HISZPANIA 17 wiek:

nastąpił kryzys gospodarki. 1700 – koniec panowania Habsburgów i początek panowania Burbonów.

FINANSE (17 w):

W połowie 17 w Hiszpania nie dysponowała złotymi ani srebrnymi monetami. Zdecydowano się na bicie monety miedzianej zamiast miedziano-srebrnej. Monety te miały podwójną wartość. Filip II był przeciwko takiemu rozwiązaniu. Były też protesty bankierów. Orivales dochodzi do władzy i wznawia kompanie, które trzeba było finansować.. Wprowadzono noszenie worków z miedzianymi monetami, które stawiano na wagę. Za 3 kg monet można było kupić 5 kg sera. Napływały coraz mniejsze ilości srebra z Ameryki. Na początku wieku 17 zabrakło srebra na spłatę długów zewnętrznych i wewnętrznych. Filip III ogłosił bankructwo państwa. Zwrócono się o pomoc do kupców genowejskich którzy objęli kontrolę nad finansami. Spłata długów i odsetek pochłaniała ponad 90% dochodów.

SPOŁECZEŃSTWO (17 w):

Istniały dwa procesy koncentracji: władza i pieniądze. Arystokracja bogaciła się kosztem warstw średnich. Można było kupić tytuły szlacheckie. Za opłatą można było także uzyskać dziedziczenie. Można było także kupić wsie i prawa miejskie lecz były zbyt duże koszty. Instytucje polityczne (pośrednie miejsce władzy) traciły znaczenie polityczne na rzecz korony. Korona zmuszała miasta do sprzedaży ziem. Zwiększano też podatki na artykuły pierwszej potrzeby aby spłacić długi. Zwiększano liczbę urzędników. Korona tworzyła i sprzedawała miejsca w radach miejskich. Ustanawiano ustawy korzystne dla korony a nie dla miasta. Korona nie płaciła podatków. Miała przewagę i doprowadziła do zniszczenia systemu demokratycznego.

W wieku 18 (wiek reform) nic się nie zmieniło. Hiszpania odstawała od reszty Europy. Zubożenie ludności doprowadziło do kryzysu społecznego, były protesty, powstania, rabunku urzędów miejskich. Rozbijano magazyny ze zbożem, niszczono dokumenty państwowe, żądano jedzenia i sprawiedliwości. Na południu rozpoczęły się powstania. Powstańcy oblegli Barcelonę i wymusili ustępstwa. Rozpowszechnił się bandytyzm, szczególnie w Katalonii. Powstawały bandyckie oddziały. Zaczynała się szerzyć przestępczość (mordy, gwałty) na niespotykaną skalę. Były szeregi żebraków i włóczęgów, także z całej Europy. Najwięcej było francuzów oraz Hiszpanów. Często byli to szlachcice oraz zadłużeni magnaci. Część arystokracji była zrujnowana. Kryzys rolnictwa doprowadził do załamania posiadłości ziemskich, które dawały miejsce pracy wielu obywatelom. Arystokraci tracili stopniowo przywileje i ziemie. Grandy hiszpańskie obawiali się ewaluacji tytułów szlacheckich. Istniały 3 drogi kariery: kościół, morze, dwór królewski.

Koniec wieku 17 – początek końca kryzysu. (Dopiero po 70 latach następuje ożywienie gospodarcze). Hiszpanię zalała masa pism i traktatów z pytaniami o przyczyny kryzysu. Kryzys był wiązany z początkiem panowania dynastii Habsburgów. Pojawili się Arbitristas – pomysłodawcy reform. Ich pomysłem było rozwinięcie własnych produkcji. Żądali zakazu sprowadzania obcych produktów. Chciano ujednolicenia podatków. Proponowali założyć kompanię handlową. Zaczęto atakować prawa czystości krwi – trzeba było udowodnić, że jest się czystym katolikiem. Wzrósł przyrost naturalny, odrodziło się rolnictwo i nastąpił wzrost produkcji zboża. Nastąpiła reforma pieniądza.

NAUKA (17 w):

Uniwersytety hiszpańskie przeżywały kryzys. Poziom nauczania był katastrofalny m.in. przez odcięcie się od Europy. Spadała liczba studentów z powodu dużej biedy. Do 19 wieku nie powołano żadnych nowych uniwersytetów. Zmieniły się preferencje studentów prawa. Innym miejscem kształcenia elit były szkoły prowadzone przez zakon jezuitów. Był tam wysoki poziom i nowoczesne metody nauczania, co przyciągało studentów. Równie ważna była dyscyplina. W 1621 roku stworzono namiastkę uniwersytetu w Madrycie – szkoły pijarskie. Początkowo były to szkoły elementarne dla dzieci ubogich, później szkoły średnie (kolegia). W XVIII w. pijarzy zreformowali swe szkoły, dzięki czemu stały się one bardziej nowoczesne niż jezuickie. Nauka w nich trwała 7 lat. Poziom uniwersytetów był niski. wydawano mało prac naukowych. Drukowano natomiast wiele książek o tematyce dewocyjnej. Tematyka religijna dominowała również w rzeźbie i sztuce. W architekturze panował styl surowy (tak jak chciał Filip II), w którym cechą charakterystyczną było obfite zdobnictwo. Największym osiągnięciem Hiszpanii jest kartografia (sporządzanie mapy).