REUMATOLOGIA - WYKŁADY
03.X.2016 WYKŁAD
I – KLASYFIKACJA CHORÓB REUMATOLOGICZNYCH
Klasyfikacje chorób reumatycznych
Klasyfikacja wg Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego (ARA, obecnie ACR)
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF)
Zdrowie to nie tylko brak choroby, lecz pełny dobrostan społeczny, psychiczny, biologiczny
w ostatnich latach definicja ta została uzupełniona o sprawność do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego” a także o wymiar duchowy
Zapadalność (zachorowalność) to liczba nowo zarejestrowanych przypadków konkretnej choroby w przedziale czasu (roku) na 100 tys. osób badanej populacji
Chorobowość - liczba chorych w danej chwili na konkretną chorobę w określonej grupie mieszkańców (np. na 100 tys. mieszkańców)
Umieralność jest to liczba zgonów spowodowanych daną chorobą na 100 tys. osób (czyli osób zdrowych i chorych łącznie)
prewencja pierwotna - działania zapobiegające wystąpieniu choroby
prewencja wtórna - działania zorientowane na wczesne wykrywanie chorób i leczenie
prewencja trzeciego stopnia - działania, których celem jest ograniczenie występowania trwałych następstw choroby
Zasady rozpoznawania i leczenie chorób reumatycznych
Wywiad
Badanie fizykalne
Zdjęcia radiologiczne i inne techniki obrazowania
Badania laboratoryjne
Badanie płynu stawowego
Objawy ogólne
gorączka
utrata masy ciała
osłabienie, uczucie rozbicia
zakażenia
Objawy narządowe
narząd ruchu
◦Ból stawów
◦Sztywność
◦Obrzęk
◦Ograniczenie ruchów stawu/trzeszczenia przy ruchach
◦Ocieplenie stawu
◦Bóle i osłabienie mięśni
Objawy narządowe
Przewód pokarmowy - zaburzenia połykania, biegunki
Układ krążenia - zapalenie osierdzia, wady zastawkowe serca, nadciśnienie tętnicze
Układ oddechowy - nawracające zapalenie płuc, opłucnej
Układ moczowy - wyciek z cewki moczowej, owrzodzenia, kolka nerkowa
Układ nerwowy
Narząd wzroku - zapalenie spojówek, naczyniówki
Błony śluzowe - suchość, owrzodzenia
Skóra - wysypki, wypadanie włosów, łuszczyca, rumień, guzki podskórne, objaw Reynaulda
ZAWSZE NA EGZAMINIE - Objaw Reynaulda- w dystalnych częściach kończyń dochodzi do zacieśnienia tętniczek , powstaje obrzęk
Ból jest to subiektywne przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających ich uszkodzeniem
Charakter
Umiejscowienie
Promieniowanie
Występowanie stałe lub okresowe
Czynniki łagodzące/nasilające
Objawy towarzyszące
Sztywność (poranna) jest to ograniczenie zdolności poruszania się i wykonywania podstawowych codziennych czynności min.30 minut . Czas trwania sztywności porannej uważany jest za miernik intensywności procesu zapalnego.
sztywność w przebiegu zmian zwyrodnieniowych stawów występuje po dłuższym czasie przebywania w spoczynku i ustępuje stopniowo po wykonaniu ruchów
Objawy chorób narządu ruchu :
Ból stawów
Sztywność
Obrzęk
Ograniczenie ruchów stawu
Trzeszczenia przy ruchach
Ocieplenie stawu
Bóle i osłabienie mięśni (przykurcze, zaniki
Prawidłowe stawy :
Wyglądać normalnie, być obustronnie symetryczne
Przyjmować prawidłowa pozycję spoczynkową
Poruszać się płynie i bezboleśnie w pełnym zakresie ruchów
WYWIAD I BADANIE FIZYKALNE POWINNO ODPOWIADAĆ NA PYTANIA:
Czy schorzenie jest procesem jednostawowym, okołostawowym czy wielonarządowym?
Czy są oznaki zajęcia innych narządów, czy schorzenie wydaje się być ograniczone do narządu ruchu?
Czy zmiany stawowe maja charakter zapalny, zwyrodnieniowy czy inny?
PYTANIE NA EGZAMIN:
Rozkład zmian stawowych : symetryczny/niesymetryczny
Lokalizacja zajętych stawów : ostre , w obrębie kończyn (…)
GALS – badanie fizykalne
Gait – obserwacja podczas chodzenia w jedną stronę , zawracania w drugą stronę
Arms – Badanie k.g
Legs – Badanie k.d
Spine- Badanie kręgosłupa
PODSTAWY DIAGNOSTYKI W CHOROBACH REUMATYCZNYCH
Wywiad
Badanie fizykalne
Zdjęcia radiologiczne i inne techniki obrazowania
Badania laboratoryjne
Badanie płynu stawowego
! CHARAKTERSTYKA ZMIAN W ZDJĘCIU RADIOLOGICZNYM !
Geody podchrzęstne (w rzs powstają w wyniku rozrastania się łuszczki w kości beleczkowej położonej pod chrząstka stawową, w chorobie zwyrodnieniowej powstają w wyniku wtłaczania płynu stawowego do kości przez pękniętą chrząstkę)
Sklerotyzacja podchrzęstna skutek mikrozłamań kości położonej pod chrząstką stawową
Osteofity są wynikiem adaptacji kości do zmienionych warunków biomechanicznych spowodowanych zwyrodnieniem chrząstki stawowej i krążków międzykręgowych
Zwężenie szpary stawowej
! KOMPENSACJA I ADAPTACJA !
Kompensacja
proces, który wyzwala naturalne możliwości zastępcze, jakie istnieją w organizmie
•jest to zdolność zastępowania na drodze odtwarzania utraconych funkcji poprzez częściowo uszkodzony narząd lub całkowite przejęcie tej funkcji przez inny zdrowy narząd
•zdolność do całkowitego lub częściowego wyrównania skutków działania czynników szkodliwych
•dotyczy zaburzeń dynamicznych, statycznych, czynnościowych oraz statyczno-dynamicznych
Kompensacja zewnętrzna – polega na wyrównaniu zaburzenia funkcji i sprawności oraz odciążenie narządu ruchu (odciążenie pracy mięśni) za pomocą zaopatrzenia ortopedycznego
Kompensacja wewnętrzna – polega na wyrównaniu zaburzonej funkcji i sprawności narządu ruchu za pomocą wzmocnienia siły i wytrzymałości układu mięśniowego
! ADAPTACJA !
umiejętność dostosowania się człowieka do warunków socjalnych, stanu morfologicznego, który trzeba przyjąć za utrwalony
umożliwia przystosowanie się do zmniejszonej sprawności ważnych narządów w następstwie choroby lub urazu
odpowiednio sterowana lub wykorzystana adaptacja umożliwia uzyskanie jak najbardziej optymalnego wyniku końcowego leczenia
za najważniejsze w procesie adaptacyjnym uważa się uzyskanie samodzielności życiowej w czynnościach dnia codziennego, czynnościach zawodowych, społecznych i rodzinnych
! Na podstawie badania klinicznego wyróżnia się 4 stopnie uszkodzenia stawu wg Seyfrieda !
1° Badany może wykonać ruch czynny w zachowanym zakresie (ruchu biernego) z oporem niewiele mniejszym od normalnego
2 ° Badany może wykonać ruch czynny bez oporu w zachowanym zakresie ruchu, obciążenie dodatkową masą zaburza płynność ruchu i powoduje ból
3 ° Badany może wykonać ruch tylko w odciążeniu w zachowanym zakresie ruchu, ruch z oporem zewnętrznym powoduje zaburzenie ruchu i ból
4 ° Badany może wykonać ruch tylko w odciążeniu w niepełnym zakresie ruchu