2 Herbert Spencer i ewolucjonizm


05.04.2009

EWOLUCJONIZM

Herbert Spencer stworzył podwaliny wszelkich koncepcji ewolucjonistycznych i neoewolucjonistycznych.

Zapoczątkował naukę antropologii kultury, która określa uwarunkowania rzeczywistości. Ewolucjonizm daje asumpt do powstania antropologii.

Wszelka myśl zdeterminowana jest przez język, czyli zespoły pojęć. Przez pojęcia widzimy i rozumiemy rzeczywistość oraz jej wizje, czyli paradygmaty - dlatego ważne jest poznanie podstawowych pojęć z dziedziny, która znajduje się w obszarze naszych zainteresowań.

Podstawowe pojęcia w ewolucjonizmie:

Klasyczny ewolucjonizm opiera się na akceptacji następujących założeń:

Metodologia ewolucjonizmu zakłada, że obserwacja zjawisk społecznych współczesnych (tu i teraz) umożliwia formułowanie wniosków dotyczących zjawisk mających miejsce w przeszłości - obserwacja taka pozwala rekonstruować przeszłość. W tym celu ewolucjoniści korzystali z innych nauk, takich jak: przyroda, etnografia (badania ludnoznawcze), czy historia (działa historyków greckich od Herodota). Posługując się jednak tekstami źródłowymi, korzystali z wiedzy przerobionej i niedokładnej.

HERBERT SPENCER

Spencer ukształtował słownik socjologii - wprowadził pewne pojęcia (takie jak: instytucja, struktura społeczna, socjalizacja, funkcja, organizacja), wyzwalając się od slangu przyrodniczego.

IDEA EWOLUCJI PRZEDAGRARNEJ

Spencer założył, że istnieją trzy odmiany ewolucji:

Pomimo, że społeczeństwo jest częścią natury to na pewnym etapie jego rozwoju zaczynają dominować elementy (np. język pod postacią gestów i znaków, które wygenerowała ewolucja, system aksjonormatywny), które z tą naturą nie mają nic wspólnego - wówczas społeczeństwo wykracza ponad poziom organiczny. Człowiek wyzwala się od swojej biologiczności i przyjmuje na siebie drugą naturę - kulturę.

Spencer był krytykiem koncepcji umowy społecznej (Lock - człowiek jest z natury dobry, kultura zabija w nim dobro; Hobbes - człowiek jest z natury zły; Rousseau). Według niego umowa społeczna to fikcja - nie było takiego aktu, w którym zostałaby ona spisana, umowa nigdy nie istniała. Wiara w istnienie umowy zaprzecza ewolucji społecznej. Spencer powoływał się bardziej na koncepcję Arystotelesa zoon politicon, zgodnie z którą człowiek stopniowo staje się społeczny.

Według Spencera człowiek osiąga etap ponadorganiczny dzięki socjalizacji (u Simmla zwanej „uspołecznieniem”). Socjalizacja dokonuje się w instytucjach.

INSTYTUCJE

Instytucje są społecznie, obiektywnie urobionymi sposobami zachowań, które umożliwiają ludziom współdziałanie. Dzięki nim człowiek przystosowuje się jako istota z natury niespołeczna do życia we wspólnotach i zbiorowościach.

Spencer dzieli instytucje według następujących typów:

Wszystkim instytucjom towarzyszy ewolucja:

Sfery te komplikują się wraz z rozwojem.

Na pytanie: w jaki sposób człowiek pierwotny przeobraził się we wspólnoty, Spencer odpowiedział ukazując ścieżki rozwoju instytucji.

CZY SPOŁECZEŃSTWO JEST ORGANIZMEM?

Spencer nie twierdzi, że społeczeństwo jest organizmem, ale zbiorowość traktuje jako organizm w kategorii metaforycznej. Instytucje według niego nie zostały wprowadzone na podstawie umowy. Skoro wszystko zostało wygenerowane w drodze ewolucji, to zasady organizacji rzeczywistości przyrodniczej i społecznej są skonstruowane na takich samych warunkach, są takie same. A zatem społeczeństwo i organizm to nie to samo - ontologicznie są to byty różne, ale ich organizacja jest podobna.

Spencer porównuje społeczeństwo do organizmu na podstawie ich podobieństw:

Podobieństwa należy rozpatrywać zawsze z perspektywy metafory.

Różnice między społeczeństwem a organizmem:

DYLEMAT JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO

Dylemat „jednostka a społeczeństwo” jest dylematem między dwoma nurtami: socjologizmem i nominalizmem. Spencer nie rozstrzyga tego dylematu, twierdząc za:

W rozważaniach Spencera zawarta jest antynomia:

Rozwiązaniem tej antynomii jest założenie wzajemnego oddziaływania jednostka-społeczeństwo (np. u Giddensa).

EWOLUCJA SPOŁECZNA I JEJ KIERUNKI - KLASYFIKACJA I TYPOLOGIA SPOŁECZEŃSTW

Spencer twierdzi, że organizmy społeczne, podobnie jak jednostki, dają się podzielić na klasy i podklasy.

Podziału można dokonać według dwóch punktów widzenia kierunków ewolucji ponadorganicznej:

Tabela SMELCERA, ukazująca charakterystykę obu typów społeczeństw:

CECHA

SPOŁECZEŃSTWO MILITARNE, TRADYCYJNE (WSPÓLNOTA) - DO XIX WIEKU

SPOŁECZEŃSTWO INDUSTRIALNE, NOWOCZESNE (STOWARZYSZENIE) - OD XIX WIEKU

PODSTAWOWA AKTYWNOŚĆ

obrona terytorium i dążenie do ekspansji

pokojowa produkcja dóbr i wymiana usług

INTEGRACJA SPOŁECZNA

przymus i surowe sankcje

dobrowolna korporacja oparta na umowie

RELACJA MIĘDZY JEDNOSTKĄ A PAŃSTWEM

dominacja państwa i ograniczenie wolności jednostki

państwo ma zaspokajać potrzeby jednostki i gwarantować wolność

RELACJA MIĘDZY PAŃSTWEM A INNYMI ORGANIZMAMI SPOŁECZNYMI

monopol i dominacja państwa

autonomia sektora prywatnego

STRUKTURA POLITYCZNA

autarkia - samowystarczalność polityczna i centralizacja

decentralizacja i demokracja

STRUKTURA SPOŁECZNA I STRATYFIKACJA

przypisanie do roli (dziedziczenie roli społecznej), mała mobilność,
społeczność zamknięta (za: K. Popper)

możliwość osiągania roli społecznej,
wysoka mobilność,
społeczność otwarta

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA I GOSPODARCZA

protekcjonizm i samowystarczalność

swoboda ekonomiczna i wolny handel

PODSTAWOWE WARTOŚCI

odwaga, dyscyplina, posłuszeństwo, lojalność, tradycyjny patriotyzm

inicjatywa, twórczość, innowacyjność, niezależność, zaufanie, krytyczny patriotyzm

Powyższy podział obejmuje tylko typy idealne. W podobnej formie występuje u:

2. HERBERT SPENCER I KLASYCZNY EWOLUCJONIZM

2

HISTORIA MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ - WYKŁADY



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Herbert Spencer i ewolucjonizm
hs, HS 4, Herbert Spencer; Jednostka wobec państwa: „Niewola przyszłości” (w nr 4)
Herbert Spencer
Herbert Spencer
Herbert Spencer
Instutyucyje Polityczne Herbert Spencer
Herbert SPENCER
Herbert Spencer
Kaczmarek, Kamil Herbert Spencer o religii i porządku społecznym (2005)
Herbert Spencer
Herbert Spencer
HERBERT SPENCER (1820 – 1903)
3a Herbert Spencer Wprowadzenie
Poglądy Herberta, Kodeńskiego, Montessori, Pestalozziego, Arystotelesa, Konarskiego, Spencera
Ewolucja marketingu era produkcyjna, sprzedazowa, marketingowa Rynek definicja
Ewolucja przez łańcuchy i okręgi 4
Systemy teoretyczne socjologii naturalistycznej – pozytywizm, ewolucjonizm, marksizm, socjologizm pp
Ewolucja wszechśwaita i kosmologii
EKO 2 historia EWOLUC 3

więcej podobnych podstron