kardiologia ćwiczenia notatki

1.Wymienic zastawki oraz podac ich lokalizacje i wymienic tony serca.

Zastawka inaczej mitralna lub przedsionkowo-komorowa (lewa); zastawka w sercu, która zapobiega cofaniu się krwi z komory lewej do przedsionka lewego. Składa się ona zazwyczaj z dwóch płatków:

przedniego i tylnego, połączonych spoidłami – bocznym i przyśrodkowym[1].

Zastawka trójdzielna –inaczej zastawka przedsionkowo-komorowa prawa, w sercu zapobiegająca cofaniu się krwi z komory prawej do przedsionka prawego. Zbudowana jest zazwyczaj z 3 płatków.

Tony serca to zjawiska akustyczne powstające w sercu w związku z jego skurczami. Ton I(dłuższy i głuchy), skurczowy, powodowany jest głównie przez gwałtowne napinanie zamykających się w czasie skurczu komór zastawek dwudzielnej i trójdzielnej oraz włókien kurczącego się mięśnia sercowego. Ton II(krótszy, głośniejszy, ostrzejszy), rozkurczowy, powodowany jest drganiami napinających się w czasie rozkurczu komór zastawek półksiężycowatych tętnicy płucnej i tętnicy głównej.

2.Klasyfikacja cisnienia tetniczego powyzej 18 roku zycia oraz korzystne wartosci ciśnienia dla organizmu.

Nadciśnienie oporne <140 <90

U starszych <160 <90

3.Zawal serca i objawy.

Zawał mięśnia sercowego – martwica mięśni sercowego spowodowana jego niedokrwieniem.

Objawy :

Podmiotowe (subiektywne):

-bardzo silny ból w klatce piersiowej (może być znacznie osłabiony lub nawet nieobecny u osób chorych na cukrzycę),
- trwający około 30 minut, nieustępujący po odpoczynku i po
 nitratach(nitrogliceryna), - ból piekący, dławiący, rozpierający,
-promieniujący do
 żuchwy, lewej kończyny górnej (lub obu),

- panika, lęk przed śmiercią (łac. angor animi)

-duszność,

-uczucie lęku i niepokoju,

Przedmiotowe (obiektywne):

-bladość

-lepki pot

-spadek ciśnienia tętniczego

-tachykardia - wzrost częstości akcji serca, lub inne zaburzenia tętna

pobudzenie ruchowe


4.Stres i reakcja organizmu

Stresem- nazywamy trudności codziennego życia. Stres jest reakcją na wydarzenia pozytywne jak i negatywne. Techniki panowania nad stresem można podzielić na trzy kategorie:

-opanowanie reakcji fizjologicznych na stres.

- zmiana myślenia i interpretacji stresujących wydarzeń

-zmiana zachowań związanych ze stresem

Objawy stresu: bóle głowy, trudności z zasypianiem, niepokój i martwienie się, palpitacje serca, częsty płacz, uczucie wyobcowania, zmienny apetyt, bóle żołądka, kłopoty z trawieniem, nadciśnienie, napięcie mięśni, brak motywacji, koszmary senne.

5.Prewencja pierwotna i wtorna oraz profilaktyka

Prewencja pierwotna- postępowanie mające na celu zapobieganie chorobie, zanim wystąpią objawy kliniczne. W chorobie wieńcowej polega ona na zredukowaniu czynników ryzyka, które należy rozpoczynać jak najwcześniej, a u osób wysokiego ryzyka- już od dzieciństwa. Główne kierunki strategii w prewencji pierwotnej to: obniżenie stałego cholesterolu, normalizacja ciśnienia krwi, zaprzestanie palenia, poprawa kontroli glikemi, redukcja nadwagi i zwiększenie aktywności fizycznej.

Prewencja wtórna- postępowanie mające na celu zahamowanie lub odwrócenie istniejącej choroby. Oprócz zasad obowiązujących w profilaktyce pierwotnej, a więc modyfikacja czynników ryzyka – korzystne są także inne rodzaje leczenia zmniejszające ryzyko epizodów zakrzepowych związanych z chorobą wieńcową, napadowym przemijającym niedokrwieniem mózgu, miażdżycą kończyn dolnych, zawałem serca, udarem mózgu.

Profilaktyka chorób układu krążenia:

Prewencja podstawowa:

Aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, prawidłowa masa ciała, czynniki psychologiczno-socjalne, uwarunkowania genetyczne.

Prewencja pierwotna:

Lipidy, nadciśnienie tętnicze, zaprzestanie palenia, cukrzyca, prewencja podstawowa.


1.układ bodźco-przewodzący i umiejscowienie go w podstawowym zapisie EKG

Układ bodźcotwórczo-przewodzący (układ bodźco-przewodzący serca; układ bodźcowo-przewodzący) – określona grupa komórek serca, która ma zdolność do wytwarzania oraz rozprowadzania rytmicznych impulsów elektrycznych wywołujących skurcz serca.

Układ bodźcotwórczo-przewodzący:
1. węzeł zatokowo-przedsionkowy
2. węzeł przedsionkowo-komorowy
3. pęczek Hisa
4. lewa odnoga pęczka Hisa
5. wiązka tylna lewej odnogi
6. wiązka przednia lewej odnogi
7. lewa komora
8. przegroda międzykomorowa
9. prawa komora
10. prawa odnoga pęczka Hissa

Załamki

-załamek P – jest wyrazem depolaryzacji mięśnia przedsionków (dodatni we wszystkich 11 odprowadzeniach, poza aVR, tam ujemny)

-zespół QRS – odpowiada depolaryzacji mięśnia komór

-załamek T – odpowiada repolaryzacikomór

czasami też załamek U

Odcinki

-odcinek PQ – wyraża czas przewodzenia depolaryzacji przez węzeł przedsionkowo-komorowy (AV)

-odcinek ST – okres początkowej repolaryzacji mięśnia komór

Odstępy

-odstęp PQ – wyraża czas przewodzenia depolaryzacji od węzła zatokowo-przedsionkowego do węzła przedsionkowo-komorowego(SA → AV)

-odstęp ST – wyraża czas wolnej i szybkiej repolaryzacji mięśnia komór (2 i 3 faza repolaryzacji)

-odstęp QT – wyraża czas potencjału czynnościowego mięśnia komór (depolaryzacja + repolaryzacja)

2.Podział czynników ryzyka chorób serca,

A.Ustalone (nie podlegające modyfikacji)

-Wiek-Płeć-Choroby układu krążenia w rodzinie – zawał serca, nagły zgon lub udar mózgu:

B.Potencjalnie poddające się zmianie pod wpływem stylu życia.

Nadciśnienie tętnicze, Nieprawidłowe stęŜenie cholesterolu i tri glicerydów, Cukrzyca, Nadwaga i otyłość, nieprawidłowe odŜywianie, Nadmierne spoŜycie alkoholu, palenie papierosów, Mała aktywność fizyczna,Stres,

Grypa, Częstość rytmu serca,

-silnie powiązane (podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego w surowicy krwi, palenie papierosów, nadciśnienie cukrzyca)

-słabiej powiązane (podwyższone stężenie trójglicerydów, obniżenie frakcji HDL cholesterolu, osobowość, depresja, stres psychspołeczny, otyłość, stężenie kwasu moczowego, nadużywanie alkoholu)

C.Nowe czynniki ryzyka o nieustalonym w pełni znaczeniu

- przerost lewej komory serca

-stres oksydacyjny

-czynniki zakaźne: chlamyalia, pneumonia, helicobacter pylori, zakażenie jamy ustnej

-zwiększenie stężenia lipoprotein, hemocystein, fibrynogenu.

3.Wymienić typy osobowości i opisać wpływ na zdrowie typu A

- osobowość typu A

-osobowość typu B

-osobowość tupu D

Osobowości typu A- niezależnie od płci są 7x bardziej narażone na choroby serca niż osoby typu B

Zachowania typu A szkodzą na serce na 3 sposoby: adrenalina sprawia, że serce musi bic szybciej, płytki krwi stają się bardziej lepkie, podnosi się ciśnienie krwi. Jeżeli napięcie jest przemijające to nie odbija się to w znacznym stopniu na zdrowiu. Jednak osoby typu A są w ciągłym napięciu, zniecierpliwieniu, wzburzeniu, co powoduje stale wysoki poziom hormonów. Osoba typu A całkowicie koncentruje się na tym co robi, nie zwraca uwagi na swoje ciało.


4.Powikłania nadciśnienia i jakie znasz niefarmakologiczne sposoby leczenia nadciśnienia,

Nadciśnienie tętniczechoroba nadciśnieniowa-choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi

Powikłania nadciśnienia:

-przerost serca

-choroba niedokrwienna serca

-miażdżyca

-uszkodzenia naczyń krwionośnych

-udar mózgu

-ostry zespół wieńcowy

-przerost lewej komory serca

-niewydolność mięśnia sercowego

-niewydolność nerek

-zawał serca

Niefarmakologiczne sposoby leczenia nadciśnienia:

-zmiana stylu życia

-normalizacja wagi ciała

-przestrzeganie odpowiedniej diety

-nienadużywanie soli i alkoholu

-ograniczenie spożywania tłuszczów, zwłaszcza nasyconych

-zaprzestanie palenia tytoniu

- zwiększenie aktywności fizycznej

- zwiększenie spożycia potasu

- uspokojenie trybu życia (psychorelaksujący tryb życia)

5.Różnica w chorobie niedokrwiennej kobiet i mężczyzn

Biorąc pod uwagę ogół populacji, choroba niedokrwienna serca występuje z podobną częstością wśród mężczyzn i kobiet. Różnica polega na tym, że kobiety zapadają na nią około 10 lat później niż mężczyźni. Zachorowalność wśród kobiet wzrasta po 50. roku życia, co jest związane ze spadkiem ochronnego działania estrogenów po menopauzie. Po 70. roku życia wskaźnik zachorowalności u obu płci wyrównuje się.

Ryzyko nierówne dla płci

Estrogeny przed menopauzą mają korzystny wpływ na profil lipidowy. Zmniejszają stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL, natomiast zwiększają stężenie HDL. Kiedy ochronne działanie estrogenów ustaje, wzrasta podatność na choroby układu krążenia. 


Nadciśnienie tętnicze:

20 % ludzi ma problem z nadciśnieniem. Wyróżniamy: pierwotne 92%; wtórne; przewlekłe choroby nerek.

Przyczyny: siedzący tryb życia, alkohol, sól, otyłość. Częstsze u kobiet- mniejsze powikłania i lżejszy przebieg niż u mężczyzn.


Patogeneza-

mniejszy stopień- lepkość, krwi, ilość krążącej krwi

opór naczyniowy- sztywność lub brak podatności naczyń dużych.

Korzystne wartości ciśnienia zależą od sterowania, wzorca; sygnałach receptorów i centralnego u.n. i narządów obwodowych. Nerki wpływają na nadciśnienie. Przekaźnikowe funkcje neurohumoralne i receptorowe oraz sprawność serca i tętniczek oporowych

Częstość występowania nadciśnienia u dzieci jest trzykrotnie wyższe gdy matka i ojciec je mieli

Kategoria

Skurczowe RR

Rozkurczowe HR

optymalne

< 120

<80

prawidłowe

<130

<85

Wysokie prawidłowe

<130 do 139

85-89


Nadciśnienie tętnicze


Skurczowe

rozkurczowe

Łagodne I

140-159

90-99

Umiarkowane II

160-179

100-109

Ciężkie III

<180

<110

Izolowane nadciśnienie tęt

<= 140

>90 (nie prowadzimy rehabilitacji)

Nadciśnienie oporne

140-160

90


Nadciśnienie nie dyskwalifikuje z ćwiczeń.

Powikłania

doustne leki antykoncepcyjne, miąższowe zapalenie nerek- wtórne nadciśnienie

Leczenie nadciśnienia:

Wysiłek- długa rozgrzewka, częściej a krócej, unikać ćwiczeń izometrycznych


Niewydolność serca (nie mylić z niedokrwiennością)

Gdy pojemność minutowa serca i ciśnienie tętnicze nie wystarczają dla potrzeb ustroju.

Częstość rośnie wraz z wiekiem. Śmiertelność 60% mężczyzn, 40% kobiet

Podział niewydolności

Etologia:

niewydolność lewej komory (wyrzut krwi)

objawy:

niewydolność prawej komory (przyjęcie krwi)




Niewydolność zastoinowa ( P i L komora)

Zespół objawów hemodynamicznych, klinicznych wywołanych nieskutecznością pracy serca jako pompy tłoczącej krew prowadzący do upośledzenia przepływu tkankowego zgodnego z ich zapotrzebowaniem metabolicznym.

- Niezdolność do wyrzucenia krwi na obwód jakiej wymagają tkanki.

- Nie odpowiednie przyjęcie krwi powrotu żylnego z krążenia małego i dużego.

Obserwujemy małą obj. minutową serca.

Zaburzenie perfuzji tkanek i narządów> niewydolność serca do przodu i do tyłu. O tym mówi prawo Starlinga – tyle krwi wypłynie na obwód ile wpłynie.

Następuje zastój wsteczny (przyjęcie krwi z obwodu)

-obrzęk płuc

-zastoinowa wątroba

Bezpośrednie uszkodzenie serca – przyczyny:

Dysfunkcje mechaniczne powodujące przeciążenie ciśnieniowe serca:

Upośledzenie napełniania serca krwią:

Choroby nie związane z sercem:

Ze względu na kurczliwość komór:

-skurczowa nw.serca

-rozkurczowa nw. Serca


Nagłe zatrzymanie krążenia – rozpoznanie:

-nie wyczuwamy tętna

-utrata przytomności

*Spontaniczne oddychanie może trwać jeszcze 1min. Stan źrenic (świadectwo upływu czasu od zatrzymania krążenia – szerokie- nie reaguje na światło)



ANATOMIA SERCA

Serce uderza 60-70 razy na minutę w spoczynku – 140/150 podczas wysiłku

Uderzenia serca- cykl pracy serca

Tony: 1 dłuższy- wyrzut- zamknięcie zastawek przedsionkowo komorowych

2 ton krótszy, głośniejszy- rozkurcz, zamykanie zastawek na pniu płucnym i aorcie.

(Budowa serca powtórzyć- dwie komory dwa przedsionki, zastawki struny ścięgniste, zastawka płucna i aortalna)

Tętnice wiecowe odżywiają serce,jest prawa i lewa, zawały biorą się z niedrożności tętnic wieńcowych i innych. Im niedrożności występują wyżej, tym w większej części serce jest nie odżywione niedokrwione

Zastawka aortalna- rola: kiedy kurczy się lewa komora zastawki są odepchnięte kiedy kurczy się lewa komora zastawki są odepchnięte i krew płynie na obwód i fragment krwi wpływa do tętnic wiecowych i następuje rozkurcz. Krew wraca z powrotem i ODBIJA się od zastawki (z lewej komory). Uszkodzenie zastawki spowoduje, ze mniej krwi wpłynie i będzie gorzej spełniać swoje funkcje.

Gdy tętnica zostanie przytkana wykonujemy plastykę tętnic wieńcowych. Wprowadzamy stęk (wprowadzona do tętnic by utrzymać drożność ). Zabieg pomostowania( bajpasy) wykonujemy obejścia zwężonego odcinka chodzi o to by nie dopuścić do długotrwałego niedokrwienia ( do 6h można uratować).

Układ bodźco- przewodzący- serce ma własny system pracy, własna elektrownia, zbudowany z włókien rozrusznikowych.

Impuls jest generowany z węzła zatokowo przesiąkowego.

Układ jest nadzorowany w centralnym układzie nerwowym, w rdzeniu przedłużonym jest nadzór układu bodźco-przewodzącego.


Nerwy współczulne- przyśpieszają prace serca <działa hormon noradrenalina>

Nerwy przywspółczulne zwalniają <acetylocholina>

->Do więzła zatokowo przedsionkowego.

Pojemność wyrzutowa - ilość krwi wyrzuconej podczas jednego skurczu

Pojemność minutowa- od 5 do 20 l. na minutę- ilość skurczów * pojemność wyrzutowa


Prawo Starlinga- im więcej krwi wpłynie do serca tym więcej z niego wypłynie

Wysoka temperatura zwiększa częstość skurczu.


P- skurcz przesiąków

PQ- pęczek hisa

T- rozkurcz komór

QRS- skurcz komór


Odprowadzania- klasyczne ma 12 odprowadzeń-

I, II,II- dwubiegunowe odprowadzania

aVR, aVl, aVF- jednobiegunowe kończynowe odprowadzenia( rzut na płaszczyznę czołową)

V1 do V6 odprowadzenia przedsercowe, piersiowe( rzut na płaszczyznę poprzeczną)

Fizjoterapeuci patrzą czy R jest w równych odległościach, czy serce bije miarowo

Najważniejsze jest „ST”- patrzymy na obniżoną linie,

Piecze, boli, pot > niedotlenie, dyskwalifikuje pacjenta z wysiłku; wysiłki powinny być monitorowane- spr

Zapis prawidłowy, - info pacjenta ze boli, zapis nieprawidłowy- brak info sprawdzamy

Załamek „P” i „T” powinny być kopulaste nie szpiczaste,

Nieprawidłowości:

Badania: -holter EKG- całodobowy

-holter ciśnieniowy

-echo serca

-test wysiłkowy( ergometr, bieżnia)

-ewentualnie RTG klp

zapis EKG podczas zawału: ewoluuje T wysoki> fala pardiego> odwrócony załamek

świeży zawał-> III blizna pozawałowa

stabilizacja zawału- 6 tyg.


Miażdżyca:

Choroba dużych i średnich tętnic. Powikłania są najczęstszą przyczyna zgonów.

Cechy charakterystyczne- odkładanie lipidów i soli wapnia, włókniki na błonie tętnic wew. > rozrost tkani łącznej > tworzy się blaszka ograniczając światło tętnicy

Lipidy, cholesterol, trójglicerydy i lipoproteiny.

Stężenie cholesterolu zależy od glikoprotein.

LDL- frakcja zła, rozprowadza cholesterol, nośnik.

HDL- cholesterol dobry- usuwa nadmiar chol z krwi, czynnik ochronny> do wątroby

3,10-5,20 milimola/litr- zalecane

LDL- powinniśmy mieć poniżej 4 mm/l

HDL- jak najwięcej > 14mm/l , min > 0.90 (źle)

Trójglicerydy- 0,5- 2,3

Brak podatności aorty i tętnic powoduje wzrost ciśnienia. Gdy tętnice nie elastyczne-> choroba niedokrwienne serca, zespół objawów spowodowanych niedostatecznym dostarczenie tlenu i związków w stosunku do aktualnego zapotrzebowania serca ( 90% przypadków to miażdżyca)

niewydolność serca- ból dusznicowy w Klp-> zawał-> niewydolność lewokomorowa- zaburzenia rytmu serca-> nagły zgon.

Zawał serca- martwica obszaru mięśnia sercowego spowodowana nagłym zupełnym odcięciem krwi ( ostrym niedokrwieniem). Najczęstszą przyczyną jest zamknięcie jednej lub więcej tętnic wieńcowych. Zawał pełnościenny (Q) lub niepełnościenny. Ewolucja:

I martwica włókien.

II nowotworzona tkanka łączna (fibroblasty).

III tkanka włóknista> blizna.

Przeszywający ból, rozrywający idący do szczęki lub lewej ręki, uczucie lęku, strach przed śmiercią. Poty, wymioty. Ból około 30 min.

Przyczyny inne:

Typy zawałów:

Powikłania zawału:


Kardiomiopatia
-
Kardiomiopatie zastoinowe (roztrzewiowe)
-
Kardiomiopatie przerostowe
-
Kardiomiopatie restrykcyjne

- Zastoinowe – chory ze zwłóknieniem wsierdzia, serce wiotkie, poszerzone lecz o prawidłowych tętnicach wieńcowych. Rozpoznanie można postawić na podst. Cewnikowania, dlatego, że może dawać oznaki niewydolności serca, którzy nie mieli bóli dławicowych. Czynniki: alkoholizm, nierozpoznane nadciśnienie, infekcje wirusowe, popołogowa niewydolność krążenia.

Patofizjologia: postępująca roztrzeń obu komór z niską poj. Min. I tachykardia, która jest przyczyną męczenia, duszności, obrzęków i wodobrzusza.

>typowe w niewydolności

Dodatkowe- czynnościowa niedomykalność zastawek w skutek poszerzenia zastawek 2 i 3dzielnej w połączeniu z uposledzeniem mm brodawkowatych
-zatory w d. i m. krążeniu, jako następstwo skrzeplin przyściennych, które tworzą się w jednej z komór serca.
-migotanie przedsionków w poalkoholowej kardiomiopatii zastoinowej
-napadowy częstoskurcz komorowy
-wtórna niewydolność nerek i wątroby prowadzą do retensji soli co sprzyja obrzękom.

Objawy przedmiotowe:
-chłodna skóra
-sinica
-źle toleruje wysiłek
-niskie ciśnienie
-tętno o małej amplitudzie, czasami migotanie przedsionków
-powiększenie wątroby, niewielka żółtaczka
-wodobrzusze, obrzęki kd i okolicy krzyżowej. Należy doszukać się nadużywania alkoholu oraz uprzednio istniejącego nadciśnienia

-Postepowanie: leżenie w łóżku, bilans płynów, kontrola wagi, częściowe ograniczenie podarzy płynów, stosowanie dożylnych leków moczopędnych, oraz leczenie przeciwzakrzepowe, monitorowanie całodobowe EKG, aby w pore wykryć migotanie przedsionków
-Rokowania: 50 % pacjentów ginie po dwóch latach od rozpoznania. Przeszczep jest jedynym ratunkiem przedłużenia życia nie reagujących na leczenie zachowawcze.

Kardiomopatia przerostowa
*Asymetryczny przerost przegrody. Dokładnie nie znamy przyczyn powstawania. Występuje nagła śmierć. W 70 % choroba dziedziczona w równomiernym rozkładzie miedzy płucami
*
Anatomia patologiczna: przerost przegrody między komorowej w porównaniu z grubością wolnej ściany lewej komory… nie prawidłowe włókna mięśniowe są krótkie. Są wiotkie, grube i rozdzielone tkana łączną. Układ włókien mięśniowych jest chaotyczny, mogą mieć charakter ogniskowy lecz dotyczy szczególnie przegrody… inne zmiany zlokalizowane są pomiędzy…

Patofizjologia i objawy
-występuje w każdym wieku
-bóle wieńcowe
-wysokie ciśnienie rozkurczowe, wytwarzane duże napięcie ścian serca ograniczając rozkurczowy przepływ wieńcowy
- wysokie napięcie skurczowe związane z zapotrzebowaniem tlenowym serca
Nierównomierny przyrost prowadzi do upośledzenia napięcia mięśni i wpływ na skracanie się jego włókna
-patologiczne wąskie naczynia wieńcowe!
2. duszność skutek zlej podatności lewej komory która w czasie rozkurczu jest sztywna
3 omdlenia i nagły zgon znaczne zwężenie drogi odpływu przy wysiłku i podnieceniu, masywny zawał serca

Kardiomopatia restrykcyjna
-
Pod względem klinicznym stan ten jest identyczny z zaciskającym zapaleniem osierdzia. Kardiomiopataia restrykcyjna powoduje równoczesna niewydolność prawej i lewej komory serca
>nadciśnienie, bóle wieńcowe, serce powiększone.
















Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
dusznica bolesna stabilna - ktostam - 4 rok - am bydgoszcz, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćwi
Teorie?zpieczeństwa ćwiczenia notatki full
Wady serca - rozwodowska - 4 rok - am bydgoszcz, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćwiczenia, Pre
Stymulatory, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćwiczenia, Prezentacje
Leczenie przeciwkrzepliwe przeciwwskazania ze Szczeklika, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćwicz
KARDIOLOGIA ĆWICZENIA
cwiczenia notatki
ćwiczenia notatki
chrzescijanstwo kolokwium I, Religioznawstwo, Rok II, Chrześcijanstwo starożytne, Cwiczenia, Notatki
Ćwiczenia I notatki
Autyzm Wczesnodziecięcy, Pedagogika Opikuńcza UWM Olsztyn, I Rok, Psychologia Rozwoju I Osobowości,
Kardiologia inwazyjna - orzełkiewicz - 4 rok - am bydgoszcz, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćw
cwiczenia 6, Notatki Europeistyka Studia dzienne
cwiczenia 9, Notatki Europeistyka Studia dzienne
Subkultury młodzieżowe - ćwiczenia, notatki z 3 roku
Kształtowanie i ochrona środowiska (ćwiczenia) - notatki, Gospodarka przestrzenna - notatki, Kształt
socjologia - ćwiczenia, Notatki na studia
cwiczenia 5, Notatki Europeistyka Studia dzienne
Infekcyjne zapalenie wsierdzia - rozwodowska - 4 rok - am bydgoszcz, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiol

więcej podobnych podstron