akty prawne:
- Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Pogotowie opiekuńcze
to instytucja typu interwencyjnego zapewniająca opiekę doraźną. Trafiają do niej dzieci zaniedbane, znajdowane na ulicy, uciekające z domów lub innych placówek wychowawczo-opiekuńczych, niepełnoletnie ofiary przemocy domowej.
Przyjmowanie odbywa się na podstawie skierowanego orzeczenia wydanego przez sąd bądź wniosku rodziców, opiekunów lub małoletniego. Dzieci przyjmowane są także przez wniosek policji, szkoły, przedstawiciela organizacji społecznej lub też innej osoby stwierdzającej porzucenie dziecka, zagrożeniu jego życia lub zdrowia.
Głównym celem jej działania jest: powrót dziecka do własnej rodziny lub umieszczenie go w placówce zastępującej rodzinę, czy też w innej, odpowiedniej placówce (socjalizacyjnej, resocjalizacyjnej).
Zasadniczym zadaniem pogotowia opiekuńczego jest zapewnienie opieki i zaspokojenie potrzeb dziecka. O jego przyjęciu do pogotowia opiekuńczego decyduje orzeczenie sądowe (sąd wydaje takie orzeczenie w przypadkach nagłych, wymagających natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki całkowitej), wniosków dyrektorów szkół, inspektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych w celu ustalenia najkorzystniejszego dla nich środowiska wychowawczego, a także na prośbę rodziców dziecko może być przyjęte do takiej placówki, lecz ta powinna być poparta decyzją organu administracji oświatowej. W przypadku niepomyślnych warunków wychowawczych w rodzinie należy również dążyć do resocjalizacji środowiska rodzinnego dziecka.
Pogotowie opiekuńcze będące placówką typu interwencyjnego zapewnia dziecku:
doraźną opiekę na czas trwania sytuacji kryzysowej;
dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych;
opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej albo zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego albo socjalizacyjnego;
dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiedniej do zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się.
Placówka interwencyjna przyjmuje dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowego rozpoczęcia sprawowania opieki i wychowania.
Placówka interwencyjna sporządza diagnozę psychologiczno-pedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem.
Placówka interwencyjna informuje centrum pomocy o przebywających w niej dzieciach.
Pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W przypadku gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt w placówce interwencyjnej może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 3 miesiące.
Placówka interwencyjna może prowadzić hostel - część organizacyjną placówki opiekuńczo-wychowawczej dysponującą bazą noclegową i zapewniającą opiekę wychowawczą, czynną przez całą dobę, wykorzystywaną w sytuacjach kryzysowych, kiedy dziecko ze względów rodzinnych musi czasowo zamieszkać poza swoją rodziną za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych albo kiedy rodzina musi czasowo uzyskać schronienie).
ZADANIA POGOTOWIA OPIEKUŃCZEGO
zapewnienie doraźnej i okresowej opieki dzieciom opuszczonym i osieroconym bądź wymagającym odizolowania od dotychczasowego środowiska
organizowanie odpowiedniej działalności kompensacyjno-terapeutycznej i resocjalizacyjnej
zapewnienie każdemu dziecku warunków do wypełnienia obowiązku szkolnego, aby w miarę możliwości mogło kontynuować naukę w szkole
opracowanie diagnozy pedagogicznej i lekarskiej oraz wskazań wychowawczych i dydaktycznych
kwalifikowanie dzieci do rodzin zastępczych i adopcyjnych oraz kwalifikowanie dzieci do odpowiednich placówek wychowawczo-opiekuńczych.
Wyróżnia się trzy grupy funkcji jakie powinny pełnić pogotowia opiekuńcze:
opiekuńczo- wychowawcze- wyrażające się przede wszystkim w zapewnieniu przyjętym dzieciom poczucia bezpieczeństwa, udzielenie pomocy w odreagowaniu negatywnych przeżyć i zaakceptowaniu pobytu w placówce, zaspokojenie podstawowych potrzeb
diagnostyczno- kwalifikacyjne- pogotowie opiekuńcze jest jedyna instytucją, której podstawą działań jest wykonywanie tej funkcji. pracownicy przygotowują materiał diagnostyczny, pozyskiwany z przeprowadzonych rozmów z osobami doprowadzającymi dziecko i mającymi wiedzę o jego aktualnej sytuacji, analizy dokumentów, kontaktów z rodziną, analizy postępów w nauce. Ważnym źródłem diagnozy jest systematyczna obserwacja wychowanka w trakcie pobytu a także badania psychologiczno – pedagogiczne i lekarskie. Przygotowane materiały służą określonym organom decyzyjnym tj. ośrodkom diagnostycznym w postawieniu diagnozy oraz sądom rodzinnym w podjęciu decyzji w skierowaniu dziecka do określonej formy opieki.
wyrównawczo- korekcyjna- nawiązuje do działań wyrównawczych . To oddziaływania wyrównawcze w stosunku do poszczególnych wychowanków pogotowia, które są dostosowane do rozmiarów deficytów i odchyleń od stanu prawidłowego rozwoju dziecka. Rodzaje oddziaływań wyrównawczych: kompensacyjne, redukcyjne, rewalidacyjne, terapeutyczne, resocjalizacyjne.
Struktura organizacyjna
W pogotowiu znajduje się zespół diagnostyczny, który składa się z : pedagogów, psychologów, lekarzy, wychowawców oraz referenta ds. kwalifikacji oraz pracownika socjalnego. Funkcją tego zespołu jest kwalifikowanie dziecka do umieszczenia w :
domach dziecka
rodzinach zastępczych
państwowych młodzieżowych ośrodkach wychowawczych
specjalnych ośrodkach szkolno- wychowawczych ( dotyczy to dzieci z zaburzeniami zachowania, deficytami rozwojowymi
Praca pedagoga
Pedagodzy są w pogotowiu inicjatorami i koordynatorami wszelkich działań dotyczących dziecka i rodziny. Znają przepisy prawne dotyczące dziecka i rodziny, typy i umiejscowienie placówek opiekuńczo-wychowawczych, opieki społecznej, ochrony zdrowia i leczenia uzależnień itp. w których rodzina i dziecko mogą znaleźć pomoc. Pedagog jest najczęściej pierwszym pracownikiem placówki, z którym wychowanek ma kontakt. Od tego spotkania zależy bardzo wiele -jak dziecko, które najczęściej jest w szoku, zaakceptuje pobyt w placówce, jak się w niej zaadoptuje. W przypadku młodszych dzieci ważne jest, by je uspokoić, wskazać pozytywy trudnej dla niego sytuacji. Starsi wychowankowie często są bardzo agresywni, demonstrują swoja wrogość przeciwko wszystkim. Wymagają oni wyciszenia i uspokojenia. Osiąga się to najczęściej przybliżając im w rozmowie zasady funkcjonowania pogotowia, przewidywany okres pobytu, możliwości rozwiązania ich sytuacji itp. Wtedy można przeprowadzić wywiad z dzieckiem.
Zadania pogotowia opiekuńczego realizowane są we współpracy z rodzicami lub:
opiekunami prawnymi dziecka,
sądami rodzinnymi,
pracownikami socjalnymi ośrodka pomocy społecznej właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka,
placówkami pomocy społecznej,
szkołami,
poradniami,
ośrodkami adopcyjno – opiekuńczymi.
Pobyt dziecka w pogotowiu ustaje z powodu:
ustąpienia przyczyny umieszczenia,
powrotu dziecka do naturalnego środowiska rodzinnego,
umieszczenia w rodzinie zastępczej,
zakwalifikowania dziecka do innych placówek wychowawczych,
zakwalifikowania i umieszczenia wychowanka w placówce resocjalizacyjnej