronna eurolizacja w PL widziana przez kraje zachodnie - przejaw niepowodzenia w transformacji, scedowanie własnej polityki monetarnej na Frankfurt

• Jednostronna eurolizacja w PL to ciekawy pomysł w złym czasie i miejscu

II POMYSŁ NA EURO W POLSCE

• Urząd Emisji Pieniądza = Izba Walutowa = Currency Board - ustawowe ścisłe związanie emisji krajowego pieniądza z rezerwami walutowymi

• Sztywny kurs waluty krajowej względem innej (w przypadku PL względem EUR)
  [np. rezerwy: 40mln EUR, kurs 1EUR=2PLN → 80mln PLN można wydrukować i ani grosza więcej]

• Zalety:

• twarda polityka pieniężna

• niemożność finansowania deficytu budżetowego dodrukowywaniem pieniądza

• Wady:

• pozbawienie Rady Polityki Pieniężnej i części NBP wpływu na politykę pieniężną i kursową

• sztywność kursu („do końca świata”)

• osłabienie tempa wzrostu PKB

• inflacja - większa niż w krajach gdzie nie ma UEP

• problemy restrukturyzacyjne przedsiębiorstw

• możliwość wystąpienia kryzysu bankowego

• UEP wprowadziły: Estonia (1992), Litwa (1994), Bułgaria (1998), Bośnia (1999)
  przez 10 lat UEP miała Argentyna
  5 lat temu UEP zniosły Chiny

• System prymitywny, przeznaczony na ciężkie sytuacje

• UEP w PL widziany przez kraje zachodnie - przejaw niepowodzenia w transformacji, scedowanie własnej polityki monetarnej na Frankfurt

• UEP w PL to ciekawy pomysł w złym czasie i miejscu

III POMYSŁ NA EURO W POLSCE

• Metoda normalna - zgodna z kryteriami z Maastricht

Jeśli waluta narodowa jest mocna to usztywnienie nie jest dobrym pomysłem - usztywnienie nie powinno mieć miejsce w sytuacji nadwartościowego złotego

25

FINANSE MIĘDZYNARODOWE

Utworzony przez Ania Marzec

OTWARTA

• Wierzytelności ≠ Zobowiązania w danej walucie

• w danym momencie występuje ryzyko płynności

ZAMKNIĘTA

• Wierzytelności = Zobowiązania w danej walucie

• w danym momencie nie występuje ryzyko płynności

POZYCJA PŁYNNOŚCI

KRÓTKA (POK)




DŁUGA (POD)




OTWARTA

• Wierzytelności ≠ Zobowiązania w danej walucie

• w danym momencie występuje ryzyko walutowe

ZAMKNIĘTA

• Wierzytelności = Zobowiązania w danej walucie

• w danym momencie nie występuje ryzyko walutowe

POZYCJA WALUTOWA

OFFER

OUT

II transakcja
sprzedaż waluty bazowej

BID

IN

I transakcja
kupno waluty bazowej

SWAP

O/N

T/N

S/N

F₁ + F₂

S + F

SWAP

SPREAD
(różnica, zarobek)

kurs sprzedaży waluty bazowej OFFER_USD (ASK_USD)

kurs kupna waluty bazowej BID_USD

^USD/_PLN = 2,6742 ─ 2,6760

2,0545

pipsy (pestki)

figury

waluta
notowana / kwotowana

waluta bazowa

kurs walutowy

SPRZEDAŻY
(put)

KUPNA
(call)

OPCJE

KRÓTKA




DŁUGA




zysk/strata

-0,04

2,08

2,04

2

long call
(KOK)

1,9

2,02

2,02

1,9

2

2,04

2,08

0,04

zysk/strata

kurs walutowy

short call
(SOK)

long put
(KOS)

kurs walutowy

zysk/strata

-0,04

2,1

2

1,96

1,9

1,98

1,98

1,9

1,96

2

2,1

0,04

zysk/strata

kurs walutowy

shot put
(SOS)

Typu europejskiego

• można zrealizować opcję tylko w określonym dniu rozliczenia (np. opcja miesięczna - rozliczenie następuje dokładnie za m-c, w jedynym określonym dniu)

Typu amerykańskiego

• można zrealizować opcję w dowolnym dniu aż do dnia rozliczenia (np. opcja miesięczna - mam 30 dni na rozliczenie, mogę ją rozliczyć w dowolnym dniu w ciągu m-ca)

OPCJE KUPNA, SPRZEDAŻY

w_z

moment rozliczenia

czas

4,134

-0,0680

-0,1360

4,406

4,338

4,27

4,202

KOS

KOK

STELAŻ

DŁUGI

ZYSK

ZYSK

ZYSK

STELAŻ

KRÓTKI

SOK

SOS

4,202

4,27

4,338

4,406

0,1360

0,0680

4,134

---