Wiek XVII wiekiem wojen i niepokojów.
Wersja A
Nazwisko i imię ...................................................................................................................
Przyporządkuj miejsca bitew datom.
A. Kłuszyn 1. 1621
B. Chocim 2. 1649
C. Cecora 3. 1620
D. Zbaraż 4. 1627
E. Kircholm 5. 1654
F. Oliwa 6. 1605
7. 1610
.....................................................................................................................................................................................
Wskaż zdanie fałszywe:
w 1635 roku Władysław IV podpisał ze Szwedami rozejm w Sztumskiej Wsi,
Stanisław Żółkiewski zginął w bitwie pod Chocimiem,
W 1654 r. Szwecja opanowała północną część Inflant - Estonię,
Obroną Inflant w wojnie ze Szwedami kierował Karol Chodkiewicz.
Z wymienionych niżej zdań wskaż zdanie fałszywe:
Kozacy uciskani byli przez polską szlachtę,
Duchowieństwo katolickie usiłowało narzucić katolicyzm prawosławnej Ukrainie,
Nierejestrowani Kozacy uważani byli za chłopów i zmuszani do odrabiania pańszczyzny,
Nieporozumienia między Kozakami a chłopami ukraińskimi były źródłem ciągłych konfliktów.
Popraw zdania:
Kozacy byli zorganizowani w sposób wojskowy, a ich dowództwo mieściło się w Połtawie.
W 1627 r. w bitwie pod Ujściem Polacy odnieśli nad Szwedami wielkie zwycięstwo,
W 1672 r. Turcy zdobyli Lwów.
Bitwa pod Chocimiem w 1673 r. zakończyła się zwycięstwem wojsk tureckich.
W wyniku ugody w Perejesławiu 1654 r.
utworzono Księstwo Ruskie - trzeci człon Rzeczpospolitej,
zawarto rozejm z Turcją,
zdecydowano o przyłączeniu Ukrainy do Rosji,
podpisano rozejm z Rosją.
Którą bitwę połączono prawidłowo z nazwiskiem hetmana?
Cecora -Stanisław Żółkiewski,
Kircholm - Jan Sobieski,
Kłuszyn - Stanisław Koniecpolski,
Odsiecz Wiednia - Jan Karol Chodkiewicz.
Wymień w kolejności znanych Ci królów elekcyjnych:
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Wyjaśnij pojęcia:
a. rokosz- ..................................................................................................................................................................
b. artykuły henrykowskie-........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
c. sarmatyzm- ..........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
9. Przeczytaj uważnie tekst źródłowy i odpowiedz na zadane poniżej pytania. Pierwsze cztery pytania są pytaniami zamkniętymi, w których musisz zaznaczyć tylko jedną, według ciebie właściwą, odpowiedź. Pytanie piąte wymaga zajęcia przez ciebie wybranego stanowiska i podparcia go argumentami, które znajdziesz w tekście.
Cztery przymioty są istotne dla władzy królewskiej: jest ona świętą, ojcowską, absolutną i zgodną z rozumem... Wszelka władza pochodzi od Boga... Monarchowie działają przeto jako sługi Boga i Jego zastępcy na ziemi... Z tego wynika, że osoba króla jest świętą, a kto się na nią porwie, dopuszcza się zbrodni. Bóg rozkazał swym prorokom, by królów namaszczali świętym olejem, tak samo jak kazał wyświęcać kapłanów i swe ołtarze...
Władza królewska jest absolutną. By twierdzenie to uczynić szkaradnym i nieznośnym, wielu ludzi z upodobaniem miesza pojęcie rządów absolutnych z systemem samowoli...
Monarcha nie potrzebuje przed nikim zdawać sprawy ze swych rozporządzeń... Bez tej władzy absolutnej nie może zdziałać nic dobrego, ani niszczyć złego. Władza jego musi być tak wielką, by nikt nie mógł się spod niej usunąć. Jedyną ochroną człowieka prywatnego przed władzą publiczną jest jego niewinność.
Nad wyrok monarchy nie masz wyroku wyższego... Monarchy należy przeto słuchać jak sprawiedliwości samej, inaczej nie byłoby porządku... Monarcha i sprawiedliwość ustanowieni są przez Boga i stanowią niejako części niezależności boskiej. Bóg jeno może sądzić ich wyroki i czyny... Z tego wynika, że kto nie jest posłuszny monarsze, nie może być odesłany do innego trybunału, lecz nieodwołalnie skazanym jest na śmierć, jako mąciciel pokoju i wróg społeczeństwa.
Nie ma władzy przymusu, której by podlegali monarchowie... Tylko monarsze przysługuje piecza nad narodem... Państwu wychodzi na korzyść, jeśli cała władza skupia się w jednym ręku. Odjąć władzę monarsze znaczy podzielić państwo, tj. zakłócić spokój publiczny, stworzyć dwóch panów w przeciwieństwie do słów Pisma Świętego: Nie można służyć dwóm panom”. Król jest na mocy swej władzy ojcem narodu, jego wielkości stawia go ponad małostkowe interesy, jego wielkość i naturalny jego interes opierają się na utrzymaniu narodu, bo w braku narodu on przestanie być królem. Dlatego najlepiej jest oddać całą władzę państwa temu, kto ma największy interes w utrzymaniu i wielkości samego państwa.
Jakub Bossuet o istocie władzy absolutnej, w: Wiek XVI-XVIII w źródłach opracowała M. Sobańska-Bondaruk.
Pytania:
Autor tekstu uważa, iż król:
-nie musi przed nikim tłumaczyć się ze swojego postępowania,
-odpowiada przed narodem za swoje uczynki,
-jest kontrolowany przez możnych,
-jako, że jego władza pochodzi od Boga, musi liczyć się ze zdaniem duchownych.
Według autora tekstu są cztery przymioty ważne dla władzy królewskiej:
władza królewska jest: odpowiedzialna, święta, zgodna z rozumem, podporządkowana parlamentowi,
władza królewska jest: ojcowska, święta dobrotliwa, odpowiedzialna,
władza królewska jest: zgodna z rozumem, absolutna, święta i ojcowska,
władza królewska jest: absolutna, zgodna z Pismem Świętym, kontrolowana przez naród, sprawiedliwa.
Autor tekstu uważa, że skupienie władzy w jednym ręku jest korzystne dlatego, że:
zmniejszenie władzy monarszej jest równoznaczne z podzieleniem państwa,
skupienie władzy w jednym ręku daje większą szansę na to, iż podejmowane decyzje nie będą błędne,
władza w jednym ręku, spowoduje że wszystkie decyzje będą wydawane o wiele szybciej i sprawniej,
skupienie władzy w jednym ręku gwarantuje większą uczciwość.
Jakub Bossuet twierdzi, że:
nie ma takiej władzy, której podlegali by monarchowie,
monarcha może podlegać innej władzy, tylko w sytuacjach wyjątkowych (gdy zagrożony jest byt państwa),
monarcha podlega innej władzy w przypadku wybuch wojny,
monarcha może podlegać władzy trybunału, tylko wtedy kiedy popełni przestępstwo.
Znajdź i wypisz z tekstu źródłowego te fragmenty, które szukają źródeł władzy monarszej w decyzjach boskich oraz w Piśmie Świętym.
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ilość punktów............... Ocena............................... Podpis nauczyciela.....................
Wiek XVII wiekiem wojen i niepokojów.
Wersja B
Nazwisko i imię ...................................................................................................................
Przyporządkuj prawidłowo nazwiska hetmanów i dowódców miejscem bitew
A. Kłuszyn 1. Jan Karol Chodkiewicz
B. Chocim 2. Stanisław Żółkiewski
C. Częstochowa 3. Stanisław Koniecpolski
D. Wiedeń 4. Bohdan Chmielnicki
E. Korsuń 5. Jan III Sobieski
F. Trzciana 6. Stefan Czarniecki
7. Augustyn Kordecki
.....................................................................................................................................................................................
Jakie ziemie utraciła Polska w wyniku wojen prowadzonych w XVII wieku? Wskaż odpowiedź w całości poprawną:
Inflanty, lewobrzeżną Ukrainę, ziemię siewierską, czernihowską i smoleńską,
Kamieniec Podolski, ujście Odry, ziemię siewierską, czernihowską i smoleńską,
Pomorze, Śląsk, lewobrzeżną Ukrainę,
Inflanty, Śląsk, lewobrzeżną Ukrainę.
„Złota wolność” szlachecka przejawiała się w Rzeczpospolitej w:
liberum veto i wolnej elekcji,
powiększeniu majątków i bogaceniu się szlachty,
organizowaniu stronnictw politycznych w sejmie,
organizowaniu pańszczyzny dla chłopów.
Popraw zdania:
Stanisław Żółkiewski brał udział w trudnej wojnie z Turcją pokonując ją w bitwie pod Cecorą w 1620 r.
Uczestnik wojen ze Szwecją i zwycięzca spod Kircholmu w 1621 roku to Jan Karol Chodkiewicz,
Miejsce bitwy zwycięskiej dla Polaków z 1651 roku to Ujście.
bitwa morska ze Szwedami w 1627 roku miała miejsce pod Kiejdanami.
W wyniku rozejmu z Rosją w Andruszowie w 1667 roku Polska utraciła:
Inflanty i Ukrainę oraz Podole wraz z Kamieńcem Podolskim,
Smoleńsk i zadnieprzańską Ukrainę wraz z Kijowem,
Smoleńsk, Inflanty oraz Mołdawię
Mołdawię, Prusy Książęce i Ukrainę.
„Artykuły henrykowskie” zawierały między innymi:
obietnice przeniesienia stolicy do Warszawy,
upoważnienia do wypowiedzenia posłuszeństwa królowi łamiącemu prawo,
zgodę na odbywanie co trzeciego Sejmu w Grodnie,
deklarację połączenia Polski i Francji unią personalną.
Spośród wymienionych władców podkreśl tych, którzy byli władcami elekcyjnymi:
- Zygmunt August, Henryk Walezy, Zygmunt Stary, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Stanisław Koniecpolski, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz, Kazimierz Jagiellończyk, Michał Korybut Wiśniowiecki, Jan III Sobieski.
Wyjaśnij pojęcia:
a. konfederacja- ..........................................................................................................................................................
b. pacta conventa-.......................................................................................................................................................
c. ksenofobia- ............................................................................................................................................................
9. Przeczytaj uważnie tekst źródłowy i odpowiedz na zadane poniżej pytania. Pierwsze cztery pytania są pytaniami zamkniętymi, w których musisz zaznaczyć tylko jedną, według ciebie właściwą, odpowiedź. Pytanie piąte wymaga zajęcia przez ciebie wybranego stanowiska i podparcia go argumentami, które znajdziesz w tekście.
Cztery przymioty są istotne dla władzy królewskiej: jest ona świętą, ojcowską, absolutną i zgodną z rozumem... Wszelka władza pochodzi od Boga... Monarchowie działają przeto jako sługi Boga i Jego zastępcy na ziemi... Z tego wynika, że osoba króla jest świętą, a kto się na nią porwie, dopuszcza się zbrodni. Bóg rozkazał swym prorokom, by królów namaszczali świętym olejem, tak samo jak kazał wyświęcać kapłanów i swe ołtarze...
Władza królewska jest absolutną. By twierdzenie to uczynić szkaradnym i nieznośnym, wielu ludzi z upodobaniem miesza pojęcie rządów absolutnych z systemem samowoli...
Monarcha nie potrzebuje przed nikim zdawać sprawy ze swych rozporządzeń... Bez tej władzy absolutnej nie może zdziałać nic dobrego, ani niszczyć złego. Władza jego musi być tak wielką, by nikt nie mógł się spod niej usunąć. Jedyną ochroną człowieka prywatnego przed władzą publiczną jest jego niewinność.
Nad wyrok monarchy nie masz wyroku wyższego... Monarchy należy przeto słuchać jak sprawiedliwości samej, inaczej nie byłoby porządku... Monarcha i sprawiedliwość ustanowieni są przez Boga i stanowią niejako części niezależności boskiej. Bóg jeno może sądzić ich wyroki i czyny... Z tego wynika, że kto nie jest posłuszny monarsze, nie może być odesłany do innego trybunału, lecz nieodwołalnie skazanym jest na śmierć, jako mąciciel pokoju i wróg społeczeństwa.
Nie ma władzy przymusu, której by podlegali monarchowie... Tylko monarsze przysługuje piecza nad narodem... Państwu wychodzi na korzyść, jeśli cała władza skupia się w jednym ręku. Odjąć władzę monarsze znaczy podzielić państwo, tj. zakłócić spokój publiczny, stworzyć dwóch panów w przeciwieństwie do słów Pisma Świętego: Nie można służyć dwóm panom”. Król jest na mocy swej władzy ojcem narodu, jego wielkości stawia go ponad małostkowe interesy, jego wielkość i naturalny jego interes opierają się na utrzymaniu narodu, bo w braku narodu on przestanie być królem. Dlatego najlepiej jest oddać całą władzę państwa temu, kto ma największy interes w utrzymaniu i wielkości samego państwa.
Jakub Bossuet o istocie władzy absolutnej, w: Wiek XVI-XVIII w źródłach opracowała M. Sobańska-Bondaruk.
Pytania:
Autor tekstu uważa, że skupienie władzy w jednym ręku jest korzystne dlatego, że:
zmniejszenie władzy monarszej jest równoznaczne z podzieleniem państwa,
skupienie władzy w jednym ręku daje większą szansę na to, iż podejmowane decyzje nie będą błędne,
władza w jednym ręku, spowoduje że wszystkie decyzje będą wydawane o wiele szybciej i sprawniej,
skupienie władzy w jednym ręku gwarantuje większą uczciwość.
Autor tekstu uważa, iż król:
-nie musi przed nikim tłumaczyć się ze swojego postępowania,
-odpowiada przed narodem za swoje uczynki,
-jest kontrolowany przez możnych,
-jako, że jego władza pochodzi od Boga, musi liczyć się ze zdaniem duchownych.
Jakub Bossuet twierdzi, że:
nie ma takiej władzy, której podlegali by monarchowie,
monarcha może podlegać innej władzy, tylko w sytuacjach wyjątkowych (gdy zagrożony jest byt państwa),
monarcha podlega innej władzy w przypadku wybuch wojny,
monarcha może podlegać władzy trybunału, tylko wtedy kiedy popełni przestępstwo.
Według autora tekstu są cztery przymioty ważne dla władzy królewskiej:
władza królewska jest: odpowiedzialna, święta, zgodna z rozumem, podporządkowana parlamentowi,
władza królewska jest: ojcowska, święta dobrotliwa, odpowiedzialna,
władza królewska jest: zgodna z rozumem, absolutna, święta i ojcowska,
władza królewska jest: absolutna, zgodna z Pismem Świętym, kontrolowana przez naród, sprawiedliwa.
Znajdź i wypisz z tekstu źródłowego te fragmenty, które szukają źródeł władzy monarszej w decyzjach boskich oraz w Piśmie Świętym.
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ilość punktów............... Ocena................................ Podpis nauczyciela ...................