Rozdział XVII - Wykonywanie orzeczeń sądowych

Orzeczenie sądu I instancji  uprawomocnienie  zwrócenie akt sprawy organowi administracji publicznej oraz odpisu orzeczenia sądu

Organ załatwia sprawę w terminie określonym w przepisach o postępowaniu administracyjnym lub wyznaczonym przez sąd. Termin ten liczy się od dnia doręczenia akt sprawy temu organowi.

Jeżeli na podstawie decyzji wydanej przez organ administracji publicznej, strona poniosła szkodę, a sąd tę decyzję uchyli, po czym organ rozpatrujący sprawę ponownie umorzy postępowanie  stronie przysługuje odszkodowanie od organu wydającego decyzję.

Odszkodowane przysługuje także w przypadku stwierdzenia nieważności wydanego aktu administracyjnego.

Rozdział XVIII - Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt

• Odtwarzać można całość lub część akt

• Odtwarza się orzeczenie kończące postępowanie w danej sprawie, części akt niezbędne do ustalenia treści danego aktu, części akt niezbędnych do wznowienia postępowania w sprawie zakończonej

• Postępowanie o odtworzenia akt wszczyna się na wniosek lub z urzędu. Jeśli zniszczenie akt nastąpiło wskutek siły wyższej.

• Wniosek o odtworzenia akt winien mieć formę pisma postępowania sądowego oraz dokładnie określać sprawę. Należy do niego dołączyć posiadane urzędowo poświadczone odpisy oraz wskazać miejsce oryginałów.

• Odtwarzaniem akt zajmuje się sąd, w którym sprawa ostatnio się toczyła (jeśli był to NSA  przekazuje sprawę do sądu I instancji).

Akta sprawy prawomocnie zakończonej odtwarza sąd I instancji dla danej sprawy.

• Przewodniczący wzywa: osoby, organy administracji publicznej, instytucje wskazane we wniosku do złożenia w danym terminie odpisów dokumentów, które posiadają lub do oświadczenia, że ich nie posiadają. Jeśli dana osoba/instytucja nie posiada dokumentu, chociaż posiadała go wcześniej – wskazuje gdzie on jest.

Jeśli mimo wezwania, organ nie dostarczy swojego odpisu dokumentu – sąd może ukarać grzywną kierownika organu, lub wyznaczoną
do tego osobę.

Jeśli odpisy dokumentów zostaną złożone – dołączane są do akt.

• J eżeli w/w tryb jest niemożliwy, przewodniczący wzywa strony do złożenia dokładnych oświadczeń co do treści zaginionych pism
  oraz wszelkich prywatnych pism czy notatek pomocnych do odtworzenia aktu. Sąd przeprowadza dochodzenie, uwzględniając wszelkie okoliczności mogące pomóc w odtworzeniu treści aktu.

np. wpisy do reportiorów, ksiąg biurowych, przesłuchanie prokuratorów, sędziów, protokolantów, pełnomocników stron, stron Postępowanie takie zakończone jest orzeczeniem przez sąd postanowienia, jak należy odtworzyć zaginione akta lub, że jest to niemożliwe. Na postanowienie to przysługuje zażalenie.

• Sąd podejmuje postępowanie w takim stanie, jak okaże się to możliwe z uwzględnieniem odtworzonych i pozostałych akt.

• Jeśli akta nie mogą być odtworzone, lub zostały odtworzone w części niewystarczającej do dalszego postępowania, skarga może być wniesiona po 30 dniach od uprawomocnienia się w/w postanowienia.

Rozdział XIX - Przepisy z zakresu postępowania w obrocie zagranicznym

• Stosuje się tu przepisu Ustawy o ustroju sądów powszechnych oraz KPC, dot. m-nar postępowania cywilnego, chyba, że dane kwestie unormowane są w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

• Jeśli strona zza granicy nie ma pełnomocnika z Polski, wraz z wniesieniem skargi musi ona ustanowić pełnomocnika do doręczeń.

Inaczej sąd wezwie ją do uzupełnienia tego braku w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia skargi lub pisma pozostawia się w aktach ze skutkiem doręczenia.

• Inne rozwiązania mogą wynikać z umów m-nar, których Polska jest stroną.

Rozdział XX - Koszty postępowania

1. Zwrot kosztów postępowania między stronami

• Strony postępowania przed sądami administracyjnymi ponoszą koszty związane z ich udziałem w sprawie.

Jeśli skarżący złożył skargę na: wydany akt, podjętą czynność, bezczynność, przewlekłość postępowania i skarga ta została uwzględniona przez organ I instancji (lub postępowanie zostało umorzone na podstawie art.54§3 PrPostSAdm.)  skarżącemu przysługuje zwrot kosztów od zaskarżonego organu.

Jeśli skarga została uwzględniona częściowo, sąd może zasądzić stronie tylko część kosztów

np. jeśli skargę uwzględniono w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu

• Jeśli wniesiono skargę kasacyjną, stronie przysługuje zwrot poniesionych kosztów niezbędnych w postępowaniu kasacyjnym, od organu
  lub od skarżącego – jeśli uwzględnienie skargi spowodowało uchylenie wyroku sądu I instancji

• Jeśli oddalono skargę kasacyjną, stron wnosząca zwraca niezbędne koszty postępowania kasacyjnego zaskarżonemu organowi.

• NIEZBĘDNE KOSZTY POSTĘPOWANIA to np. poniesione przez stronę koszty sądowe, kosztu przejazdów do sądu strony, pełnomocnika,
  czy równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie – art. 205§1 i 2 PrPostSAdm

• W uzasadnionych przypadkach, sąd może odstąpić od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego

• Jeśli strona nie zgłosi wniosku o przyznanie jej należnych kosztów najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia  traci ona prawo żądania zwrotu kosztów.

O skutkach nie złożenia w terminie takiego wniosku, winien sąd pouczyć stronę działającą bez adwokata / radcy prawnego.

2. Koszty sądowe

• zwrot wydatków ( należności tłumaczy i kuratorów, koszty ogłoszeń, diety i koszty podróży dla sędziów i pracowników sądowych
  za czynności sądowe wykonywane poza sądem)

• opłaty sądowe - dochody budżetu państwa ( wpis + opłata karencyjna)

Koszty sądowe uiszcza ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Pismo wnoszone przez kilka osób,
o wspólnym przedmiocie zaskarżenia- podlega 1 opłacie. Opłatę uiszcza się od razu przy wnoszeniu pisma gotówką w kasie właściwego sądu lub na jego rachunek bankowy.

Dopóki oplata za pismo nie zostanie wniesiona, sąd nie podejmuje żadnych czynności. Jeśli oplata nie została uiszczona od razu, wnoszącego wzywa się do dokonania tego w terminie 7 dni. W przeciwnym razie, pismo pozostaje bez rozpoznania. Jeśli mimo wezwania nie uiszczono opłaty za: skargę, skargę kasacyjną, zażalenie, skargę o wznowienie postępowania, skargę o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia  pozostają one bez rozpoznania.

Prawo do żądania kosztów sądowych przedawnia się po 3 latach od dnia, w którym należało uiścić opłatę. Prawo strony do żądania zwrotu kosztów przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, kiedy to prawo powstało.

1. Wpis (coś jak wpisowe :P )

Wpis pobiera się od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym danej instancji – od skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

WPIS STOSUNKOWY – pobierany w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne.

WPIS STAŁY – pobierany we wszystkich innych sprawach

Jeśli pismo zostanie odrzucone/cofnięte, sąd zwraca stronie uiszczony wpis. Sąd zwraca stronie połowę wpisu od pisma cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana.

Wpis nie może być niższy od 100zł. Wpis stosunkowy nie może przekraczać 4% wartości przedmiotu zaskarżenia ani 100 000zł. Wpis stały nie może przekraczać 10 000zł. Powinien być on zróżnicowany wg rodzaju i charakteru sprawy.

2. Opłata kancelaryjna

Pobierana za każdą stronę dokumentu. Wysokość określana jest w rozporządzeniu RM. Pobierana za:

- stwierdzenie prawomocności,

- wydanie odpisów, zaświadczeń, wyciągów, i inne dokumenty wydawane na podstawie akt

- odpisy, wyciągi, kopie, wydruki, zaświadczenia i inne dokumenty wydawane na podstawie zbiorów gromadzonych i prowadzonych w sądzie poza aktami sprawy

- odpis orzeczenia z uzasadnieniem doręczonego na skutek żądania zgłoszone w terminie 7 dni od ogłoszenia orzeczenia

NIE pobiera się opłaty kancelaryjnej za: odpis orzeczenia z uzasadnieniem, podlegający doręczeniu z urzędu.

3. Wydatki

Strona wnosząca o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obowiązana jest wpłacić zaliczkę na pokrycie wydatków.

Wysokość i termin wpłacenia zaliczki określa sąd. Gdy przewidywane wydatki okażą się większe od wpłaconej zaliczki, sąd nakaże jej uzupełnienie.

Jeśli strony nie wpłacą zaliczki, wykłada się ją tymczasowo z budżetu sądu administracyjnego. Strona musi ją zwrócić w terminie
14 dni od wyłożenia. W razie nieuiszczenia wyłożonej zaliczki, sąd nakaże ściągnięcie jej bez wstrzymania biegu postępowania.

3. Zwolnienie od kosztów sądowych

Podmioty, które nie muszą uiszczać kosztów sądowych:

1. Strona skarżąca:

- działanie,

- bezczynność,

- przewlekłość postępowania w sprawach z zakresu

~ pomocy,

~ opieki społecznej,

~ statusu bezrobotnego,

~ zasiłków i innych należności i uprawnień przysługujących bezrobotnemu,

~ chorób zawodowych,

~ świadczeń leczniczych i rehabilitacyjnych

~ ubezpieczeń społecznych

~ ze stosunku pracy i stosunków służbowych

~ powszechnego obowiązku obrony

2. Prokurator, RPO, RPD

3. Kurator strony wyznaczony do danej sprawy przez sąd orzekający lub opiekuńczy

4. Strona, której przyznano prawo pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym, w zakresie określonym w prawomoc-nym postanowieniu o przyznaniu tego prawa.

Także organizacje społeczne, w drodze rozporządzenia RM mogą być zwolnione od obowiązku uiszczenia wpisu w ich własnych sprawach, zwłaszcza dot. działalności naukowej, oświatowej, kulturalnej, dobroczynnej, pomocy, opieki społecznej.

Za stronę zwolnioną od kosztów postępowania, wydatki ponosi budżet sądu administracyjnego.

• Prawo pomocy

Zwolnienie od kosztów sądowych + ustanowienie adwokata/radcy prawnego/doradcy podatkowego/rzecznika patentowego.

Ustanowienie w/w pomocników = udzielenie im pełnomocnictwa, bez ponoszenia przez stronę kosztów wynagrodzenia i wydatków.

Jeśli strona we wniosku wskazała nazwisko pomocnika  właściwa okręgowa rada adwokacka( /rada okręgowej izby radców prawnych/ Krajowa Rada Doradców Podatkowych/ Krajowa Rada Rzeczników Patentowych) wyznaczy tę wskazaną osobę.

Prawo pomocy przyznaje się na wniosek strony (wolny od opłat sądowych) złożony przed wszczęciem postępowania lub w tego toku.

Sąd nie może odmówić przyznania prawa pomocy, zwłaszcza gdy prowadziłoby to do ograniczenia prawa do sądu, np. poprzez uniemożliwienie złożenia skargi kasacyjnej, do sporządzenia której konieczny jest profesjonalny pełnomocnik.

Prawo pomocy przyznane w zakresie całkowitym – zwolnienie od kosztów sądowych + ustanowienie adwokata/(…)

- osobie fizycznej – gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania

- osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej – gdy podmiot ten wykaże,
że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania

Prawo pomocy przyznane w zakresie częściowym – zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części / zwolnienie tylko
od wydatków/ zwolnienie od opłat sądowych i wydatków/ tylko ustanowienie adwokata itp.

- osobie fizycznej - gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku
dla utrzymania koniecznego siebie i rodziny

- osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej – gdy podmiot ten wykaże,
że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności skargi.

Przyznanie prawa pomocy może być cofnięte, gdy okaże się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć. Orzeka o tym właściwy wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym, w formie postanowienie, na które przysługuje zażalenie.

Prawo pomocy wygasa wraz ze śmiercią strony, która je uzyskała.

Wniosek o przyznanie prawa pomocy zawiera:
- oświadczenie strony o stanie majątkowym, dochodach, stanie rodzinnym (w przypadku os.fiz.), oświadczenie o niezatrudnieniu adwokata itp.
- Jeśli złożone we wniosku oświadczenie nie wystarcza do ustalenia możliwości płatniczych, strona w wyznaczonym terminie składa dodatkowe oświadczenie lub przedstawia stosowne dokumenty.
- Wniosek składa się na urzędowym formularzu.
- Może być on złożony przed wszczęciem postępowania lub w jego toku.
- Wniosek wolny jest od opłat sądowych
- Wniosek taki rozpatruje właściwy wojewódzki sąd administracyjny
- Jeśli wniosek nie został złożony na urzędowym formularzu, lub w określonym terminie strona nie uzupełniła braków  wniosek pozostaje bez rozpoznania.

Postanowienie o przyznaniu prawa pomocy (lub odmowie) doręcza się wnioskodawcy. Na to postanowienie tylko jemu przysługuje zażalenie.

Czynności z zakresu postępowania o przyznanie prawa pomocy mogą wykonywać referendarze sądowi w formie zarządzeń lub postanowien. Będzie to np. przyjmowanie wniosków, przesyłanie ich do właściwego sądu, badanie wniosków co do wymogów formalnych i treści, wzywanie stron do uzupełnienia braków i inne. Strona lub adwokat itp. mogą wnieść sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego
od w/w zarządzeń lub postanowień, w terminie 7 dni od jego doręczenia. Sprzeciw winien być uzasadniony. Sprzeciw wniesiony po terminie lub zawierający braki formalne odrzuca się. Jeśli sprzeciwu nie odrzucono, zarządzenie/postanowienie traci moc.