Kryzys naftowy (kryzys paliwowy) – 1973r. – objął wszystkie kraje wysoko uprzemysłowione oraz wszystkie dziedziny gospodarki światowej uzależnione od ropy naftowej.

Kryzys nastąpił w wyniku wybuchu wojny izraelsko – arabskiej polegał on na gwałtownym wzroście cen ropy naftowej wynikających z embargo (sankcji) państw zrzeszonych w OPEC wobec USA.

OPEC – Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową – z siedzibą w Wiedniu, utworzona w 1960r. w Bagdadzie.

W makroekonomii wyróżniamy

megaekonomię

mezoekonomię

mezoekonomia

megaekonomia

W ekonomii opis i analiza zjawisk zwią-zanych z procesami przemian stru-kturalnych, tzn. zmiany relacji między gałęziami i sektorami produkcji oraz re-gionami:

gospodarka regionalna
badanie funkcjonowania poszcze-gólnych działów sektorów gospodarki
badanie zachowania ekonomicznego grup społecznych, np. ekonomika re-gionalna, ekonomika branżowa, socjologia ekonomczna

Przedmiotem badań jest gospodarka globalna; ważniejsze problemy badawcze (globalizacja, gospodarowanie zasobami ziemi, wymiana międzynarodowa i globalne przepływy finansowe)

Rzadkość – żadna ilość dóbr nie jest w stanie całkowicie usatysfakcjonować społeczeństwa, bez względu na stopień zamożności każdy chce mieć więcej.

Inflacja – spadek wartości pieniądza ↓

Deflacja – wzrost wartości pieniądza ↑

MIKROEKONOMIA

MAKROEKONOMIA

Zajmuje się zachowaniem indywidualnego konsumenta, przedsiębiorcy, handlowca, usłu-godawcy, rolnika.

Interesują ją takie zagadnienia jak:

przyczyny określające ceny poszcze-gólnych dóbr i usług
budowanie pojedynczych rynków fun-kcjonalnych w ramach gospodarki narodowej
zjawiska determinujące wielkość pro-dukcji poszczególnych przedsiębiorstw i gałęzi produkcji
zasady zachowania gospodarstw do-mowych i przedsiębiorstw
wpływ zjawisk zakłócających mecha-nizm rynkowy i zachowania podmiotów

Skupia swoją uwagę na badaniu takich wielkości jak:

całkowity dochód gospodarki
odsetek osób zatrudnionych
przepływ kapitału

Interesują ją takie zagadnienia jak:

przyczyny określające poziom produkcji krajowej i dochodu narodowego
możliwość wzrostu gospodarczego
czynniki wpływające na ogólny poziom ceni jego zmiany (inflacja i deflacja)
stabilność systemu ekonomicznego oraz czynniki zakłócające
możliwość zapobiegania negatywnym zjawiskom ekonomicznym – bezrobocie inflacja wahania koniunkturalne

Ekonomia pozytywna – ma za zadanie wyjaśnienie zjawisk ekonomicznych, jest oparta na obiektywnej wiedzy o rzeczywistości.

Ekonomia normatywna – zawiera sądy wartościujące. Jej funkcją jest doradzanie, świadome przekształcanie rzeczywistości według własnych poglądów badacza. Formułuje twierdzenia, oparte na subiektywnym systemie.

Czynniki produkcji – to dobra i usługi wytwarzane w produkcji w celu wytworzenia efektu ko-ńcowego będącego również dobrem lub usługą.

Zasób – to czynnik wytwórczy, który może być wykorzystany w procesach produkcji i wy-miany.

Kapitał – oznacza dobra (bogactwa, środki, aktywa) finansowe szczególnie, gdy służą one ro-zpoczęciu lub kontynuacji działalności gospodarczej. Jest jednym ze środków wytwórczych.

Praca – to każdy sposób, w jaki energia ludzka (tj. fizyczna lub umysłowa) może być senso-wnie wydatkowana.

Przedsiębiorca – człowiek organizujący lub prowadzący działalność gospodarczą, podejmujący związane z nią ryzyko oraz potrafiący pozyskać właściwych ludzi i zapewnić środki materialne potrze-bne do rozwoju firmy.

Przedsiębiorstwo (jednostka gospodarcza) – wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka prowadząca działalność gospodarczą. Celem działalności przedsiębiorstwa jest zysk poprzez zaspokojenie potrzeb konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze (tzw. zakłady).

Podział przedsiębiorstw na:

przedsiębiorstwa produkcyjne (tj.: wydobywcze, przetwórcze, montażowe)
przedsiębiorstwa świadczące usługi (tj.: handlowe, komunikacyjne transportowe, ubezpieczeniowe, finansowe, itd…)

Podział przedsiębiorstwa, ze względu na liczbę pracowników, są to:

mikroprzedsiębiorstwa – zatrudniające do 9-ciu pracowników
małe przedsiębiorstwa – 10-49 pracowników
średnie przedsiębiorstwa – 50-249 pracowników
duże przedsiębiorstwa – powyżej 250 pracowników

Z punktu widzenia form własności wyróżnia się:

przedsiębiorstwo państwowe - samodzielny, samorządny i samofinansujący się stworzony i nadzorowany przez naczelne organy administracji państwowej, terenowe organy administracji państwowej lub ( inny bank państwowy)
przedsiębiorstwo prywatne – będące własnością pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki
przedsiębiorstwo spółdzielcze – mające osobowość prawną; działalność w oparciu o środki produkcji, które są własnością członków spółdzielni; jest to zgodne z obowią-zującą w Polsce ustawą „dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób” (nie-mniejszej niż 10 osób fizycznych lub nie mniejszej niż 3 osoby prawne) są to tzw. członkowie spółdzielni. Każdy członek spółdzielni musi zadeklarować w niej, co naj-mniej 1 udział. Celem spółdzielni jest prowadzenie wspólnej działalności gospoda-rczej w interesie zrzeszonych członków spółdzielni. Członkowie spółdzielni pokrywają jej straty do wysokości zadeklarowanych działów
przedsiębiorstwo komunalne – będące społeczną własnością samorządu lokalnego; jest to najczęściej przedsiębiorstwo użyteczności publicznej - w celu zaspokojenia potrzeb lokalnej społeczności
przedsiębiorstwo będące własnością pracowników

rząd, agendy rządowe

i urzędy

wspólnoty lokalne

opinia publiczna

pracownicy

właściciele

sprzedawcy

PRZEDSIĘBIORSTWO

media

wierzyciele

grupy inwestorów

dostawcy

klienci

konkurenci

rządy innych państw

i instytucje ponadnarodowe

grupy biznesu

Odpowiedzialność przedsiębiorstwa:

wywiązywanie się z zobowiązań
bezpieczeństwo i użyteczność produktów
przestrzeganie zasad BHP (bezpieczeństwa i higieny pracy)
terminowo regulowanie płatności
ochrona środowiska naturalnego

Teoria ekonomiczna – uproszczone wyjaśnienie tego jak gospodarka lub jej fragment funkcjo-nuje lub funkcjonowałby w określonych warunkach.

Konkurencja – to podstawowy fundament wolnego rynku. Wolność współzawodnictwa ze sobą podmiotów gospodarczych na wszystkich obszarach handlu i usług. To także inne przedsiębio-rstwo tej samej branży, współzawodniczące na tym samym rynku.

Konkurencja doskonała – przekonanie zarówno kupujących jak i sprzedających, że ich indywidualne decyzje nie mają wpływu na cenę rynkową.

Popyt – wielkość zapotrzebowania zgłoszonego przez konsumentów przy danej cenie w danym okresie.

„Jeśli cena towaru rośnie – ilość towaru spadnie i odwrotnie”.

Czynniki decydujące o wzroście lub spadku popytu:

atrakcyjność danego towaru
liczba nabywców
ceny dóbr konsumpcyjnych
dochód konsumentów
oczekiwania co do przyszłej ceny danego dobra
oczekiwany spadek substytucyjnego
oczekiwany wzrost przyszłego dochodu nabywców

Podaż – to ilość danego towaru, którą sprzedający zaoferują do sprzedaży w danym momencie i miejscu w zależności od poziomu cen.

Determinantami podaży są:

zmiany produktywności wywołane zmianą technologii produkcji
zmiany opłacalności produkcji innych dóbr
zmiany dostępności (rzadkości) różnych zasobów produkcyjnych

Wzrost podaży – zwiększenie ilości, którą producenci są skłonni zaoferować przy każdej danej cenie.

Spadek podaży – spadek ilości, którą producenci są skłonni zaoferować przy każdej danej ce-nie.

Nadwyżka rynkowa – sytuacja na dowolnym rynku, gdy cena wyprodukowania dobra jest wy-ższa od ceny rynkowej, a ilość oferowana przewyższa ilość nabywaną.

Cena równowagi – to cena w kierunku, której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na pozio-mie, której będzie pozostawał po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic nie ulegnie zmianie.

Ilość równowagi – stanowi poziom wielkości produkcji – sprzedaży – do której rynek będzie zmierzał i na poziomie której pozostanie gdy ją osiągnie, jeśli w otoczeniu nic się nie zmieni.

Niedobór rynkowy – to sytuacja, w której wielkość popytu na dany czynnik) np. towar, czynni-ki produkcji) przewyższa wielkość podaży przy danej cenie rynkowej.

Przedsiębiorstwa powstają po to, aby zaspokoić odbiorców wykorzystując będące w ich po-siadaniu zasoby.

Wyróżnia się następujące zasoby w przedsiębiorstwie, są to:

rzeczowe – materialne
ludzkie – niematerialne
finansowe –materialne
informacyjne – niematerialne

Hierarchia celów w przedsiębiorstwie:

przetrwanie i rozwój
zrównoważone funkcjonowanie wyrażone w dostępie do zasobów
maksymalizacja zysku
wytworzenie dla społeczeństwa użytecznych dóbr i usług
realizacja przyjętych założeń, planów i zadań

Odrębność przedsiębiorstw pod względem:

ekonomicznym

finansowym

organizacyjnym

prawnym

Cechy przedsiębiorcy:

dążenie do sukcesu i samorealizacji
umiejętność rozwiązywania problemów i podejmowania ryzyka
konsekwencja, wytrwałość, determinacja
umiejętność wyciągania konstruktywnych wniosków z porażek
zaufanie do własnych zdolności
zdolności przywódcze
optymizm życiowy, entuzjazm i poświęcenie w pracy

Fuzja – połączenie dwóch przedsiębiorstw lub więcej. Przejęcie jednych przedsiębiorstw przez inne w wyniku, którego powstaje nowy podmiot.

RODZAJE FUZJI

Skutkami tego typu fuzji są:

wzrost stopnia konkurencji
wzrost siły rynkowej

Fuzja pozioma (horyzontalna) – wtedy, gdy łączące się przedsiębiorstwa produkują podobne pro-dukty w tej samej branży.

Motywy łączenia się tego typu przedsiębiorstw:

redukcja kosztów
podniesienie efektywności
korzyści skali
wzrost bezpieczeństwa

Fuzja pionowa (wertykalna) – występuje wtedy, gdy łączą się przedsiębiorstwa zajmujące się różnymi etapami powstania tego samego produktu.

Motywy łączenia się tego typu przedsiębiorstw:

zwiększanie kontroli nad etapami składowymi prowadzonej prowadzonej działalności go-spodarczej

W tej grupie wyróżnia się:

fuzję pionową w górę w tym przypadku podmiot łączy się ze swym dotychczasowym odbio-rcą

fuzję pionową w dół tutaj podmiot łączy się ze swoim dotychczasowym dostawcą

Fuzja konglomeratowa – ma miejsce, gdy przedsiębiorstwa działaja w innych branzach.

Motywy łączenia się tego typu przedsiębiorstw:

dywersyfikacja¹ asortymentu produkcji, czyli utworzenie wielobranżowego konglomeratu

¹Dywersyfikacja – różnicowanie asortyment lub usług w celu zmniejszenia ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej. Poprzez dywersyfikację nie tylko zmniejsza się prawdopodobieństwo straty, ale zmniejsza się również prawdopodobieństwo najwyższego zysku.

Alians strategiczny – umowa współpracy minimum dwóch firm (aliantów), mająca na celu wprowadzenie nowej firmy na nowy rynek za pośrednictwem firmy już na nim istniejącej.

Własność – nieograniczone prawo rzeczowe; prawnie zagwarantowana możliwość pełnego rozporządzania jakąś rzeczą.

Inflacja - wzrost ogólnego poziomu cen. W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki. Przeci-wieństwem inflacji jest deflacja.

RODZAJE INFLACJI

Inflacja popytu – związana jest z pojawieniem się w gospodarce nadmiaru pieniądza w stosunku do oferty podażowej przy określonych cenach w danym czasie.

Inflacja kosztowa –jest pchana przez koszt produkcji, np., jeśli rosną koszty surowców czy mate-riałów lub siły roboczej to producenci muszą podnieść ceny.

Inflacja instytucjonalna – jest skutkiem błędnej polityki gospodarczej państwa.

Inflacja strukturalna – najczęściej występuje, gdy zagregowany popyt jest równy zagregowanej podaży popytu zgłoszonego przez społeczeństwo.

Henri Fayol (1841-1925) – na przełomie XIX i XX wieku zajmował się problematyką zarządzania organizacjami. Sformułował funkcję zarządzania, odnoszącą się głównie do przedsiębiorstw przemysłowych jak i zastosowanie w administracji.

Funkcje przedsiębiorstwa według Fayol’ a:

f. techniczna – zapewnienie metod, narzędzi, urządzeń służących do wytwarzania produktu
f. handlowa – prowadzenie zaopatrzenia oraz sprzedaży, utrzymywanie kontaktów z kontrahentami*

*kontrahent (łac. contrahens, tzn. ściągać) – jest to osoba fizyczna lub osoba prawna bę-dąca stroną transakcji

f. finansowa – zapewnienie środków finansowych, nadzorowanie ich wydawania
f. ubezpieczeniowa – ochrona mienia i pracowników, zapobieganie problemom zwią-zanym z personelem i bezpieczeństwem
f. rachunkowa – księgowość podatkowa* i zarządcza

*księgowość podatkowa – polega na rejestracji w ujęciu podatkowym i odpowiedni sposób udokumentowania

f. administracyjna – planowanie (przewidywanie), organizowanie, rozkazywanie, ko-ordynacja, kontrola

Księgowość – rejestracja w ujęciu pieniężnym, ilościowym, odpowiednio udokumentowanych zdarzeń gospodarczych, które powodują zmiany w majątku jednostki gospodarującej i źródłach jego pochodzenia.

Zbigniew Martyniak (1936-2002) - był wzorem "odkrywcy" i popularyzatora nowych konce-pcji, metod i podejść, które pojawiały się w zarządzaniu. Był autorem wielu znanych i powszechnie stosowanych współcześnie koncepcji i metod zarządzania.

Do najbardziej znanych koncepcji zarządzania, należą:

Reengineering
Benchmarking
lean management
systemy workflow

Do mniej znanych, szczegółowych metod, należą m.in.:

analiza dyrektywna
marketing wewnętrzny
metoda refleksji strategicznej
metoda HOSHIN
system Shigeo Shingo
metoda SMED czy metoda MTR

Funkcje przedsiębiorstwa według Zbigniewa Martyniaka:

f. techniczna
f. ekonomiczna
f. personalna
f. informatyczno-księgowa
f. administracyjna

Funkcja administracyjna, według Fayol` a to:

planowanie - jako element zarządzania polega na decydowaniu o podjęciu działań, zorientowanych na wywołanie zjawisk, które nie zaistniałyby samoistnie
organizowanie – dzieli się ona na aspekt materialny (organizacja zakładu pracy, narzędzi, maszyn) oraz społeczny (organizacja pracy ludzi)
rozkazywanie – spowodowanie, że personel będzie funkcjonował w określony sposób
koordynowanie – łączenie wszystkich czynników przedsiębiorstwa, jednocześnie i harmonizowanie ich wysiłków dla osiągnięcia zamierzonych celów
kontrolowanie – sprawdzanie zgodności działania organizacji z przepisami prawa oraz wydanymi rozkazami

Prezentacja i zdefiniowanie zasad administracji według Henri` ka Fayol` a:

Podział pracy	Wydzielenie części pracy pracownikowi całego procesu pracy. Wzrasta dzięki temu specjalizacja personelu i podnoszone są jego kompetencje.
Autorytet	Prawo do rozkazywania. Autorytet musi kiero-wać się wartościami moralnymi, co powinno za-pobiec nadużyciom władzy. autorytet urzędowy (z pełnionego stanowiska) autorytet osobisty (z cech osobistych człowie-ka)
Dyscyplina	Postawą personelu oraz stosowaniem prawa. Ze względu na to, kto ma jakie stanowisko definiuje się poszczególne wartości, cechy i odpowiedzial-ność, które przysługują pracownikom i kierowni-ctwu.
Jedność rozkazodawstwa	Niezbędna w sprawnym działaniu, jednak jest pomijana, bo: charakteryzuje się szybkim działaniem, brakiem staranności, chaosem gdzie łatwo o pomyłkę.
Jedność kierownictwa	Jeden przełożony za pomocą opracowanego jednolitego programu koordynuje całokształt prac.
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu	Żeby organizacja działała właściwie potrzebne jest, aby każdy jej członek podporządkował się wyznaczonym celom.
Wynagrodzenie personelu	Sprawiedliwe wynagradzanie w racjonalnych granicach. Należy dbać, aby wynagrodzenie zachęcało pracowników do gorliwej pracy.
Centralizacja	Wydawanie uprawnień zarządzania, delegując uprawnienia dążyć należy do najlepszego możliwego wykorzystania umiejętności pracowników.
Hierarchia	Zachowanie zależności w realizacji zadań dotyczących wielu wydziałów gwarantuje kierownictwu kontrolę nad realizacją procesów.
Ład	Polega na zasadzie by każda rzecz miała określone miejsce i się w nim znajdowało. Wskazane jest, aby przedmioty miały przypisane osoby odpowiedzialne za nie.
Ludzkość w obchodzeniu się	W rozumieniu przepisów należy stosować przychylność w stosunku do ludzi.
Stałość personelu	Zdobycie wiedzy i doświadczenia wymaga czasu. Pracownik pełniący swoją funkcję od lat jest lepszy od pracowników zmieniających się w kilka miesięcy.
Inicjatywa	Możliwość przejawiania inicjatywy – proponowania, a następnie realizowania zadań. Pracownicy powinni być zachęcani do inicjatywy.
Zgranie personelu	Umożliwia wykonywania zadań nawet wówczas, gdy niektórzy pracownicy z różnych przyczyn zawiodą. Jest hamowane z 2 czynników: skłócanie pracowników przez nieudolne kierownictwo stosowanie komunikacji pisemnej tam gdzie wystarczałaby ustna

KONIEC

Ekonomia, Zarządzanie i Administracja Publiczna

PODSTAWOWE DEFINICJE Z EKONOMII, ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ.

mikroekonomia

makroekonomia

W makroekonomii wyróżniamy

mezoekonomia

megaekonomia

MIKROEKONOMIA

MAKROEKONOMIA

Podział przedsiębiorstw na:

Podział przedsiębiorstwa, ze względu na liczbę pracowników, są to:

Z punktu widzenia form własności wyróżnia się:

PRZEDSIĘBIORSTWO

Odpowiedzialność przedsiębiorstwa:

Czynniki decydujące o wzroście lub spadku popytu:

Determinantami podaży są:

Wyróżnia się następujące zasoby w przedsiębiorstwie, są to:

Hierarchia celów w przedsiębiorstwie:

Odrębność przedsiębiorstw pod względem:

Cechy przedsiębiorcy:

RODZAJE FUZJI

RODZAJE INFLACJI

Funkcje przedsiębiorstwa według Fayol’ a:

Do najbardziej znanych koncepcji zarządzania, należą:

Do mniej znanych, szczegółowych metod, należą m.in.:

Funkcje przedsiębiorstwa według Zbigniewa Martyniaka:

Funkcja administracyjna, według Fayol` a to:

Prezentacja i zdefiniowanie zasad administracji według Henri` ka Fayol` a: