Przewodnik: Zakrzepica żył głębokich / DVT

A Visual Guide to Deep Vein Thrombosis

Zakrzepica – co to jest?

Jest to zakrzep powstający w żyle, zwykle w nodze. Dotyka aż 900.000 Amerykanów rocznie, i z jego powodu umiera do 100.000. Niebezpieczeństwo jest takie, że część zakrzepu może się oderwać i wędrować w krwioobiegu. Może utknąć w płucach i zablokować przepływ krwi, prowadząc do ich uszkodzenia lub śmierci.

Objawy

Powszechnym objawem zakrzepicy jest obrzęk nogi pod kolanem. Może wystąpić zaczerwienienie i wrażliwość lub ból w miejscu zakrzepu. Ale one nie zawsze występują. Około połowa osób dotkniętych nią nie ma znaków ostrzegawczych.

Zator płucny

Jest to zakrzep który przywędrował do płuc i blokuje dopływ krwi. Może wywołać problemy z oddychaniem, spadek ciśnienia krwi, omdlenia, szybkie bicie serca, ból w klatce piersiowej i kaszel krwią. Jeśli masz jeden z tych objawów, postaraj się o szybką pomoc medyczną.

Co powoduje DVT?

Wszystko co uszkadza ściankę wewnętrzną żyły – operacja chirurgiczna, uraz, albo własny układ immunologiczny. Jeśli krew jest gęsta lub przepływa powoli, prawdopodobnie powstanie zakrzep, zwłaszcza w żyle już uszkodzonej. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia go jest u osób z zaburzeniami genetycznymi, albo mającymi więcej estrogenu w organizmie.

Ciąża

U kobiet występuje większe prawdopodobieństwo DVT podczas ciąży i 4-6 tygodni po porodzie. Wtedy maja wyższy poziom estrogenu, co ułatwia utworzenie się zakrzepu. Nacisk na rozciągającą się macicę może też spowolnić przepływ krwi w żyłach. Niektóre zaburzenia krwi mogą zwiększyć ryzyko powstania DVT.

Terapia hormonalna

Jak ciąża, pigułki antykoncepcyjne i niektóre terapie po menopauzie podnoszą poziom estrogenu we krwi, i to może zwiększyć ryzyko DVT.

Uwięziony w fotelu

Podróż do nowego i dalekiego miejsca może być ekscytujące! Wciśnięcie w fotel podczas długich międzynarodowych lotów takie nie jest. Badania pokazują, że dlugodystansowa podróż trwająca ponad 4 godziny, podwaja ryzyko DVT. Nieważne czy podróżujesz samolotem, autobusem, pociągiem czy autem. Kiedy cały czas siedzisz bez ruchu spowalnia się przepływ krwi.

Diagnoza

Lekarz sprawdzi czy masz objawy DVT. Może też zapytać o historię medyczną, przyjmowane leki, problemy zdrowotne bliskich krewnych, i o rzeczy zwiększające ryzyko DVT. Najbardziej powszechnym badaniem potwierdzającym DVT jest USG. Badanie to wykorzystuje fale dźwiękowe by "zobaczyć" przepływ krwi i zakrzep. Może też być inne badanie np. krwi pn. d-dimer.

Rozcieńczacz krwi

Leki pn. anty-koagulanty są najbardziej powszechnym sposobem na DVT. Choć znane są jako rozcieńczacze krwi, to naprawdę jej nie rozcieńczają, a czynią ją mniej "lepką" żeby zapobiec powstawaniu zakrzepów. One nie mogą rozerwać już istniejącego zakrzepu, a mogą dać organizmowi czas by sam go rozcieńczył. Występują w postaci tabletek lub zastrzyków.

Skutki uboczne rozcieńczaczy krwi

Osoby je przyjmujące mogą częściej widzieć siniaki albo łatwiej krwawić. Jeśli przyjmujesz niektóre z nich, zwracaj uwagę na to co jesz. I możesz wymagać regularnych badań krzepliwości krwi. Nowsze leki utrudniają zatrzymanie krwawienia kiedy masz wypadek. Powiedz lekarzowi jeśli bardzo krwawisz w wyniku drobnych urazów.

Krwawienie wewnętrzne

Rozcieńczacze krwi mogą również ułatwić krwotok wewnętrzny, i tego nie widzisz. Krwawienie w brzuchu może być bolesne, wymiotujesz na czerwono albo wygląda to na fusy z kawy, i możesz oddawać jaskrawo czerwony lub czarny stolec. Krwawienie w mózgu może wywołać ostre bóle głowy, zmiany we wzroku, nienaturalne ruchy i konfuzję. Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, natychmiast szukaj pomocy medycznej.

Filtr Vena Cava

Jeśli nie przyjmujesz rozcieńczaczy albo nie działają, lekarz może zalecić umieszczenie tego filtra w największej żyle. On wyłapuje oderwane kawałki zakrzepu i nie pozwala im wejść do płuc i serca. To nie zatrzyma powstawania zakrzepów czy leczyć, ale pomoże zatrzymać niebezpieczny zator płucny.

Rozbijacze zakrzepu

Leki rozpuszczające zakrzepy nazywają się trombolitycznymi. Mogą wywołać nagłe ostre krwawienie, dlatego lekarze stosują je tylko w nagłych przypadkach, żeby rozpuścić zakrzep np. w płucach. Podaje się je dożylnie.

Pończochy / skarpety uciskające

One wywierają delikatny nacisk na nogi żeby zachować przepływ krwi. Zatrzymują też powstawanie zakrzepów i obrzęku, oraz łagodzą ból w miejscu zakrzepu. Można je kupić w aptece, ale na wywierające większy nacisk potrzebna jest recepta. Noś je nawet kiedy jesteś w domu.

Siedź ze stopami wyżej

Kiedy tak siedzisz, ułatwiasz przepływ krwi w kierunku serca, co może zmniejszyć obrzęk i dyskomfort w nogach z DVT.

Długotrwałe skutki DVT

Kiedy już nie masz zakrzepu, DVT niekiedy zostawia nieprzyjemny skutek: może być długotrwały obrzęk lub zmiany koloru skóry w miejscu gdzie był zakrzep. Może też występować ból. Te objawy znane jako zespół pozakrzepowy czasami pojawia się aż rok później.

Ćwiczenia

Dla lepszego przepływu krwi używaj mięśni, dlatego ważne są ćwiczenia i aktywność fizyczna. Jeśli długo siedzisz przy biurku, stole, często rób sobie przerwę by wyciągnąć nogi. Wstań, poruszaj się.

Wskazówki na podróż

Kiedy podróż wymaga siedzenia dłużej niż 4 godziny, nie zakładaj obcisłego ubrania i pij dużo wody. Wstawaj i poruszaj się co najmniej co 2 godziny. Jeśli musisz siedzieć cały czas, wyciągaj i poruszaj nogami. Próbuj rozciągać łydki i uda, albo podnoś pięty i stopy.

https://www.webmd.com/