Krótki kurs krótkiej sprzedaży

Krótka sprzedaż istnieje już dziesiątki lat i nadal nie jest rozumiana przez wielu graczy giełdowych. Pytałem ludzi czego nie rozumieją i najczęściej słyszałem odpowiedź:
"Nie rozumiem, jak można sprzedać coś czego się nie posiada".
Na szczęście sprawa jest dużo prostsza niż się wydaje i postaram się ją wyjaśnić  w niniejszym artykule, zaczynając od prostego przykładu:

Wyobraźmy sobie, że Pan M kupił w sklepie A piękną kosiarkę i zapłacił za nią 2600zł. Pochwialił się oczywiście żonie - Pani M.
Zdarzyło się jednak tak, że Pani M przechodziła tego dnia koło innego sklepu ogrodniczego B i widziała tam dokładnie taką samą kosiarkę, lecz po 2200zł. Nie powiedziała o tym mężowi, żeby go nie martwić (bo to idealne małżeństwo było). Postanowiła jednak następnego dnia, gdy Pan M poszedł do pracy, "pożyczyć" od męża kosiarkę i oddać ją w sklepie A. Jak pomyślała, tak zrobiła.
Zapakowała kosiarkę, zawiozła ją do sklepu A, gdzie ją zwróciła (UWAGA! Zwrot można potraktować jako krótką sprzedaż!!) i otrzymała za nią 2600zł.
Następnie pojechała do sklepu B, gdzie odkupiła (zamknięcie krótkiej sprzedaży) identyczną kosiarkę, ale w cenie 2200zł. Zachwycona popędziła do domu, rozpakowała kosiarkę, wstawiła do garażu aby mąż nie zorientował się, że coś z nią robiła i... poleciała po nowy sweterek z 400zł w portfelu (2600zł minus 2200zł równe jest 400zł, czyż nie?!).*
* na podstawie książki "Księga bessy" Rothchilda.

Sądzę, że powyższa historyjka nie należy do opowieści wysoce skomplikowanych, nieprawdaż? Tak prosta jest również krótka sprzedaż - prześledźmy ją na przykładzie "mniej ogrodniczym":

Akcje TPSA (to tylko przykład! ;) ) kosztują 26,00zł. Uważamy, że potencjał wzrostowy jest wyczerpany i oczekujemy mocnego spadku. Oczywiście gdybyśmy mieli akcje to podjęlibyśmy decyzję o ich sprzedaży i wycofaniu się z rynku. My jednak chcemy czegoś więcej - chcemy wykorzystać możliwość zarobku na spadkach. W tym celu musimy wykonać następujące operacje:
1. Pożyczamy od naszego brokera 100 akcji TPSA. Ani nas, ani brokera nie interesuje w tej chwili jaka jest wartość tych akcji. Najważniejsza jest tylko ich ilość - tu wynosząca 100 sztuk!
2. Akcje przekazywane są do dyspozycji na nasz rachunek inwestycyjny.
3. Owe pożyczone akcjie sprzedajemy na rynku, np. po 26,00zł. Wówczas na nasz rachunek wpływa kwota 26,00zł * 100akcji = 2600zł.
4. Czekamy aż kurs spadnie.
5. Gdy kurs TPSA spadł do satysfakcjonującego nas poziomu, możemy zamknąć pozycję. Załóżmy, że kurs osiągnął poziom 22,00zł.
6. Pamiętajmy, że musimy oddać naszemu brokerowi 100sztuk akcji. Dlatego też, aby to uczynić, musimy kupić na rynku akcje i je zwrócić.
7. Kupujemy 100sztuk akcji po 22,00zł, więc jak łatwo policzyć płacimy za nie łącznie 22,00zł * 100akcji = 2200zł.
8. Teraz mamy na rachunku 100 akcji TPSA oraz zostały nam wolne środki w wysokości 400zł (2600zł - 2200zł = 400zł).
9. Oddajemy naszemu brokerowi pożyczone 100 sztuk akcji, a wolne środki wypłacamy i... kupujemy kaszmirowy sweterek żonie.

Jak widać nie ma w tym żadnej magii. Po prostu handlujemy pożyczonymi akcjami i oddajemy je w ilości takiej (NIE WARTOŚCI) jaką pożyczyliśmy. Niestety póki co w Polsce krótka sprzedaż nie jest rozpowszechniona i bardzo rzadko oferowana. Wynika to z braku regulacji prawnych dotyczących pożyczania akcji, np. od funduszy inwestycyjnych. Poniżej przdstawiam zestawienie zalet oraz wad i zagrożeń krótkiej sprzedaży akcji.

ZALETY:
- możliwość zarabiania na spadkach
- symetryczność rynku
- zwiększona płynność

WADY i ZAGROŻENIA:
- możliwość strat na wzrostach ;)
- problem z pożyczaniem akcji (liczymy, że wkrótce jednak zniknie)
- konieczność utrzymywania depozytu zabezpieczającego - w praktyce wygląda to tak, że musimy utrzymywać wymaganą ilość wolnych środków własnych, aby na wypadek wzrostu kursu akcji móc w każdej chwili pokryć stratę
- konieczność płacenia odsetek od wartości pożyczonych akcji - jak każda pożyczka, tak i ta jest oprocentowana; wysokość oprocentowania zależna od brokera
- istnieje zagrożenie, że broker wezwie nas nagle do zwrotu akcji


Do tej pory zajmowaliśmy się krótką sprzedażą na akcjach. Teraz czas jeszcze omówić grę na spadki na kontraktach terminowych. Właściwie jedyną wspólną rzeczą w krótkiej sprzedaży akcji i krótkiej pozycji w kontraktach terminowych jest to, że gramy na spadki.

Zacznijmy od tego, co to jest kontrakt futures (forward). Otóż jest to umowa między dwoma (ZAWSZE między dwoma!) stronami. Jedna zobowiązuje się kupić określony produkt (instrument bazowy) w przyszłości po określonej z góry cenie (zobowiązanie zakupu, więc pozycja długa, kupuje kontrakt), a druga strona zobowiązuje się sprzedać  określony produkt (instrument bazowy) także po z góry ustalonej cenie w konkretnym momencie w przyszłości.
W praktyce nikt nie dostarcza żadnych produktów (lub rzadko wykonuje się kontrakt z dostawą). Futures są rozliczane na podstawie różnic cenowych z dnia zawarcia kontraktu względem dnia wykonania kontraktu.
Tak więc osoba otwierająca krótką pozycję na futures zakłada, że cena instrumentu bazowego (np. akcji, indeksu, towaru) spadnie, natomiast druga strona, otwierająca pozycję długą, zakłada, że cena instrumentu bazowego wzrośnie. Ten kto ma rację - zarabia, ten kto się pomylił - płaci. Jak widać zasada działania gry na spadki na kontraktach jest podobna do zakładu - dwie osoby mają odmienny pogląd na jakiś temat i ta, która się pomyliła przegrywa zakład.

PODSUMOWANIE:
Krótka sprzedaż na akcjach polega na pożyczeniu akcji, sprzedaży na rynku, odkupieniu i zwrocie właścicielowi.
Natomiast sprzedaż na kontrakcie oznacza "dogadanie się" z drugą osobą, która chce kupić kontrakt i zawarcie transakcji. Nie występuje tu pożyczanie papierów wartościowych, więc nie ma zagrożenia wezwania do zwrotu lub płatności odsetkowych.

Mam nadzieję, że Krótki Kurs Krótkiej Sprzedaży pomógł w zrozumieniu istoty tej wspaniałej transakcji i pomoże utrzymywać dodatnie stopy zwrotu nawet w czasie bessy.