Napoleon III I i założenia jego polityki zagranicznej

Karol Ludwik Napoleon Bonaparte, jako cesarz Napoleon III (ur. 20 kwietnia 1808 w Paryżu, zm. 9 stycznia 1873 w Chislehurst, Kent, obecnie dystrykt Londynu Bromley, Wielka Brytania) – prezydent Francji w latach 1848-1852, cesarz Francuzów w latach 1852-1870. Syn Ludwika, krótkotrwałego króla Holandii (brata Napoleona Bonaparte) i Hortensji– córki Józefiny, z jej pierwszego małżeństwa z wicehrabią Beauharnais.

Młodość i prezydentura

Król Ludwik XVIII wygnał edyktem z roku 1816 wszystkich Bonapartów z Francji, więc swą młodość Ludwik Napoleon przeżył w Niemczech i Szwajcarii – do końca życia mówił po francusku z wyraźnym niemieckim akcentem. W roku 1830 wstąpił jako ochotnik do armii szwajcarskiej i uzyskał w 1834 r. stopień kapitana artylerii.
W latach 1836 (Strasburg) i 1840 (Boulogne) próbował przejąć rządy we Francji w drodze zamachów stanu. Po pierwszej próbie, król Ludwik Filip zgodził się na wyjazd Ludwika Napoleona do Stanów Zjednoczonych, po kolejnej został osadzony w twierdzy Ham, skąd w 1846 roku udało mu się zbiec do Anglii. Po rewolucji lutowej 1848 r. został wybrany do Zgromadzenia, a w grudniu został wybrany prezydentem II Republiki. W grudniu 1851 r. w drodze zamachu stanu prezydent uchylił konstytucję z 1848 r. i rozwiązał Zgromadzenie Prawodawcze. Stan ten został zatwierdzony przez plebiscyt przewagą ponad 7 milionów głosów przeciw sześciuset tysiącom. Nowa konstytucja, wzorująca się na konstytucji konsularnej z 1799 r., powierzyła Ludwikowi Napoleonowi funkcję prezydenta z dyktatorskim zakresem władzy na 10 lat i ustanowiła 3-izbowy parlament z Senatem, Radą Państwa i Ciałem Ustawodawczym. Jednak już 2 grudnia 1852 r, po uchwale Senatu i plebiscycie ludowym, którego wynik był podobny do poprzedniego, proklamował się dziedzicznym Cesarzem Francuzów z łaski Bożej i woli narodu, jako Napoleon III.

II Cesarstwo Francuskie

Przez pierwszych osiem lat swego panowania cesarz Napoleon III rządził bardzo autorytarnie. Reżim swej władzy oparł na wojsku, policji, administracji i Kościele katolickim. Zmniejszone zostały uprawnienia Senatu i Rady Stanu, a opozycja republikańska i socjalistyczna poddane zostały represjom oraz osłabione aresztowaniami i banicją swych przywódców. Ograniczone zostały dotychczasowe republikańskie prawa obywatelskie, wprowadzono na powrót cenzurę publikacji i widowisk, zakaz strajków, do 1864 r. zakaz zrzeszania się robotników, rozwiązana została Gwardia Narodowa, usunięto symbole republikańskie.

Jednak pod wpływem kuzynów Aleksandra Walewskiego i księcia Napoleona – obaj mieli poglądy demokratyczne – Napoleon III zdecydował się po roku 1860 zliberalizować swój system rządzenia. Parlament otrzymał więcej uprawnień, m.in. prawo interpelacji (1867) i inicjatywy ustawodawczej (1869), debaty parlamentarne, dotychczas nieznane ogółowi, były publikowane w "Monitorze". W roku 1864 robotnicy otrzymali prawo tworzenia związków zawodowych. Ostatnie referendum ery Napoleona III w roku 1870 zatwierdziło – ponownie większością głosów – te wszystkie reformy.

Polityka zagraniczna Napoleona III

Napoleon III dążył do odbudowy mocarstwowej pozycji Francji. W polityce zagranicznej jego głównym celem była zmiana postanowień Kongresu Wiedeńskiego. Przede wszystkim chciał przedłużenia granicy francuskiej na Renie, ale ponieważ nie było to możliwe (sprzeciw Prus i Rosji), zaczął dążyć do zmian terytorialnych we Włoszech kosztem Austrii. Głosił przy tym swoją sztandarową ideę o popieraniu praw narodów uciskanych, co zyskało mu duże poparcie wśród Włochów i Polaków.

udział Francji w wojnie krymskiej 1853 – 1856

Napoleon III chciał umocnić pozycję polityczną Francji i zaznaczyć jej mocarstwowy

charakter. Miała temu służyć jego mocarstwowa polityka. W 1853 r. car rosyjski Mikołaj I

wypowiedział wojnę Turcji, chcąc zagarnąć cieśniny czarnomorskie Bosfor i Dardanele,

Napoleon III utworzył koalicję antyrosyjską, w skład której weszły Francja, Wielka Brytania,

Królestwo Sardynii oraz Turcja. Wojna zakończył się klęską Rosji i podpisaniem pokoju w

Paryżu, co było sukcesem dyplomatycznym Francji. Na mocy tego pokoju Rosja zrzekła się

zdobyczy na Kaukazie i protektoratu nad księstwami naddunajskimi – Mołdawią i

Wołoszczyzną oraz zobowiązała się respektować neutralność Morza Czarnego, a także

rozwiązać swą flotę czarnomorską. Francja nie uzyskała żadnych, doraźnych korzyści. Wynik

wojny był jednak wyraźnym sukcesem Francji i końcem Świętego Przymierza – Austria nie

poparła w konflikcie Rosji

polityka włoska Francji

Napoleon III wmieszał się w sytuację polityczną na Płw. Apenińskim. Zamierzał

zneutralizować wpływy Habsburgów i zastąpić je wpływami Francji. Skorzystał z okazji jaką

dawała polityka Królestwa Sardynii, pragnącego zjednoczyć Włochy. Napoleon III zawarł z

Sardynią układ w 1859 r. , w którym zobowiązał się pomóc w wojnie z Cesarstwem

Austriackim o Lombardię i Wenecję. Wojna wybuchła w 1859 r. i zakończyła się częściowym

sukcesem – Królestwo Sardynii uzyskało Lombardię jednak Wenecja pozostała przy

Cesarstwie Austriackim. W zamian za pomoc Francja uzyskała Sabaudię i Niceę. Ze względu

na zjednoczenie Włoch plany Hegemonii Francji we Włoszech nie powiodły się. Napoleon III

zepsuł sobie stosunki papieżem .

interwencja w Meksyku 1864 – 1867

Podczas wojny domowej w Meksyku prezydent Benito Juarez przeprowadził liczne reformy.

M.in. rząd meksykański zawiesił spłatę długów Francji, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii czym

zmusił te państwa do zbrojnej interwencji. Napoleon III osadził na tronie meksykańskim

księcia habsburskiego Maksymiliana mając nadzieję na przejęcie tego państwa. Interwencja

Stanów Zjednoczonych zmusiła Napoleona III do wycofania swych wojsk z Meksyku.

wojna francusko – pruska 1870 – 1871 (temat Zjednoczenie Niemiec)

Wojna z Prusami była całkowitą klęską Napoleona III, który został pojmany przez wojska

pruskie i pozbawiony tronu przez własny lud. Powstała III Republika.