FIZJOTERAPIA KLINICZNA W REUMATOLOGII - wykład 1 20.02.2008r.

Dostępne piśmiennictwo

1. I. Zimmermann - Górska. Choroby reumatyczne. Podręcznik dla lekarzy i studentów, Wyd. III, PZWL, 2000r.

2. S. Mackiewicz, I. Zimmermann - Górska (red.), Reumatologia, Wyd. I, PZWL 1995r,

3. J. M.H. Moll, Reumatologia, Warszawski Dom Wydawniczy, 1994r,

4. J.H. Klippel, P.A. Dieppe, F.F. Ferri, Reumatologia. Wyd. I, Wyd. Czelej Lublin, 200r,

5. A. Calin, J. Cormack, Reumatologia - pytania i odpowiedzi, Medycyna praktyczna, 1999,

6. Wybrane problemy diagnostyka i leczenia w reumatologii,

7. J. Bolanowski, Z. Wrzosek. Choroby reumatyczne. Podręcznik dla studentów fizjoterapii. Wyd. AWF Wrocław 2007.

8. www.mp.pl

9. www.ilar.org,

10. www.eular.org,

11. www.medscape.com,

12. www.hopkins-arthritis.com,

13. www.rheuma21st.com

HISTORIA REUMATOLOGII

• Hipokrates (460-337 r.p.n.e.) - wody na bóle stawowe,

• kamień nagrobny(Rzym 2-4 w.p.n.e.)

• Thomas Sydenham (1624-1689) - dna moczanowa,

• urządzenie do elektroterapii (1891),

• znaczek pocztowy upamiętniający 100 rocznicę odkrycia promieni Roentgena,

ZAGADNIENIA WSTĘPNE

• reumatologia obejmuje grupę nieurazowych schorzeń narządu ruchu,

choroby rematyczne, a szczególnie reumatoidalne są przyczyną dużych zmian patologicznych w obrębie narządu ruchu,

• prowadzenie pacjenta z chorobami reumatycznymi polega nie tylko na znajomości kliniki chorób rematycznych, ale również znajomości zjawisk zachodzących w układzie ruchu w warunkach fizjologicznych i patologicznych. Znajomość leczenia podstawowego nie wystarcza do leczenia człowieka,

• choroby układu mięśniowo-szkieletowego są niezwykle częstymi przyczynami bólu i inwalidztwa, ale rzadko powodem zgonu.

SCHORZENIA NALEŻĄCE DO TEJ GRUPY PODZIELIĆ MOŻNA NA 6 KATEGORII:

• tj. na bóle okolicy kręgosłupa, okołostawowe lub miejscowe schorzenia tkanek miękkich, chorobę zwyrodnieniową stawów oraz stany pokrewne, artropatie zapalne, choroby kości oraz choroby tkanki łącznej,

BÓL OKOLICY KRĘGOSŁUPA:

• mechaniczne (w tym okołostawowe nieprawidłowości w okolicy kręgosłupa),

• zapalne, np. ZZSK,

• neurogenne (obejmujące podrażnienie korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego), zagrażające (infekcja lub nowotwór),

• inne przyczyny bólu kręgosłupa (psychogenne, np. stres),

Zmiany okołostawowe nazywane również „reumatyzmem tkanek miękkich”:

• zapalenie kaletki maziowej, nieprawidłowości dotyczące ścięgien i entezopatie,

• inne miejscowe zespoły bólowe,

• uogólnione zespoły bólowe nie związane ze zmianami zapalnymi stawów, takie jak fibromialgia.

Choroba zwyrodnieniowa stawów obejmuje pierwotne i wtórne postacie:

• wtórna choroba zwyrodnieniowa stawów, np. pourazowa,

• pierwotna jednostawowa choroba zwyrodnieniowa (za pomocą metod obrazowych, klinicznych nie można jednoznacznie stwierdzić przyczyny danej choroby zwyrodnieniowej, np. tło cywilizacyjne),

• pierwotna wielostawowa (uogólniona choroba zwyrodnieniowa stawów).

Artropatie zapalne:

• RZS,

• młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów,

• seronegatywne zapalenia stawów z zajęciem kręgosłupa, np. ZZSK → w osoczu krwi nie można znaleźć pewnych czynników typowych dla danego schorzenia,

• uogólnione schorzenia tkanki łącznej,

• artropatie wywołane przez kryształy,

• infekcyjne zapalenia stawów np., gronkowiec, gruźlica,

• metaboliczne, endokrynne i inne artropatie układowe.

Choroby kości obejmują rozwojowe i nabyte nieprawidłowości kośćca:

• osteopenia (osteoporoza i osteomalacja),

• martwica kości,

• choroba Pageta,

• inne postacie chorób kości.

Uogólnione choroby tkanki łącznej:

• toczeń rumieniowaty układowy,

• twardzina,

• miopatie zapalne,

• zespół Sjorgena,

Do chorób reumatoidalnych, prowadzących do dużych zmian w obrębie narządu ruchu zalicza się:

• RZS,

• ŁZS,

• Zespół Reitera,

• ZZSK.

Skutki schorzeń reumatycznych obejmują ból i upośledzenie funkcji, a to z kolei może doprowadzać do poważnego ograniczenia aktywności i uczestnictwa w życiu codziennym.

Możliwe do zastosowania sposoby leczenia podzielić można na 5 grup, do których należą:

1. edukacja pacjenta, wyposażenie go w określone umiejętności oszczędzania stawów, wyrobienia prawidłowych sposobów kompensacji,

2. fizjoterapia, w tym także zaopatrzenie ortopedyczne, adaptacyjne i pomocnicze,

3. farmakoterapia, modyfikująca przebieg choroby jak i jej objawy oraz leczenie ogólne oraz miejscowe,

4. zabiegi chirurgiczne,

5. dieta i metody uzupełniające.

ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA:

• wywiad i badanie fizykalne prowadzą do rozpoznawania większości chorób układu mięśniowo-szkieletowego bez potrzeby jakichkolwiek innych badań dodatkowych,

• przeprowadzenie dokładnego wywiadu i pełne badanie fizykalne układu mięśniowo-szkieletowego pochłaniają wiele czasu

• badanie fizykalne skoncentrowane jest na wykrywaniu nieprawidłowości mających dla pacjenta znaczenie czynnościowe oraz na prostych testach i pytaniach wykonywanych podczas badania fizykalnego, które odznaczają się wysoką czułością w wykrywaniu zaburzeń układu kostno-stawowego,

• badanie GALS (42,25 - bez chorób, 30 - objawy, 20 - istotny problem, 0,5 - inwalidztwo, 0,25 - ciężkie inwalidztwo),

PROBLEMY REUMATOLOGII:

• niedostateczna znajomośc patogenezy chorób reumatycznych,

• przewlekły charakter chorób reumatycznych i związane z tym konsekwencje,

• niedostateczna skuteczność leczenia,

• objawy uboczne związane z długotrwałym agresywnym leczeniem,

• wysokie indywidualne i społeczne koszty leczenia,

• niewystarczająca znajomość problemów reumatologii wśród lekarzy i chorych.

Schorzenie	Część ciała nią dotknięta	Częstość występowania
Ból okolicy kręgosłupa i choroby okołostawowe (razem)		>20
Osteoporoza	Złamania w obrębie kręgosłupa, stawu biodrowego lub nadgarstka,	5
Choroba zwyrodnieniowa stawów	Stwierdzona radiologicznie(wszystkie lokalizacje zmiany w obrębie stawu kolanowego, zmiany w obrębie stawu biodrowego	25 3,8 1,3
Artropatie zapalne (łącznie)		2,5
RZS		1,0
Artropatie kryształkowe		1,0
ZZSK		0,1
ŁZS		0,1
Zapalenia stawów u dzieci (<16 lat)		0,06
Toczeń rumieniowaty układowy		0,02

---