System polityczny Stanów Zjednoczonych


  1. Prezydent USA

1.1. Pozycja ustrojowa prezydenta

W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej odrzucono model monarchii brytyjskiej, choć początkowo pojawiały się propozycje koronowania Jerzego Waszyngtona Dlatego też ojcowie konstytucji zbudowali jednolity, a zarazem monokratyczny organ władzy wykonawczej , jakim jest prezydent. Konstytucja USA w art. II, rozpoczyna się stanowczym stwierdzeniem: „władzę wykonawczą sprawuje prezydent”. Władze powinny się równoważyć (system tzw. check and balances - hamulców i równowagi), ale w praktyce prezydent wyrasta ponad resztę naczelnych organów państwa. Pozycja ustrojowa obecnego prezydenta USA wywodzi się z dziewiętnastego wieku - prezydent silny, "niekoronowany monarcha, sprawujący najpotężniejszy urząd świata". Zatem wszystkie elementy władzy wykonawczej działają w ramach instytucji prezydenta, to on jest przełożonym całej egzekutywy. Pozycja i funkcja prezydenta zgodnie z zapisami konstytucyjnymi są w przeciwieństwie do szczegółowych uprawnień Kongresu, bardzo ogólne. Pozwoliło to dokonywać interpretacji zmierzających do stałego wzrostu władzy prezydenckiej. Ponadto legitymacja prezydenta USA jest wzmocniona - wybory są powszechne, choć pośrednie. Prezydent jest silną przeciwwagą dla Kongresu.

1.2. Wybory prezydenta

Prezydent Stanów zjednoczonych wybierany jest w głosowaniu powszechnym i pośrednim na czteroletnią kadencję. Zgodnie z poprawką XXII może on piastować urząd nie dłużej niż dwie kadencje.

Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom amerykańskim, którzy:

Wybór prezydenta jest procesem złożonym przebiegającym w ciągu jednego roku (rok wyboru prezydenta) składającym się z następujących etapów:

- każdy stan dysponuje taką ilością mandatów elektorskich, ile wynosi suma senatorów i członków izby reprezentantów z danego stanu. Każdy stan wybiera co najmniej 3 elektorów (Alaska, Montana, Woyoming), największa liczbę elektorów wybiera Kalifornia - 55. W skutek takiego podziału najbardziej znaczącą rolę odgrywają stany z największą liczbą mieszkańców, tam też prowadzona jest najbardziej intensywna kampania wyborcza

- hołdując zasadzie zwycięzca bierze wszystko wszyscy elektorzy z danego stanu zobowiązani są oddać swoje głosy na kandydata, który wygrał w ich stanie;

- zwycięzca, potencjalny przyszły prezydent musi uzyskać bezwzględną większość głosów elektorów. W skład kolegium elektorów wchodzi 538 elektorów, zatem za kandydatem na prezydenta musi głosować 270 elektorów;

Równocześnie z prezydentem i zgodnie z tą samą procedurą wybierany jest wiceprezydent USA. Nie posiada on żadnych konstytucyjnych uprawnień z wyjątkiem przewodniczenia Senatowi , bez prawa głosu.

W sytuacji: niezdolności prezydenta do sprawowania funkcji, opróżnienia urzędu przed upływem kadencji, wiceprezydent przejmuje jego obowiązki do czasu zakończenia swojej kadencji. Natomiast w przypadku, gdy stanowisko wiceprezydenta zostanie opróżnione nowego wiceprezydenta mianuje prezydent po zatwierdzeniu większością głosów przez obie izby Kongresu. W przypadku opróżnienia zarówno urzędu prezydenta, jak i wiceprezydenta, głowę państwa zastępuje speaker Izby Reprezentantów, a w dalszej kolejności przewodniczący Senatu.

1.3. Funkcje prezydenta:

- Urząd Wykonawczy, biuro Białego Domu - grono bezpośrednich doradców stanowiących sztab polityczny prezydenta.

- Biuro Zarządzania i Budżetu, zajmujące się koordynacją i kierowaniem agend rządowych, przygotowujące projekt budżetu federalnego i kontrolujące jego wykonanie, dysponujące funduszami władzy wykonawczej.

- Rada ekonomiczna, zajmująca się analizą stanu gospodarki państwa.

- Rada Bezpieczeństwa Narodowego, koordynująca politykę wew. i zagraniczną państwa.

- zwykłe - odmowa podpisania i odesłanie projektu Kongresowi. Kongres może obalić weto poprzez ponowne przegłosowanie większością 2/3 głosów w obu izbach

- kieszonkowe - występuje gdy prezydent otrzymał projekt ustawy w ciągu ostatnich 10 dni sesji Kongresu i nie zajmie stanowiska

- nieformalne- prezydent może np. nie przyznać funduszy na realizację postanowień ustawy lub nie wydać rozporządzeń wykonawczych niezbędnych do wykonania ustawy

2. Władza Sądownicza

Władzę sądowniczą w USA wykonują sądy stanowe i federalnego

Sądom federalnym podlegają sprawy uregulowane w konstytucji, ustawach federalnych, umowach międzynarodowych, a także spory między stanami, między mieszkańcami różnych stanów.

System sądów federalnych dzieli się na trzy stopnie:

- sądy dystryktowe jako sądy pierwszej instancji w sprawach cywilnych i karnych, rozstrzyganych przez sędziego zawodowego i ławy przysięgłych;

Sędziowie federalni, w tym sędziowie Sądu Najwyższego, są mianowani przez prezydenta za rada i zgodą Senatu. Sędziowie są niezawiśli, pełnią swoje funkcje dożywotnio, mogą być usunięci ze stanowiska jedynie w trybie instytucji impeachmentu.

Podstawowe funkcje władzy sądowniczej:

      1. Partie polityczne i system partyjny USA

W Stanach Zjednoczonych mamy do czynienia z systemem dwupartyjnym. Partie amerykańskie (główne Partia Republikańska i Partia Demokratyczna) zasadniczo różnią się od partii europejskich. Przede wszystkim są to partie typu wyborczego, charakteryzujące się specyficzną strukturą i członkostwem, partie bardzo pragmatyczne i nie mające charakteru ideologicznego, co ciekawe stosujące w Kongresie niewielką dyscyplinę partyjną. Naczelnym celem partii amerykańskich jest wygranie wyborów tzw. maszyny wyborcze. Temu głównemu celowi podporządkowana jest struktura organizacyjna partii. Zatem struktura organizacyjna partii jest więc tożsama ze strukturą organizacyjna władz państwowych, komórka partyjna odpowiada wybieralnemu organowi stanowemu czy federalnemu. W partiach amerykańskich pojęcie członka partii i wyborcy to pojęcia tożsame, pokrywające się. Potencjalni wyborcy głosując na kandydatów danej partii utożsamiają się z jej programem, a co za tym następuje uważani są za członków partii.

W amerykańskim systemie partyjnym można wyróżnić partie trzecie, które są partiami marginalnymi, niereprezentatywnymi, posiadające niewielka bazę członkowską i ograniczony zasięg wpływów. Koncentrują swoja uwagę głównie na zmuszaniu partii głównych do zajęcia się problemami dotychczas pomijanymi. (Komunistyczna, Zielonych





Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
7.Globalizacja polityki Stanów Zjednoczonych
System polityczny RFN i Zjednoczonej Europy, Współczesne systemy polityczne
System szkolny Stanów Zjednoczonych, wypracowania
System medialny Stanów Zjednoczonych, NAUKA, DZIENNIKARSTWO, Dziennikarstwo
System szkolny Stanów Zjednoczonych
23 Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Związku Sowieckiego 1941 1945 i jej konsekwencje dla Polski
System polityczny Republiki Francuskiej i Stanów Zjednoczonych
ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I PÓŁNOCNEJ IRLANDII, WNPiD, moje, ChomikBox, współczesne sy
Współczesne systemy polityczne WSP- Stany Zjednoczone Ameryki
STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI, Współczesne systemy polityczne UJ
ustroje pastw europejskich i stan w zjednoczonych, Politologia, Systemy polityczne
ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I PÓŁNOCNEJ IRLANDII, WNPiD, moje, ChomikBox, współczesne sy
Stachura Strategia polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych str 18 35
Współczesne systemy polityczne X
Współczesne systemy polityczne III
Dziwne kolorowe obiekty spadały na terenie Stanów Zjednoczonych, W ஜ DZIEJE ZIEMI I ŚWIATA, ●txt RZ
ewolucja syst wybor. w pol, Politologia UW- III semestr, System polityczny rp

więcej podobnych podstron