Walory wypoczynkowe część czwarta i piąta

CZĘŚĆ CZWARTA

Uzdrowisko

• Jest obszarem (miejscowością) mającym złoża uzdrowiskowych tworzyw leczniczych, dostęp do wody morskiej w odległości nie większej niż 3 km i klimat o właściwościach leczniczych albo jeden z tych czynników oraz zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, jak również sprzyjające warunki środowiskowe, w którym prowadzone jest metodyczne leczenie określonych chorób oraz może być dodatkowo prowadzona działalność wypoczynkowo-turystyczna

Zdrojowisko

• Uzdrowisko posiadające naturalne wody lecznicze i wykorzystujące je do prowadzenia działalności leczniczej

Wody mineralne i lecznicze Polski

• Na terenie Polski występuje duża ilość wód podziemnych, które są nazywane mineralnymi, leczniczymi i termalnymi.

• Woda lecznicza jest wodą bakteriologicznie
  i chemicznie bez zarzutu, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i cech fizycznych oraz o właściwościach leczniczych, potwierdzonych badaniami klinicznymi.

Woda mineralna

• Woda mineralna, która nazywana jest również zmineralizowaną, jest wodą naturalną (słodką), zawierającą ponad 1g rozpuszczonych składników stałych w 1 dm³ wody.

Surowce balneologiczne

• Surowiec balneologiczny – naturalny surowiec leczniczy jak: woda mineralna, gaz leczniczy, peloid, walory klimatyczne, wykorzystywany przy zabiegach leczniczych, profilaktyce oraz rehabilitacji.

• wody termalne - których temperatura przekracza 20^oC.

• solanki - wody o dużej zawartości rozpuszczonych substancji stałych

Główne typy chemiczne wód mineralnych i leczniczych

• żelazista

• arsenowa

• fluorkowa

• bromkowa

• jodkowa

• siarczkowa (siarkowodorowa)

• borowa

• krzemowa

• szczawa (zgazowane dwutlenkiem węgla CO₂)

• radoczynna (rad)

• termalna (temperatura wody > 20^oC)

Prowincje wód mineralnych i termalnych

• A – platformy prekambryjskiej: wyniesienia Łeby, syneklizy perybałtyckiej, mazursko-suwalski, zapadliska podlaskiego, wyniesienia lubelskiego

• B – platformy paleozoicznej: niecki brzeżnej, antyklinorium środkowopolskiego, szczecińsko-miechowski, monokliny przedsudeckiej, górnośląski

• C – sudecka

• D – karpacka

Szczawy

• Są to wody zgazowane dwutlenkiem węgla.

• W Sudetach: w subregionie przedsudeckim, na Ziemi Kłodzkiej, na obszarze Wałbrzycha oraz w rejonie Gór Izerskich. (udokumentowane w Sudetach zasoby wynoszą 443 m³/h).

• W Karpatach (udokumentowane w Karpatach zasoby wynoszą 185,9 m³/h)

• Zubery (solanki, wody lecznicze): w rejonie Krynicy, Złockiego, Muszyny i Żegiestowa.

Wody chlorkowe

• występują prawie na całym obszarze Polski a przede wszystkim na obszarze synklinorium szczecińsko-mogileńsko-łódzkim i pomorsko-warszawskim.

• nie występują w Sudetach, Tatrach, Pieninach, Górach Świętokrzyskich i w pn – wsch części Polski (Suwalszczyzna)

• Do celów leczniczych za najbardziej przydatne uznaje się te wody chlorkowe, które są jednocześnie termalnymi.

Wody siarczanowe i siarczkowe

• Występują w utworach gipsonośnych w zapadlisku przedkarpackim

  • Busko Zdrój,

  • Solec Zdrój,

  • Swoszowice,

  • Kraków-Mateczny,

  • Krzeszowice,

  • Horyniec.

Wody słabo zmineralizowane

• wody radoczynne w Sudetach,

• wody siarczkowe w Przerzeczynie,

• wody żelaziste w Nałęczowie.

Wody termalne

• Mogą być stosowane w szeroko rozumianej profilaktyce zdrowotnej i rekreacji.

• Występują we wszystkich prowincjach

  • najwięcej Sudety, zapadlisko przedkarpackie, Karpaty fliszowe
    i niecka podhalańska.

Lecznictwo uzdrowiskowe

• Lecznictwo uzdrowiskowe jest w Polsce jednym ze składników publicznej opieki zdrowotnej.

• 44 uzdrowiska statutowe

• uzdrowiska potencjalne i klimatyczne

• leczenie uzdrowiskowe: kompleksowe działanie na cały organizm ludzki przy użyciu naturalnych tworzyw leczniczych jak wód i gazów leczniczych, peloidów (borowin) i lokalnego klimatu.

Wody lecznicze w Polsce

Podział uzdrowisk

Tworzywa lecznicze

• klimat leczniczy,

• woda morska i klimat nadmorski.

• woda lecznicza

• gaz leczniczy

• peloid

Gaz leczniczy

• gaz pochodzenia naturalnego wydobywający się ze złóż geologicznych lub z wód podziemnych, którego właściwości lecznicze zostały stwierdzone na podstawie badań naukowych lub długotrwałej obserwacji lekarskiej.

Peloid

• substancja naturalna ze złoża geologicznego, o stwierdzonych na podstawie badań naukowych lub długotrwałej obserwacji lekarskiej właściwościach leczniczych; w stanie naturalnym lub po zmieszaniu z wodą jest używana do przyrządzania uzdrowiskowych zabiegów leczniczych.

• peloidami są m.in. borowiny (torfy lecznicze), muły, szlamy, glinki.

Zakłady lecznictwa uzdrowiskowego

• zakład przyrodoleczniczy

• zakład kąpieli mineralnych - łazienki mineralne

• zakład wodoleczniczy

• inhalatorium

• szpital uzdrowiskowy

• sanatorium uzdrowiskowe

• prewentorium uzdrowiskowe

Urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego

• pijalnie uzdrowiskowe,

• uzdrowiskowe baseny lecznicze,

• plaże nadmorskie (urządzone odcinki wybrzeża morskiego),

• urządzenia do leczenia ruchem (parki rehabilitacyjne, boiska sportowe
  i rekreacyjne, trasy spacerowe, ścieżki zdrowia).

CZĘŚĆ PIĄTA

Walory wypoczynkowe

- pojemność,

- chłonność,

- optymalne okresy korzystania

Obszary wypoczynkowe

- łączna powierzchnia podstawowych
i potencjalnych obszarów wypoczynkowych ok. 41,3 tys. km²,

- obszary o podstawowym znaczeniu dla turystyki wypoczynkowej 17,9 tys. km²

Dominujące kompleksy walorów obszarów wypoczynkowych

- morski kompleks walorów 1,0 tys. km²

- jeziorny kompleks walorów 23,3 tys. km²

- rzeczny kompleks walorów 2,2 tys. km²

- kompleks walorów związanych z urozmaiconą rzeźbą terenu (bez obszarów górskich)-2,6 tys. km²

- górski kompleks walorów 10,1 tys. km²

- uzdrowiskowy kompleks walorów 0,3 tys. km²

- mieszany kompleks walorów 1,8 tys. km²

Wskaźniki pojemności turystycznej obszarów wypoczynkowych

Rodzaj obszarów	Max. wskaźnik pojemności w okresie letnim (osób/km^2)	Pojemność zimowa (% pojemności letniej)
Nadmorskie Pojezierne Nizinne Wyżynne Górskie	300-800 (1000-1500 osób/km^2) 100-150 80-120 100-150 120-200	- 20-40 - 30-50 50-80