1. SPECYFIKA ŻYWIENIA DROBIU

A) PASZE STOSOWANE W ŻYWIENIU DROBIU GRZEBIĄCEGO:

-ZBOŻA – 10-18% DZIENNEJ DAWKI.

* PSZENICA, PSZENŻYTO I ŻYTO- DUŻA ILOŚĆ PENTOZANÓW I B-GLUKANÓW ZWIĘKSZAJĄCYCH LEPKOŚĆ TREŚCI PRZEWODU POKARMOWEGO I WILGOTNOŚĆ ODCHODÓW.

*JĘCZMIEŃ I OWIES- MOŻLIWOŚĆ STOSOWANIA TYCH ZBÓŻ JEST W ŻYWIENIU INTENSYWNIE ROSNĄCYCH PTAKÓW JEST OGRANICZONE ZAWARTOŚCIĄ WŁÓKNA SUROWEGO.

*KUKURYDZA- BARDZO DOBRE ZBOŻE DLA DROBIU, 20% KUKURYDZY W MIESZANCE DLA NIOSKI POZWALA NA UZYSKANIE PRAWIDŁOWEGO ZABARWIENIA ŻÓŁTKA JAJ.

-PASZE WYSOKOBIAŁKOWE- POZWALAJĄ NA UZYSKANIE WŁAŚCIWEJ KONCENTRACJI BIAŁKA W MIESZANKACH DLA BROJLERÓW I NIOSEK.

*ŚRUTA POEKSTRAKCYJNA SOJOWA- JEŚLI ZACHOWUJE ODPOWIEDNIĄ JAKOŚĆ, A ZAWARTOŚĆ CZYNNIKÓW ANTYODŻYWCZYCH NIE PRZEKRACZA DOPUSZCZALNYCH WARTOŚCI.

*ŚRUTA POEKSTRAKCYJNA RZEPAKOWA- CENNA PASZA WYSOKOBIAŁKOWA POD WARUNKIEM, ŻE NIE ZAWIERA ZBYT DUŻEJ ILOŚCI GLUKOZYNOLANÓW ORAZ PRODUKTÓW ICH ROZPADU POWODUJĄCYCH PRZEROST TARCZYCY, ISTOTNE POGORSZENIE PRZYROSTÓW I WYKORZYSTANIA PASZY

*NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH- PODLEGA OGRANICZENIOM ZE WZGLĘDU NA ZAWARTOŚĆ WIELU SUBSTANCJI ANTYODŻYWCZYCH POWODUJĄCYCH ZMNIEJSZENIE MASY JAJ I POGORSZENIE WSKAŹNIKÓW PRODUKCYJNYCH WYNIKAJĄCE Z NEGATYWNEGO WPŁYWU TYCH SUBSTANCJI NA METABOLIZM I PRZEBIEG PROCESÓW TRAWIENNYCH.

*MĄCZKA RYBNA- DUŻA ILOŚĆ WPŁYWA NEGATYWNIE NA ZAPACH MIĘSA I JAJ, DLATEGO JEJ UDZIAŁ W MIESZANKACH JEST MAŁY 5-8%

*MĄCZKA Z KRWI I MĄCZKA Z PIÓR

*DROŻDŻE- DOBRE ŹRÓDŁO BIAŁKA I WITAMIN

*MLEKO W PROSZKU I SUSZONA SERWATKA- MOŻE BYĆ W MIESZANCE TYLKO DO 4% BO TRZEBA PAMIĘTAĆ, ŻE PTAKI NIE TRAWIĄ ZAWARTEJ W NICH LAKTOZY

*KONCENTRATY BIAŁKOWE

*SUSZ Z MŁODYCH ZIELONEK- NAJLEPIEJ MOTYLKOWATYCH- WPŁYWA NA INTENSYWNOŚĆ WYBARWIENIA SKÓRY I POPRAWIA ZABARWIENIE ŻÓŁTKA JAJ

-TŁUSZCZ PASZOWY- MIESZANKI MOGĄ GO ZAWIERAĆ DUŻO, BO POPRAWIAJĄ WARTOŚĆ ENERGETYCZNĄ, POPRAWIAJĄ WALORY SMAKOWE I ZMNIEJSZAJĄ PYLISTOŚĆ. TŁUSZCZE MUSZĄ BYĆ ŚWIEŻE I ZABEZPIECZONE PRZED JEŁCZENIEM DODATKIEM ANTYUTLENIACZY.

-DODATKI PASZOWE

-MŁODE ZIELONKI

-ROŚLINY OKOPOWE- PAROWANE ZIEMNIAKI I MARCHEW

B) POTRZEBY ENERGETYCZNE- ZALEŻĄ OD MASY I POWIERZCHNI CIAŁA, TEMPA WZROSTU, PRODUKCYJNOŚCI, TEMPERATURY OTOCZENIA I STOPNIA OPIERZENIA. MOGĄ ULEC ZMIANIE WARUNKACH SILNEGO STRESU. PEŁNOPORCJOWA MIESZANKA DLA BROJLERÓW MUSI MIEĆ WŁAŚCIWY STOSUNEK ILOŚCI ZAWARTEJ ENERGII (MJ) DO ILOŚCI BIAŁKA OGÓLNEGO (%). ZBYT DUŻA ZAWARTOŚĆ ENERGII W PASZY MOŻE SPOWODOWAĆ MNIEJSZE JEJ POBRANIE CZEGO KONSEKWENCJĄ JEST NIEDOBÓR SKŁ POKARMOWYCH.

C) POTRZEBY BIAŁKOWE- ZARÓWNO NIEDOBÓR JAK I NADMIAR SĄ NIEPOŻĄDANE. ILOŚĆ I JAKOŚĆ SKARMIANEGO BIAŁKA MA WPŁYW NA CECHY MIĘSA BROJLERÓW. ZWIĘKSZENIE ZAWARTOŚĆ BIAŁKA W DAWCE O 28-30% MOŻE SKUTECZNIE OGRANICZYĆ PRZYROST TŁUSZCZU.

D) TRAWIENIE WŁÓKNA- PTAKI MAJĄ BARDZO OGRANICZONE TRAWIENIE WŁÓKNA CO WYNIKA Z NIEWIELKIEJ ILOŚCI BAKTERII CELULOLITYCZNYCH BYTUJĄCYCH W JELITACH. ZAWARTOŚĆ WŁÓKNA W MIESZANCE MUSI BYĆ OGRANICZONA, ALE JEGO MAŁA ILOŚĆ JEST POTRZEBNA DO ZACHOWANIA PRAWIDŁOWYCH FUNKCJI JELIT.

E) SKŁADNIKI MINERALNE I WITAMINY- NIEZBĘDNE DO WZROSTU, ROZWOJU I ZDROWIA PTAKÓW. STOSUNEK CA DO P PRZYSWAJALNEGO W MIESZANCE POWINIEN WYNOSIĆ 2,2-2,4: 1. SKŁADNIKI MINERALNE Z PASZ ROŚLINNYCH SĄ SŁABO PRZYSWAJANE PRZEZ PTAKI , DLATEGO MIESZANKI UZUPEŁNIA SIĘ DODATKIEM PREPARATÓW MINERALNYCH – ZWIĄZKÓW FOSFORU, SOLI, KREDY PASTEWNEJ LUB PREMIKSAMI .

F) PREPARATY ENZYMATYCZNE- WSPOMAGAJĄ TRAWIENIE, NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE SĄ DODATKI B-GLUKANAZY I KSYLANAZY (ENZYMÓW ROZKŁADAJĄCYCH POLISACHARYDY NIESKROBIOWE NEGATYWNIE WPŁYWAJĄCE NA STRAWNOŚĆ ZIAREN ZBÓŻ). PREPARATY ENZYMATYCZNE ZŁOŻONE Z KILKU RODZAJÓW ENZYMÓW POPRAWIAJĄ STRAWNOŚĆ I WYKORZYSTANIE SKŁ POKARMOWYCH ZAWARTYCH W PASZY.

NIOSKI:

SPECYFIKA ŻYWIENIA NIOSEK WYNIKA Z ICH BUDOWY ANATOMICZNEJ PRZEWODU POKARMOWEGO, KTÓRY W STOSUNKU DO DŁUGOŚCI CIAŁA JEST KRÓTKI ORAZ Z WCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO I BARDZO INTENSYWNEGO WZROSTU. NIOSKI WYMAGAJĄ PASZ O WYSOKIEJ KONCENTRACJI SKŁ POKARMOWYCH I OGRANICZONEJ ILOŚCI WŁÓKNA.

ŻYWIENIE NIOSEK OBEJMUJE 2 OKRESY:

1) OKRES ODCHOWU I WZROSTU- ISTOTNE JEST ZASPOKOJENIE ILOŚCI BIAŁKA. ZASPOKOJENIE POTRZEB POKARMOWYCH TEJ GR ZWIERZĄT MA NA CELU OSIĄGNIĘCIE DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ W WIEKU I PRZY MASIE CIAŁA Z GÓRY ZAPLANOWANEJ PRZY MINIMALNYM ZUŻYCIU PASZY. ZBYT INTENSYWNE ŻYWIENIE W TYM OKRESIE PASZAMI WYSOKOBIAŁKOWYMI POWODUJE PRZYSPIESZENIE DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO, A KONSEKWENCJĄ MOŻE BYĆ ZNOSZENIE MAŁYCH JAJ I NISKA ODPORNOŚĆ NIOSKI NA CHOROBY. NADMIAR ENERGII DOPROWADZA DO ZATUCZENIA KURCZĄT I OPÓŹNIENIA NIEŚNOŚCI. NIEDOBÓR BIAŁKA I ENERGII W MIESZANCE DOPROWADZA DO ZAHAMOWANIA TEMPA WZROSTU I ROZWOJU, OSŁABIENIA I ZMNIEJSZENIA ODPORNOŚCI NA CHOROBY.

2) OKRES UŻYTKOWANIA NIEŚNEGO- ZAPOTRZEBOWANIE KUR NA ENERGIĘ ZALEŻY OD TYPU UŻYTKOWEGO I MASY CIAŁA KURY. KURY NIEŚNE WYMAGAJĄ WIĘKSZEJ KONCENTRACJI ENERGII W PASZY ZE WZGLĘDU NA SZYBKĄ PRZEMIANĘ MATERII, DUŻĄ RUCHLIWOŚĆ I NIEŚNOŚĆ. ZAPOTRZEBOWANIE NA BIAŁKO ZALEŻY OD NIEŚNOŚCI. SPOŻYCIE PASZY I ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ ZALEŻY TEŻ OD TEMPERATURY OTOCZENIA I SYSTEMU UTRZYMANIA. NIEDOBÓR P OGRANICZA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNE NIOSEK, A JEGO NADMIAR WPŁYWA ŹLE NA JAKOŚĆ SKORUP. NIEZBĘDNE JEST ZACHOWANIE PROPORCJI CA I P W PASZY.

2) CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA JAKOŚĆ I MASĘ JAJ:

SKORUPA ZBUDOWANA JEST GŁÓWNIE Z WĘGLANU WAPNIA I SKŁADA SIĘ Z DWÓCH ZASADNICZYCH WARSTW: GĄBCZASTEJ ZNAJDUJĄCEJ SIĘ TUŻ POD KUTIKULĄ, KTÓRA JEST NA ZEWNĄTRZ SKORUPY I WEWNĘTRZNEJ WARSTWY BRODAWKOWEJ. STWIERDZONO, ŻE UŁOŻENIE KRYSZTAŁKÓW WĘGLANU WAPNIA I GRUBOŚĆ WARSTWY ZEWNĘTRZNEJ SKORUPY DECYDUJE W DUŻEJ MIERZE O JEJ WYTRZYMAŁOŚCI. WAPŃ ZAWARTY W SKORUPIE DECYDUJE O JEJ KRUCHOŚCI NATOMIAST FOSFOR O ELASTYCZNOŚCI I SPRĘŻYSTOŚCI. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI ORGANICZNYCH I ICH LOKALIZACJA RÓWNIEŻ MA WPŁYW NA JEJ WYTRZYMAŁOŚĆ. I TAK W SKORUPIE O DUŻEJ GRUBOŚCI ZWIĄZKI AZOTU WYSTĘPUJĄ W WARSTWIE GĄBCZASTEJ, KTÓRA JEST GRUBSZA NIŻ W SKORUPIE CIENKIEJ. W SKORUPIE O MAŁEJ GRUBOŚCI ZNAJDUJE SIĘ WIĘCEJ AZOTU, A ROZMIESZCZONY JEST MIEDZY WARSTWAMI GĄBCZASTĄ I BRODAWKOWĄ. SKORUPA JAJ KURZYCH POWINNA MIEĆ GRUBOŚĆ POWYŻEJ 0,33 MM I STANOWIĆ PONAD 10% MASY JAJA. MÓWIĄC O CECHACH SKORUPY NIE MOŻNA POMINĄĆ JEJ BARWY, KTÓRA JEST RÓŻNA W ZALEŻNOŚCI OD GATUNKU PTAKA, KTÓRY JE ZNOSI. JAJA KURZE NAJCZĘŚCIEJ SĄ BRĄZOWE W RÓŻNYCH ODCIENIACH DO BIAŁYCH WŁĄCZNIE. SKORUPY CIEMNIEJSZE SĄ BARDZIEJ WYTRZYMAŁE CHOCIAŻ MOGĄ MIEĆ MNIEJSZĄ GRUBOŚĆ. NAJPRAWDOPODOBNIEJ JEST TO ZWIĄZANE Z PIGMENTEM PORFIRYNĄ, KTÓRA UMIEJSCOWIONA POMIĘDZY KRYSZTAŁAMI WĘGLANU WAPNIA NADAJE SKORUPOM WIĘKSZĄ ELASTYCZNOŚĆ. 
NA JAKOŚĆ SKORUPY JAJ WPŁYWA PRZEDE WSZYSTKIM POCHODZENIE GENETYCZNE NIOSEK, POZIOM NIEŚNOŚCI, STAN ZDROWIA, WARUNKI UTRZYMANIA, WIEK KUR ORAZ ŻYWIENIE.

3) PODZIAŁ PASZ TREŚCIWYCH:

A) OTRĘBY, ŚRUTY ZBOŻOWE I Z NASION ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, MĄKI PASTEWNE: OTRĘBY, ŚRUTY ZBOŻOWE I Z NASION ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, MĄKI PASTEWNE

B) PRODUKTY UBOCZNE PRZEMYSŁU OLEJARSKIEGO: ŚRUTY POEKSTRAKCYJNE, EKSPELLERY, MAKUCHY

C) INNE PASZE TREŚCIWE POCHODZĄCE Z PRZEMYSŁU ROLNEGO: WYSŁODKI BURACZANE, DROŻDŻE, KIEŁKI SŁODOWE, SUSZ BURACZANY I ZIEMNIACZANY, PŁATKI ZIEMNIACZANE, SUSZ Z ZIELONEK

D) MĄCZKI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO

E)MIESZANKI PRZEMYSŁOWE

4) ZAWARTOŚĆ BIAŁKA W STRĄCZKOWYCH:

W PORÓWNANIU Z ZIARNAMI ZBÓŻ ZAWIERAJĄ DUŻO BIAŁKA (20-40%) O MAŁEJ ILOŚCI METIONINY I CYSTYNY, A ZNACZĄCEJ ILOŚCI LIZYNY. PODOBNIE JAK W ZIARNIE ZBÓŻ SĄ W NICH ZNACZNE ILOŚCI POTASU I FOSFORU, A NIEWIELE WAPNIA. NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH POSIADAJĄ SUBSTANCJE ANTYODŻYWCZE (NP. ALKALOIDY W ŁUBINACH, INHIBITORY TRYPSYNY W SOI).

5) CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYKORZYSTANIE PASZY:

WYKORZYSTANIE PASZ- ZUŻYCIE PASZY NA WYKORZYSTANIE 1KG PRODUKTU WYRAŻONY W ILOŚCI ENERGII I BIAŁKA W KG PASZY W PRZYPADKU ZWIERZĄT ŻYWIONYCH MIESZANKĄ PEŁNOPORCJOWĄ (TRZODA, DRÓB). ŻEBY WYLICZYĆ WYKORZYSTANIR MUSIMY ZNAĆ ZUŻYCIE PASZY W KG, ZAWARTOŚĆ ENERGII I BIAŁKA W SPOŻYTYCH PASZACH, WIELKOŚĆ PRODUKCJI W DANYM OKRESIE.

WIELKOŚĆ PRODUKCJI NA WYKORZYSTANIE PASZ- OBLICZAJĄC WYKORZYSTANIE PASZY BIERZEMY POD UWAGĘ WIELKOŚĆ PRODUKCJI I POTRZEBY BYTOWE. IM WIĘKSZA JEST WIELKOŚĆ PRODUKCJI TYM MNIEJ WSKAŹNIK WYKORZYSTANIA PASZY BĘDZIE OBCIĄŻONY WARTOŚCIĄ ZAPOTRZEBOWANIA NA BYT. TAK NAPRAWDĘ KROWA MOŻE JEŚĆ MNIEJ PASZY I PRODUKOWAĆ Z NIEJ WIĘCEJ MLEKA, TO I TAK BĘDZIE MIAŁA MNIEJSZY WSKAŹNIK WYKORZYSTANIA OD KROWY KTÓRA JE WIĘCEJ PASZY PRZYPADAJĄCEJ NA 1KG MLEKA, ALE TEGO MLEKA BĘDZIE PRODUKOWAĆ KILKA RAZY WIĘCEJ PRZEZ CO ZAPOTRZEBOWANIE NA BYT BARDZIEJ SIĘ ROZŁOŻY

6) WYMIENIĆ I OPISAĆ GRUPY PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH:

A) PASZE OBJĘTOŚCIOWE SOCZYSTE:

- ZIELONKI- ZAWIERAJĄ 1,6 DO 4 MJ ENERGII BRUTTO I 10-30% SUCHEJ MASY. ZAWIERAJĄ WSZYSTKIE PODSTAWOWE SKŁ POKARMOWE, WITAMINY I ZW MINERALNE.

*BIAŁKO – SKŁADA SIĘ Z BIAŁKA WŁAŚCIWEGO I ZW AZOTOWYCH NIEBIAŁKOWYCH. AMINOKWASEM OGRANICZAJĄCYM JEST METIONINA.

*WĘGLOWODANY- WYSTĘPUJĄ W FORMIE WŁÓKNA SUROWEGO ORAZ ZW BEZAZOTOWYCH WYCIĄGOWYCH (SKROBI)

*ZWIĄZKI MINERALNE- NA I P W NIEWIELKICH ILOŚCIACH.

*WITAMINY- KAROTENY, A, B, ,E, C I MAŁO WIT D

*ESTROGENY- W NAJWIĘKSZEJ ILOŚCI SĄ W LUCERNIE I KONICZYNIE CZERWONEJ. UMIARKOWANIE ICH ILOŚCI MA DODATNI WPŁYW NA WZROST I MLECZNOŚĆ KRÓW, PRZYROSTY U JAGNIĄT I ŁATWIEJSZE PORODY.

*W SKŁAD ZIELONEK WCHODZĄ: TRAWY, MOTYLKOWATE, ZIOŁA I CHWASTY

-KISZONKI- W CZASIE KISZENIA WSZYSTKIE SKŁ ODŻYWCZE ULEGAJĄ FERMENTACJI. ROZWIJAJĄ SIĘ SZCZEPY DROBNOUSTROJÓW, Z KTÓRYCH NAJBARDZIEJ POŻĄDANE SĄ HOMOFERMENTATYWNE BAKTERIE KW MLEKOWEG, TWORZĄCE Z CUKRÓW ŁATWO STRAWNYCH KWAS MLEKOWY I ŚLADY INNYCH PRODUKTÓW.

*CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRAWIDŁOWY PRZEBIEG FERMENTACJI: SKŁAD PASZY, WARUNKI BEZTLENOWE, TEMPERATURA I CZYSTOŚĆ ZAKWASZANEGO MATERIAŁU.

*ZAWARTOŚĆ CUKRÓW STRAWNYCH- ZAWARTOŚĆ CUKRU W ROŚLINACH ZAKISZANYCH, KTÓRE ZAPEWNIA POWSTANIE KWASU MLEKOWEGO W TAKIEJ ILOŚCI, ABY NIE PH MOGŁO SIĘ OBNIŻYĆ DO 4,2

*WŁÓKNO SUROWE- WRAZ Z JEGO WZROSTEM W ROŚLINACH MALEJE ZAWARTOŚĆ ŁATWO STRAWNYCH CUKRÓW

*BIAŁKO- JEGO DUŻA ZAWARTOŚĆ POWODUJE, ŻE ROŚLINY TRUDNO SIĘ ZAKISZAJĄ. BIAŁKO ZWIĘKSZA POJEMNOŚĆ BUFOROWĄ KISZONKI.

*KWASY ORGANICZNE I ICH SOLE- ODDZIAŁUJĄ NA POJEMNOŚĆ BUFOROWĄ. SĄ TO: MALONIANY, CYTRYNIANY I GLICERYNIANY.

*SOLE MINERALNE

* KISZONKI W ZALEŻNOŚCI OD ZAWARTOŚCI SUCHEJ MASY DZIELĄ SIĘ NA: ŚWIEŻE, PRZEWIĘDNIĘTE I PODSUSZONE

-OKOPOWE- ZAWARTOŚĆ WODY: 75% (ZIEMNIAKI, BURAKI CUKROWE), 90% (BURAKI PASTEWNE, BRUKIEW, MARCHEW)

*W SKŁAD SUCHEJ MASY WCHODZĄ GŁÓWNIE ZWIĄZKI BEZAZOTOWE WYCIĄGOWE

*NIEWIELE BIAŁKA OGÓLNEGO- RZADKO PRZEKRACZA 2%, MAŁA ILOŚĆ TŁUSZCZU I WŁÓKNA SUROWEGO.

*W POPIELE SUROWYM DOMINUJE POTAS

B) PASZE OBJĘTOŚCIOWE SUCHE:

-SIANO I SUSZE- PASZA BARDZO WARTOŚCIOWA, DOBRZE WPŁYWA NA TRAWIENIE I ZWIĘKSZA ZDOLNOŚĆ POBRANIA PASZY. BOGATE ŹRÓDŁO ENERGII I BIAŁKA, ORAZ KAROTENÓW, KSANTOFILI I TOKOFEROLI ORAZ WITAMIN E, K I Z GR B

*NAJLEPSZE JEST SIANO Z LUCERNY I KONICZYNY CZERWONEJ

-SŁOMA I PLEWY- STOSOWANA TYLKO W ŻYWIENIU PRZEŻUWACZY I KONI , BO JEST TO PASZA TRUDNO STRAWNA ZE WZGLĘDU NA WYSOKĄ ZAWARTOŚĆ WŁÓKNA.

*WARTOŚĆ POKARMOWA ZALEŻY OD ROŚLINY, Z KTÓREJ SŁOMA POCHODZI ORAZ ODMIANY (JARA, OZIMA), ORAZ DOMIESZEK INNYCH ROŚLIN

*WYRÓŻNIAMY SŁOMY: JĘCZMIENNA, OWSIANA, ŻYTNIA I PSZENNA, Z ROŚLIN MOTYLKOWATYCH

7. ZNACZENIE PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH W ŻYWIENIU KONI:

PASZE OBJĘTOŚCIOWE DLA KONI SOCZYSTE- PASTWISKO, ŹREBIĘTA 1,8KG SM, KONIE DOROSŁE 2,1 KG SM TRAWY NA 100 KG MC, NA DOBRYM PASTWISKU DO 40-70 KG, ŻEBY POKRYĆ ZAPOTRZEBOWANIE NA TRAWĘ: ŹREBIĘTA 0,2-,5 HA, DOROSŁE 0,4-0,6 HA, KLACZE ZE ŹREBAKAMI 0,5-0,7HA, KISZONKI MOŻNA STOSOWAĆ Z KUKURYDZY W DAWCE 2-4KG/100 KG MC, TRAWY PODSUSZONE 1-2KG/100 KG MC, OKOPOWE, MARCHEW, BURAKI PASTEWNE, ZIEMNIAKI, ZIEMNIAKI PAROWANE.

PASZE OBJĘTOŚCIOWE DLA KONI SUCHE- SIANO ŁĄKOWE Z TRAW KOSZONYCH W POCZĄTKOWYM OKRESIE KWITNIENIA, U KONI BEZ LUB LEKKO PRACUJĄCYCH SIANO MOŻE POKRYĆ DOBOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA SKŁ POKARMOWE, SIANO Z LUCERNY, Z KONICZYNY CZERWONEJ, SUSZE Z ROŚLIN ZIELONYCH Z TRAW ROŚLIN MOTYLKOWATYCH STOSOWANE W FORMIE SIECZKI, MELASOWANE, PASZE SŁOMIASTE, SŁOMA BEZOSTNA W POSTACI SIECZKI.

8. CZYNNIKI WARUNKUJĄCE PRZYDATNOŚĆ SUROWCA DO KISZENIA:

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRAWIDŁOWY PRZEBIEG FERMENTACJI: SKŁAD PASZY, WARUNKI BEZTLENOWE, TEMPERATURA I CZYSTOŚĆ ZAKWASZANEGO MATERIAŁU.

9. PASZE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO:

CHARAKTERYZUJĄ SIĘ DUŻĄ ZAWARTOŚCIĄ BIAŁKA O DOBRYM SKŁ AMINOKWASOWYM I Z TEGO POWODU ZNAJDUJĄ SZEROKIE ZASTOSOWANIE W ŻYWIENIU RÓŻNYCH ZWIERZĄT. MIĘSO I PRODUKTY DOPADOWE Z RZEŹNI STOSOWANE SĄ W ŻYWIENIU ZWIERZĄT MIĘSOŻERNYCH, MĄCZKI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO STANOWIĄ KOMPONENT WIELU MIESZANEK PRZEMYSŁOWYCH, A MLEKO I PRODUKTY UBOCZNE Z JEGO PRZETWÓRSTWA WYKORZYSTYWANE SĄ GŁÓWNIE W ŻYWIENIU MŁODYCH ZWIERZĄT.

- MIĘSO I MĄCZKI MIĘSNO-KOSTNE- STOSOWANE W ŻYWIENIU ZWIERZĄT FUTERKOWYCH. W ŻYWIENIU ZWIERZĄT GOSPODARSKICH STOSOWANE MOGĄ BYĆ MĄCZKI: MIĘSNA, MIĘSNO-KOSTNA, KOSTNA, Z KRWI, Z PIERZA, Z JAJ I SKÓR

*MĄCZKI ZWIERZĘCE ZAWIERAJĄ 90-95% SUCHEJ MASY, W KTÓREJ GŁÓWNYM SKŁADNIKIEM JEST BIAŁKO (40-60%)

*ZALEŻNIE OD UDZIAŁU KOŚCI RÓŻNA JEST TEŻ ZAWARTOŚĆ POPIOŁU SUROWEGO (15-30%), NAJWIĘCEJ JEST GO W MĄCZKACH KOSTNYCH. GŁÓWNYM SKŁADNIKIEM POPIOŁU JEST WAPŃ.

-RYBY I MĄCZKI RYBNE- PRZETWARZANE NA MĄCZKI LUB KISZONE, PRODUKOWANE Z CAŁYCH RYB LUB ODPADÓW RYBNYCH. ZAWIERAJĄ NAWET DO 70% BIAŁKA O BARDZO DOBRYM SKŁADZIE AMINOKWASOWYM. ICH WADĄ MOŻE BYĆ NADMIERNA ZAWARTOŚĆ TŁUSZCZU

-MLEKO ODTŁUSZCZONE- WYKORZYSTYWANA DO ODPIJANIA MŁODYCH SSAKÓW, A SERWATKA I MAŚLANKA DO TUCZU ŚWIŃ. ZAWIERA 3,4% BIAŁKA I 4,5% LAKTOZY I MA DOBRY SKŁAD AMINOKWASOWY.

-SERWATKA- PRODUKT UBOCZNY PRZY WYTWARZANIU SERÓW TWAROGOWYCH I PODPUSZCZKOWYCH. MA MAŁĄ ZAWARTOŚĆ SUCHEJ MASY (5,5%)

-MAŚLANKA- ZAWIERA 6% SUCHEJ MASY, W KTÓREJ SKŁAD WCHODZI LAKTOZA I BIAŁKO

10. SYSTEMY ZDAWANIA PASZ U KRÓW MLECZNYCH

NA WIELKOŚĆ ZAPOTRZEBOWANIA KRÓW MAJĄ WPŁYW TAKIE CECHY JAK: MASA CIAŁA, KONDYCJA, WIEK, PRODUKCJA MLEKA, ZAWARTOŚĆ TŁUSZCZU W MLEKU ORAZ FAZA LAKTACJI I WARUNKI UTRZYMANIA KRÓW. WRAZ ZE WZROSTEM MASY CIAŁA ZWIĘKSZA SIĘ ZAPOTRZEBOWANIE BYTOWE. ZAPOTRZEBOWANIE PRODUKCYJNE ROŚNIE W MIARĘ WZROSTU , WYDAJNOŚCI I ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU W MLEKU.

FAZY LAKTACJI:

1. WZROST PRODUKCJI MLEKA- OD MOMENTU OCIELENIA DO OSIĄGNIĘCIA SZCZYTU LAKTACJI (1-2 MIES)

2. PRODUKCJA- (3-6 MSC)

3. PRODUKCJA I ODBUDOWA REZERW (7-9 MSC)

4. ZASUSZENIE (10-11 MSC)

DAWKI POKARMOWE DLA KRÓW MLECZNYCH W SYS TRADYCYJNYM- ZAPOTRZEBOWAIE BYTOWE I PRODUKCYJNE NA ENERGIĘ EN (JEDNOSTKI OWSIANE, MJ), B.O, S.M, CA, P, MG, NA, KAROTEN.

DAWKI POKARMOWE DLA KRÓW MLECZNYCH W SYS INRA- WYRAŻANE W JPM BYT I PROD (OPASY JPŻ), BTJ (G), ZDOLNOŚĆ POBIERANIA PASZY (JWK), CA, P, S.M. MG, NA, KAROTEN. BIAŁKO WŁAŚCIWE TRAWIONE W JELICIE CIENKIM.

PASZE TREŚCIWE DLA KRÓW- ZIARNA ZBÓŻ, PASZE BIAŁKOWE I DODATKI MINERALNE, WITAMINOWE I INNE. PASZE OBJĘTOŚCIOWE SĄ W STANIE POKRYĆ POTRZEBY BYTPWE +PRODUKCJĘ 12-14 KG MLEKA, NA KAŻDE DODATKOWE 2-3 KG MLEKA POWINNO PRZYPADAĆ 1KG PASZY TREŚCIWEJ. ILOŚĆ PASZY ZALEŻY OD PRODUKCJI MLEKA, JAKOŚCI PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH WCHODZĄCYCH W SKŁ DAWKI POKARMOWEJ, OD JAKOŚCI PASZ TREŚCIWYCH.

PASZE OBJĘTOŚCIOWE DLA KRÓW- SĄ W STANIE POKRYĆ POTRZEBY BYTOWE +PRODUKCJĘ 12-14 KG MLEKA, NA KAŻDE DODATKOWE 2-3 KG MLEKA POWINNO PRZYPADAĆ 1 KG PASZY TREŚCIWEJ. SOCZYSTE: ZIELONKI (KROWA MOŻE POBIERAĆ DO 10% SWOJEJ MC), KISZONKI, PASZE OKOPOWE. SUCHE: SIANO I SŁOMA. DOBRE SIANO LUB KISZONKA Z ROŚLIN PODSUSZONYCH SM ICH POWINNA STANOWIĆ NAJMNIEJ 1-25% MASY KROWY (5,5-7,0KG), A PRZY NISZYCH WYDAJNOŚCIACH UDZIAŁ TYCH PASZ JEST WIĘKSZY.

11. ZNACZENIE AMINOKWASÓW W ŻYWIENIU TRZODY CHLEWNEJ:

ŚWINIE W WIĘKSZYM STOPNIU NIŻ PRZEŻUWACZE WYMAGAJĄ DO PRAWIDŁOWEGO WZROSTU I ROZWOJU ORAZ ODCHOWU POTOMSTWA DOBREJ JAKOŚCI BIAŁKA, A WIĘC BOGATEGO W NIEZBĘDNE (EGZOGENNE) AMINOKWASY TAKIE JAK: LIZYNA, METIONINA, TREONINA, TRYPTOFAN I INNE. Z TEGO POWODU W WIELU MIESZANKACH DLA ŚWIŃ CORAZ CZĘŚCIEJ POJAWIA SIĘ DODATEK TYCH AMINOKWASÓW W FORMIE SYNTETYCZNEJ.

W DAWKACH POKARMOWYCH DLA ŚWIŃ NALEŻY UWZGLĘDNIĆ ODPOWIEDNI POZIOM ENERGII, BIAŁKA, NIEKTÓRYCH EGZOGENNYCH AMINOKWASÓW (LIZYNY, METIONINY, TREONINY, TRYPTOFANU), SKŁADNIKÓW MINERALNYCH (CA, P, NA) I WITAMIN (A,D,E I INNE)

ENERGIA EM (MJ)- IM ŚWINIE MŁODSZE, TYM KONCENTRACJA ENERGII W DAWCE POWINNA BYĆ WIĘKSZA.

WŁÓKNO- IM WIĘCEJ ZNAJDUJE SIĘ WŁÓKNA W PASZY, TYM JEJ WARTOŚĆ ENERGETYCZNA JEST MNIEJSZA. WŁÓKNO JEST ŹLE TRAWIONE PRZEZ ŚWINIE, ALE JEGO MAŁY UDZIAŁ JEST NIEZBĘDNY, BO STYMULUJE ONO MOTORYKĘ JELIT I PRZECIWDZIAŁA ZALEGANIU KAŁU.

BIAŁKO- POTRZEBNE DO PRAWIDŁOWEGO WZROSTU I ROZWOJU. POD WZGLĘDEM JAKOŚCI BIAŁKA WYMAGANIA ŚWIŃ SĄ DUŻO WIĘKSZE NIŻ BYDŁA. ILOŚĆ BIAŁKA STRAWNEGO MUSI BYĆ SKORELOWANA Z KONCENTRACJĄ ENERGII, BO NIEDOBÓR ENERGII ZAWSZE OBNIŻA WYKORZYSTANIE PASZY.

AMINOKWASY EGZOGENNE- LIZYNA, METIONINA, TREONINA I TRYPTOFAN. WAŻNA JEST I ICH ILOŚĆ W DAWCE, ALE RÓWNIEŻ WZAJEMNE PROPORCJE I STOSUNEK DO ENERGII.

12. MIESZANKI PASZOWE W ŻYWIENIU PROSIĄT:

PROSIĘTA ODŻYWIAJĄ SIĘ GŁOWNIE MLEKIEM MATKI, ALE ZE WZGLĘDU NA PRZYSPIESZANIE TERMINU ODSADZENIA NALEŻY MOŻLIWIE SZYBKO ROZPOCZĄĆ PODAWANIE PASZ TREŚCIWYCH.

W DAWKACH NIEZBĘDNA JEST ZWIĘKSZONA ILOŚĆ ŻELAZA, KTÓREGO NIEDOBÓR MOŻE POJAWIĆ SIĘ W 3-4 DNIU. JUŻ W PIERWSZYM TYGODNIU NALEŻY PODAWAĆ WODĘ DO PICIA, A OD 2 TYGODNIA PODAWANIE DODATKOWEJ PASZY, KTÓRĄ POCZĄTKOWO MOŻE BYĆ ŚRUTA LUB PRAŻONE ZIARNO JĘCZMIENIA.

PROSIĘTA MAJĄ DUŻE ZAPOTRZEBOWANIE NA BIAŁKO, ENERGIĘ, WITAMINY I SOLE MINERALNE. WAŻNY JEST SKŁAD AMINOKWASOWY BIAŁKA, DLATEGO NIEZBĘDNE JEST UŻYWANIE ŚRUTY SOJOWEJ, A UZUPEŁNIANIE AMINOKWASÓW UZUPEŁNIA SIĘ PRZEZ DODAWANIE ICH W FORMIE SYNTETYCZNEJ.

13. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA EFEKTYWNOŚĆ TUCZU:

WYSOKOJAKOŚCIOWE WARUNKI ZOOHIGIENICZNE- WIĘKSZA WYDAJNOŚĆ ZWIERZĄT ODBYWA SIĘ KOSZTEM WYDELIKACENIA ICH POD WZGLĘDEM ZDROWOTNYM, CO POWODUJE, ŻE WYMAGAJĄ ONE BARDZO DOBRYCH WARUNKÓW ZOOHIGIENICZNYCH. ZAPEWNIENIE TUCZNIKOM OPTYMALNYCH WARUNKÓW UTRZYMANIA I  ZBILANSOWANIE DAWKI POKARMOWEJ ZWIĘKSZA PRZYROSTY DOBOWE, JEDNOCZEŚNIE ZAPEWNIAJĄC DOBRĄ MIĘ- SNOŚĆ TUSZ.

ZDOLNOŚĆ ODKŁADANIA BIAŁKA - ZWIERZĘTA MIĘSNE MAJĄ WYŻSZE ZAPOTRZEBOWANIE NA BIAŁKO, ŚCIŚLEJ NA AMINOKWASY EGZOGENNE. JAK WYKAZAŁY BADANIA W  KRAJU I  ZA GRANICĄ, POTENCJAŁ DLA PRZYROSTÓW ZWIERZĄT MIĘSNYCH W PIERWSZYCH DWÓCH TRZECICH TUCZU JEST WYŻSZY NIŻ U ZWIERZĄT ZE ŚREDNIM UDZIAŁEM MIĘSA W  TUSZY. DLA ŚREDNIO MIĘ- SNYCH ŚWIŃ MAKSYMALNA ZDOLNOŚĆ ODKŁADANIA BIAŁKA OSIĄGANA JEST PRZY MASIE CIAŁA OKOŁO 70 KG, NATOMIAST DLA TUCZNIKÓW MIĘ- SNYCH FRAKCJA BIAŁKOWA W  CAŁYM PRZYROŚCIE TUCZNIKÓW MIĘSNYCH ZMNIEJSZA SIĘ DOPIERO PRZY MASIE CIAŁA OKOŁO 80 KG

PRZYGOTOWANIE PASZY - DO PEŁNEGO WYKORZYSTANIA PASZY NIEZBĘDNA JEST OBRÓBKA, KTÓRA UŁATWIA TRAWIENIE ORAZ WPŁYWA NA LEPSZE POBIERANIE PASZY I  WYŻ- SZE PRZYROSTY DOBOWE. W  WYNIKU ZABIEGÓW MECHANICZNYCH (CZYSZCZENIA, OBŁUSKIWANIA, ROZDRABNIANIA) ZWIĘKSZA SIĘ ILOŚĆ DOSTĘPNEGO BIAŁKA, ZOSTAJE OBNIŻONY POZIOM WŁÓKNA ORAZ ZMNIEJSZA SIĘ KONCENTRACJA ZANIECZYSZCZEŃ W PASZY.

ŻYWIENIE FAZOWE - PRZEZ ŻYWIENIE FAZOWE MOŻNA DOKŁADNIEJ DOPASOWAĆ ZAWARTOŚĆ FOSFORU I BIAŁKA W PASZY DO ZAPOTRZEBOWANIA ORAZ ZMNIEJSZYĆ WYDALANIE AZOTU I FOSFORU DO ŚRODOWISKA, NAWET O 20%. MIESZANKĘ PASZOWĄ POWINNO SIĘ DOPASOWAĆ DO PRZEBIEGU WZROSTU ZWIERZĄT. ZE WZROSTEM MASY CIAŁA TUCZNIKÓW WZRASTA POBRANIE PASZY (60% PASZY ZJADANEJ W CZASIE TUCZU JEST ZJADANE OD MASY CIAŁA 70  KG). ZAWARTOŚĆ BIAŁKA SUROWEGO, AMINOKWASÓW I  SUBSTANCJI MINERALNYCH W  PASZY DLA ŚWIŃ W  CZASIE TUCZU POWINNA BYĆ STOPNIOWO REDUKOWANA. PRZY STOSOWANIU ŻYWIENIA FAZOWEGO MOŻNA ŻYWIĆ TUCZNIKA W  KAŻ- DYM WIEKU ZGODNIE Z  ZAPOTRZEBOWANIEM I  RÓWNOCZEŚNIE UZYSKAĆ WYŻSZE WSKAŹNIKI W TUCZU.

STYMULATORY WZROSTU - PO WPROWADZENIU ZAKAZU STOSOWANIA ANTYBIOTYKÓW W  PASZACH, W  CELU OGRANICZENIA ROZWOJU BAKTERII CHOROBOTWÓRCZYCH W PRZEWODZIE POKARMOWYM, PODAJE SIĘ ZWIERZĘTOM W PASZY KWASY ORGANICZNE (M.IN. MRÓWKOWY, MLEKOWY, CYTRYNOWY) I  ICH SOLE. ZWIERZĘTA, KTÓRE KARMIONO PASZAMI Z DODATKIEM KWASU MRÓWKOWEGO, CHARAKTERYZOWAŁY SIĘ WIĘKSZYMI PRZYROSTAMI MASY CIAŁA.

ODROBACZANIE ZWIERZĄT- TUCZNIKI POWINNY BYĆ ODROBACZANE W  TRZECIM TYGODNIU TUCZU. ZAROBACZONE ZWIERZĘTA PRZYRASTAJĄ DZIENNIE MNIEJ (DO 15%) I ZUŻYWAJĄ WIĘCEJ PASZY (DO 10%). ZAROBACZENIE ZWIERZĄT SPRZYJA KANIBALIZMOWI.

WARUNKI UTRZYMANIA - NEGATYWNY WPŁYW CZYNNIKÓW STRESUJĄCYCH, TAKICH JAK: WYSOKA TEMPERATURA, DUŻA WILGOTNOŚĆ, ZBYT DUŻE ZAGĘSZCZENIE W CHLEWNI, NA POBRANIE PASZY ORAZ PRZYROSTY TUCZNIKÓW. NA OBNIŻENIE TEMPA WZROSTU TUCZNIKÓW WIĘKSZY WPŁYW WYWIERA ZAGĘSZCZENIE NIŻ LICZEBNOŚĆ GRUPY. W  PRZYPADKU ZBYT DUŻEJ OBSADY W  KOJCU CZĘŚCIEJ DOCHODZI DO WALK. SZKODLIWE GAZY I  DUŻA ILOŚĆ KURZU W POWIETRZU WPŁYWAJĄ NA CZĘSTSZE WYSTĘPOWANIE ZAPALENIA PŁUC I CHORÓB DRÓG ODDECHOWYCH U  TUCZNIKÓW (AMONIAK I  KURZ PODRAŻNIAJĄ BŁONY ŚLUZOWE I  ZWIERZĘTA SĄ PODATNIEJSZE NA ATAKI ZARAZKÓW).

WODA- W CELU UTRZYMANIA ZWIERZĄT W ZDROWIU ORAZ OSIĄGANIA PRZEZ NIE BARDZO DOBREJ PRODUKCYJNOŚCI NIEZBĘDNY JEST STAŁY DOSTĘP DO WODY, GDYŻ JEJ BRAK SZYBCIEJ DOPROWADZA DO WYNISZCZENIA ORGANIZMU NIŻ NIEDOSTATEK POKARMU

PŁEĆ - WIEPRZKI POBIERAJĄ W TUCZU KOŃCOWYM WIĘ- CEJ PASZY NIŻ LOSZKI I BARDZIEJ SIĘ OTŁUSZCZAJĄ, SZCZEGÓLNIE OD MASY CIAŁA 80 KG. KONSEKWENCJĄ TEGO JEST NIŻSZY UDZIAŁ MIĘSA W TUSZY I GORSZE WYKORZYSTANIE PASZY.

14) OD CZEGO ZALEŻY ZAPOTRZEBOWANIE KRÓW MLECZNYCH NA SKŁ POKARMOWE:

*MASA CIAŁA- WRAZ ZE WZROSTEM MASY CIAŁA ZWIĘKSZAJĄ SIĘ POTRZEBY BYTOWE

*PRODUKCJA MLEKA, ZAWARTOŚĆ W NIM BIAŁKA I TŁUSZCZU- ZAPOTRZEBOWANIE PRODUKCYJNE ROŚNIE W MIARĘ WZROSTU WYDAJNOŚCI ORAZ ZAWARTOŚCI W NIM TŁUSZCZU I BIAŁKA

*WIEK- WIĘKSZYM ZAPOTRZEBOWANIEM CHARAKTERYZUJĄ SIĘ ZWIERZĘTA MŁODE DO 5 LAT

*KONDYCJA- KROWY W SŁABEJ KONDYCJI MAJĄ WIĘKSZE ZAPOTRZEBOWANIE

*STADIUM LAKTACJI- POCZĄTEK LAKTACJI (OD WYCIELENIA DO SZCZYTU LAKTACJI), ŚRODKOWY OKRES LAKTACJI (OD SZCZYTU LAKTACJI DO MOMENTU ZASUSZENIA) ORAZ OKRES ZASUSZENIA (OKOŁO 6 TYG PRZED WYCIELENIEM)

15) ROLA I ZNACZENIE PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH W ŻYWIENIU KRÓW MLECZNYCH:

PASZE OBJĘTOŚCIOWE DLA KRÓW- SĄ W STANIE POKRYĆ POTRZEBY BYTOWE +PRODUKCJĘ 12-14 KG MLEKA, NA KAŻDE DODATKOWE 2-3 KG MLEKA POWINNO PRZYPADAĆ 1 KG PASZY TREŚCIWEJ. SOCZYSTE: ZIELONKI (KROWA MOŻE POBIERAĆ DO 10% SWOJEJ MC), KISZONKI, PASZE OKOPOWE. SUCHE: SIANO I SŁOMA. DOBRE SIANO LUB KISZONKA Z ROŚLIN PODSUSZONYCH SM ICH POWINNA STANOWIĆ NAJMNIEJ 1-25% MASY KROWY (5,5-7,0KG), A PRZY NISZYCH WYDAJNOŚCIACH UDZIAŁ TYCH PASZ JEST WIĘKSZY

16) WYKORZYSTANIE PASZY:

WIELKOŚĆ PRODUKCJI NA WYKORZYSTANIE PASZ- OBLICZAJĄC WYKORZYSTANIE PASZY BIERZEMY POD UWAGĘ WIELKOŚĆ PRODUKCJI I POTRZEBY BYTOWE. IM WIĘKSZA JEST WIELKOŚĆ PRODUKCJI TYM MNIEJ WSKAŹNIK WYKORZYSTANIA PASZY BĘDZIE OBCIĄŻONY WARTOŚCIĄ ZAPOTRZEBOWANIA NA BYT. TAK NAPRAWDĘ KROWA MOŻE JEŚĆ MNIEJ PASZY I PRODUKOWAĆ Z NIEJ WIĘCEJ MLEKA, TO I TAK BĘDZIE MIAŁA MNIEJSZY WSKAŹNIK WYKORZYSTANIA OD KROWY KTÓRA JE WIĘCEJ PASZY PRZYPADAJĄCEJ NA 1KG MLEKA, ALE TEGO MLEKA BĘDZIE PRODUKOWAĆ KILKA RAZY WIĘCEJ PRZEZ CO ZAPOTRZEBOWANIE NA BYT BARDZIEJ SIĘ ROZŁOŻY.

17) ZNACZENIE JAKOŚCI BIAŁKA W ŻYWIENIU KRÓW MLECZNYCH:

SYSTEMY WARTOŚCIOWANIA BIAŁKA DLA KRÓW MLECZNYCH UWZGLĘDNIAJĄ BIAŁKO WŁAŚCIWE TRAWIONE W JELICIE CIENKIM (SYSTEM FRANCUSKI) LUB BIAŁKO OGÓLNE DOSTĘPNE (UŻYTECZNE) W JELICIE CIENKIM (SYSTEM NIEMIECKI). SKŁADA SIĘ ONO Z DWÓCH FRAKCJI: BIAŁKA PASZ NIEROZŁOŻONEGO I BIAŁKA ROZŁOŻONEGO I PRZEKSZTAŁCONEGO NA BIAŁKO DROBNOUSTROJÓW. UWZGLĘDNIA SIĘ PRZY TYM WARTOŚĆ ENERGETYCZNĄ DAWKI, KTÓRA DECYDUJE O WYKORZYSTANIU ZWIĄZKÓW N I SYNTEZIE BIAŁKA MIKROBIOLOGICZNEGO W ŻWACZU. ILOŚĆ BIAŁKA TRAWIONEGO W JELICIE CIENKIM W ŻYWIENIU KRÓW POWINNA STANOWIĆ 35-40% BIAŁKA NIE ULEGAJĄCEGO ROZKŁADOWI W ŻWACZU ORAZ 60-65% BIAŁKA POCHODZENIA MIKROBIOLOGICZNEGO.

18) METODY CHEMICZNE OCENIANIA KISZONEK:

OCENĘ KISZONKI PRZEPROWADZA SIĘ ORGANOLEPTYCZNIE W GOSPODARSTWIE (WYGLĄD, BARWA, ZAPACH, ZAWARTOŚĆ WODY, STOPIEŃ ZANIECZYSZCZENIA, STOPIEŃ WYJADANIA PRZEZ ZWIERZĘTA, CZYLI SMAKOWITOŚĆ) ORAZ W LABORATORIUM (PH, PROCENTOWA ZAWARTOŚĆ KWASÓW WOLNYCH I ZWIĄZANYCH, AMONIAKU)

19) CO WPŁYWA NA PH KISZONKI:

W CELU UŁATWIENIA PROCESU KISZENIA STOSOWANE SĄ RÓŻNE DODATKI TAKIE JAK NA PRZYKŁAD: KWAS MLEKOWY, PROPIONOWY, MRÓWKOWY, KTÓRE SZYBKO OBNIŻAJĄ PH.

KWASOWOŚĆ PH W DOBRYCH KISZONKACH ZMIENIA SIĘ WRAZ ZE WZROSTEM ZAWARTOŚCI SUCHEJ MASY. W KISZONKACH NATURALNYCH PH= 3,9-4,2, W PRZEWIĘDNIĘTYCH= 4,4-4,7, W PODSUSZONYCH = 4,5-5,2

20) KRYTERIA PODZIAŁU PASZ:

A) UWZGLĘDNIAJĄC WŁAŚCIWOŚCI FIZJOLOGICZNE ROZRÓŻNIAMY PASZE:

*O ŻYWYCH TKANKACH (ZIELONKI, ZIARNA ZBÓŻ, NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH, KORZENIE, BULWY)

*O MARTWYCH TKANKACH (KISZONKI, SIANO, SŁOMA)

*O MARTWYCH TKANKACH I ZMIENIONYCH WŁAŚCIWOŚCIACH CHEMICZNYCH (UBOCZNE PRODUKTY PRZEMYSŁU ROLNO- SPOŻYWCZEGO, ŚRUTY POEKSTRAKCYJNE, WYSŁODKI BURACZANE, MELASA, MŁÓTO)

B) ZE WZGLĘDU NA PRZEWAŻAJĄCĄ ILOŚĆ JAKIEGOŚ SKŁADNIKA:

*WYSOKOBIAŁKOWE (MĄCZKI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO, ŚRUTY POEKSTRAKCYJNE, NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH)

*WĘGLOWODANOWE (OKOPOWE, ZIELONKA W KUKURYDZY I SŁONECZNIKA, SUSZ ZIEMNIACZANY, BURACZANY, MELASA, I WYSŁODKI BURACZANE)

*WŁÓKNISTE (SIANO, SŁOMA, PLEWY)

C) UWZGLĘDNIAJĄC POCHODZENIE PASZ MOŻNA JE PODZIELIĆ NA:

*ROŚLINNE I ZWIERZĘCE

*GOSPODARSKIE I SPOZA GOSPODARSTWA

21) ROLA WODY W ORGANIZMIE:

W ORGANIZMACH ZWIERZĘCYCH WODA SPEŁNIA WIELORAKIE FUNKCJE. BIERZE UDZIAŁ W TWORZENIU PŁYNÓW USTROJOWYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA TRANSPORT JONÓW I SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH DO KOMÓREK ORAZ USUWANIU KOŃCOWYCH PRODUKTÓW PRZEMIANY MATERII NA ZEWNĄTRZ ORGANIZMU. JEST UNIWERSALNYM ROZPUSZCZALNIKIEM DLA WSZYSTKICH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH I MINERALNYCH, TWORZY ŚRODOWISKO, W KTÓRYM PRZEBIEGAJĄ WSZYSTKIE REAKCJE BIOCHEMICZNE I FIZJOLOGICZNE ZWIĄZANE Z PROCESAMI ANABOLICZNYMI I KATABOLICZNYMI. WYSOKA POJEMNOŚĆ CIEPLNA WODY JAK I DUŻY WYDATEK ENERGETYCZNY PRZY JEJ PAROWANIU SPRAWIAJĄ, ŻE JEST ONA DOSKONAŁYM REGULATOREM TEMPERATURY DLA ZWIERZĄT STAŁOCIEPLNYCH.

22) OD CZEGO UZALEŻNIONA JEST PRZYDATNOŚĆ KISZONKI DO ZAKISZANIA?

*POJEMNOŚCI BUFOROWEJ ROŚLIN- IM WIĘKSZA JEST ZDOLNOŚĆ BUFOROWA, TYM TRUDNIEJ ROŚLINĘ ZAKISIĆ

*WILGOTNOŚĆ SUROWCA- NAJLEPIEJ KISZĄ SIĘ ROŚLINY O ZAWARTOŚCI SUCHEJ MASY 30-35%. ROŚLINY O WIĘKSZEJ WILGOTNOŚCI MAJĄ MNIEJSZĄ KONCENTRACJĘ CUKRÓW, A W CZASIE ZAKISZANIA POESTAJĄ ZNACZNE ILOŚCI KWASU OCTOWEGO. KISZONKI TAKIE MAJĄ NIŻSZE PH PRZEZ CO SĄ MNIEJ CHĘTNE POBIERANE PRZEZ ZWIERZĘTA.

*WARUNKI BEZTLENOWE- IM WIĘCEJ TLENU ZNAJDUJE SIĘ W ZAKISZANEJ MASIE, TYM WIĘKSZE SĄ STRATY SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH. ABY STWORZYĆ WARUNKI BEZTLENOWE NAJLEPIEJ ROZDROBNIĆ ROŚLINĘ Z SIECZKĘ

*CZYSTOŚĆ ZAKISZANEGO MATERIAŁU- ZAKISZANE ZIELONKI NIE MOGĄ BYĆ ZANIECZYSZCZONE ZIEMIĄ, GDYŻ WRAZ Z NIĄ DO SILOSU DOSTAJĄ SIĘ MIKROORGANIZMY POWODUJĄCE NIEPRAWIDŁOWY PRZEBIEG FERMENTACJI I NASTĘPUJE ZMNIEJSZENIE WARTOŚCI POKARMOWEJ KISZONKI.

23) ZIARNO ZBÓŻ- CHARAKTERYSTYKA:

ZIARNO ZBÓŻ STANOWI WAŻNĄ POZYCJĘ W ŻYWIENIU WSZYSTKICH GATUNKÓW ZWIERZĄT GOSPODARSKICH. ZAWIERA ONO DUŻO WĘGLOWODANÓW, GŁÓWNIE SKROBI (70% S.M), ORAZ ŚREDNIĄ ILOŚĆ BIAŁKA (10%)- NA OGÓŁ UBOGIEGO W LIZYNĘ I METIONINĘ. SPOŚRÓD ZWIĄZKÓW MINERALNYCH ZIARNO ZAWIERA DUŻO FOSFORU I POTASU A MAŁO WAPNIA.

24) NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH:

W PORÓWNANIU Z ZIARNAMI ZBÓŻ, ZAWIERAJĄ DUŻO BIAŁKA (20-45%) O MAŁEJ ILOŚCI METIONINY I CYSTYNY, A ZNACZĄCEJ ILOŚCI LIZYNY. SĄ W NICH ZNACZNE ILOŚCI POTASU I FOSFORU, A NIEWIELE WAPNIA. NASIONA WIĘKSZOŚCI ROŚLIN STRĄCZKOWYCH ZAWIERAJĄ SUBSTANCJE ANTYODŻYWCZE NP. ALKALOIDY W ŁUBINACH, INHIBITORY TRYPSYNY W SOI. NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH MOGĄ WYWOŁAĆ U ZWIERZĄT ZAPARCIA I WZDĘCIA, DLATEGO NALEŻY SKARMIAĆ JE Z UMIAREM.

25) KONCENTRAT BIAŁKA ZIEMNIACZANEGO:

OTRZYMUJE SIĘ JE W WYNIKU ODWODNIENIA I WYSUSZENIA SOKU KOMÓRKOWEGO, POZOSTAŁEGO PO WYPŁUKIWANIU SKROBI Z BULW ZIEMNIAKA, PO UPRZEDNIEJ KOAGULACJI BIAŁKA. PRODUKT TEN JEST BARDZO ZASOBNY W BIAŁKO, KTÓRE MOŻE STANOWIĆ NAWET 80 PROC. JEGO MASY. CO WAŻNE, BIAŁKO ZIEMNIACZANE CHARAKTERYZUJE SIĘ WYSOKĄ STRAWNOŚCIĄ, SIĘGAJĄCĄ 90 PROC. SKŁAD AMINOKWASOWY BIAŁKA ZIEMNIACZANEGO JEST BARDZO KORZYSTNY: ZAWARTOŚĆ WSZYSTKICH WAŻNIEJSZYCH AMINOKWASÓW EGZOGENNYCH, JEST W JEGO PRZYPADKU WYŻSZA NIŻ MA TO MIEJSCE W POEKSTRAKCYJNEJ ŚRUCIE SOJOWEJ. KONCENTRAT BIAŁKA ZIEMNIACZANEGO ZAWIERA RÓWNIEŻ OKOŁO 7 PROC. SKROBI, KTÓRA NIE ZOSTAŁA WYPŁUKANA W WYNIKU PROCESU TECHNOLOGICZNEGO. SUROWIEC TEN UBOGI JEST NATOMIAST WE WŁÓKNO, NIE ZAWIERA TAKŻE WIĘKSZYCH ILOŚCI ZWIĄZKÓW ANTYŻYWIENIOWYCH. SOLANINA NATURALNIE WYSTĘPUJĄC W BULWACH ZIEMNIAKA ZOSTAJE BOWIEM ODDZIELONA W TRAKCIE PROCESU PRODUKCYJNEGO. SPECYFIKA SKŁADU CHEMICZNEGO KONCENTRATU BIAŁKA ZIEMNIACZANEGO SPRAWIA, ŻE MOŻE BYĆ ONO STOSOWANE W ZNACZNYCH ILOŚCIACH JUŻ W ŻYWIENIU ZWIERZĄT MŁODYCH. TO WŁAŚNIE W PASZACH DLA TEJ GRUPY JEGO ZASTOSOWANIE JEST NAJBARDZIEJ ZASADNE. SŁABĄ STRONĄ TEJ PASZY JEST BOWIEM BARDZO WYSOKI KOSZT ZAKUPU. TONA KONCENTRATU BIAŁKA ZIEMNIACZANEGO KOSZTUJE PONAD 6 000 TYS ZŁ.

26) SOJA:

ŚRUTA POEKSTRAKCYJNA SOJOWA- CECHUJE JĄ DUŻA ZAWARTOŚĆ BIAŁKA SUROWEGO POWYŻEJ 40%. JEJ BIAŁKO MA BOGATY ZESTAW AMINOKWASÓW EGZOGENNYCH CO SPRAWIA, ŻE MA DUŻĄ WARTOŚĆ ODŻYWCZĄ. ŚRUTA POEKSTRAKCYJNA SOJOWA ZNAJDUJE ZASTOSOWANIE W ŻYWIENIU WSZYSTKICH GATUNKÓW ZWIERZĄT, JEDNAK ZE WZGLĘDU NA DUŻĄ WYSOKĄ WARTOŚĆ BIOLOGICZNĄ BIAŁKA, STOSUJE SIĘ JĄ PRZEDE WSZYSTKIM W ŻYWIENIU TRZODY CHLEWNEJ I DROBIU.

27) POTAS:

JEST NIEZBĘDNY DO PRAWIDŁOWEJ PRACY SERCA, AKTYWIZUJE ENZYMY WEWNĄTRZKOMÓRKOWE, UTRZYMUJE CIŚNIENIE OSMOTYCZNE, ZMNIEJSZA KURCZLIWOŚĆ MIĘŚNI, JEST ANTAGONISTĄ WAPNIA. POTAS ZWIĘKSZA PRZEPUSZCZALNOŚĆ BŁON, JEGO STĘŻENIE REGULUJE STOPIEŃ PRZECHODZENIA GLICYNY I LIZYNY DO KOMÓREK, JAK RÓWNIEŻ ZMNIEJSZANIE SIĘ POZIOMU AMINOKWASÓW W SUROWICY. NA SKUTEK INTENSYWNEGO NAWOŻENIA UPRAW JEGO ILOŚĆ W PASZY JEST ZWYKLE DUŻA, ZWŁASZCZA W PASZACH OKOPOWYCH.

28) ZWIĄZKI ANTYŻYWINIOWE W ZIARNACH ZBÓŻ I ROŚLINACH STRĄCZKOWYCH:

ZWIĄZKI CHEMICZNE, KTÓRE WCHODZĄ W SKŁAD OCHRONNYCH TKANEK ROŚLIN, STANOWIĄ DLA ZWIERZĄT GRUPĘ SKŁADNIKÓW OBNIŻAJĄCYCH STRAWNOŚĆ I DOSTĘPNOŚĆ SUBSTANCJI POKARMOWYCH NIEZBĘDNYCH DLA ŻYCIA I PRODUKCJI. MOGĄ DZIAŁAĆ NIEKORZYSTNIE NA NABŁONKI ŚCIAN PRZEWODU POKARMOWEGO I SEKRECJĘ ENZYMÓW ORAZ ZAKŁÓCAĆ RÓWNOWAGĘ MIKROBIOLOGICZNĄ W OBRĘBIE PRZEWODU POKARMOWEGO. ANTYŻYWIENIOWE SKŁADNIKI ROŚLIN MOGĄ WYWOŁAĆ REAKCJE SUBTOKSYCZNE LUB TOKSYCZNE W ORGANIZMIE ZWIERZĄT.

+TABELKA TOM1 ŻYWIENIE ZWIERZĄT I PASZOZNAWSTWO STR 123

29) ENERGIA:

ŹRÓDŁEM ENERGII SĄ SKŁADNIKI ORGANICZNE PASZY TAKIE JAK: WĘGLOWODANY, TŁUSZCZE I BIAŁKA. PRAWIDŁOWO ŻYWIONE ZWIERZĘTA ENERGIĘ CZERPIĄ Z WĘGLOWODANÓW I TŁUSZCZY, BIAŁKO ZAŚ SŁUŻY IM JAKO SKŁADNIK BUDULCOWY DO SYNTEZY BIAŁKA.

PASZA POBRANA PRZEZ ZWIERZĘTA PODLEGA W ORGANIZMIE RÓŻNORODNYM PRZEMIANOM, PODCZAS KTÓRYCH POWSTAJĄ STRATY ENERGII. ETAPY PRZEMIAN ENERGII:

ENERGIA BRUTTO (EB)- KAŁU

ENERGIA STRAWNA (ES)- MOCZU I GAZÓW

ENERGIA METABOLICZNA (EM)- TERMICZNA

ENERGIA NETTO (EN)- BYTOWA I PRODUKCYJNA

ENERGIA STRAWNA- JEJ ILOŚĆ ZALEŻY OD RODZAJU SKARMIANEJ PASZY, A PRZEDE WSZYSTKIM OD ZAWARTOŚCI W NIEJ WŁÓKNA SUROWEGO

ENERGIA METABOLICZNA- TO ENERGIA ZAWARTA W DOSTARCZONYCH DO KRWI PROSTYCH ZWIĄZKACH TAKICH JAK GLUKOZA, KW TŁUSZCZOWE I AMINOKWASY, KTÓRE MAJĄ BYĆ UŻYTE DO SYNTEZY PRODUKTÓW ZWIERZĘCYCH- MLEKA, TKANKI MIĘŚNIOWEJ, TŁUSZCZOWEJ, A TAKŻE SŁUŻYĆ DO ZASPOKAJANIA POTRZEB BYTOWYCH ZWIERZĘCIA.

ENERGIA NETTO- ENERGIA ZMAGAZYNOWANA W PRODUKTACH ZWIERZĘCYCH WIĘC W MLEKU, MIĘŚNIACH, TŁUSZCZU, JAJACH, WEŁNIE, ORAZ ZOSTAŁA ZUŻYTA NA PODTRZYMANIE CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH ,CZYLI NA BYT.

30) DODATKI PASZOWE:

DOSTARCZAJĄ MAKRO I MIKROELEMENTÓW, TAKŻE WITAMIN. RODZAJ I KONCENTRACJA MIKROSKŁADNIKÓW POWINNY BYĆ DOSTOSOWANE DO GATUNKU, WIEKU, KIERUNKU UŻYTKOWANIA ORAZ PRODUKCYJNOŚCI ZWIERZĄT, DLA KTÓRYCH SIĘ JE PRZEZNACZA. DODATKI MINERALNE SĄ STOSOWANE W POSTACI POJEDYNCZYCH SKŁADNIKÓW JAK: KREDA PASTEWNA, FOSFORANY, MĄCZKI KOSTNE. JEDNAK WIĘKSZOŚĆ ZE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH MAKRO I MIKROELEMENTÓW ORAZ WITAMIN STOSUJE SIĘ W FORMIE PREMIKSÓW O DUŻEJ KONCENTRACJI SKŁADNIKÓW.

SÓL PASTEWNA- ŹRÓDŁO SODU. CZĘSTO PODAWANA W POSTACI LIZAWEK.

PODZIAŁ MIESZANEK:

A) MIESZANKI MINERALNE- SKŁADAJĄ SIĘ JEDYNIE ZE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH.

B) MIESZANKI MINERALNO-WITAMINOWE- NAZYWANE PREMIKSAMI. PRODUKOWANE DLA RÓŻNYCH GRUP ZWIERZĄT I DLA RÓŻNYCH GRUP PRODUKCYJNYCH I WIEKOWYCH.

C) MIESZANKI WITAMINOWE I RÓŻNE PREPARATY- UZUPEŁNIAJĄCE WITAMINY. MAJĄ NA CELU ZAPOBIEGANIE RÓŻNYM NIEDOBOROM LUB DZIAŁAJĄ LECZNICZO.

31) EFEKT ZAJĘTEGO MIEJSCA:

POPRZEZ „EFEKT ZAJĘTEGO MIEJSCA” BAKTERIE PROBIOTYCZNE UNIEMOŻLIWIAJĄ BAKTERIOM CHOROBOTWÓRCZYM OSADZANIE SIĘ NA ŚCIANKACH PRZEWODU POKARMOWEGO. MIKROORGANIZMY, TAKIE JAK ESCHERICHIA COLI PRZECHODZĄ WTEDY PRZEZ PRZEWÓD POKARMOWY, NIE WYRZĄDZAJĄC SZKODY MŁODEMU ZWIERZĘCIU.

32) PROBIOTYKI, PREBIOTYKI I SYNBIOTYKI:

PROBIOTYKI- ŻYWE LUB LIOFILIZOWANE MIKROORGANIZMY, KTÓRE PRZYCZYNIAJĄ SIĘ DO STABILIZACJI POPULACJI MIKROORGANIZMÓW, JAK TEŻ AKTYWNOŚCI ENZYMATYCZNEJ W PRZEWODZIE POKARMOWYM, WYWIERAJĄCE KORZYSTNY WPŁYW NA WZROST I ROZWÓJ ZWIERZĄT. SĄ TO NAJCZĘŚCIEJ ODPOWIEDNIO DOBRANE NATURALNE BAKTERIE JELITOWE, KTÓRE PO WPROWADZENIU ZASIEDLAJĄ PRZEWÓD POKARMOWY, TWORZĄ NATURALNĄ BARIERĘ (TZW. EFEKT ZAJĘTEGO MIEJSCA) I OBNIŻAJĄ PH, UNIEMOŻLIWIAJĄC ROZWÓJ MIKROORGANIZMÓW CHOROBOTWÓRCZYCH. W EFEKCIE PROBIOTYKI POPRAWIAJĄ STAN ZDROWIA ZWIERZĄT, ZWIĘKSZAJĄ ODPORNOŚĆ NA STRES I SKRACAJĄ OKRES REKONWALESCENCJI. POPRAWIAJĄ TEŻ WYKORZYSTANIE SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PASZY, ZWIĘKSZAJĄ RETENCJĘ AZOTU I PRZYROSTY MASY CIAŁA. PROBIOTYKI POWINNY BYĆ PODAWANE ZARAZ PO URODZENIU GDY NIEWIELKIE JEST JESZCZE ZASIEDLENIE PRZEWODU POKARMOWEGO FLORĄ PATOGENNĄ, A NASTĘPNIE STOSOWANE W MIESZANCE PASZOWEJ.

PREBIOTYKI- SPECYFICZNE SUBSTANCJE ODŻYWCZE NIETRAWIONE PRZEZ ENZYMY ENDOGENNE ZWIERZĘCIA, STYMULUJĄCE WZROST I ROZWÓJ NATURALNEJ , POŻYTECZNEJ MIKROFLORY JELITOWEJ, RÓWNIEŻ PROBIOTYKÓW. WYNIKIEM ICH DZIAŁANIA JEST STYMULACJA ODPORNOŚCI ORGANIZMU DZIĘKI ROZWOJOWI POŻYTECZNEJ MIKROFLORY JELITOWEJ, ZWALCZANIE INFEKCJI WYWOŁANYCH PRZEZ BAKTERIE CHOROBOTWÓRCZE LUB NIWELOWANIE SZKODLIWEGO WPŁYWU PRODUKOWANYCH PRZEZ NIE TOKSYN.

SYNBIOTYKI- MIESZANKA PROBIOTYKÓW I PREBIOTYKÓW. MOŻNA JEST STOSOWAĆ W ŻYWIENIU ZWIERZĄT I UZYSKUJE SIĘ ZNACZNIE LEPSZY EFEKT NIŻ PRZY STOSOWANIU KAŻDEGO Z NICH ODDZIELNIE

33) MIESZANKI PASZOWE:

TO MIESZANINY MATERIAŁÓW PASZOWYCH ZAWIERAJĄCE DODATKI PASZOWE LUB PREMIKSY ALBO NIEZAWIERAJĄCE TYCH DODATKÓW LUB PREFIKSÓW, PRZEZNACZONE DO STOSOWANIA W ŻYWIENIU ZWIERZĄT W FORMIE MIESZANKI PASZOWEJ PEŁNOPORCJOWEJ ALBO MIESZANKI UZUPEŁNIAJĄCEJ.

MIESZANKI PEŁNOPORCJOWE- PASZA ZASPOKAJAJĄCA DZIENNE POTRZEBY ZWIERZĄT DANEGO GATUNKU ZALEŻNIE OD WIEKU LUB SPOSOBU UŻYTKOWANIA. PODSTAWOWYM KOMPONENTEM SĄ ŚRUTY ZBOŻOWE ORAZ MATERIAŁY BIAŁKOWE UZUPEŁNIONE KOMPONENTAMI MINERALNO-WITAMINOWYMI. ZALETĄ ICH STOSOWANIA JEST UTRZYMANIE JEDNOLITEGO ŻYWIENIA PRZEZ CAŁY OKRES CHOWU.

MIESZANKI UZUPEŁNIAJĄCE- WYSOKA ZAWARTOŚĆ NIEKTÓRYCH SUBSTANCJI, KTÓRE ZE WZGLĘDU NA SWÓJ SKŁAD SĄ WYSTARCZAJĄCE DLA UZUPEŁNIENIA DZIENNEJ DAWKI WYŁĄCZNIE GDY SĄ STOSOWANE Z INNYMI PASZAMI.

MIESZANKI DIETETYCZNE- PRZEZNACZONE DLA ZWIERZĄT, U KTÓRYCH PROCESY TRAWIENIA I METABOLIZMU SĄ LUB MOGĄ BYĆ TYMCZASOWO ZAKŁÓCONE LUB ULEGŁY NIEODWRACALNYM ZMIANOM.

KONCENTRATY BIAŁKOWE- PASZE O WYSOKIEJ ZAWARTOŚCI BIAŁKA I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH, WITAMIN, I SUBSTANCJI BIOLOGICZNIE CZYNNYCH.

SUPERKONCENTRATY- W ICH SKŁAD WCHODZĄ TYLKO MATERIAŁY BIAŁKOWE.

34) PRODUKTY UBOCZNE PRZEMYSŁU OLEJARSKIEGO:

*ŚRUTY POEKSTRAKCYJNE- POZOSTAŁOŚĆ NASION ROŚLIN OLEISTYCH PO WYEKSTRAHOWANIU Z NICH TŁUSZCZU ZA POMOCĄ ROZPUSZCZALNIKÓW ORGANICZNYCH

*EKSPELLERY- POWSTAJĄ PO WYCIŚNIĘCIU Z NASION OLEJU ZA POMOCĄ SILNYCH PRAS

*MAKUCHY- UZYSKUJE SIĘ JAKO POZOSTAŁOŚĆ TŁOCZENIU OLEJU Z ROZDROBNIONYCH Z ROZDROBNIONYCH NASION OLEISTYCH W PRASACH MECHANICZNYCH

WSZYSTKIE PRODUKTY UBOCZNE SĄ PASZAMI WYSOKOBIAŁKOWYMI.

35) PRODUKTY UBOCZNE PRZEMYSŁU PIWOWARSKIEGO:

*MŁÓTO- (WYSŁODZINY, SŁODZINY) PRODUKT UBOCZNY POWSTAJĄCY PODCZAS PRODUKCJI PIWA. ZAWIERA 2 RAZY WIĘCEJ BIAŁKA OGÓLNEGO W PORÓWNANIU Z MATERIAŁEM WYJŚCIOWYM (ZIARNA ZBÓŻ). BIAŁKO CHARAKTERYZUJE SIĘ POWOLNYM ROZKŁADEM W ŻWACZU. MA MAŁĄ ZAWARTOŚĆ POTASU I JEST MAŁO TRWAŁA

*MŁÓTO KISZONE- PASZA DOSTĘPNA PRZEZ CAŁY ROK.

*MŁÓTO SUSZONE- WYTWARZANE W PROCESIE SUSZENIA MŁÓTA ŚWIEŻEGO

*DROŻDŻE BROWARNIANE SUSZONE- BARDZO WARTOŚCIOWY PRODUKT POWSTAJĄCY W WYNIKU SUSZENIA GĘSTWY DROŻDŻOWEJ W PROCESIE PRODUKCJI PIWA. BIAŁKO OGÓLNE MA WYSOKĄ WARTOŚĆ BIOLOGICZNĄ

*KIEŁKI SŁODOWE- POWSTAJĄ W WYNIKU SUSZENIA I OCZYSZCZANIA SKIEŁKOWANEGO JĘCZMIENIA. CHARAKTERYZUJĄ SIĘ ZNACZNĄ KONCENTRACJĄ ŁATWO ROZPUSZCZALNYCH WĘGLOWODANÓW. POSIADAJĄ TAKŻE FOSFOLIPIDY, TŁUSZCZE, CUKRY ORAZ KWASY ORGANICZNE, ZAWIERAZ RÓWNIEŻ ZNACZNĄ ILOŚĆ WITAMIN ORAZ MAKRO I MIKROELEMENTÓW.

36) BILANS AZOTU I WĘGLA:

AZOT- JEST PIERWIASTKIEM, KTÓRY WCHODZI W SKŁAD BIAŁKA, WIĘC BILANS AZOTU JEST ILUSTRACJĄ PRZEMIAN BIAŁKOWYCH. BILANS POLEGA NA ZESTAWIENIU PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW BADANEGO PIERWIASTKA W ORGANIZMIE ZWIERZĘCIA. DAWKA POKARMOWA KTÓRĄ ZWIERZE POBRAŁO JEST JEDYNYM ŹRÓDŁEM PRZYCHODU BIAŁKA. BIAŁKO TO PODLEGA DALSZYM PRZEMIANOM- TRAWIENIU, PODCZAS KTÓREGO CZĘŚĆ BIAŁKA ZOSTAJE WYDALONA W KALE CO STANOWI PIERWSZY ETAP STRAT AZOTU. STRAWIONE I WCHŁONIĘTE AMINOKWASY I PEPTYDY WCHODZĄ W CYKL PRZEMIAN METABOLICZNYCH.

WĘGIEL- PIERWIASTEK, KTÓRY WCHODZI W SKŁAD WSZYSTKICH ORGANICZNYCH ZWIĄZKÓW CIAŁA ZWIERZĘCIA. WYNIK BILANSU WĘGLA OKREŚLA STRATY LUB ODKŁADANIE ZWIĄZKÓW ZAWIERAJĄCYCH WĘGIEL W ORGANIZMIE. GROMADZONY WĘGIEL MOŻE WCHODZIĆ W SKŁAD PRZYROSTU BIAŁKA I TŁUSZCZU.

BILANS PRZEMIAN MATERII-BILANS AZOTU , WĘGLA I ZW MINERALNYCH. BILANSE MOGĄ UJMOWAŻ TYLKO TAKIE WIELKOŚCI, KTÓRE POMIĘDZY POBRANIEM A WYDALANIEM NIE PODLEGAJĄ ZMIANOM. BILANS OBLICZA SIĘ Z RÓŻNICY POMIĘDZY PRZYCHODAMI A ROZCHODAMI.

PRZYCHODY-SKŁ POBRANE W PASZY I W H20,

ROZCHODY-SKŁ WYDALANE W KALE, MOSZU, GAZACH FERMENTACYJNYCH I WYDYCHANYCH, WYDZIELINACH SKÓRY ORAZ SK Ł ZAWARTE W UZYSKANACH PRODUKATACH (MLEKO, JAJA, WEŁNA, PIERZE, PŁÓD, SPERMA

37) OGÓLNA PRZEMIANA MATERII:

OGÓLNA PRZEMIANA MATERII-MATERIALNA I ENERGETYCZNA PRZEMIANA SUBS POBIERANYCH PRZEZ ŻYWE ZWIERZĘ Z POKARMEM OKREŚLA SIĘ PRZEZ BILANS PIERWIASTKÓW AZOTU I WĘGLA ORAZ BILANSU ENERGII

38) WSPÓŁĆZYNNIKI STRAWNOŚCI SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH:

*WSPÓŁCZYNNIK STRAWNOŚCI POZORNEJ (WSP) STOSUNEK SKŁADNIKA STRAWIONEGO DO SKŁADNIKA POBRANEGO W PASZY

*WSPÓŁCZYNNIK STRAWNOŚCI RZECZYWISTEJ (WSR)- STOSUNEK SKŁADNIKA RZECZYWIŚCIE STRAWIONEGO POCHODZĄCEGO Z PASZY, DO SKŁADNIKA POBRANEGO W PASZY

38) METODY BADAŃ STRAWNOŚCIOWYCH:

1. METODA BILANSOWA (BEZPOŚREDNIA)- W TEJ METODZIE PRZEPROWADZA SIĘ KONTROLĘ ILOŚCIOWĄ PODAWANEJ PASZY I WYDALONEGO KAŁU. ZNAJĄC ILOŚĆ POBRANEJ PASZY (PO UWZGLĘDNIENIU NIEWYJADÓW), JEJ SKŁAD CHEMICZNY ORAZ ILOŚĆ I SKŁAD CHEMICZNY WYDALONEGO KAŁU, MOŻNA OBLICZYĆ ILOŚĆ SKŁADNIKÓW STRAWNYCH I WSPÓŁCZYNNIK STRAWNOŚCI.

2. METODA BILANSOWA (RÓŻNICOWA)- SŁUŻY DO OZNACZANIA STRAWNOŚCI SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PASZ, KTÓRE NIE MOGĄ BYĆ WYŁĄCZNYMI W ŻYWIENIU ZWIERZĄT (NIE MOGĄ STANOWIĆ JEDYNEJ PASZY W DAWCE). NA PODSTAWIE WYNIKÓW OBLICZA SIĘ WSPÓŁCZYNNIK STRAWNOŚCI BADANEJ PASZY.

3. METODA WSKAŹNIKOWA- POLEGA NA DODAWANIU DO PASZY SPECJALNYCH SKŁADNIKÓW NP. CR2O3 LUB INNE WSKAŹNIKI NATURALNE ZAWARTE W PASZACH (KRZEMIONKĘ, LIGNINĘ, POPIÓŁ). POBIERA SIĘ NIEWIELKIE PRÓBKI PASZY I KAŁU DO ANALIZY

4. METODA WORECZKÓW NYLONOWYCH I WORECZKÓW MOBILNYCH- MA ZASTOSOWANIE U ZWIERZĄT PRZEŻUWAJĄCYCH. DZIĘKI TEJ METODZIE MOŻNA OZNACZYĆ WSPÓŁCZYNNIKI ROZKŁADU BIAŁKA W ŻWACZU. WYKORZYSTUJE SIĘ JA RÓWNIEŻ DO OZNACZANIA ROZKŁADU W ŻWACZU SUCHEJ MASY, SKROBI, AMINOKWASÓW I FRAKCJI WŁÓKNA.

5. METODY MATEMATYCZNE (SZACUNKOWE)- RÓWNANIA REGRESJI PROSTEJ LUB WIELOKROTNEJ

39. WŁÓKNO POKARMOWE:

WŁÓKNO SUROWE- TO WAŻNY SKŁADNIK PASZ POCHODZENIA ROŚLINNEGO, KTÓRY MA WPŁYW NA WARTOŚĆ POKARMOWĄ PASZY, PRODUKCJĘ I ZDROWIE ZWIERZĄT. POD POJĘCIEM WŁÓKNA ROZUMIE SIĘ SKŁADNIKI ŚCIAN KOMÓREK ROŚLINNYCH ZARÓWNO PIERWOTNE JAK I WTÓRNE. STANDARDOWĄ METODĄ OZNACZANIA WŁÓKNA SUROWEGO W PASZY JEST METODA WEENDEŃSKA.

40. METODA OZNACZANIA TŁUSZCZU SUROWEGO- METODA SOXHLETA:

TŁUSZCZ SUROWY (EKSTRAKT ETEROWY)- FRAKCJA SUBSTANCJI I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH ROZPUSZCZALNYCH W ROZPUSZCZALNIKACH ORGANICZNYCH. ILOŚĆ I SKŁAD TŁUSZCZU ZALEŻY WIĘC OD RODZAJU PASZY I RODZAJU UŻYTEGO DO EKSTRAKCJI ROZPUSZCZALNIKA.

METODA SOXHLETA- METODA OZNACZANIA TŁUSZCZU SUROWEGO W PASZY I INNYM MATERIALE BIOLOGICZNYM. ODWAŻKĘ POWIETRZNIE SUCHEJ I DOBRZE ROZDROBNIONEJ PASZY EKSTRAHUJE SIĘ ETEREM DWUETYLOWYM W APARACIE SOXHLETA W CIĄGU 6 GODZIN AŻ DO CAŁKOWITEJ EKSTRAKCJI TŁUSZCZU. NASTĘPNIE ODDESTYLOWUJE SIĘ ETER Z KOLBY, A POZOSTAŁOŚĆ PO DESTYLACJI TO TŁUSZCZ SUROWY.

41) BILANS ENERGII W ORGANIZMIE ZWIERZĄT:

BILANS ENERGII PRZEPROWADZA SIĘ W CELU ZBADANIA PRZEMIAN ENERGETYCZNYCH W ORGANIZMIE ORAZ OKREŚLENIA ZAPOTRZEBOWANIA ZWIERZĄT NA ENERGIĘ. MOŻNA TO ZROBIĆ METODĄ KALORYMETRII BEZPOŚREDNIEJ MIERZĄC W KALORYMETRZE WSZYSTKIE STRATY ENERGII WYDATKOWANE PRZEZ ORGANIZM ŁĄCZNIE Z WYDZIELANYM CIEPŁEM ORAZ GAZAMI. CZĘŚCIEJ STOSUJE SIĘ METODĘ POŚREDNIĄ- NA PODSTAWIE BILANSU AZOTU I WĘGLA USTALA SIĘ PRZYROST MASY CIAŁA ORAZ UDZIAŁ W NIM BIAŁKA I TŁUSZCZU. ZNAJĄC CIEPŁO SPALANIA BIAŁKA I TŁUSZCZU OBLICZA SIĘ WARTOŚĆ ENERGETYCZNĄ TEGO PRZYROSTU. U ZWIERZĄT MONOGASTRYCZNYCH BILANS ENERGII MOŻNA OKREŚLIĆ METODĄ UBOJOWĄ WYLICZAJĄC ILOŚĆ ODŁOŻONEJ ENERGII W CIELE ZWIERZĄT PODDANYCH UBOJOWI ZE SKŁADNIKÓW ICH TUSZ.

42) ENERGIA METABOLICZNA U TRZODY:

ENERGIĘ METABOLICZNĄ (EM) WYRAŻANĄ W MJ STOSUJE SIĘ DO OCENY WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ PASZ DLA TRZODY CHLEWNEJ. ZAWARTOŚĆ ENERGII METABOLICZNEJ W PASZACH NAJPROŚCIEJ OKREŚLA SIĘ Z ZAWARTOŚCI STRAWNYCH SKŁADNIKÓW. ENERGIA METABOLICZNA U ŚWIŃ WYNOSI OKOŁO 74%

43) ZNACZENIE TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W ŻYWIENIU ZWIERZĄT:

UŻYTKI ZIELONE DOSTARCZAJĄ WARTOŚCIOWEJ PASZY, DOBRZE WYKORZYSTANEJ PRZEZ ZWIERZĘTA PRZEŻUWAJĄCE. RUŃ ŁĄKOWA CZY PASTWISKOWA NAJCZĘŚCIEJ SKŁADA SIĘ Z KILKU DO KILKUNASTU GATUNKÓW ROŚLIN, WSKUTEK CZEGO ZWIERZĘTA POBIERAJĄ PASZE ZASOBNĄ W SKŁADNIKI POKARMOWE O DUŻEJ WARTOŚCI ODŻYWCZEJ.

UŻYTKI ZIELONE ZWIERAJĄ: WODĘ, WĘGLOWODANY, KWASY ORGANICZNA WOSKI, BARWNIKI, WITAMINY, SUBSTANCJE ANTYODŻYWCZE, ESTROGENY I SKŁ MINERALNE.

44) ZNACZENIE KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W ŻYWIENIU ZWIERZĄT:

SUBSTANCJE, KTÓRE WYSTĘPUJĄ W ORGANIZMACH ROŚLINNYCH I ZWIERZĘCYCH NAZYWANE SĄ LIPIDAMI. SKŁADAJĄ SIĘ ONE PRZEDE WSZYSTKIM Z KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I GLICEROLU. WCHODZĄ ONE W SKŁAD KAŻDEJ KOMÓRKI. W GRUPIE TYCH ZWIĄZKÓW WSKAZUJE SIĘ NA SUBSTANCJE- ZWANE POPULARNIE TŁUSZCZAMI- ODGRYWAJĄCE DUŻĄ ROLĘ W ŻYWIENIU.

ROŚLINY MAGAZYNUJĄ TŁUSZCZE PRZEDE WSZYSTKIM W NASIONACH I OWOCACH, A ZWIERZĘTA- W TKANCE MIĘDZYMIĘŚNIOWEJ I PODSKÓRNEJ. TKANKA TŁUSZCZOWA MA WIELE WŁAŚCIWOŚCI. CHRONI ONA PRZED UTRATĄ CIEPŁA, ZABEZPIECZA NARZĄDY WEWNĘTRZNE PRZED URAZAMI ORAZ UTRZYMUJE JE WE WŁAŚCIWYM MIEJSCU. W RAZIE NIEDOBORU ENERGETYCZNEGO TKANKA TŁUSZCZOWA ( CZYLI ZAPAS TŁUSZCZU) MOŻE BYĆ WYKORZYSTANA BEZ WIĘKSZEGO USZCZERBKU DLA ORGANIZMU.

ILOŚĆ ZMAGAZYNOWANEGO W ORGANIZMIE TŁUSZCZU JEST RÓŻNA. ZALEŻY OD JAKOŚCI I ILOŚCI SPOŻYWANYCH POKARMÓW. NIEWĄTPLIWIE NADMIAR KALORII W POŻYWIENIU ODKŁADA SIĘ W POSTACI TKANKI TŁUSZCZOWEJ. CZĘŚĆ TŁUSZCZU STANOWI JEDNAK MATERIAŁ BUDULCOWY DLA ORGANIZMU CZŁOWIEKA. NIE MOŻE BYĆ ON W ZWIĄZKU Z TYM WYKORZYSTANY DO ZASPOKOJENIA POTRZEB ENERGETYCZNYCH ( TO TŁUSZCZ KONSTYTUCYJNY). ·W PROCESIE SPALANIA TŁUSZCZÓW WYDZIELANA ZOSTAJE ENERGIA CIEPLNA ORAZ PEWNE ILOŚCI WODY. TŁUSZCZE DOSTARCZAJĄ ZARAZEM NIEZBĘDNYCH NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH ( NP. KWAS LINOLOWY, LINOLENOWY, ARACHIDONOWY). PEŁNIĄ ONE OLBRZYMIĄ ROLĘ W ORGANIZMIE. ICH BRAK POWODUJE ZMIANY SKÓRNE, ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU NEREK, ZAHAMOWANIE PROCESU WZROSTU.

45) ŻYWIENIOWE ASPEKTY KETOZY U KRÓW MLECZNYCH:

KOLEJNĄ CZĘSTO WYSTĘPUJĄCA CHOROBĄ ZWIĄZANĄ Z PRZEMIANĄ MATERII U BYDŁA JEST KETOZA. GŁÓWNIE WYSTĘPUJE ONA U KRÓW WYSOKOMLECZNYCH BĘDĄCYCH W SZCZYCIE LAKTACJI. CHOROBA TA MOŻE DOTYCZYĆ OD 2 DO 15% POGŁOWIA KRÓW I POWODOWAĆ ZNACZNE STRATY EKONOMICZNE, PONIEWAŻ PRODUKCYJNOŚĆ KRÓW CHORYCH NA KETOZĘ MOŻE SPAŚĆ NAWET O 30%. KETOZA JEST WYNIKIEM NADMIERNEGO OTŁUSZCZENIA KROWY W MOMENCIE WYCIELENIA BSC>4,0 ORAZ UJEMNEGO BILANSU ENERGETYCZNEGO W FAZIE ROZDAJANIA. ABY UNIKNĄĆ KETOZY BARDZO WAŻNE JEST ODPOWIEDNIE ŻYWIENIE W OKRESIE ZASUSZANIA. U KRÓW, KTÓRE W CZASIE WYCIELENIA SĄ NADMIERNIE OTŁUSZCZONE, ZWIĘKSZA SIĘ WE KRWI STĘŻENIE WOLNYCH, NIEZESTRYFIKOWANYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH, PRZEZ CO ZMNIEJSZA SIĘ POBRANIE PASZY ORAZ ENERGII Z WĘGLOWODANÓW. ZMNIEJSZA SIĘ POZIOM GLUKOZY WE KRWI, CO W KONSEKWENCJI POWODUJE NIEDOSTATEK KWASU SZCZAWIOOCTOWEGO NIEZBĘDNEGO DO SPALANIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH, NIECAŁKOWITE SPALANIE KWASÓW POWODUJE POWSTAWANIE W WĄTROBIE CIAŁ KETONOWYCH TJ. ACETONU, KWASU ACETOOCTOWEGO I KWASU Β-HYDROKSYMASŁOWEGO. ZWIĄZKI TE WYDALANE SĄ WRAZ Z MOCZEM, MLEKIEM ORAZ Z WYDYCHANYM POWIETRZEM, CO POWODUJE DALSZE STRATY I NIEDOBORY ENERGII U ZWIERZĘCIA. DRUGIM Z POWODÓW WYSTĄPIENIA KETOZY JEST NIEDOSTATECZNE ZAOPATRZENIE KRÓW PO WYCIELENIU W ENERGIĘ POCHODZĄCĄ Z WĘGLOWODANÓW. OBJAWAMI KETOZY SĄ UTRATA APETYTU, APATIA, KAŁ STAJE SIĘ SUCHY I ŚLUZOWATY, ZMNIEJSZA SIĘ POBRANIE PASZY I SPADA WYDAJNOŚĆ MLECZNA KRÓW. PONADTO MLEKO I WYDYCHANE POWIETRZE MAJĄ CHARAKTERYSTYCZNY ZAPACH OWOCÓW I ACETONU. POJAWIENIE SIĘ TEGO ZAPACHU W OBORZE JEST SYGNAŁEM DLA HODOWCY ŚWIADCZĄCYM O WYSTĄPIENIU TEJ CHOROBY U KRÓW. NAJCZĘSTSZYMI PRZYCZYNAMI WYSTĄPIENIA KETOZY SĄ: NIEODPOWIEDNIE ZBILANSOWANIE DAWKI POKARMOWEJ, ZWŁASZCZA POD WZGLĘDEM ENERGETYCZNYM, ZBYT DUŻY UDZIAŁ PASZ TREŚCIWYCH W STOSUNKU DO ILOŚCI WŁÓKNA, SKARMIANIE PASZY ZAWIERAJĄCEJ SUBSTANCJE KETOGENNE (KISZONKA Z DUŻĄ ILOŚCIĄ KWASU MASŁOWEGO, ŚRUTY Z DUŻĄ ILOŚCIĄ TŁUSZCZU), ZBYTNIE OTŁUSZCZENIE KRÓW. ABY ZAPOBIEC WYSTĄPIENIU KETOZY NALEŻY ZAPEWNIĆ KROWOM ODPOWIEDNIE ŻYWIENIE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAPOTRZEBOWANIA NA WĘGLOWODANY. NALEŻY ZATEM STOSOWAĆ ODPOWIEDNIE ŻYWIENIE W OKRESIE ZASUSZANIA ORAZ W KOŃCU LAKTACJI, W CELU UNIKNIĘCIA NADMIERNEGO OTŁUSZCZENIA KRÓW, UNIKAĆ NAGŁYCH ZMIAN W DAWKACH POKARMOWYCH ZWŁASZCZA W CIĄGU 6 PIERWSZYCH TYGODNI PO WYCIELENIU. BARDZO WAŻNE JEST, ZATEM PRAWIDŁOWE ZBILANSOWANIE DAWKI POD WZGLĘDEM WSZYSTKICH SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH W TYM TAKŻE WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH. 

46) STOSOWANIE WITAMIN W ŻYWIENIU ZWIERZĄT:

WITAMINY SĄ ZWIĄZKAMI ORGANICZNYMI NIEZBĘDNYMI W ORGANIZMIE ZWIERZĄT DO PRAWIDŁOWEGO PRZEBIEGU PROCESÓW ŻYCIOWYCH, JAK WZROST, ROZWÓJ I ROZMNAŻANIE.

WITAMINA A WPŁYWA NA WZROST I PŁODNOŚĆ ORAZ WZROK. JEJ BRAK W PASZACH POWODUJE NIEPRAWIDŁOWY WZROST I ROZWÓJ MŁODYCH ZWIERZĄT, BRAK RUI U SAMIC I POPĘDU U SAMCÓW, NP. PRZY NIEDOBORZE WITAMINY A ZMNIEJSZA SIĘ NIEŚNOŚĆ KUR, MOŻE RÓWNIEŻ WYSTĄPIĆ TZW. KURZA ŚLEPOTA. PRZY ŻYWIENIU ZIELONKAMI, ZWŁASZCZA NA PASTWISKU, JEST DOSTATECZNA ILOŚĆ WITAMINY A. DUŻO JEJ ZAWIERAJĄ TAKŻE MARCHEW, KISZONKI I DOBRE SIANO, WYSTĘPUJE W NICH ONA W POSTACI KAROTENU, Z KTÓREGO W ORGANIZMIE POWSTAJE WITAMINA A, ALE TYLKO W OBECNOŚCI WITAMINY D,

WITAMINA D UMOŻLIWIA ZWIERZĘTOM PRZYSWAJANIE WAPNIA I FOSFORU ZAWARTEGO W PASZACH, A PRZEZ TO WPŁYWA NA PRAWIDŁOWY ROZWÓJ KOŚCI. JEJ BRAK POWODUJE KRZYWICĘ. PASZE ROŚLINNE NIE ZAWIERAJĄ WITAMINY D, LECZ TYLKO PROWITAMINĘ, Z KTÓREJ POD WPŁYWEM PROMIENI SŁONECZNYCH POWSTAJE WITAMINA D. DLATEGO TAK WIELKIE ZNACZENIE PRZYWIĄZUJE SIĘ DO WYPASANIA MŁODYCH ROSNĄCYCH ZWIERZĄT NA PASTWISKACH I WYPUSZCZANIA ICH NA WYBIEGI. PODOBNIE NALEŻY POSTĘPOWAĆ ZE SZTUKAMI HODOWLANYMI. NIEDOBÓR WITAMINY A I D UZUPEŁNIAMY TRANEM.

WITAMINA E MA WPŁYW NA ROZRODCZOŚĆ ZWIERZĄT. DUŻO JEJ JEST W KIEŁKACH ZBÓŻ I ZIELONKACH, A ZWŁASZCZA W LUCERNIE. NADMIAR LUCERNY MOŻE JEDNAK POWODOWAĆ CZĘSTE WYSTĘPOWANIE RUI BEZ JAJECZKOWANIA (NADMIAR ESTROGENÓW DZIAŁAJĄCYCH PODNIECAJĄCO).

MNIEJSZE ZNACZENIE W CHOWIE ZWIERZĄT MAJĄ WITAMINY Z GRUPY B ORAZ WITAMINA C. WYSTĘPUJĄ ONE W WIĘKSZOŚCI PASZ POCHODZENIA ROŚLINNEGO, A PONADTO PRZEŻUWACZE DZIĘKI DROBNOUSTROJOM ŻWACZA MOGĄ WYTWARZAĆ WITAMINY Z GRUPY B.

47) ZWIĄZKI AZOTOWE NIEBIAŁKOWE:

AZOTOWE ZWIĄZKI NIEBIAŁKOWE SĄ GRUPĄ DODATKÓW STOSOWANYCH W ŻYWIENIU ZWIERZĄT PRZEŻUWAJĄCYCH. WYKORZYSTYWANA JEST TU ZDOLNOŚĆ BAKTERII ŻWACZA DO SYNTEZY AMINOKWASÓW (A Z NICH WŁASNEGO BIAŁKA) Z RÓŻNYCH ZWIĄZKÓW AZOTOWYCH DOSTAJĄCYCH SIĘ DO ŻWACZA – ZARÓWNO Z BIAŁKA PASZOWEGO JAK I ZE ZWIĄZKÓW AZOTOWYCH NIEBIAŁKOWYCH. ZWIĄZKI TE MOGĄ BYĆ DODAWANE DO PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH I TREŚCIWYCH.