PRAWA AUTORSKIE MGR OLGA JASIŃSKA -CIEŚLIŃSKA PWSZ SULECHÓW
UMOWA SPRZEDAŻY
ZAGADNIENIA OGÓLNE
Umowa sprzedaży określona jest w art. 535 kc:
„Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.”
Istota sprzedaży to wymiana określonych rzeczy - również energii lub praw (Art. 555. Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw) - na pieniądz. Przedmiotem sprzedaży mogą być wszystkie rzeczy, chyba że z mocy prawa zostały wyjęte z obrotu np. broń palna, środki trujące, narkotyki.
Nie może być sprzedaży nieodpłatnej bo jest to umowa darowizny lub sprzedaży polegającej na wymianie jednej rzeczy na inną - byłaby to umowa zamiany.
Cechy charakterystyczne:
Umowa sprzedaży to umowa
- konsensualna - czyli dochodzi do skutki przez zgodne oświadczenie woli stron. Nie zmienia charakteru umowy nawet umowa sprzedaży często zawierana w handlu detalicznym gdy jest ona realizowana w formie sprzedaży odręcznej tzn. wręczenie rzeczy i zapłata ceny następują równocześnie.
Strony zobowiązują się wobec siebie do określonych zachowań. Z w/w definicja wynika, że sprzedawca zobowiązuje się do wydani a rzeczy a kupujący do zapłacenia ceny.
- wzajemna,
- odpłatna.
Czynność przekazania rzeczy i zapłaty nie stanowią jednak przesłanki zawarcia umowy, a jedynie stanowią o wykonaniu przez strony ich obowiązków wynikających z treści zawartej umowy. Oświadczenie woli o zawarciu umowy może być wyrażone w sposób dorozumiany, co często występuje w sprzedaży odręcznej.
ZAWARCIE UMOWY
Do zawarcia umowy dochodzi w sposób określony przez przepisy ogólne prawa cywilnego - w szczególności przez przyjęcie oferty lub w drodze rokowań.
Zgodnie z art. 543 kc wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży.
Istotne elementy umowy sprzedaży wymienione przez artykuł 535 kc, mogą być uzupełniane innymi licznymi składnikami takimi jak np. dotyczące terminu , miejsca odbioru, dostarczenia, opakowania towaru, itd.
CENA
Cena jaką ma zapłacić kupujący musi być zawsze ustalona w umowie i stanowi sumę pieniężną, która w stosunkach krajowych może być tylko w walucie polskiej.
W obrocie międzynarodowym nie ma to zastosowania.
Z zasady swobody umów wynika, że ustalając cenę strony nie są w zasadzie niczym ograniczone, chyba że cena danej rzeczy została ustalona w drodze administracyjnej przez odpowiednie organy państwowe. (art. 537 i n. kc)
Art. 536. § 1. Cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia.
§ 2. Jeżeli z okoliczności wynika, że strony miały na względzie cenę przyjętą w stosunkach danego rodzaju, poczytuje się w razie wątpliwości, że chodziło o cenę w miejscu i czasie, w którym rzecz ma być kupującemu wydana.
FORMA SPRZEDAŻY
Kodeks cywilny nie wprowadza szczególnej formy sprzedaży, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej . Oznacza to, że może ona być zawarta w formie ustnej.
Formy istniejące to:
- ustna - większość umów w obrocie detalicznym,
- pisemna zwykła,
- kwalifikowana pisemna w formie aktu notarialnego - kc wymaga do umowy sprzedaży nieruchomości.
OBOWIĄZKI STRON
Kupujący :
Zapłacenie za towar
Odebranie towaru
Sprzedający:
Wydanie towaru sprzedanego
Inne obowiązki stron wynikają z przepisów ustawy:
Art. 545. § 1. Sposób wydania i odebrania rzeczy sprzedanej powinien zapewnić jej całość i nienaruszalność; w szczególności sposób opakowania i przewozu powinien odpowiadać właściwościom rzeczy.
§ 2. W razie przesłania rzeczy sprzedanej na miejsce przeznaczenia za pośrednictwem przewoźnika, kupujący obowiązany jest zbadać przesyłkę w czasie i w sposób przyjęty przy przesyłkach tego rodzaju; jeżeli stwierdził, że w czasie przewozu nastąpił ubytek lub uszkodzenie rzeczy, obowiązany jest dokonać wszelkich czynności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności przewoźnika.
Art. 548. § 1. Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.
§ 2. Jeżeli strony zastrzegły inną chwilę przejścia korzyści i ciężarów, poczytuje się w razie wątpliwości, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą.
Art. 546. § 1. Sprzedawca obowiązany jest udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanej oraz wydać posiadane przez siebie dokumenty, które jej dotyczą. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytelniony wyciąg z dokumentu.
§ 2. Jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, sprzedawca powinien załączyć instrukcję dotyczącą sposobu korzystania z rzeczy.
Art. 551. § 1. Jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy sprzedanej, sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego.
§ 2. Sprzedawca może również sprzedać rzecz na rachunek kupującego, powinien jednak uprzednio wyznaczyć kupującemu dodatkowy termin do odebrania, chyba że wyznaczenie terminu nie jest możliwe albo że rzecz jest narażona na zepsucie, albo że z innych względów groziłaby szkoda. O dokonaniu sprzedaży sprzedawca obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić kupującego.
Art. 552. Jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z zapłatą ceny za dostarczoną część rzeczy sprzedanych albo jeżeli ze względu na jego stan majątkowy jest wątpliwe, czy zapłata ceny za część rzeczy, które mają być dostarczone później, nastąpi w terminie, sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem dalszych części rzeczy sprzedanych wyznaczając kupującemu odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu może od umowy odstąpić.
Art. 554. Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch.
RĘKOJMIA ZA WADY art. 556 - 576 kc
Odpowiedzialność sprzedawcy za wady z tytułu rękojmi powstaje z mocy prawa. Co oznacza, że w umowie sprzedaży nie jest potrzebna żadna specjalna klauzula.
Strony mogą jednak w umowie tą rękojmię ograniczyć, wyłączyć, rozszerzyć. Jednakże w umowie z konsumentem ograniczenie lub wyłączenie rękojmi jest dopuszczalne tylko wtedy gdy przewidują to przepisy szczególne.
Sprzedawca jest odpowiedzialny za:
1) wady fizyczne
Wada fizyczna polega na tym, że:
- rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy,
- rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewniał kupującego,
- rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
2) wady prawne
Wada prawna powstaje gdy:
- rzecz nie jest własnością sprzedającego, lecz należy do osoby trzeciej, albo rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej,
- w razie sprzedaży praw sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie tych praw.
Sprzedawca jest odpowiedzialny za powyższe wady na zasadzie ryzyka, niezależnie od winy sprzedawcy, a nawet od świadomości sprzedawcy oraz niezależna od wykazania przez kupującego szkody wynikającej ze świadczenia rzeczy wadliwej.
Sprzedawca jest zwolniony ze odpowiedzialności w ramach rękojmi gdy kupujący wiedział o wadzie zakupionego towaru.
Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi
Art. 560. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny.
Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie.
Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.
Art. 561. § 1. Jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, kupujący może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia.
Art. 561 § 2. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz określona co do tożsamości, a sprzedawcą jest wytwórca tej rzeczy, kupujący może żądać usunięcia wady, wyznaczając w tym celu sprzedawcy odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi. Sprzedawca może odmówić usunięcia wady, gdyby wymagało ono nadmiernych kosztów.
Art. 561 § 3. Przepisy powyższe nie wyłączają uprawnienia do odstąpienia od umowy lub do żądania obniżenia ceny.
! Wybór jednej z możliwości należy do kupującego.
Akty należytej staranności - czas zawiadomienia o wadzie.
Konsument - sprzedawca
Art. 563. § 1. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć
Osoby prowadzące działalność gospodarczą
Art. 563. § 2 Jednakże przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą utrata uprawnień z tytułu rękojmi następuje, jeżeli kupujący nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej wykryciu.
Wygaśnięcie uprawnień z tytułu rękojmi
Wygaśnięcie uprawnień następuje po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku - po upływie trzech lat.
GWARANCJA JAKOŚCI
Jest to druga instytucja mająca na celu ochronę interesów kupującego. Wprowadzona przepisami kc - art. 577-581
Przy udzieleniu gwarancji jakości sprzedawca lub producent przyjmują na siebie zobowiązanie do usunięcia wad fizycznych rzeczy sprzedanej lub dostarczenie rzeczy wolnej od wad, jeśli wady te ujawnione i zgłoszone zostaną w okresie gwarancyjnym.
Jest to instytucja wynikająca nie z przepisów prawa ale jest instytucją umowną.
Powstaje ona na skutek odrębnej czynności prawnej.
Czas trwania gwarancji
Ustawa nie określa długości okresu gwarancyjnego.
Kwestię tę pozostawiono gwarantowi, zastrzegając jedynie, że jeżeli w dokumencie gwarancyjnym nie podano innego terminu, to termin ten wynosi jeden rok licząc od dnia, w którym rzecz została kupującemu wydana.
Przesłanką powstania gwarancji jest ujawnienie się wady w terminie określonym w dokumencie
gwarancyjnym.
Uprawnienia kupującego z tytułu gwarancji
Art. 577. § 1. W wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.
Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Gwarant -sprzedawca lub wytwórca może zapewnić kupującemu szersza ochronę niż to wynika z przepisów kodeksu - jest to konsekwencja swobody umów.
Uprawnienia wynikające z gwarancji są niezależne od uprawnień wynikających z rękojmi i odwrotnie. (Art. 579. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.)
SZCZEGÓLNE RODZAJE SPRZEDAŻY poświęcone są nim przepisy art. 583-602 kc.
Sprzedaż na raty - sprzedaż ratalna bank
Przez sprzedaż ratalną należy rozumieć
Art. 583. § 1. Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.
Podstawowe uprawnienia stron są takie same.
Różnice to:
Obowiązek sprzedawcy:
Art. 584. § 1. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej na raty może być przez umowę wyłączona lub ograniczona tylko w wypadkach przewidzianych przez przepisy szczególne.
§ 2. Umowa nie może utrudnić kupującemu wykonania uprawnień z tytułu rękojmi.
Obowiązek kupującego
Art. 585. Kupujący może płacić raty przed terminem płatności. W razie przedterminowej zapłaty kupujący może odliczyć kwotę, która odpowiada wysokości stopy procentowej obowiązującej dla danego rodzaju kredytów Narodowego Banku Polskiego.
Zwłoka w płaceniu rat
Art. 586. § 1. Zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nie uiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom poszczególnych rat jest skuteczne tylko wtedy, gdy było uczynione na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, łączna zaś suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny.
§ 2. Sprzedawca może odstąpić od umowy z powodu niezapłacenia ceny tylko wtedy, gdy kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, a łączna suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny. W wypadku takim sprzedawca powinien wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
§ 3. Postanowienia umowne mniej korzystne dla kupującego są nieważne. Zamiast nich stosuje się przepisy niniejszego artykułu.
Artt. 588 kc bank
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności art. 589- 591 kc
Taki warunek występuje w przypadku połączenia umowy sprzedaży z elementem kredytowym. Tj. gdy zapłata całości lub części ceny ma nastąpić w przyszłości.
Art. 589. Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.
-
Art. 591. W razie zastrzeżenia prawa własności sprzedawca odbierając rzecz może żądać odpowiedniego wynagrodzenia za zużycie lub uszkodzenie rzeczy.
Sprzedaż na próbę
Art. 592. § 1. Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje się w razie wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin.
§ 2. Jeżeli kupujący rzecz odebrał i nie złożył oświadczenia przed upływem umówionego przez strony lub wyznaczonego przez sprzedawcę terminu, uważa się, że uznał przedmiot sprzedaży za dobry.
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu
Zastrzeżenie prawa odkupu w umowie sprzedaży wywołuje ten skutek, że w ciągu zastrzeżonego terminu, sprzedawca może od kupującego odkupić sprzedaną rzecz.
Art. 593. § 1. Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.
§ 2. Prawo odkupu wykonywa się przez oświadczenie sprzedawcy złożone kupującemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży wymagało zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa odkupu powinno być złożone w tej samej formie.
Prawo pierwokupu
Prawo to polega na tym, że na podstawie ustawy lub zawartej wcześniej umowy, określonej osobie przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona ją sprzedawała osobie trzeciej. (art. 596 kc)
Prawo to nie przyznaje, w przeciwieństwie do prawa odkupu, stronie uprawnionej możliwości nabywania w każdym czasie oznaczonej rzeczy będącej przedmiotem sprzedaży.
Art. 597. § 1. Rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona.
§ 2. Prawo pierwokupu wykonywa się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży rzeczy, której
dotyczy prawo pierwokupu, wymaga zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu powinno być złożone w tej samej formie.
Art. 598. § 1. Zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią.
§ 2. Prawo pierwokupu co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca, a co do innych rzeczy - w ciągu tygodnia od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zostały zastrzeżone inne terminy.
W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Nieruchomości Rolnych, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli łącznie są spełnione warunku o których mowa w ust. Z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (DZ.U. Nr 64, poz. 592)
Prawo pierwokupu nie jest ograniczone w kodeksie cywilnym żadnym terminem. Ma ono charakter niezbywalny i w braku odmiennych unormowań w przepisach szczególnych - niepodzielny. Jeżeli jest kilku uprawnionych, a niektórzy z nich nie wykonują prawa pierwokupu, to pozostali mogą wykonywać je w całości.
UMOWA ZLECENIE
ISTOTA UMOWY
Jest to umowa nazwana, tj. posiadająca szczególną regulację kodeksową znajdującą się w tym przypadku w k.c.
Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prwnej dla dającego zlecenie.
W efekcie zawarcia umowy zlecenia dochodzi więc do nawiązania stosunku cywilnoprawnego pomiędzy dającym zlecenie a przyjmującym zlecenie.
Zasadniczo umowa ta nie daje zleceniobiorcom uprawnień wynikających z k.p., a na zleceniodawcę nakłada jedynie obowiązki bhp.
Nie występuje tutaj typowy dla stosunku pracy element podporządkowania, choć zleceniodawca może udzielać wskazówek i sugestii co do sposobu wykonania zlecenia.
PODMIOT PRZYJMUJĄCY ZLECENIE
Przyjmującym zlecenie może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.
Podmiot ten nie musi posiadać szczególnych umiejętności ani też zawodowo trudnić się dokonywaniem określonych czynności
W przeciwieństwie do umowy o pracę umowa zlecenia może być wykonywana za darmo, jednakże w praktyce rzadko będzie nieodpłatna. Fakt nieodpłatności musi być wyraźnie w umowie wskazany. Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego zlecenie udzielić mu odpowiedniej zaliczki.
Zlecenie jako umowa starannego działania
Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie się zleceniobiorcy do dokonania określonej czynności na rzecz zleceniodawcy.
Zlecenie jest umową starannego działania, ponieważ zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania odpowiedniej czynności dla dającego zlecenie i nie ponosi odpowiedzialności za rezultat swoich działań (tzn. czy doprowadziły one do zakładanego skutku).
Oznacza to, iż przy zleceniu ważna jest wykonywana praca, która niekoniecznie będzie prowadzić do określonego efektu. W konsekwencji wynagrodzenie przysługuje za samo „staranne działanie”, nie zaś za jego rezultat.
Na przykład, mając podwładnego - zleceniobiorcę, nie można mu zasadnie postawić zarzutu, że jego praca nie przyniosła wymiernych efektów. Ważne jest bowiem to, że podjął on racjonalne, pragmatyczne i celowe działania, które mogły doprowadzić do pożądanego celu.
Zakres obowiązków osoby świadczącej pracę na podstawie umowy zlecenia
- Świadczący pracę na podstawie umowy zlecenia (zleceniobiorca) powinien udzielać zlecającemu potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie.
- Wystarczające będzie tutaj udzielenie informacji na wezwanie zleceniodawcy oraz zawiadomienie go o wykonaniu prac lub o niemożności ich wykonania. Z kolei sprawozdanie powinno zawierać niezbędne informacje o przebiegu sprawy oraz zestawienie wszelkich wydatków i przychodów łącznie z dokumentami (np. rachunki, faktury).
Przyjmujący powinien ponadto wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Nie może on używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie (od sum zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien zapłacić odsetki ustawowe).
Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie ich odpowiedzialność względem drugiej ze stron jest solidarna. Wykonanie zlecenia przez któregokolwiek z przyjmujących zlecenie zwalnia pozostałych od obowiązku wykonania zobowiązania.
Wykonanie zlecenia przez inną osobę
Za zgodą zleceniodawcy zleceniobiorca może powierzyć wykonanie przedmiotu umowy osobie trzeciej. Może to uczynić tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności (np. z powodu choroby).
Rozwiązanie umowy zlecenia i przedawnienie roszczeń z umowy
Umowa zlecenia może być w każdym czasie rozwiązana jednostronnie przez którąkolwiek ze stron.
Zgodnie z art. 746 k.c. zleceniodawca może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, powinien jednak zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia.
W razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić zleceniobiorcy część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
Zleceniobiorca może także wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniobiorca jest odpowiedzialny za szkodę.
Kodeks cywilny zakazuje ponadto zrzeczenia się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
Inne powody rozwiązania, wygaśnięcia:
- na skutek upływu czasu, na jaki została zawarta,
- z powodu wywiązania się z jej postanowień.
- wskutek śmierci przyjmującego zlecenie,
-wskutek utraty przez przyjmującego zlecenie pełnej zdolności do czynności prawnej art. 748 kc
Art. 734 k.c.
§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
UMOWA O DZIEŁO
Kolejną z niezwykle popularnych form zatrudnienia cywilnoprawnego jest umowa o dzieło. Z punktu widzenia pracodawcy jej niebywałą zaletą jest z pewnością brak obowiązku opłacania od niej składek ZUS.
ISTOTA UMOWY O DZIEŁO
Umowa o dzieło jest umową nazwaną uregulowaną w k.c.
Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Chodzi tutaj o dzieło konkretne, uzgodnione przez strony, przy czym może być ono rozumiane szeroko: jako obejmujące zarówno przedmioty w postaci materialnej (np. wykonanie szafki kuchennej, uszycie spodni), jak i w postaci niematerialnej, ale dające się utrwalić w postaci materialnej (np. przygotowanie projektu w formie rysunku technicznego).
Umowa o dzieło do pewnego stopnia zbliżona jest do umowy zlecenia. Celem umowy o dzieło jest bowiem wykonanie na zamówienie konkretnej rzeczy lub innego przedmiotu zamówienia, gdy tymczasem przedmiotem zlecenia jest dokonanie na rzecz zleceniodawcy konkretnej czynności prawnej, takiej jak np. zawarcie umowy, dokonanie zapłaty czy złożenie w imieniu zleceniobiorcy oświadczenia woli. Przy umowie o dzieło, oprócz przeniesienia własności niezwykle istotne znaczenie ma jednak sposób wytworzenia rzeczy będącej przedmiotem tego przeniesienia.
CECHY UMOWY O DZIEŁO:
- Umowa o dzieło jest bowiem tzw. umową rezultatu, a nie umową starannego działania, co odróżnia ją od umowy zlecenia, umowy o pracę lub o świadczenie usług.
POLEGA TO NA TYM, ŻE OPRÓCZ WYKONANIA DZIEŁA MA ONO JESZCZE BYĆ NIEWADLIWIE WYKONANE.
- Umowa o dzieło jest umową wzajemną.
Świadczenie przyjmującego zamówienie polega na wykonaniu oznaczonego dzieła, natomiast świadczeniem zamawiającego jest zapłata umówionego wynagrodzenia, przy czym wynagrodzenie to nie musi mieć postaci zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Może to być innego rodzaju świadczenie majątkowe stanowiące ekwiwalent za wykonane dzieło.
FORMA UMOWY
Przyjmujący zamówienie nie ma obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że taki obowiązek nakłada na niego umowa.
Gdy przyjmujący zamówienie posługuje się do wykonania dzieła osobami trzecimi, wówczas to on ponosi odpowiedzialność za ich działania wobec zamawiającego.
Przepisy k.c. nie przewidują żadnej szczególnej formy do zawarcia takiej umowy. Od strony formalnej umowa o dzieło może zatem przybrać formę ustną lub pisemną. Oczywiście bezpieczniej jest (choćby ze względów dowodowych) umowę sporządzić na piśmie.
Dzieło musi być zjawiskiem przyszłym, nie może istnieć w chwili zawarcia umowy.
WYNAGRODZENIE WYKONAWCY
Umowa o dzieło jest umową odpłatną.
Wynagrodzenie, obok określenia przedmiotu umowy (dzieła), stanowi jeden z koniecznych jej elementów. Wynagrodzenie to nie musi być jednak określone wprost przez wskazanie jego wysokości określonej konkretną kwotą pieniężną.
Wystarczy wskazanie sposobu, w jaki wynagrodzenie zostanie ostatecznie obliczone (np. przemnożenie stawek godzinowych przyjmującego zamówienie przez ilość godzin jego nakładu pracy na wykonanie zamówionego dzieła).
Co do zasady, jeśli strony nie ustaliły inaczej, wynagrodzenie jest płatne w chwili oddania dzieła. Jeżeli dzieło przekazuje się częściami, a strony ustaliły wynagrodzenie za każdą część z osobna - wynagrodzenie jest płatne z chwilą wykonania każdej z części dzieła. Wysokość wynagrodzenia strony mogą również określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia.
W przypadku gdy strony nie określiły w umowie wynagrodzenia ani też sposobu jego wyliczenia, umowy nie poczytuje się za nieodpłatną, ale przyjmuje się, że w takim przypadku strony miały na myśli zwykłe, przeciętne wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju.
WYNAGRODZENIE RYCZAŁTOWE I KOSZTORYSOWE
1. Kosztorys - polega na określeniu zapłaty na podstawie zestawienia planowanych prac i kosztów. Jest stosowany zazwyczaj przy skomplikowanych pracach, często także, gdy przy zawarciu umowy nie da się dokładnie określić całego zakresu koniecznych czynności.
2. Ryczałt - polega na ustaleniu wynagrodzenia za całość dzieła w określonej z góry kwocie. Jest to korzystne dla zamawiającego, a może być ryzykowne dla wykonawcy, który powinien przeprowadzić szczegółową analizę kosztów, gdyż nie będzie mógł żądać większych pieniędzy, nawet gdyby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac, za to zamawiający nie może nigdy żądać obniżenia umówionego ryczałtu.
Prawo przewiduje jednak jedno odstępstwo od wskazanych zasad - jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby wykonawcy rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI WYKONAWCY DZIEŁA
Podstawowym obowiązkiem przyjmującego zamówienie, co wynika z samej istoty umowy o dzieło,
- jest wykonanie oznaczonego dzieła. Ponadto do obowiązków przyjmującego zamówienie należą także:
● osobiste wykonanie dzieła w przypadku, gdy zależy to od personalnych zdolności konkretnej osoby,
● działanie z należytą starannością lub starannością określoną każdorazowo w danej umowie łączącej strony,
● w przypadku gdy materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, przyjmujący zamówienie powinien ich użyć w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić ich niezużytą część,
● w przypadku gdy materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego.
ROZWIĄZANIE UMOWY O DZIEŁO
Rozwiązanie umowy o dzieło następuje po wykonaniu przedmiotu zobowiązania.
Ponadto rozwiązanie umowy o dzieło następuje również w razie śmierci lub niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie, ale tylko wówczas, gdy wykonanie umowy zależy od osobistych przymiotów zmarłego.
UMOWA NAJMU LOKALU MIESZKALNEGO (MIESZKANIA)
PODSTAWA PRAWNA:
• ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266).
• art. 659-692 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).
ISTOTA UMOWY
Przez umowę najmu lokalu mieszkalnego wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy lokal mieszkalny do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
STRONY UMOWY
Stronami umowy najmu jest wynajmujący (zazwyczaj właściciel lokalu) i najemca (osoba wynajmująca lokal mieszkalny).
PRZEDMIOT UMOWY
Przedmiotem umowy jest lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych.
Nie ma ograniczeń co do jego wielkości. Może być to zarówno mała kawalerka, apartament, jak i dom jednorodzinny. Przedmiotem umowy nie może być jednak pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób - w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych.
ODMIENNE ZASADY NAJMU - NAJEM ZWYKŁY I NAJEM OKAZJONALNY (OD STYCZNIA 2010 ROKU)
Najem lokalu mieszkalnego może być zwykły lub okazjonalny.
Ten pierwszy jest bardziej korzystny dla lokatora, gdyż podlega ochronie ustawy o ochronie praw lokatorów. Drugi z kolei jest bardziej korzystny dla właściciela lokalu, np. nie ogranicza go w podwyżkach czynszu. Najem okazjonalny - poza kilkoma przepisami z ustawy o ochronie praw lokatorów - regulują przepisy Kodeksu cywilnego.
Nie każdy najem jest okazjonalny
Właściciele zapewne chętniej skorzystaliby z najmu okazjonalnego, ale nie zawsze będzie to możliwe. Najem okazjonalny musi dotyczyć takiego lokalu, z którego właściciel przejściowo nie korzysta (w całości lub w części) dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
FORMA UMOWY
Nie ma wymogu, aby umowa najmu lokalu mieszkalnego miała formę pisemną.
Jeśli jednak jest zawierana na dłużej niż rok, powinno się ją sporządzić na piśmie. W przeciwnym razie uznaje się, że taka umowa została zawarta na czas nieoznaczony, a to skutkuje określonymi terminami wypowiedzenia.
Każda zmiana umowy zawartej na piśmie również musi mieć formę pisemną.
FORMALNOŚCI
Bez opłat
Umowy najmu mieszkania nie trzeba rejestrować w urzędzie skarbowym. Nie płaci się również podatku od czynności cywilnoprawnych. Wynajmujący zobowiązany jest jednak do zapłaty podatku dochodowego.
UMOWA NAJMU LOKALU UŻYTKOWEGO
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 659-679 oraz 680-692 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).
ISTOTA UMOWY
Przez umowę najmu lokalu użytkowego wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy lokal o takim przeznaczeniu do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
STRONY UMOWY
Stronami umowy najmu są: wynajmujący i najemca.
Zarówno wynajmującym, jak i najemcą mogą być osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (np. spółka jawna).
Nie ma wymogu, aby wynajmujący był właścicielem lokalu użytkowego oddanego w najem, powinien jednak wykazać, na jakiej podstawie włada tym lokalem.
PRZEDMIOT UMOWY
Przedmiotem umowy jest lokal użytkowy.
Kodeks cywilny nie zawiera definicji lokalu użytkowego, to uznaje się, że jest to lokal o charakterze niemieszkalnym i nie będącym pracownią twórców. Najem lokali mieszkalnych i pracowni twórców (poza pewnymi wyjątkami) uregulowany jest w oddzielnej ustawie o ochronie praw lokatorów. Dlatego przepisy o najmie lokali z Kodeksu cywilnego mają głównie zastosowanie do najmu lokali użytkowych.
Do najmu lokali użytkowych zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące najmu lokali (art. 680-692) i w kwestiach nieuregulowanych w tych przepisach także ogólne zasady dotyczące najmu (art. 659-679).
ULEPSZENIA W LOKALU
Najemca może założyć w wynajętym lokalu oświetlenie elektryczne, gaz, telefon i inne podobne urządzenia, chyba że sposób ich instalacji sprzeciwia się obowiązującym przepisom albo zagraża bezpieczeństwu nieruchomości. Jeżeli do założenia urządzeń potrzebne jest współdziałanie wynajmującego, najemca może domagać się tego współdziałania za zwrotem wynikłych stąd kosztów.
OPŁATY ZA NAPRAWY
Jeśli w czasie trwania umowy rzecz wymaga napraw, które obciążają wynajmującego, a bez których lokal nie nadaje się do użytku, najemca może wyznaczyć wynajmującemu odpowiedni termin do wykonania napraw, a po jego upływie może dokonać napraw na koszt wynajmującego.
Ze skutkiem natychmiastowym
Jeżeli wady wynajętego lokalu są tego rodzaju, że zagrażają zdrowiu najemcy lub osób u niego zatrudnionych, najemca może wypowiedzieć umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby w chwili zawarcia umowy wiedział o wadach.
Ze skutkiem natychmiastowym umowę może również wypowiedzieć wynajmujący - jeśli najemca lokalu wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czyni korzystanie z innych lokali w budynku uciążliwym.
Bez zgody wynajmującego najemca nie może oddać lokalu lub jego części do bezpłatnego używania ani go podnająć.
PODWYŻKA CZYNSZU
Jeśli strony nie przyjmą odmiennych ustaleń w umowie - wynajmujący lokal może podwyższyć czynsz, wypowiadając dotychczasową jego wysokość najpóźniej na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Jeżeli czas trwania najmu lokalu nie jest oznaczony, a czynsz jest płatny miesięcznie, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego.
ZWŁOKA W PŁATNOŚCIACH
Jeżeli najemca lokalu dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a wynajmujący zamierza najem wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia, powinien uprzedzić najemcę na piśmie, udzielając mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu.
ZMIANA WŁAŚCICIELA
Zdarza się, że w czasie trwania umowy zmienia się właściciel lokalu. Nowy właściciel będzie mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia. Nie może tego zrobić, jeśli umowa najmu była zawarta na czas oznaczony, z zachowaniem formy pisemnej, a lokal został najemcy wydany.
FORMA UMOWY
Umowa nie musi być zawarta na piśmie. Jeśli jednak dotyczy najmu pomieszczenia na czas dłuższy niż rok, powinno się ją sporządzić na piśmie. W przeciwnym razie uznaje się, że została zawarta na czas nieoznaczony.
FORMALNOŚCI
Bez opłat
Umowy najmu lokalu użytkowego nie trzeba rejestrować w urzędzie skarbowym, nie podlega też ona podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Wynajmujący jest jednak zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.
UMOWA dZIERŻAWY
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 693-709 i 659-679 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).
ISTOTA UMOWY
Przez umowę dzierżawy jedna strona umowy zobowiązuje się oddać rzecz do używania i pobierania pożytków (wydzierżawiający), czyli czerpania korzyści, natomiast druga - do zapłaty umówionego czynszu (dzierżawca). Wydzierżawiający nie musi być wcale właścicielem rzeczy oddanej w dzierżawę. Umowy dzierżawy dotyczą często gruntów.
ZASTOSOWANIE PRZEPISÓW O NAJMIE
Do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących dzierżawy, czyli artykułów 693-709. Przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw - dzierżawione może być np. autorskie prawo majątkowe.
OBOWIĄZKI DZIERŻAWCY
Dzierżawca nie ma prawa zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego. Zgody takiej wymaga również poddzierżawienie przedmiotu dzierżawy czy oddanie go osobie trzeciej do bezpłatnego używania.
Dzierżawca ma również obowiązek dokonywania tzw. napraw koniecznych, czyli napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym, czyli nie gorszym niż otrzymał od wydzierżawiającego.
Umowa dzierżawy może zostać zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony, jednak umowę dzierżawy zawartą na dłużej niż 30 lat uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.
PUŁAPKI
Poddzierżawa dokonana bez zgody wydzierżawiającego może skutkować wypowiedzeniem dzierżawy bez zachowania terminów wypowiedzenia.
TERMINY PŁATNOŚCI
Termin płatności czynszu strony zwykle zastrzegają w umowie, gdyby jednak termin taki nie został zastrzeżony, wówczas czynsz powinien być płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, czyli np. na koniec miesiąca czy roku. Jeśli nie ma takiego zwyczaju, wówczas czynsz płaci się półrocznie z dołu. Dzierżawca ma prawo żądać obniżenia czynszu wówczas, gdy zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy zmniejszył się na skutek okoliczności, za które dzierżawca nie odpowiada, np. dzierżawione pod uprawę pole zostało częściowo zalane.
Dzierżawca, który zwleka z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności lub ponad 3 miesiące - w przypadku czynszu płatnego rocznie, musi liczyć się z możliwością wypowiedzenia mu dzierżawy bez zachowania terminu wypowiedzenia. Warto jednak wiedzieć, że wydzierżawiający powinien uprzedzić dzierżawcę o możliwości wypowiedzenia dzierżawy w takim trybie i wyznaczyć mu dodatkowy, trzymiesięczny termin na zapłatę zaległego czynszu.
Jeśli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, dzierżawca płaci czynsz w ograniczonej wysokości. Czynsz płacony jest wówczas w takim stosunku, w jakim pożytki, które w tym roku pobrał lub mógł pobrać, pozostają do pożytków z całego roku dzierżawnego.
Prawo zastawu
Uzyskanie czynszu zabezpieczone jest ustawowym prawem zastawu, które przysługuje wydzierżawiającemu także na rzeczach służących do prowadzenia gospodarstwa lub przedsiębiorstwa, jeśli rzeczy te znajdują się w obrębie przedmiotu dzierżawy. Jeśli z umowy wynika, że dzierżawca, oprócz czynszu, uiszczać będzie podatki i inne ciężary związane z własnością lub posiadaniem przedmiotu dzierżawy oraz ponosić koszty jego ubezpieczenia, wówczas prawo zastawu zabezpiecza również zwrot sum, które z tego tytułu zapłacił, zamiast dzierżawcy, wydzierżawiający.
WYPOWIEDZENIE DZIERŻAWY
Jeśli dzierżawca i wydzierżawiający nie umówią się inaczej, dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód, na koniec roku dzierżawnego. Okres wypowiedzenia dla dzierżaw innego rodzaju wynosi sześć miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego.
ZAKOŃCZENIE DZIERŻAWY
Po zakończeniu dzierżawy dzierżawca ma obowiązek zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim dzierżawioną rzecz otrzymał, chyba że strony umówią się inaczej.