Niemowlęcy i poniemowlęcy do 3 lat	pierwszy kryzys pomiędzy ufnością a nieufnością młody człowiek uczy się w swoim życiu bazowego zaufania do otoczenia, dowiadujemy się że można ufać dorosłym, uczy się tego mając do czynienia z pewną ciągłością i stałością opieki. Niewłaściwa opieka i negatywne traktowanie rodzi w nim przeświadczenie że świat jest wrogi, budzi lęk. Na tym etapie ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa i wszystkich potrzeb podstawowych. Drugi kryzys rozwojowy autonomia czy zwątpienie ważne jest zachęcenie dziecka do samodzielnego działania. Prowadzi do ukształtowania poczucia autonomii. Dziecko jest osobą autonomiczną, odrębną. Zwątpienie we własne możliwości kiedy jest krytykowane i wyśmiewane. ZOSI SAMOSI	Faza rozwoju sensomotorycznego to oznacza ze dziecko rozwija swoją inteligencję prze bezpośrednie doświadczenie, ruch dziecko uczy się działania na przedmioty zewnętrzne	pierwszy rok życia to amoralizm dziecięcy. Etap przedkonwencjonalny przede wszystkim kieruje się w swoim zachowaniu tym co inni uważają zaszłe, dobre, słuszne, działa z obawy przed karą albo żeby zasłużyć na nagrodę, co jest dobre a co złe dowiaduje się w otoczeniu poprzez rodziców, którzy są dla niego autorytetem
Przedszkolny 3-6/7	Kryzys pomiędzy inicjatywą a poczuciem winy dziecko na tym etapie potrzebuje dużo swobody dla eksploracji otoczenia, zaczyna zadawać mnóstwo pytań, przejawia samodzielną inicjatywę, poznaje świat przez zabawę, przy sztywnych zakazach rodzi się w nim poczucie winy. Przestaje zadawać pytania i jednocześnie wytwarza poczucie ze jest czemuś winne. Jego świat przestaje być światem dorosłych	Faza przedoperacyjna posługiwanie się językiem mówcy, uczenie ma charakter intuicyjny, naśladowczy, faza ta trwa gdzieś do 7/8 roku życia i dziecko myli rzeczywistość z fikcją, ma rozbudowaną fantazję, zaczynają się pojawiać procesy takie jak	Etap przedkonwencjonalny moralność jest zewnętrzna wobec dziecka, uczy się stopniowo działania na rzecz zaspokojenia własnych potrzeb, stopniowo zaczyna rozumieć, co znaczy sprawiedliwość, liczy na odwzajemnienie
Wczesnoszkolny 7-11/12	Kryzys między pracowitością a poczuciem niższości dziecko uczy się pracy, zaczyna zwracać uwagę na to co samo robi, uczy się pracowitości, jeśli nie jest doceniane rodzi się w nim poczucie niższości, on chce być zauważony, pochwalony, wymaga uwagi.	Myślenie konkretno-operacyjne dziecko rozumie logicznie i odwracalnie jest w stanie w swoim myśleniu powrócić do pkt wyjścia, nie myli rzeczywistości z fikcją, chętnie się uczy, nie potrafi myśleć abstrakcyjnie	Przejście do etapu konwencjonalnego 9-10 lat, dziecko zaczyna dostrzegać rolę konwencji społecznej, wartości moralne wiążą się z tym czego oczekują od niego inni stadium I człowiek stara się pomagac innym, dostosowywać do wymagań, stereotypów, stara się oceniać innych wg intencji.
Adolescencja 12-18	Stabilność emocjonalna, podatność na bodźce zewnętrzne, wszystko jest czarne albo białe, przeżywa wszystko ze zdwojoną mocą, zwracamy się ku rówieśnikom kryzys między tożsamością a niejasnością roli jest to etap w którym zadajemy sobie pytanie kim jestem i kim chce być, potrafimy łagodnie przejść do następnego etapy gdy odpowiemy sobie na to pytanie, często nie respektujemy reguł, staramy się wyróżnić	Faza formalno-operacyjna osiągnęliśmy pełnię rozwoju intelektualnego, jesteśmy w stanie bawić się naszym myśleniem, wykonywać operację intelektualną w sposób wewnętrzny	Stadium II w którym zaczynamy rozumieć obowiązki społeczne działamy dla dobra społecznego, rozumiemy że istnieją pewne normy. Powinno się dokonać przejście do etapu postkonwencjonalnego, w którym moralność będzie miała charakter uwewnętrzniony
Wczesna dorosłość 19-35	Intymność a odosobnienie młody człowiek odnajduje pewną stałoś, uzyskuje pozycje zawodowe, zdolny jest do bliskich intymnych kontaktów z innymi ludźmi, jest to moment odnajdywania swojego miejsca w strukturze zawodowej. Jeśli wszystko idzie dobrze nabywamy dodatkowych relacji, jeśli nie izolujemy się.	Stadium postformalne nie ma aż takiej zmiany jakościowej ale następuje usprawnienie języka specjalistycznego	Etap postkonwencjonalny w kategoriach moralnych człowiek kieruje się moralnością. Wartości moralne wywodzą się z zasad uniwersalnych i własnego sumienia. Maja charakter uwewnętrzniony. Stadium 5 jednostka zdaje sobie sprawę ze reguły prawa zawierają w sobie element arbitralny wynikający z umowy, zdaje sobie sprawę ze istnieją reguły respektujemy prawa i wole innych ludzi ze względu na dobro całego społeczeństwa ale jesteśmy świadomi że reguły mogą podlegac zmianie Stadium 6 kierujemy się autentycznie własnym sumieniem zaufaniem i szacunkiem dla innych ludzi opartych na bardzo ogólnych zasadach sprawiedliwości, ludzkiej godności
Średnia dorosłość 35-60	Kryzys pomiędzy produktywnością a zaabsorbowaniem człowieka staje się produktywny w sensie społecznym oraz w sferze zawodowej a jeżeli tego nie robimy to jesteśmy zaabsorbowani sobą, skoncentrowani na sobie
Starość od 60	Integralność a rozpacz musimy przystosować się do słabnącego zdrowia, mniejszej aktywności. Dokonujemy wewnętrznych przemyśleń, czy osiągnęliśmy cos czy nie. Jeśli bilans wychodzi na + czujemy integralną a jeśli na - i nie da się naprawić błędów dochodzi do wewnętrznych rozpaczy. Powoduje to wycofanie się z aktywności oddalenie się od otoczenia. Rozwój jest sterowany od wewnątrz organizmu akomodacje wpasowanie się w wymogi społeczeństwa aproksymacje przybliżenie pewnych norm, reguł obowiązujących w społeczeństwie.

---