Karolina Goworek
Temat: „To się czyta dzisiaj”. Modni pisarze i poszukiwane książki. Omów przyczyny popularności niektórych autorów i ich dzieł.
Na przestrzeni ostatnich kilku lat można było obserwować spadek zainteresowania książką na rzecz komputerów. Książki przestały już być modne. Może to być prawdą zwłaszcza, gdy na lekcji języka polskiego nauczyciel pyta się kto przeczytał lekturę a zgłaszają się tylko 2 osoby. O ile lektury kurzą się na półkach w bibliotekach, tak pozycje literatury popularnej są rozchwytywane. Które z nich są rozchwytywane i dlaczego? Korzystając ze źródeł internetowych oraz z opinii bibliotekarzy i znajomych stworzyłam listę najczęściej czytanych pozycji literackich. <lista> Generalizując możemy podzielić te pozycje na cztery grupy z których każda będzie się charakteryzować innym powodem swojej popularności wśród czytelników. Są nimi: ekranizacja (…), tło fantastyczne(…), potrzeba szukania autorytetu i wartości w życiu(…), oraz tematyka miłosna(…).
„Trzepot skrzydeł” Katarzyna Grochola
2.1 W dzisiejszych czasach, gdzie można spotkać się ze zjawiskiem „pogoni za pieniędzmi i karierą zawodową” ludzie nie mają czasu na spotkania towarzyskie, nie mają czasu na miłość. Tu na ratunek przychodzą pisarze przedstawiający nam miłość idealną, jaka nam się tylko marzy. W sferze emocjonalnej najlepszymi specjalistkami są panie, tak więc znaczna większość autorów literatury poruszającej tematykę miłosną to kobiety
2.2 Jedną z przedstawicielek tej grupy pisarzy jest Katarzyna Grochola. Pisze od „zaledwie” 10 lat. W swoich książkach zawiera elementy autobiograficzne. Dzięki specyficznemu stylowi pisania i wnikliwości Grochola zyskała od swoich czytelniczek miano „najlepszej psychoterapeutki” - swoimi książkami wyleczyła z depresji nie tylko siebie, ale też i setki czytelniczek. Jest autorką 9 książek. Przedstawia w nich miłosne rozterki bohaterów.
2.3 „Trzepot skrzydeł” autorstwa Katarzyny Grocholi to już nie baśń o Kopciuszku, który spotyka królewicza na białym koniu, ale przejmujący dramat domowej przemocy. To opowieść o młodej kobiecie, która ma męża, pracę, własny dom. Z pozoru wszystko wygląda kolorowo, naszej bohaterce niczego nie brakuje. Na pierwszej stronie czytamy: „Hanka ma męża, pracę, własny dom. Dlaczego nie promienieje szczęściem? Przecież kocha i jest kochana. A jednak…”. Za zamkniętymi drzwiami, gdy nikt nie widzi, jej życie zamienia się w koszmar, z którego nie potrafi się wyrwać. Dla ułożonego, dobrze zarabiającego męża jest najważniejsza na świecie. Niestety, mąż Hanki z szarmanckiego księcia z bajki potrafi się zmienić w brutalnego egocentryka, który znęca się nad żoną za swoje niepowodzenia. Hanka powoli gaśnie. Już coraz ciszej się cieszy, a świat zaczyna się kurczyć. Gdy Hanka traci przez niego dziecko, postanawia uwolnić się od swoich słabości, strachu i niemocy. Rozpoczyna nowe życie, odszukuje siebie na nowo.
2.4. Grochola przez sytuację bohaterki chce uczulić nas na to, byśmy zwracali większa uwagę na rozróżnianiu pokory od upokorzenia, miłości od zauroczenia. Przestrzega nas też, by w związku nie zatracić własnej tożsamości. Nie krytykuje jednak pięknego uczucia jakim jest miłość, wręcz przeciwnie. Zachęca do szukania drugiej połówki, pomimo błędów z przeszłości. Grochola daje czytelniczką receptę na miłość, dlatego jej książki są tak bardzo popularne.
„Księżyc w nowiu” Stephenie Meyer
W dobie komputerów niewiele młodych ludzi decyduje się sięgnąć po książkę. Wolą obejrzeć film, jeśli już muszą poznać treść lektury. Stąd też reżyserzy kalkulując zyski kuszą się na ekranizację szkolnych lektur. Dobrym zarobkiem okazuje się też ekranizacja literatury popularnej. Kiedy wchodzi się do księgarni i patrzy na tytuły książek, od razu narzuca się myśl: "To przecież niedawno było w kinach". Wielu czytelników najpierw ogląda film a dopiero potem sięga po książkę. Nie jest to do końca dobre, ponieważ film nigdy nie będzie całkowitym przedstawieniem książki. Wiele wątków, dialogów ucieka uwadze reżyserom lub też specjalnie urywają akcję, by nie przedłużać filmu. Przykładem takiego zjawiska jest ekranizacja „Księżyca w nowiu” Stephenie Meyer.
3.2 Stephenie Meyer - amerykańska pisarka. Autorka powieści Intruz i cyklu Zmierzch. Ogromną popularność wśród polskich czytelników zdobyła dopiero podczas kampanii reklamowej filmu „Zmierzch”. Choć krytycy literaccy zarzucają autorce schematyczność fabuły, przerysowania, brak wyrazistych postaci i silnie zaakceptowany marysuizm Stephenie Meyer nadal jest popularna (zwłaszcza wśród żeńskiego grona) i dalej pisze nowe książki, które są powiązane z sagą.
3.3 Druga część sagi - „Księżyc w nowiu” stała się hitem czytelniczym 2009 roku. Wampir Edward nadal jest bardzo bliski śmiertelniczce Belli (z wzajemnością). Jednak podczas przyjęcia urodzinowego Belli u Cullenów dochodzi do nieprzyjemnego incydentu-Jasper (brat Edwarda) czując ludzką krew chce zaatakować Bellę. Edward porzuca ukochaną. Zrozpaczona Bella szuka pocieszenie u znajomego z dzieciństwa - Jacoba, który okazuje się wilkołakiem. Między Bellą i Jacobem powstaje uczucie. Los sprawia, że Bella musi uratować Edwarda, który myśli że Bella nie żyje, od samobójstwa. Udaje się jej. Teraz musi wybrać pomiędzy miłością do wampira a wilkołaka. Do obu coś czuje.
3.4. „Księżyc w nowiu” jest pomieszaniem horroru z romansem, a raczej romansu z horrorem. Powiedzenie choćby jednego złego słówka na Roberta Pattinsona - odtwórcy Edwarda - grozi narażeniem się tysiącu fanek. Przystojny wampir stanowi dziś ideał mężczyzny - nie pije, nie pali, jest wykształcony, bogaty i wiecznie młody, a także zachowuje się jak dżentelmen. Meyer funduje nam chwilowe oderwanie się od codzienności w świat marzeń, w objęciach perfekcyjnego mężczyzny, Chris Weitz - reżyser „Księżyca w nowiu” - uwizualnia pragnienia o idealniej miłości.
„Władca pierścieni. Drużyna pierścienia” John Ronald Reuel Tolkien
5.1. Do tej pory przedstawiłam pozycje, które przede wszystkim trafiłyby w gusta pań. A co z panami? A więc… Panowie preferują literaturę fantastyczną używającą magicznych i innych nadprzyrodzonych form, motywów jako pierwszorzędnego składnika fabuły, myśli przewodniej, czasu, miejsca akcji, postaci i okoliczności zdarzeń. Literatura fantastyczna jest wykorzystywana w celach ekranizacji, jako natchnienie utworów muzycznych czy tło do powstania gier fabularnych. Gry zwłaszcza są bardzo dobrą reklamą dla książki o nastroju fantasy
5.2 Przykładów, gdzie książka jest podstawą do stworzenia gry jest mnóstwo. Przedstawicielem pisarzy fantasy jest już nieżyjący John Ronald Reuel Tolkien. Tolkien zaczął regularnie tworzyć opowieści fantasy na początku lat 20. i 30. XX w. Jego największymi dziełami rozgrywającymi się w mitycznym świecie są m.in. mitologia „Silmarillion” i epos „Władca pierścieni”, będący kontynuacją baśni „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. Do sukcesu Tolkiena przyczynił się jego styl wypowiedzi tworzący klimat starych, baśniowych opowieści, który wydaję się zaskakująco realistyczny. Doskonale charakteryzuje postacie, własną geografię, wprowadza gwarę śród gatunkową (język elfów). Światem książek Tolkiena rządzą proste zasady, a zło jest ściśle określone. Przez czytelników jest najbardziej ceniony za przesłania oraz mądrości ponadczasowe.
5.3 „Władca pierścieni. Drużyna pierścienia” jest rozpoczęty prologiem przedstawiający zwyczaje i historię hobbitów, a także historię pierścienia zła. Jest podzielony na 2 księgi: Powrót cienia i Drużyna Pierścienia. W pierwszej księdze śledzimy ucieczkę Frodo Bagginsa z Shire przed Upiorami Pierścienia - wysłannikami Saurona - którzy próbują odzyskać Jedyny Pierścień. Frodo trafia do Rivendell. Tam rozpoczyna się akcja drugiej księgi, która opisuje naradę u półelfa Elronda, podczas której rodzi się plan unicestwienia Pierścienia. Zniszczyć go można jedynie wrzucając go w otchłań ognistej góry Orodruiny, gdzie został wykuty. Podczas narady zawiązuje się Drużyna Pierścienia, w skład której wchodzą: Frodo, Aragorn, Boromir, Legolas, Gimlim, Gandalf, Merry, Pippin i Sam. Drużyna musi przebyć szlak pod górami, przez kopalnie Morri pełną orków i innych potworów, gdzie po walce z Balrogiem Gandalf wpada w otchłań. Pozostaje tylko 8 członków Drużyny. Po wizycie w Lothlorien u elfki Galadrieli Drużyna podczas ataku wroga rozpada się. Frodo i Sam sami kontynuują podróż do Mordoru.
5.4. W grze „Władca pierścieni” gracze wcielają się wprost w role bohaterów. Historia została podzielona na 7 części. Każda część to inny region powieściowego Śródziemia różniąca się od pozostałych bogatą ilustracją inspirowaną książkowym opisem. Autorzy gry nic nie pozmieniali w fabule Tolkiena. Jedyny taki moment kiedy wydarzenia książkowe nie pokrywają się z tymi w grze to ostateczna walka w Mordorze. W książce Frodo wrzuca pierścień do otchłani, w grze wynik starcia zależy od gracza - Sauron może pochwycić hobbita.
„Pielgrzym” Paulo Coelho
5.1. Przepracowanym, zmęczonym życiem, codzienną rutyną, trochę zagubionych w pędzącym świecie bezbolesną terapię oferują twórcy tacy jak: Coelho, Chmielewska, Wharton. Autorzy „książek - poradników życia”. Są to pozycje trudne ale zmuszające czytelnika do zatrzymania się i przemyślenia swojego dotychczasowego postępowania.
5.2 Paulo Coelho to brazylijski pisarz, który w swoich książkach pisze o ludziach znużonych jałowością życia, chcącymi wyjść z sztywnych ram. Niektóre wątki twórczości Coelho są krytykowane jako herezja z punktu widzenia Kościoła katolickiego. Nie jest on jednak satanistą, deklaruje się jako katolik. W książkach Coelho możemy znaleźć cytaty z Pisma Świętego. Na pytanie „Kim jest dla pana Bóg?” odpowiada „Doświadczeniem wiary. Uważam, że próba definicji Boga jest pułapką. Bóg nie jest dla mnie tym samym, czym jest dla ciebie”. Przez czytelników jest nazywany duchowym prorokiem, jednak on sam uważa, że nie wysyła żadnych przesłań do nikogo, po prostu dzieli się swoimi przeżyciami. Nie wierzy w przesłania zbiorowe.
5.3. W książce „Pielgrzym” opisuje podróż głównego bohatera (język wskazuje na to, że to on sam) szlakiem świętego Jakuba do Santiego de Compostella. Towarzyszy mu tajemniczy przewodnik, Petrus, nauczyciel Praktyk Zakonu RAM. To właśnie pod jego okiem pielgrzym jest poddawany najrozmaitszym próbom i ćwiczeniom. Celem pielgrzymki jest odnalezienie Miecza. W trakcie wędrówki przeżywa wiele rozczarowań, ale nie poddaje się, powraca z niej odmieniony - dostrzega to, czego nie widział będąc uwikłanym w codzienność.
5.4. Psychoterapeutyczna rola książek Paula Coelho polega na akceptacji niesłychanej różnorodności, jaką kryje natura ludzka. Warto zaznać wszystkiego, podróżować wszędzie, doznawać jak najintensywniej, rozumieć jak najwięcej. Coelho w sposób prosty i jakby oczywisty mówi o rzeczach niepojętych, paradoksalnych, fantastycznych. Jest przekonany, że prowadzi nas w rejony niezwykłe, wtajemnicza w mistyczno-magiczne doświadczenia, wyzwala z nudy, lęków, stereotypów. Zaleca swoje sposoby życia stylem prostym i sugestywnym.
„Sago o Ludziach Lodu. Zauroczenie”
6.1. Ostatnia pozycja literacka, która może nie jest tak bardzo popularna jak wyżej wymienione to 1. część Sagi o Ludziach Lodu „Zauroczenie” autorstwa Margit Sandemo pozwalająca nam uciec w świat magii, w świat dla nas niedostępny.
6.2. Margit Sandemo to norweska pisarka łącząca w swych książkach gatunki takie jak romans, kryminał, powieść historyczną i fantastykę. W Polsce znana jest przede wszystkim z bestsellerowej serii Saga o Ludziach Lodu. Sandemo ma korzenie norweskie i szwedzkie (jej matka była spokrewniona z szwedzkim rodem Oxenstiern). W Sadze o Ludziach Lodu ujęła wątki autobiograficzne (akcja rozgrywa się przede wszystkim w Norwegii i Szwecji - korzenie Sandemo, gwałt - w dzieciństwie stała się ofiarą gwałtu, magiczne zdolności postaci - dar jasnowidzenia).
6.3. Pierwsza część Sagi o Ludziach Lodu opisuje zauroczenie osieroconej, niespełna 17-letniej Silje, która wzięła pod opiekę 2 małych sierotek do tajemniczego mężczyzny oszpeconego przez matkę naturę. Mężczyzna ten pochodził z magicznego rodu czarowników. Widząc sytuację dziewczyny postanowił się zaopiekować ją i dziećmi. Początkowo bronił się od uczucia Silje jednakże z biegiem czasu sam popadł w pułapkę miłości. Wraz z Silje i jej przybranymi dziećmi stworzyli rodzinę. Zamieszkali w dolinie między czarownikami i zbrodniarzami uciekającymi przed prawem.
6.4. Wyjątkowość książki polega na połączeniu w odpowiednich proporcjach romansu i świata magii. Dzięki temu grono odbiorców jest bardzo szerokie. Zarówno osoby dojrzałe potrafią znaleźć w powieści coś interesującego - tu posłużę się cytatem znajomej mojej mamy „Pięknie opisana historia wielkiej, silnej miłości, która może wszystko, otoczona wieloma ciekawymi wątkami, które toczyły się w tak odległych czasach. Dla czytelnika wciągająca, wzbudzająca wiele uczuć i emocji” - jak i osoby w moim wieku. Mnie oczarowywały opisy pięknych krajobrazów oraz występowanie świata magii.
Zjawisko eskapizmu - oderwanie się od rzeczywistości i ucieczka w świat marzeń, do którego jest nam tęskno - bardzo dobrze podsumuje nam nie tylko powieść „Zauroczenie” ale i wszystkie książki jakie wybieramy. Ludzie pragną poniekąd uciec od otaczającej rzeczywistości, problemów, obowiązków i udać się w jedną ze wspaniałych podróży, jakie oferuje nam świat literacki. Spragnieni miłości mogą sięgnąć po książki Katarzyny Grocholi lub zafascynowani filmem przeczytać to, co się właśnie zobaczyło, by na nowo wczuć się w role bohatera. Błądzący mogą odkryć samych siebie w jednej z podróży Coelho. Gdy będzie nas nudzić wyjałowiona codzienność Tolkien przeniesie nas świat Śródziemia lub Sandemo do malowniczej Skandynawii.
Wyidealizowanie postaci literackiej
Utwór ukazujący dzieje legendarnych lub hist. bohaterów na tle wydarzeń przełomowych