Plasmodium falciparum - Zarodziec sierpowaty

Występowanie: strefa tropikalna i subtropikalna. Występuje głównie w Czarnej Afryce.

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: w naczyniach włosowatych różnych narządów

Grupa systematyczna: protista - pierwotniaki

Co przenosi: zimnica tropikalna/złośliwa

Żywiciel: człowiek

Cykl rozwojowy: gametocyty – mikro- makrogamety – ookineta – oocysta – sporocysta – sporogonia – sporozoit

Postać inwazyjna: sporozoidy

Sposób zarażenia: przenoszony poprzez ślinę komara widliszka kiedy pobiera on krew.

Profilaktyka: zniszczenie przenosicieli

Chorobotwórczość: zimnica tropikalna/złośliwa – żołądek-jelito, krew, mózg; często powoduje zaczopowanie śledziony, wątroby, szpiku. Malaria.

Zimnica, malaria (plasmodiosis) wywołana przez kokcydia rodzaju Plasmodium jest najpoważniejszą inwazja pasożytniczą na świecie. Zimnicę wywołują 4 rodzaje zarodźców malarii. Zasięg jej występowania poszerza się coraz bardziej i nie jest to już obecnie choroba tylko tropikalna. Można się normalnie zarazić malarią w krajach basenu Morza Śródziemnego, np. w Grecji, czy Turcji, czyli tam gdzie często wyjeżdżają nasi rodacy i należy o tym pamiętać, mimo że  Polscy lekarze nadal nie chcą słyszeć o występowaniu malarii. Zakażenie bezpośrednio na terenie Polski zdarza się jednak na razie sporadycznie. Zarodźce dostają się do krwiobiegu poprzez ukucia komarów przenoszących pasożyty. Po zakażeniu chowają się wątrobie na jakiś czas, aby się namnażać. Poczym rozpoczynają inwazję na erytrocyty, gdzie rozmnażają się. Powoduje to niszczenie czerwonych krwinek. Przez wiele lat od zakażenia malaria może być utajona i nie dawać żadnych objawów, aby zaatakować przy obniżonej odporności. Czasami choroba rozwija się w 2 lata po kontakcie z pasożytami, niezależnie od wystąpienia natychmiastowych dolegliwości, gdyż część z pierwotniaków aktywuje się w wątrobie z dużym opóźnieniem.

Trypanosoma cruzi – świdrowiec amerykański

Występowanie: Ameryka Południowa i Środkowa

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: w narządach miąższowych, krwi, limfie człowieka,

Grupa systematyczna: protista - pierwotniak

Co przenosi: choroba Chagasa

Żywiciel: zwierzęta, pluskwiaki w swoich odchodach maja postać inwazyjną którą przez potarcie spojówki zaraza się człowiek

Cykl rozwojowy: trypomastioga – amastigota – trypomastioga

Postać inwazyjna: trypomastioga

Sposób zarażenia: uszkodzona skóra, błona śluzowa jamy ustnej, spojówek, z mlekiem matki

Profilaktyka: badanie krwiodawca, likwidowanie pluskwiaków

Chorobotwórczość: choroba Chagasa – podwyższona temperatura, obrzęk powiek i twarzy, powiększone węzły chłonne, wątroba, śledziona, zapalenie mięśnia sercowego, opon mózgowych, mózgu.

Toxoplasma gondii – toksoplazma

Występowanie: kosmopolityczny

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: przewód pokarmowy

Grupa systematyczna: prostista - pierwotniaki

Co przenosi: toksoplazmoza

Żywiciel: Żywicielem ostatecznym są koty domowe i niektóre kotowate. Żywicielem pośrednim zaś wszystkie ssaki łącznie z człowiekiem oraz ptaki.

Cykl rozwojowy:

Postać inwazyjna: oocysty

Sposób zarażenia: per os, uszkodzona skóra, wieprzowina, baranina

Profilaktyka: higiena pożywienia, mycie rąk po obróbce surowego mięsa, nie jeść surowego mięsa, unikać kontaktu z chorymi zwierzętami,

Chorobotwórczość: toksoplazmoza – powiększone węzły chłonne, gorączka, zapaleni opon mózgowych, mózgu

Gatunek pierwotniaka z rodzaju Toxoplasma wywołuje u zwierząt toksoplazmozę, która u człowieka występuje jako choroba odzwierzęca. Występuje na całym świecie u ptaków, ssaków, choć żywicielem ostatecznym są kotowate, w których przewodzie pokarmowym pasożyt rozmnaża się w tworząc oocysty. Oocysty są wydalane z odchodami i zjadane przypadkowo przez inne zwierzęta, wówczas pasożyt tworzy cysty w różnych narządach, między innymi w układzie nerwowym. Cykl życiowy zamyka się, gdy zakażone zwierzę (np. mysz) zostanie zjedzone przez kota. Ocenia się, że w Polsce 70 % kotów jest zarażonych tym pasożytem. Zarażenie u ludzi odbywa się poprzez zjedzenie brudnych warzyw, owoców, zawierających cysty lub pośrednio przez zjedzenie niedogotowanego mięsa zawierającego pasożyta (także surowego, grillowanego, marynowanego, wędzonego). Z przewodu pokarmowego człowieka pasożyt przedostaje się do węzłów chłonnych człowieka, mięśni poprzecznie prążkowanych, mięśni gładkich, mózgu, rdzenia kręgowego, gałek ocznych. Zakażenie jest także możliwe bezpośrednio od chorego kota, poprzez uszkodzoną skórę. Zakażenie jest także możliwe poprzez uszkodzoną śluzówkę odbytu w drodze niektórych czynności seksualnych. Możliwe jest także przeniesienie zakażenia na płód poprzez łożysko. Zarażenie kobiety w okresie przed zajściem w ciążę nie stanowi zagrożenia dla płodu. Dopiero infekcja u ciężarnej wywołuje zapalenie łożyska i przejście tą drogą pasożytów do płodu.

Schistosoma mansoni

Występowanie: Afryka wschodnia (Egipt, Sudan, Etiopia) oraz równikowa (od Gwinei do Madagaskaru), kraje strefy równikowej i podzwrotnikowej Ameryki Południowej. Występuje u ludzi, małp i gryzoni

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: młode przywry - naczynia żylne wątroby, dojrzałe osobniki – rozgałęzienia żyły krezkowej dolnej

Grupa systematyczna: prostista - pierwotniaki

Co przenosi: Schistosomatoza

Żywiciel: żywiciel pośredni: ślimak słodkowodny z rodziny Biomphalaria

żywiciel ostateczny: np. człowiek

Cykl rozwojowy:

Postać inwazyjna: cerkarie

Sposób zarażenia: przez skórę, do powierzchownych naczyń krwionośnych

Profilaktyka: niszczenie ślimaków, picie przegotowanej wody, unikać kąpieli w niepewnych zbiornikach

Chorobotwórczość: zmiany na skórze żywiciela ostatecznego, objawy ze strony przewodu pokarmowego, wątroby, śledziony

Echinococcus granulosus - Tasiemiec bąblowcowy

Występowanie: kosmopolityczny, tam gdzie jest masowa hodowla bydła i owiec (kraje śródziemnomorskie Europy, Afryki i Azji, Południowa Ameryka, Australia, Nowa Zelandia)

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: postać dojrzała w jelicie cienkim zwierząt mięsożernych; postać larwalna żyje w narządach wewnętrznych zwierząt roślinożernych udomowionych, człowieka.

Grupa systematyczna: prostista - pierwotniaki

Co przenosi: bąblowica/hydatidoza

Żywiciel: żywiciel pośredni – np. człowiek, zwierzęta roślinożerne

żywiciel ostateczny – np. pies

Cykl rozwojowy:

Postać inwazyjna: jaja

Sposób zarażenia: odpady rzeźne, sierść psa/zwierzęta

Profilaktyka: higiena, nie spożywać mięsa z nieznanych źródeł, mycie owoców w warzyw

Chorobotwórczość: bąblowica/hydatidoza – śmiertelna w przypadku mózgu; zapalenie wątroby, płuc

Tasiemiec bąblowcowy to najgroźniejszy gatunek tasiemca. W postaci dojrzałej bąblowiec bytuje w jelicie cienkim psa, wilka, szakala, kojota, czasem lisa, ale rzadko także np. kota, w organizmie, którego nie może jednak uzyskać dojrzałości płciowej. Człowiek zwykle nie jest właściwym żywicielem, ale przypadkowo może dojść na zakażenia, wówczas staje się żywicielem pośrednim. Żywicielami pośrednimi bąblowca są często też owce (odmiana najgroźniejsza dla człowieka), świnie, a także jelenie, wielbłądy, konie. Bąblowiec to mały tasiemiec. Postać dojrzała ma zaledwie 2-6 mm długości. Głowa bąblowca ma kulisty kształt z 30-36 haczykami i przyssawkami. Tasiemiec bąblowcowy składa się z trzech segmentów, z których ostatni zawiera macicę z jajami. Segment maciczny wypełniony jajami odrywa się i jest wydalany na zewnątrz wraz z kałem.
 Połknięte jaja dostają się do żywiciela pośredniego, gdzie w jelicie rozwija się stadium pośrednie. Stamtąd przenika do krwi i  wraz z nią dostaje się do innych narządów: wątroby, mięśni, płuc, kości, śledziony, nerek, mózgu, oka, a także do tkanki podskórnej. Tam przekształca się w kolejne stadium, w bąblowicę (echinococcus). Głównym siedliskiem larw w 69% jest wątroba i śledziona (choć niektóre źródła podają znacznie ponad 90%), w 12% płuca, w 8% jama brzuszna, nerki, szpik kostny, centralny układ nerwowy.

Trichinella spiralis - Włosień kręty

Występowanie: kosmopolityczny, polikseniczny

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: mięśnie poprzecznie-prążkowane

Grupa systematyczna: obleńce - Nemathelminthes

Co przenosi: włośnica - trichinelloza

Budowa: wyraźny dymorfizm płciowy; samica większa od samca

Żywiciel: występuje tylko żywiciel ostateczny, często jest ich 2

Cykl rozwojowy: wyłącznie w żywicielu

Postać inwazyjna: larwa

Sposób zarażenia: po zjedzeniu zarażonego mięsa, w wypadku człowieka najczęściej świni lub dzika, rzadziej konia

Profilaktyka: jedzenie mięsa z pewnych źródeł, mięso przebadane

Chorobotwórczość: włośnica – trichinelloza – zmiany zapalne, alergiczne, toksyczne, metaboliczne; bóle głowy, mięśni, kończyn, gorączka (do 40 °C); obrzęki alergiczne wokoło oczu, wylewy krwotoczne do spojówek, wysypka, nadmierne pocenie się

Włosień kręty (włosień spiralny) jest to gatunek pasożytniczego nicienia, o długości od 1,5mm do 4mm. Jest to jeden z najgroźniejszych pasożytów człowieka. Wstępuje zwykle dwóch żywicieli, z których każdy jednocześnie może być żywicielem ostatecznym, ponieważ u każdego żywiciela rozwijają się formy dorosłe. Może występować u wielu gatunków ssaków wszystkożernych (dzik, świnia, lis, kot, niedźwiedź, wilk, szczur) i u człowieka.

Zarażenie następuje po zjedzeniu zarażonego mięsa, najczęściej wieprzowiny lub dziczyzny.

Połknięte larwy wydostają się w jelicie cienkim, gdzie w ciągu 2-3 dni osiągają dojrzałość płciową i kopulują. Samica rodzi około 1500 żywych larw, które przedostają się do krwiobiegu lub układu limfatycznego, a następnie do mięśni, gdzie otorbiają się. Czasem do otorbienia dochodzi w stawach, powodując ból podczas ruchu. W formie otorbionej mogą przetrwać nawet kilkadziesiąt lat i nadal posiadać zdolność do zakażania.

Loa loa

Występowanie: występujący w Afryce Zachodniej i Środkowej

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: tkanka podskórna, mogą występować w gałce ocznej

Co przenosi: loaza

Budowa: dymorfizm płciowy, samica większa od samca

Żywiciel: żywiciel pośredni: muchówki z rodzaju Chrysops

żywiciel ostateczny: człowiek

Cykl rozwojowy: larwa do krwi – tkanka podskórna – dojrzały osobnik - mikrofilarie, które można znaleźć we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, moczu, ślinie oraz w płucach – ukąszenie - przewodu pokarmowego owada – kolejne stadia larwalne

Postać inwazyjna: larwa

Sposób zarażenia: ugryzienie przez muchówkę

Profilaktyka: środki zwalczające muchówki

Chorobotwórczość: loajoza – świąd, obrzęk

Mansonella sp.

Występowanie: tropiki, Ameryka Środkowa i Południowa

Występowanie w organizmie/gdzie bytuje: jama opłucnej i otrzewnej, tkanka tłuszczowa i naczynia chłonne

Co przenosi: Mansonellozę – ból głowy, powiększone węzły, pokrzywka

Żywiciel: muchówki – pośredni, człowiek - ostateczny

Postać inwazyjna: larwa

Sposób zarażenia: czynne przenikanie do skóry żywiciela podczas gdy owad wysysa krew

Profilaktyka: zabijanie muchówek