• Dzielenie liczb sposobem pisemnym

• 1. Cele lekcji

• a) Wiadomości

• Uczeń zna pojęcie ilorazu, dzielnej, dzielnika.

• Uczeń zna algorytm dzielenia pisemnego przez liczby jednocyfrowe.

• Uczeń rozumie pojęcie porównywania ilorazowego.

• b) Umiejętności

• Uczeń potrafi dzielić liczby wielocyfrowe przez jednocyfrowe.

• Uczeń potrafi sprawdzać poprawność dzielenia pisemnego.

• Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dzielenia przez liczby jednocyfrowe.

• Uczeń potrafi pomniejszać liczby n razy.

• Uczeń potrafi stosować ilorazowe porównywanie liczb.

• b) Postawy

Uczeń współpracuje w grupie.

• 2. Metoda i forma pracy

• Metody

metoda czynnościowa

• Formy

• praca z całą klasą

• praca w grupach dwuosobowych

• praca indywidualna

• 3. Środki dydaktyczne

• kserokopia schematu przejazdu samochodu dostawczego w ciągu tygodnia

• rysunek licznika samochodowego

• kartki z liczbami podzielnymi przez sześć

• karteczki z „plusami”

• 4. Przebieg lekcji

• a) Faza przygotowawcza

N - nauczyciel, U - uczniowie

N - Pyta, jakim działaniem opisać podział 696 biegaczy na trzy grupy, tak aby każda grupa liczyła tyle samo zawodników.

U - Wykonują dzielenie 696 : 3, stosując prawo rozdzielności dzielenia względem dodawania. Podają nazwy: dzielna, dzielnik, iloraz.

N - Zapowiada, że będą dzielić liczby sposobem pisemnym.

U - Zapisują temat lekcji: „Dzielenie liczb sposobem pisemnym”.

• b) Faza realizacyjna

N - Poleca wykonać ten sam przykład sposobem pisemnym.

U - Z pomocą nauczyciela wykonują dzielenie pisemne.

N - Zapisuje na tablicy dwa przykłady dzielenia przez liczbę jednocyfrową 752 : 4 i 1245 : 5. Tłumaczy algorytm dzielenia pisemnego

U - Wykonują dzielenie pisemne, zapisują z boku pomocnicze działania sprawdzające.

N - Pyta, jak po wykonaniu działania sprawdzić poprawność wyniku.

U - Wykonują mnożenie pisemne.

N - Rozdaje uczniom kserokopie schematu tygodniowej trasy przejazdu samochodu dostawczego rozwożącego nabiał po sklepikach osiedlowych. Prosi o obliczenie, ile kilometrów średnio każdego dnia przejechał samochód w ciągu 5 dni pracy w tygodniu.

U - Odczytują ze schematu długości tras, sumują je (wskazane, aby suma kończyła się zerem), obliczają średnią trasę dzienną. Konsultują sposób obliczeń i otrzymany wynik.

N - Pokazuje planszę z rysunkiem licznika samochodowego, z którego można odczytać, że samochód przejechał 96 168 km. Informuje, że samochód jeździ od 1998 roku. Poleca obliczyć, ile kilometrów średnio w ciągu każdego roku przejechano tym samochodem.

U - Odczytują wskazanie licznika, wyznaczają liczbę lat, wykonują samodzielnie działanie dzielenia ze sprawdzeniem, konsultują wynik.

N - Informuje, że od początku roku szkolnego do chwili obecnej każda z klas czwartych wypożyczyła w szkolnej bibliotece następującą liczbę książek: 4a - 89, 4b - 106, 4c - 99. Poleca obliczyć średnią liczbę wypożyczonych książek przypadającą na każdą z klas czwartych.

U - Samodzielnie sumują i obliczają średnią.

N - Informuje, że te same klasy czwarte wypożyczyły pięć razy więcej lektur, niż innych książek. Poleca obliczyć, ile wypożyczyły lektur, a ile książek niebędących lekturami.

U - Przypominają lekcję o ilorazowym porównywaniu liczb. Dochodzą do wniosku, że wszystkie wypożyczone książki składają się z sześciu równolicznych zbiorów. Rysują zbiory symbolicznie w postaci półek w regale z zaznaczeniem, że na każdej z półek mieści się taka sama liczba książek. Rozwiązują zadanie.

N - Rozdaje kartki z działaniami dzielenia (załącznik 1) i prosi o samodzielne wykonanie obliczeń.

U - Wykonują obliczenia ze sprawdzeniem, konsultują wyniki.

• c) Faza podsumowująca

N - Losowo rozdaje kartki z liczbami, po jednej na każda ławkę. Poleca, aby jeden z uczniów z ławki obliczył liczbę 2 razy mniejszą, a potem 3 razy mniejszą od wylosowanej, a drugi uczeń zrobił to w odwrotnej kolejności.

U - Wykonują działania, porównują wyniki, wykonują sprawdzenie pisemne. Dochodzą do wniosku, że każdy z nich dzielił przez 6 i dlatego otrzymali takie same wyniki

N - Ocenia pracę uczniów na lekcji. Zadaje pracę domową. Prosi, aby wszyscy, którzy umieją dzielić przez liczby jednocyfrowe i będą umieli samodzielnie odrobić pracę domową, przypięli karteczki ze swoimi imionami na korkowej tablicy.

• 5. Bibliografia

H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSiP, Warszawa 2000.

• 6. Załączniki

• a) Karta pracy ucznia

• Załącznik 1

333 : 9 = 1735 : 5 = 4368 : 6 = 29 072: 4 =

• b) Karta dla uczniów pracujących w szybkim tempie

Zadania 6 i 7 str. 116.

• c) Zadanie domowe

Zadania 1, 2, 3, 5, 8 str. 116.

• 7. Czas trwania lekcji

45 minut

• 8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji matematyki „Dzielenie liczb sposobem pisemnym” z działu „Rozszerzenie zakresu liczbowego” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem H. Lewickiej i E. Rosłon Matematyka wokół nas.

Nauczyciel zachęca uczniów do przeczytania i przerobienia przykładów z matematycznej czytanki umieszczonej przed zadaniami przy temacie „Dzielenie liczb przez liczby jednocyfrowe”.

W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”. Dziesięć karteczek uczeń może wymienić na ocenę bardzo dobrą.

Wyznaczeni asystenci zaznaczą na liście z nazwiskami tych uczniów, którzy przypięli karteczki ze swoimi imionami na tablicy korkowej.

---