Raport z badań (Churchill)
Podstawowe kryterium oceniania raportów z badań
Raporty z badań są oceniane według jednego podstawowego kryterium – komunikowania się z czytającym
Raport musi być pisany z myślą o odbiorcy z właściwym uwzględnieniem stopnia jego obeznania z wyrafinowanymi technikami, zainteresowania sprawami omawianymi w raporcie oraz użytkiem jaki odbiorca z niego uczyni
Problem „wielu panów” – gdy odbiorców jest więcej, a raport jest jeden, trzeba jakoś zrobić, żeby wszyscy byli zadowoleni
Kryteria pisania:
Pełność – dostarczenie wszystkich informacji potrzebnych czytelnikom w zrozumiałym dla nich języku
Raport może być niepełny dlatego, że jest zbyt krótki (za mało informacji) lub zbyt długi (przeładowany informacjami)
Dokładność – nie tylko związana z poprzednimi etapami procesu badawczego, ale także ta związana z dbałością w operowaniu danymi, logiką zrozumienia oraz pisemnym formułowaniem wypowiedzi.
Jasność – jest wynikiem jasnego i logicznego myślenia i precyzyjnego wyrażania myśli. Kiedy ta logika jest zmącona, czytelnik nie rozumie tego co czyta.
Należy sporządzić szkic głównych punktów, uszczegółowić je w sposób logiczny i umieścić we właściwym miejscu wspierające szczegóły
Należy używać krótkich akapitów i krótkich zdań
Nie używać wysublimowanych wyrażeń
Zwięzłość – choć raport powinien być pełny, to ma też być zwięzły
Trzeba zrobić świadomą selekcję zawartości
Jeśli coś nie odnosi się bezpośrednio do tematu, to trzeba to usunąć
Nie opisywać zbyt obszernie powszechnie znanych metod
Formy raportu: raport pisemny
Strona tytułowa
Spis treści
Podsumowanie
Wprowadzenie
Wyniki
Wnioski
Zalecenia
Wprowadzenie
Część główna
Metodologia
Wyniki
Ograniczenia
Wnioski i zalecenia
Załącznik
Formularze zbierania danych
Szczegółowe obliczenia wspierającej wybór wielkości próby, testy statystyczne, etc.
Tablice nie wchodzące w skład części głównej
Bibliografia
Strona tytułowa – opisuje przedmiot raportu, nazwę organizacji, dla której raport jest sporządzany, nazwę organizacji, która go przedkłada oraz datę.
Spis treści – nie trzeba tłumaczyć
Podsumowanie – najważniejsza część raportu. Większość zainteresowanych przeczyta tylko to.
Podsumowanie to nie streszczenie. Jest to podanie najważniejszych punktów całego raportu.
Wskaźnikiem dobrego raportu jest jego samowystarczalność
Wprowadzenie do podsumowania daje minimum wstępnych informacji ogólnych potrzebnych do zrozumienia wyników, wniosków i zaleceń. Powinno określać zleceniodawcę, cel badania i wyraźnie zarysowany problem lub hipotezy
Wniosek to nie zalecenie – wniosek jest oparty na wynikach badań, zalecenie jest sugestią co do dalszych działań
Wprowadzenie – we wprowadzeniu uwzględnia się wykształcenie i doświadczenie czytającego, i dostarcza mu się informacji na temat tła potrzebnego do zrozumienia raportu.
Często definiuje nieznane terminy, lub terminy używane w raporcie w szczególnym kontekście
Powinno przedstawiać konkretne cele badania. Należy wyraźnie wyłożyć poszczególne podproblemy i hipotezy. Po przeczytaniu człowiek musi wiedzieć czego raport dotyczy, a co pomija.
Część podstawowa – obejmuje szczegóły metody, wyników i ograniczeń.
Najtrudniejsza jest część dot. metodologii. Trzeba przedstawić metody nie nudząc czytelnika
Trzeba wyjaśnić, czy projekt miał charakter eksploracyjny, opisowy czy też przyczynowy, oraz podać przesłanki właśnie takiego wyboru
Opis doboru próby – czytający muszą zrozumieć przynajmniej trzy rzeczy: Co zrobiono? Jak zrobiono? Dlaczego postąpiono tak a nie inaczej?
Tablice i rysunki wyników nie mogą być przypadkowym zbiorem – mają odzwierciedlać pewien porządek psychologiczny
Tablice powinny być prostym podsumowaniem informacji. Każda tablica ma się odnosić do jednego tylko problemu (dane w tabeli powinny być szeregowane wynikami a nie np. alfabetycznie)
Ograniczenia studium trzeba wyraźnie wyłożyć. Jak coś się pieprznie, a my tego nie uwzględniliśmy, to tylko źle świadczy o nas.
Wnioski i zalecenia – pokazuje się stopniowe wyprowadzanie wniosków i formułuje się je bardziej szczegółowo niż w podsumowaniu.
Dla każdego celu powinien być podany wniosek
Wnioski nie mogą być tendencyjne, ale oparte całkowicie o zebrane dane
Załączniki – materiał zbyt złożony i szczegółowy, zbyt specjalistyczny lub taki, którego zamieszczenie w tekście nie jest absolutnie konieczne. Materiały poglądowe: kopia kwestionariusza lub formularza obserwacyjnego
[lista kontrolna do oceny raportów z badań – tablica 18.3/s.872)
Formy raportu: raport ustny
Większość badań wymaga również takiego raportu.
Przygotowanie raportu ustnego:
Znajomość audytorium (w jakim stopniu ogólności gadać? Czy specjalistycznie?)
Organizacja prezentacji – dwie opcje:
Wnioski wyprowadzane po prezentacji wszystkich dowodów wspierających określony kierunek działania
Wnioski prezentowane zaraz po omówieniu zadań i głównych celów studium
Użycie właściwych pomocy poglądowych – muszą być czytelne i proste w odbiorze
Używać jednej pomocy przez ok. 1 minutę
Podkreślać w prezentacji ważne kwestie
Prezentacja raportu ustnego:
Przestrzegać limitu czasowego ustalonego dla zebrania – najlepiej prezentować przez nie więcej niż połowę czasu (reszta na dyskusję)
Gadać prostym językiem
Graficzna prezentacja wyników
Najefektywniejszy sposób komunikowania stwierdzeń raportu.
Trzy podstawowe rodzaje grafik:
Wykresy – pokazują „ile?”
Wykres kołowy – szczególnie skuteczny w odmalowywaniu wielkości względnych, lub plastycznym odmalowaniu porównań statystycznych, zależności statyczne
Wykres – oś współrzędnych – jest dwuwymiarowy, szczególnie użyteczny w obrazowaniu zależności dynamicznych (np. czegoś tam w czasie)
Wykres warstwowy – łączy zagadnienia dynamiczne (jak w wykresie zbudowanym na osi współrzędnych) z możliwością wyodrębnienia sektorów (jak w wykresie kołowym)
Mapy – pokazują „gdzie?”
Koncentrują uwagę na obszarach geograficznych. Kiedy są używane do geograficznej prezentacji ilościowej lub statystycznej, są zwykle nazywane mapami danych.
Diagramy – pokazują „jak?”
Diagram słupkowy – może być jednosalowy lub dwusalowy. Odmiany:
Piktogram
Grupowany diagram słupkowy (kilka słupków wyrastających z jednej zmiennej)
Stosowy diagram słupkowy (jeden słupek podzielony na kilka części)