Wiek koziołka
Trwa od 3 do 7 roku życia . Podstawa osobowości istniej już w wieku niemowlęcym , ale wyróżnienie własnego „ja” od „ nie ja” pozostaje nie pełne i pojawia się w momencie odstawienia od piersi. Od 3 roku życia kiedy dziecko zaczyna używać zaimków osobowych takich jak : „mnie” , „kaprysy” tego okresu kryją w sobie. Istotne znaczenie o charakterze osobowym . dziecko osiąga wyróżnienie spośród członków swojego otoczenia. Cała akcje manifestowania własnego „ja” poprzedza ruch opozycji. Dziecko posługuje się dwoma środkami , jednym jest ogólna zręczność ciała : niezgrabne niemowlę ok. 4 roku życia nabiera zwinności. Dziecko wrażliwe na muzyczne rytmy - lubi tańczyć. Przechadza się w sposób ekspresyjny . Drugim środkiem jest szukanie podziwu u innych : dziecko odczuwa chęć podobania się , chce skupić na sobie uwagę. Innym sposobem zachowania który przyczynia się do wzbogacenia własnego „ja” jest naśladowanie dorosłych. Przybiera na sile między 5-7 rokiem życia i ulega zacieraniem. Zachowanie naśladowcze sprzyja pierwszym procesom uczenia się . Wychowawca powinien tę postawę rozwijać i pobudzać aby równoważyć tendencje naśladowcze. 3 lata - to wiek pytań. Za pomocą odpowiedzi, jakich dziecku udzielamy lub których sam sobie udziela , dziecko kształtuje sobie świat na własną miarę. Nie potrafi początkowo opisać , ani opowiadać następnie zaczyna coś sobie wymyślać - fantazjować. Zabawa jest naturalnym rodzajem aktywności w tym wieku. Aktywność zabawowa pojawia się długie przed 3 rokiem życia ,ale dopiero później rozkwita. Zabawy funkcjonalne zaspakaja potrzeby tworzenia i wyrażania siebie . Ok. 5 roku życia gama zabaw jest szeroka , zwłaszcza u dziewcząt . W tym momencie zabawa ujawnia struktury np. udawanie . ok. 5-6 rok życia aktywność zaczyna wzbogaca w się o dodatkową formę aktywności -praca. Między zabawą a pracą podstawa różnica polega , u dziecka nie na zainteresowaniu , też przyjemności osiąganej lub nie przy wykonywania : istnieją prace , które je pasjonuje a i które są dla niego nudne. Jednak podczas , gdy zabawa rozpoczyna się i kończy zależnie od chęci , kto się bawi , praca ma swój początek i koniec , zakłada pewien kierunek działania. Afirmacja swojego „ja” umocnienie myślenia , synkretycznego ,zabawa stanowią 3 aspekty osobowości dziecka. Dzieci utożsamiają się z dorosłymi lub rzeczami , kiedy interesuje się któraś z naszych czynności, to w pewnym stopniu staje się tą czynnością . Metodą wychowania koziołka jest zabawa. Wychowawca powinien uczyć nowych zabaw , pokazywać to , rób to co ja . W szkole czy w domu wychowanie koziołka obejmuje trzy aspekty ściśle ze sobą powiązane: kształcenie zmysłów , wyobraźni i charakteru. Kształtowanie ręki powinno mieć miejsce pierwszo planowe. Patryk też , jest ważny , dzięki nim poznaje przedmioty . Miedzy 3-7 rokiem życia wzrok staje się podstawowym sposobem poznawania świata. Rysunki i formy graficzne stają się ulubionymi rodzajami ekspresji dziecka. Kształcenie ucha odgrywa też dużą rolę. Dziecko w tym wieku śpiewa na ogół poprawnie i chętnie. Wyodrębniają szczegóły , które wywołuje , w nich przeżycia emocjonalne . wzrasta także wrażliwość na rozmaite bodźce zewnętrze i wewnętrzne. Wzrasta także zainteresowanie zjawiskami otoczenia.
4. Wiek szkolny
Jest etapem występującym między 6 a 13 rokiem życia . Można go określić za pomocą kilku związanych ze sobą cech : wiek rozumu , wiek wiedzy , wiek społeczny oraz wiek aktywności.
Wiek rozumu - zaczyna się od około 7 roku życia. Kształtuje się on dzięki ruchowi „denitracji” myślenia. Dziecko interpretuje świat zewnętrzny o wiele bliżej niż my ( dorośli) . Bardziej poprawnie dziecko posługuje się związkami logicznymi , pojawiają się także początki myślenia krytycznego. W etapie tym rozwija się również postawa pracy tzw. `wykonanie' podjętego zadania , troska o jego wynik. Postawa ta może być opóźniona z wielu przyczyn , np. stanu zdrowa , wpływ środowiska , wyobrażenia dziecka ulegają uspokojeniu ; zanika upodobanie do rzeczy niezwykłych, które zastępowane jest przez upodobanie do przygody. Dziecko staje się bardziej rozsądne.
Wiek wiedzy - jest to etap od 9 roku życia. Szybko rosną możliwości pamięci . Uczeń może uczyć się wszystkiego, jeśli tylko przejawi zainteresowanie tą czynnością. Pojawiają się pierwsze uzdolnienia , również w postaci konkretnego talentu. Uzdolnienia muzyczne pojawiają się z reguły najwcześniej , następnie uzdolnienia uruchamiane w formie zręczności technicznej. Następnie w początkach dojrzewania pojawiają się uzdolnia matematyczne , literackie i przyrodnicze.
Wiek społeczny - życie ucznia jest bardzo intensywne . Jest to dla chłopców wiek koleżeństwa ,a dla dziewczynek potrzeba posiadania „przyjaciółki” . Stosunki społeczne nie maja już jedynie charakteru między jednostkowego. Uczeń odczuwa potrzebę życia w grupie , uczestnictwa w zbiorowej działalności.
Wiek aktywności - między 10 a 12 rokiem życia . Uczeń lubi działać. Jego aktywność świadczy o wzmożonej sile , o dużej witalności o adaptacji do świata ?. Jest to aktywność urozmaicona i praktyczna. Uczeń posiada jasne poczucie swoich osobistych zainteresowań , zazdrosny jest o swoje prawa , pragnie sukcesu.