Komórka		To podstawowa jednostka strukturalna (budulcowa) i funkcjonalna (czynnościowa), każdego żywego organizmu.
Podział komórek		a) komórka prokariotyczna - nie posiada jądra komórkowego, a materiał genetyczny w postaci splątanej nici (nukleoidu) znajduje się w cytoplazmie [tylko bakterie]
		b) komórki (jądrowe) - materiał genetyczny znajduje się w jądrze [rośliny, zwierzęta, grzyby, protisty]
Komórka roślinna		W odróżnieniu od komórki zwierzęcej posiada - ścianę komórkową -chloroplasty (fotosynteza) - jedną dużą wakuolę (wodniczkę)
Organizm jednokomórkowy		Zbudowany jest z jednej komórki, która spełnia wszystkie czynności życiowe np. bakteria
Organizm Wielokomórkowy		Zbudowany jest z wielu komórek, które tworząc grupy, spełniają określone funkcje np. zwierzę
Komórka  tkankanarządukład narządóworganizm
Królestwa	1) Zwierzęta 2) Rośliny 3) Grzyby 4) Protisty 5) Bakterie
Charakterystyka budowy i funkcji organelli komórkowych	a) mitochondriom- jest to organella autonomiczna, ponieważ zawiera własne Dna, RNA i rybosomy, bierze udział w procesach oddychania wewnątrzkomórkowego, stanowi centrum energetyczne komórki
	b) Aparat Golgiego- to struktury błoniaste, ułożone jedna na drugiej, gromadzi wydzielinę oraz produkty syntezy
	c) Siateczka śródplazmatyczna/ retuikulum endoplazma tyczne – jest to błoniasty system kanalików biorący udział w transporcie wewnątrzkomórkowym, syntezie białek (szorstkie), izolacji przeciwstawnych procesów w syntezie lipidów (tłuszczów)[gładkie], w obronie przed toksycznym działaniem związków chemicznych
	d) Rybosom- ziarniste twory zbudowane z RNA i białek. Tworzą dwie podjednostki, mniejsza i większą. Biorą udział w biosyntezie białka.
	e) Chloroplast- charakterystyczny dla komórki roślinnej, zachodzi w nim proces fotosyntezy
	f) Jądro komórkowe- jest podstawową i nadrzędną organellą każdej komórki. Jąderko to ośrodek tworzenia RNA, podwójna błona jądrowa z porami chroni materiał genetyczny. Wnętrze wypełnione jest chromatyną: DNA nawinięte na białka- histony ROLA JADRA- kieruje pracą wszystkich organelli o komórkowych, gromadzi i przechowuje DNA- informację genetyczną o cechach organizmu , bierze udział w procesach dziedziczenia, bierze udział w podziałach komórek: mitozie (komórkach somatycznych), mejozie (komórkach gamet i zarodników)
	g) centrosom – z pary centroli służy do wytwarzania rzeciona podziałowego
	h) Cytoplazma- wypełnia komórkę, jest ciągliwa, lekko koloidalna, elastyczna. W obrębie cytoplazmy znajdują się włókniste struktury białkowe; mikrotugule i mikrofilamenty tworzące szkielet wewnętrzny komórki i łączące ze sobą organelle
	i) Lizosomy- to pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną białkowo lipidową, zawierają enzymy hydrolityczne za pomocą, których trawią.
	j) Błona komórkowa- ochrania komórkę oraz zapewnia transport między komórką, a środowiskiem zewnętrznym
	Transport przez błony
	- bierny- zachodzi zgodnie z gradientem stężeń, od stężenia większego do mniejszego, aż do wyrównania stężeń)
	-bierny wspomagany- zachodzi zgodnie z gradientem stężeń z udziałem białkowych przenośników
	-aktywny- z udziałem energii ATP z udziałem białkowych przenośników, wbrew grawientowi (od mniejszego do większego)
Mitoza	Ilość DNA 4 c 2 G111 S G2 m INTERFAZA c
	Faza G1- intensywny metabolizm, w tym transkrypcja i trans logia białek; pierwsza przerwa w syntezie DNA
	Faza S- replikacja DNA
	Faza G2- transkrypcja i translacja białek niezbędnych do prawidłowego zakończenia cyklu komórkowego (- laboliny); druga przerwa w syntezie DNA
	Interfaza- mitotyczny podział komórki
	G1/ S/G2/ P/M/A/T
	Profaza		Metafaza			Anafaza	Telofaza (cytokineza)
	- zachodzi w komórkach somatycznych (komórkach ciała) - w wyniku mitozy powstają dwie komórki potomne o takim samym materiale genetycznym - w czasie podziału następuje: *kariokineza (podział jądra) *cytokineza (podział cytoplazmy - prowadzi do namnażania komórek
Mejoza	Określona jest jako podział redukcyjny <R!>] - zachodzi w komórkach gamet i zarodników - prowadzi do powstawania czterech komórek o haploidalnej (n) liczbie chromosomów - w pierwszym etapie (profazie) zachodzi proces Crossing over, czyli wymiana odcinków chromatyd, chromosomów homologicznych. Wynikiem Crossing over jest zmienność genetyczna organizmów, prowadząca do różnorodności na świecie.
	4 G1/ S/ G2/P/M/ A/ T/ P/ M /A /T c 2c 1c
Tkanka	Zbiór komórek spełniających określone funkcje, o podobnej budowie i właściwościach
Tkanka nabłonkowa	Ogół: funkcja: okrywa, wyścieła, wchłania, wydziela :budowa: zbudowana z komórek ściśle do siebie przylegających z wyodrębnionym jądrem -ilość warstw dzieli nabłonek na jednowarstwowy i wielowarstwowy
Rodzaje nabłonków	Nabłonek jednowarstwowy płaski wyścieła naczynie krwionośne i pęcherzyki płucne
	Nabłonek jednowarstwowy sześcienny wyścieła kanaliki nerkowe i przewody gruczołów
	Nabłonek jednowarstwowy walcowaty wyścieła żołądek i jelito cienkie
	Nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy wyścieła drogi oddechowe
	Nabłonek wielowarstwowy płaski zbudowany jest z kilku warstw komórek, chroni przed czyni kiami chorobotwórczymi, wysychaniem skóry (naskórek) pokrywa usta, wyścieła przełyk, odbyt, pochwę
Tkanka mięśniowa	Zbudowana z komórek o właściwościach kurczenia się, co wywołuje ruch organizmu.
Rodzaje:	Mięsnie poprzecznie prążkowane szkieletowe przyczepiony do kości powoduje ruch organizmu, działa zależnie od nasze woli, szybkie skurcze, męczy się
	Mięsień poprzecznie prążkowany sercowy buduje mięsień sercowy, niezależne od naszej woli, szybkie skurcze
	Mięśnie gładkie budują narządy wewnętrzne, działają niezależnie od woli, wolne skurcze, nie męcząsię
Tkanka łączna	Zadaniem jest łączenie, nadawanie elastyczności, podtrzymywanie, oraz transport substancji odżywczych. Zbudowana z dużej ilości substancji międzykomórkowej łączącej komórki
Rodzaje:	Tkanka łączna właściwa zawiera dużą ilość włókien, jest odporna i wytrzymała, buduje ścięgna (przytrzymywanie mięśnia do kości) oraz więzadła (wzmacniają połączenia w stawach)
	Tkanka kostna zbudowana z komórek kostnych zwanych osteonami, podtrzymuje ciało, ochrania narządy, usztywnia ciało
	Tkanka chrzęstna zbudowana z komórek zwanych chondrocytami, podpieranie i usztywnianie ciała, pokrycie kości w stawach, włóknista, sprężysta
	Tkanka tłuszczowa magazynowanie tłuszczu (energii), ochrona przed utratą ciepła
Krew
Osocze				Elementy morfotyczne
Surowic	Fibrynogen		Erytrocyty (czerwone krwinki) 5mln		Leukocyty (białe krwinki) 7 tys.		Trombocyty (płytki krwi) 200-400 tys.
Erytrocyty	Hemoglobina transportująca tlen
Leukocyty	Walka z drobnoustrojami
Trombocyty	Odpowiedzialne za krzepnięcie
Tkanka nerwowa	Zbudowana z neuronu, którego zadaniem jest przewodzenie impulsów nerwowych od mózgu do mięśni i narządów, oraz od mięsni do ośrodków nerwowych
Tkanka glejowa	Zbudowana z komórek gwiaździstego kształtu, ochrania i odżywia komórkę nerwową
Rodzaje neuronów	- neurony czuciowe: przewodzą impulsy od narządów do ośrodków nerwowych - ruchowe- przewodzą impulsy z mózgu i rdzenia kręgowego od mięsni i gruczołów - pośredniczące: pośredniczą przekazywaniu impulsów pomiędzy neuronami