Krzysztof Kruszewski

„Nauczanie i uczenie się rozwiązywania problemów”

Problem

Gł. Zad. Nauczyciela - ucząc uczniów rozwiązywania problemów trzeba zapewnić im dostatek ćwiczenia w posługiwaniu się wiedzą i dostarczac nowej wiedzy dotyczącej zakresu rozwiązywania problemu.

Gł. Zad. Ucznia - nadanie problemowi, z którym się zetknął postaci rozwiązywalnej. - proces nadawania znaczenia materiałowi nauczania zawartego w postać problemu.

Czynnik pośredniczący - znajduje się pomiędzy strukturą faktów i pojęć składających się na problem a procesem jego rozwiązywania. Warunkuje on powodzenie w rozwiązaniu problemu.

Wg. Okonia - Problem - „zadanie wymagające pokonania jakiejś trudności o charakterze praktycznym lub teoretycznym przy udziale aktywności badawczej podniotu”

Materiał nauczania jest tak skonstruowany, że stawia ucznia wobec trudności. Uczeń ma badać i znaleźć rozwiązanie zadania.

Problem to konflikt między stanem istniejącym a wynikiem pożądanym przez przez przeżywającego konflikt. Prob. Powstaje gdy uczeń ma w określonych warunkach coś wykonać i nie jest poinstruowany, jak to zrobić.

Uczenie się rozwiązywania problemów efekt

- wiad. Zdobyte dzięki rozwiązywaniu prolemów,

- wiad. O tym jak problemy się rozwiązuje,

- stopniowa i szeroka, ale ograniczona generalizacja umiejętności rozwiązywania problemów

- ukształtowanie postawy poszukiwania problemów i dążenie do ich rozwiązania

HEURYSTYKA

Zasady postępowania na tyle ogólne, że trudno poddać ich przydatność systematycznej ocenie, a ich wykorzystanie zależy od wiedzy i doświadczenia rozwiązujacego. Pokazują ogólny kierunek pracy nad problemem.

Np. - zanalizuj sytuacje problemową tak, żebyś mógł wykryć wszystkie jej elementy i zrób ich listę.

- zmieniaj położenie elementów na liście i zestawiaj je w pary i inne układy

- przedstaw tę listę graficznie, wyraź symbolami, znajdź metaforę problemu

Efekty uczenia problemowego są trwałe choć zajmują trochę więcej czasu

Rozwiązując problem uczeń uczy się nazw, faktów, pojęć, zasad, posługiwanie się nimi, rozwijane są umiejętności intelektualne, zmiana stosunku do rzeczywistości - zwrócił na to uwagę J. Dewey

Rodzaje problemów

• Problemy orientacyjne - decyzyjne - wykonawcze

Zorientowanie się w sytuacji, selekcja informacji, czynności pomocne w rozwiązaniu problemu

• Problemy „odkryj” - „wynaleź”

Odkryć można właściwości, przyczyny, zasady

Wynaleźć - sposoby, dowody, techniki, zaspół czynności i środków, dzięki którym osiągniemy cel.

- rozwiązanie złożonego problemu odkryj-wynaleź:

• Znalezienie struktury problemówe składowych, charakterystyka

• Ułożenie ich w kolejności

• Określenie jakie czynności i w jakiej kolejności powinny być podjęte

• Określenie i obliczenie środków jakie są do dyspozycji

• Problemy otwarte - zamknięte

- pr. Zamknięte - posiadają zestaw możliwych rozwiązań, informacje są łatwiej dostępne, isnieje mniej lub bardziej dokładny przepis postępowania przy rozwiązywaniu problemu

- pr. Otwarte - nie znana jest liczba i kształt rozwiązań, przepis na rozwiązanie problemu jest dla ucznia niedostępny.

• Problemy o jednym rozwiązaniu (KONWERGENCYJNE) / o wielu rozwiązaniach (DYWENGERCYJNE)

- 1 rozwiązanie np. w matematyce, fizyce

- więcej rozwiązań - bardziej chodzi o sposób rozwiązywania problemu

Etapy rozwiązywania problemów

(skan z książki „stuka nauczania - czynności nauczyciela”)

1

K. Kruszewski

---