ALKOHOLE MONOHYDROKSYLOWE

1. Alkohole monohydroksylowe to pochodne węglowodorów w których atom wodoru został zastąpiony grupą hydroksylową –OH.

2. Ogólny wzór alkoholi to:

R-OH

R - grupa węglowodorowa (alkil –C_nH_2n+1)

-OH – grupa hydroksylowa

3. Szereg homologiczny o rodzina związków organicznych, np.: węglowodorów, alkoholi itd., w których każdy kolejny związek różni się od poprzedniego o grupę -CH₂.

4. Szereg homologiczny alkoholi monohydroksylowych wywodzących się od alkanów nazywamy alhanoholami:

5. Nazewnictwo alkoholi:

1. Nazwę tworzy się od nazwy odpowiednich węglowodorów dodając końcówkę –ol (np. metan – metanol, pentan – pentanol), w razie potrzeby podaje się również numer lokanta( nr węgla) określający położenie grupy funkcyjnej. Lokant umieszcza się przed przyrostkiem –ol i oddziel myślnikami (np. prop-2-ol,

pent-4-ol)

2. Nazwę tworzy się przez dodanie słowa alkohol przed odpowiedni węglowodór od którego pochodzi alkohol (np. metan - alkohol metylowy, oktan – alkohol oktanowy)

6. Metody otrzymywania alkoholi

Nazwa reakcji	Przykładowa reakcja chemiczna
Reakcja fluorowcoalkanów z mocnymi zasadami	C2H5Br + NaOH → C2H5OH+NaBr Bromoetan wodorotlenek sodu etanol
Przyłączenie wody z alkanów	C2H4 + H2O → C2H5OH Eten woda etanol
Fermentacja alkoholowa	C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 glukoza etanol dwutlenek węgla
Kataliczne utlenianie alkanów	2CH4 + O2 2CH3OH Metan metanol

7. Właściwości chemiczne alkoholi monohydroksylowych:

1. z metalami aktywnymi - tworzą się alkoholany

2. katalityczna dehydratacja (odwodnienie)

3. estryfikacja - reakcja z kwasami organicznymi bądź nieorganicznymi, powstają estry

4. utlenianie - w podwyższonej temperaturze tlenek miedzi(II) utlenia alkohole pierwszorzędowe do aldehydów, a drugorzędowe do ketonów:

R-CH₂OH + CuO → R-CH═O + Cu + H₂O

R-CHOH-R + CuO → R-CO-R + Cu + H₂O

8. Zastosowanie:

Spośród alkoholi największe znaczenie gospodarcze mają metanol i etanol

1. Metanol:

• rozpuszczalnik (rozpuszczają się w nim tłuszcze, żywice i pokosty)

• przemysł farmaceutyczny

• paliwo

• przemysł chemiczny.

2. Etanol:

• Produkcja rozpuszczalników

• przemysł spożywczy

• paliwo napędowe.

• Stosowany do farb, lakierów

• Przemysł farmaceutyczny, kosmetyczny

• Stosowany w medycynie.