Zrozumieć PKPiR
– lekcja 13

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

2

Spis treści

Zrozumieć PKPiR – Lekcja 13: Dotacje, refundacje, darowizny w PKPiR ................................................... 3

Wstęp ...................................................................................................................................................................................... 3

Przychody z dotacji jako przychody z działalności gospodarczej
i wydatki sfinansowane środkami pochodzącymi ze wsparcia ...................................................................... 3

Wydatki finansowane ze środków zwolnionych od podatku
a koszty uzyskania przychodów .................................................................................................................................. 7

Dokumentowanie ............................................................................................................................................................... 8

Zapisy dotyczące środków trwałych finansowanych z dotacji ....................................................................... 8

Ewidencja środków trwałych .................................................................................................................................... 10

Darowizny .......................................................................................................................................................................... 10

Amortyzacja składników majątkowych otrzymanych w drodze darowizny ......................................... 12

Kasa fiskalna – ulga w podatku VAT ....................................................................................................................... 12

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

3

Z

ROZUMIEĆ

PKP

I

R

–

L

EKCJA

13:

D

OTACJE

,

REFUNDACJE

,

DAROWIZNY W

PKP

I

R

W

STĘP

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej znacznie wzrosła kwota środków przeznaczonych
na różnego rodzaju wsparcie aktywności gospodarczej przedsiębiorców. Jednak środki unijne
nie stanowią jedynego źródła dotacji. Uruchomione programy walki z bezrobociem, usuwa-
niem różnic regionalnych itp. sprawiają, że przedsiębiorcy (szczególnie początkujący) korzy-
stają z różnego rodzaju wsparcia – zarówno przeznaczonego na finansowanie zakupów
składników majątkowych, jak i stanowiącego dopłatę do kosztów bieżących.

Jakie są skutki podatkowe otrzymanych dotacji i świadczeń? W jaki sposób należy je ujmo-
wać w PKPiR? Czy wydatki finansowane środkami pochodzącymi ze wsparcia stanowią koszt
uzyskania przychodów? Na te pytania odpowiadam w dzisiejszej lekcji.

P

RZYCHODY Z DOTACJI JAKO PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI

GOSPODARCZEJ I WYDATKI SFINANSOWANE ŚRODKAMI

POCHODZĄCYMI ZE WSPARCIA

Aby właściwie rozstrzygać, jakich zapisów powinniśmy dokonywać w PKPiR w momencie po-
jawienia się środków z dotacji i innego rodzaju dofinansowań, konieczne jest poznanie prze-
pisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszących się do przychodów
powstałych w wyniku otrzymania dotacji, subwencji, dopłat i innych nieodpłatnych świadczeń
otrzymanych na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków.

Dość często można spotkać się z poglądem (nieuzasadnionym), że przychody wymienione
powyżej nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej. Tymczasem przepis art. 14
ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof stanowi, że przychodem z działalności gospodarczej są również
dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokry-
cie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związa-
ne z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a–
22o dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Ustawodawca dzieli wobec tego otrzymane przez przedsiębiorcę dotacje i świadczenia o po-
dobnym charakterze na dwie grupy:

a)

związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków

trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a–22o

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

4

dokonuje się odpisów amortyzacyjnych – i te nie stanowią przychodu z działalności
gospodarczej (ma to także swoje konsekwencje w zapisach dotyczących amortyzacji
tych składników majątkowych),

b)

pozostałe – które stanowią przychód z działalności gospodarczej.

Czy wobec tego otrzymane dofinansowania należy ewidencjonować w PKPiR? A jeśli tak, to
w jaki sposób?

Aby odpowiedzieć na tak zadane pytanie, należy znowu odwołać się do przepisów ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa ta w artykule 9 ust. 1 formułuje gene-
ralną zasadę dotyczącą opodatkowania:

„Art. 9. 1. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody,
z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których
na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.”

Tak więc, aby określić, czy otrzymane przez nas finansowanie jest opodatkowane podatkiem
dochodowym od osób fizycznych, konieczne są:

a)

lektura wskazanych wyżej artykułów,

b)

sprawdzenie rozporządzeń w sprawie zaniechania poboru podatku.

To pierwsze jest sprawą dość prostą. Czytając art. 21 ustawy o pdof, możemy znaleźć nastę-
pujące przepisy:

„Art. 21. 1. Wolne od podatku dochodowego są:

(…)

46) dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodo-
wych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów
ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO,
przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami,
organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje rządowe
lub agencje wykonawcze, w tym również w przypadkach gdy przekazanie tych środków jest
dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrot-
nej pomocy oraz

b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy;
zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośred-
nio realizujący cel programu zleca – bez względu na rodzaj umowy – wykonanie określonych
czynności w związku z realizowanym przez niego programem;

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

5

46a) dochody uzyskane z instytucji Unii Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego,
do których mają zastosowanie przepisy rozporządzenia nr 260/68 z dnia 29 lutego 1968 r.
ustanawiającego warunki i procedurę stosowania podatku na rzecz Wspólnot Europejskich
(Dz.Urz. WE L 056, z 4.03.1968 r., z późn. zm.);

47a) dotacje z budżetu państwa otrzymane na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych
w ramach Specjalnego Przedakcesyjnego Programu na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów
Wiejskich (SAPARD);

47c) kwoty otrzymane od agencji rządowych lub agencji wykonawczych, jeżeli agencje te
otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa;

47d) dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo
odpłatne, otrzymane na cele związane z działalnością rolniczą z budżetu państwa, budżetów
jednostek samorządu terytorialnego, od agencji rządowych, agencji wykonawczych lub
ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych
lub międzynarodowych instytucji finansowych;

(…)

114) wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych
oraz wartość świadczeń rzeczowych (w naturze) finansowanych lub współfinansowanych
ze środków budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, ze środków agencji rzą-
dowych, agencji wykonawczych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych,
organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rzą-
dowych programów;

(…)

116) dopłaty bezpośrednie stosowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej,
otrzymane na podstawie odrębnych przepisów;

(…)

118) wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość
świadczeń rzeczowych, z tytułu:

a) studiów podyplomowych,
b) szkoleń i przygotowania zawodowego dorosłych,
c) egzaminów lub licencji,
d) badań lekarskich lub psychologicznych,
e) ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków

– otrzymanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy;

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

6

(…)

121) jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa
w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytu-
cjach rynku pracy;

122) wkład własny podmiotu publicznego, o którym mowa w art. 2 pkt 5 ustawy o partner-
stwie publiczno-prywatnym, otrzymany przez partnera prywatnego i przeznaczony na cele
określone w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym, z zastrzeżeniem ust. 19 (zwolnie-
niu nie podlegają środki stanowiące zwrot wydatków poniesionych na realizację zadania pu-
blicznego lub przedsięwzięcia będącego przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-
-prywatnym przez partnera prywatnego lub za jego pośrednictwem oraz środki przeznaczone
na nabycie udziałów lub akcji w spółce handlowej);

(…)

129) dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu pań-
stwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego;

(…)

137) środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach
programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240 oraz z 2010 r.
nr 28, poz. 146).

(zwolnienie nie ma zastosowania do otrzymanych dochodów z tytułu realizacji projektu
w ramach umowy o współpracy bliźniaczej (umowy twinningowej), zawartej na podstawie
prawa wspólnotowego, zgodnie z którą instytucją wdrażającą jest instytucja polskiej admini-
stracji publicznej).”

Artykuły 52, 52a i 52c zwalniają od podatku dochody, które nie są przedmiotem naszych dzi-
siejszych rozważań.

Sprawdzenie aktualnych rozporządzeń wykonawczych zwalniających z podatku dochodowego
określone kategorie przychodów wymaga już przejrzenia przepisów związanych z podatkiem
dochodowym od osób fizycznych – znajdziesz je na stronie

www.podatki.biz

w dziale „Akty

prawne”. Rozporządzenia te zwalniają bardzo wąskie grupy podatników, najczęściej z tytułu
dochodów związanych z realizacją programów NATO, umów międzynarodowych itp. – należy
jednak śledzić te przepisy na bieżąco.

Jeśli otrzymane przez Ciebie kwoty (świadczenia) zostały wymienione w jednym z punktów
powyżej, będziesz miał do czynienia z dochodem zwolnionym od podatku dochodowego.
Należy go odróżniać od dochodu, od którego zaniechano poboru podatku – mimo tych sa-
mych skutków podatkowych. W pierwszym przypadku nie ustala się podatku od dochodu,

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

7

w drugim – tak, ale wykazuje się go jako podatek, od którego zaniechano poboru (odpo-
wiednie rubryki znajdują się w formularzach rozliczenia rocznego).

Skoncentruję się jednak na przychodach (dochodach) wskazanych powyżej. Czy powinno się
je ujmować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?

Otrzymane kwoty, jako zwolnione od podatku dochodowego nie wpływają na ustalenie po-
datku dochodowego. A właściwe ustalenie dochodu do opodatkowania jest głównym celem
prowadzenia PKPiR – wynika to zarówno z brzmienia przepisów ustawy o pdof, jak i rozpo-
rządzenia. Dlatego też kwot przychodów (dochodów) zwolnionych z podatku dochodowego,
mimo że stanowią często przychody z działalności gospodarczej, nie ujmuje się w PKPiR
w kolumnach bilansowych (służących do ustalenia dochodu do opodatkowania). Nie oznacza
to jednak, że nie można ich ujmować w PKPiR w ogóle.

W objaśnieniach do kolumny 15 i 16, zawartych w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia
PKPiR, czytamy:

„16. Kolumna 15 jest wolna. W kolumnie tej można wpisywać inne zaszłości gospodar-
cze poza wymienionymi w kolumnach 1–13. W kolumnie tej można również wpisywać
wydatki odnoszące się do przychodów miesiąca lub roku następnego (lat następnych).

17. Kolumna 16 jest przeznaczona do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach
2–15. Kolumna ta może być także wykorzystywana np. do wpisywania pobranych zaliczek,
obrotu opakowaniami zwrotnymi. W kolumnie tej mogą być także ewidencjonowane
przychody faktycznie przez podatnika otrzymane (…).”

Jak wynika z objaśnień, możemy ująć w PKPiR przychody (dochody) zwolnione od podatku
dochodowego i to – w zależności od naszego wyboru – w jednej z dwóch kolumn: 15 lub 16.
Użycie sformułowań „można” czy „mogą” świadczy o tym, że wolą wydającego rozporządze-
nie w sprawie prowadzenia PKPiR było pozostawienie podatnikom możliwości wyboru co
do sposobu postępowania. Nie będzie więc błędem, jeżeli otrzymane subwencje, dotacje
i inne świadczenia o tym charakterze, zwolnione z podatku dochodowego, nie zostaną ujęte
w PKPiR wcale – to decyzja prowadzącego księgę.

W

YDATKI FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZWOLNIONYCH

OD PODATKU A KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

Pamiętasz zapewne generalną zasadę uznawania wydatków za koszty uzyskania przychodów.
Analizując, czy dany wydatek może stanowić koszt podatkowy, zawsze musimy pamiętać
o artykule 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wymienia te rodzaje
wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania (bezwzględnie lub przy wystąpieniu okre-
ślonych w przepisach zdarzeń).

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

8

Pamiętać przy tym należy, że w myśl art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków i kosztów bez-
pośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1
pkt 46, 47a, 47c, 47d, 116, 122, 129, 136 i 137.

Analizując brzmienie tego przepisu łącznie z wymienionymi wyżej rodzajami przychodów (do-
chodów) zwolnionych od podatku, odkryjesz szybko, że nie został wymieniony w katalogu
wyłączeń dość często występujący przychód:

„121) jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa
w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytu-
cjach rynku pracy”.

Można więc (w pewnym uproszczeniu) przyjąć zasadę: przy finansowaniu wydatków środka-
mi pochodzącymi ze źródeł zwolnionych wydatki te nie stanowią kosztów uzyskania przycho-
du (i jako takie nie będą ujmowane w PKPiR w kolumnach kosztowych, mogą być natomiast
ujęte w kolumnie 15 lub 16, w zależności od wyboru podatnika) – z wyjątkiem sytuacji,
w której chodzi o wydatki finansowane z jednorazowych środków przyznanych bezrobotnemu
na podjęcie działalności gospodarczej. W tym przypadku wydatki będą stanowić koszt uzy-
skania przychodów pod warunkiem oczywiście ich prawidłowego udokumentowania i speł-
nienia pozostałych wymagań przewidzianych dla KUP.

D

OKUMENTOWANIE

Przychody pochodzące z dotacji powinniśmy w razie potrzeby udokumentować odpowiednią
umową oraz odpowiednim dowodem bankowym (lub – bardzo rzadko – kasowym) określają-
cym kwoty i daty otrzymanych środków.

Dokumentowanie przychodów ma znaczenie dowodowe w przypadku postępowania podat-
kowego, zmierzającego do wyjaśnienia źródeł przychodów. Jak już wspomniałem, nie ma
konieczności ujmowania przychodów zwolnionych w PKPiR.

Wydatki dokumentujemy na zasadach ogólnych, omówionych w poprzednich lekcjach.

Z

APISY DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRWAŁYCH

FINANSOWANYCH Z DOTACJI

Przypomnę jeszcze raz przepis art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof: przychodem z działalności
gospodarczej są również dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzy-
mane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są
związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie
środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie
z art. 22a–22o dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

9

Tak więc w przypadku, kiedy otrzymujemy dotacje lub inne świadczenie o tym charakterze,
przeznaczone na nabycie lub wytworzenie amortyzowanych składników majątkowych, nie
występuje przychód z działalności gospodarczej. Przychodów tych nie musimy ewidencjono-
wać w PKPiR – możemy to robić dla celów informacyjnych. W tym przypadku do zapisów
należy wykorzystać kolumnę 16.

Wykorzystanie kolumny 15 jest problematyczne – objaśnienia stanowią bowiem, że jest ona
przeznaczona do wpisywania innych zaszłości gospodarczych poza wymienionymi w kolum-
nach 1–13. Można by oczywiście toczyć dyskusje o znaczeniu sformułowania „zaszłości go-
spodarcze” – nie ma jednak takiej potrzeby. Mamy jeszcze kolumnę 16, w której możemy
omawiane świadczenie ująć.

I oczywiście natychmiast powstaje pytanie: co z odpisami amortyzacyjnymi? Czy stanowią
KUP, czy należy ich dokonywać, czy środek trwały sfinansowany dotacją powinien znaleźć się
w ewidencji środków trwałych?

Artykuł 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof mówi:

„Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

(…)

45) odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
dokonywanych, według zasad określonych w art. 22a–22o, od tej części ich wartości,
która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we wła-
snym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym
od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatni-
kowi w jakiejkolwiek formie”.

Oznacza to, że w przypadku, w którym składnik majątkowy podlegający amortyzacji został
w całości sfinansowany dotacją, odpisów amortyzacyjnych od tego składnika nie możemy
zaliczyć do KUP. Jeżeli finansowanie jest częściowe, powinniśmy ustalić proporcję, w jakiej
pozostaje wartość początkowa sfinansowana ze środków własnych podatnika do całkowitej
wartości początkowej – i w tej proporcji zaliczać wydatki do kosztów uzyskania.

Bywają jednak sytuacje, w których najpierw następuje nabycie, a potem dokonana zostaje
refundacja wydatku. Często tak bywa w odniesieniu do programów UE – podatnik musi naj-
pierw wydatkować środki, a potem zostają one refundowane. Jak postępować w takim przy-
padku?

Moim zdaniem do momentu wystąpienia refundacji lub innej formy finansowania zarówno
wydatki na nabycie towarów, usług itp., jak i składników majątkowych podlegających amor-
tyzacji należy traktować jak wydatki dokonywane ze środków podatnika. Nagminne przecież
są sytuacje, w których podatnik mimo podpisania umowy z instytucją finansującą nie otrzy-
muje zwrotu wydatków – z różnych przyczyn.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

1

0

Nie mamy więc pewności, że faktycznie otrzymamy środki w terminie i w kwocie wskazanej
w umowie. Ponieważ przepisy mówią o stanach dokonanych (nie uważa się za koszty uzy-
skania przychodów wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów /przy-
chodów/), do czasu wystąpienia faktycznego finansowania wydatki te powinny stanowić KUP,
po spełnieniu oczywiście pozostałych warunków dotyczących kosztów uzyskania przychodów.

Dotyczy to również odpisów amortyzacyjnych. Dopiero po otrzymaniu kwot stanowiących
w tym przypadku refinansowanie wydatków należy dokonać odpowiednich korekt zapisów
w kolumnach kosztowych. W odniesieniu do środków trwałych korekty powinny dotyczyć
wszystkich dokonanych dotychczas odpisów amortyzacyjnych – oczywiście z zachowaniem
wspomnianej przed chwilą proporcji.

E

WIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Fakt, że nie możemy zaliczyć do KUP odpisów amortyzacyjnych, nie wpływa na obowiązek
ujęcia środka trwałego sfinansowanego dotacją w ewidencji środków trwałych i dokonywania
odpisów. Obowiązek prowadzenia tej ewidencji jest bowiem niezależny od kwestii zaliczania
dokonanych odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania.

D

AROWIZNY

Czasami wchodzimy w posiadanie różnego rodzaju przedmiotów w rezultacie darowizny. Je-
żeli darowizna ta ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, pojawia się problem,
jak ująć wartość darowizny w PKPiR. Czy darowizna taka stanowi przychód z działalności
gospodarczej?

Artykuł 2 ust. 1 ustawy o pdof stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się m.in. do:

„(…) 3) przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn”.

Otrzymana darowizna nie stanowi wobec tego przychodu z działalności – jej ewentualne
opodatkowanie następuje na mocy przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Nie oznacza to jednak, że w przypadku darowizny zupełnie nie musimy się martwić jej kon-
sekwencjami. Często w drodze darowizny otrzymamy bowiem składniki majątku, które mogą
stanowić w naszej firmie surowce lub towary (albo też środki trwałe lub wartości niemate-
rialne i prawne). Czy wobec tego należy te składniki w jakiś sposób uwzględniać przy prowa-
dzeniu PKPiR?

Artykuł 24 ust. 2 ustawy o pdof nakazuje podatnikom osiągającym dochody z działalności
gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów obliczać dochód z działalności
jako różnicę pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 ustawy o pdof a kosztami uzyskania
powiększoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

1

1

handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyro-
bów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość re-
manentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszoną
o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość rema-
nentu początkowego jest wyższa.

Z kolei § 27 rozporządzenia PKPiR nakazuje podatnikom prowadzącym działalność gospodar-
czą sporządzać i wpisać do PKPiR spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców)
podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków
i odpadów – na 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia dzia-
łalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji
udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Zgodnie z rozporządzeniem podatnik ma obowiązek wycenić materiały i towary handlowe
objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia
sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.

Z powyższych przepisów wynika, że należy otrzymane w drodze darowizny towary (materia-
ły itp.) ująć w spisie z natury dokonywanym po otrzymaniu darowizny. W ten sposób jako
składnik spisu pojawią się one w PKPiR.

Wyceniając otrzymane składniki majątku, stosujemy przepis mówiący, że przez cenę zakupu
rozumie się ceną, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o poda-
tek od towarów i usług podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy im-
porcie powiększoną o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżoną
o rabaty, opusty, inne podobne obniżenia, a w przypadku otrzymania składnika mająt-
ku w drodze darowizny lub spadku – wartość odpowiadającą cenie zakupu takie-
go samego lub podobnego składnika.

Jednak nie możemy uwzględnić w kosztach uzyskania tak nabytych składników majątku. Nie
został bowiem spełniony podstawowy warunek uznania wydatku za koszt – poniesienie wy-
datku.

Mamy jednak obowiązek ujęcia tych składników w remanencie. Wartość tych składników
wynikająca z wyceny nie może być brana pod uwagę przy ustaleniu dochodu z działalności
stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy
o tym pamiętać, ustalając dochód na koniec roku na podstawie PKPiR.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

1

2

A

MORTYZACJA SKŁADNIKÓW MAJĄTKOWYCH

OTRZYMANYCH W DRODZE DAROWIZNY

Przepis artykułu 23 ust. 1 pkt 45a mówi, że nie uznaje się za KUP odpisów amortyzacyjnych
od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:

„(…) a) nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowi-
zny, jeżeli:

•

nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy albo praw

lub

•

dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub

•

nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniecha-

no poboru podatku”.

Należy więc dla otrzymanych w drodze darowizny środków trwałych ustalić ich wartość po-
czątkową, a odpisy amortyzacyjne zaliczać do kosztów uzyskania przychodów – oczywiście
pod warunkiem spełnienia wszystkich pozostałych wymogów dotyczących zaliczania odpisów
do KUP.

K

ASA FISKALNA

–

ULGA W PODATKU

VAT

Podatnicy bardzo często korzystają z ulgi związanej z zakupem po raz pierwszy kasy fiskalnej
(kas fiskalnych). Mają w tym momencie wątpliwości. Czy mogą taką kasę amortyzować (lub
uwzględniać w KUP jednorazowo) w pełnej wartości ceny zakupu? Czy ulga stanowi przychód
z działalności gospodarczej?

Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, należy przeanalizować brzmienie przepisu ustawy
o podatku od towarów i usług.

Artykuł 111 ust. 4 ustawy o VAT:

„Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowią-
zujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każ-
dej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjo-
nowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.”

Ulga stanowi pewne obwarowane różnymi warunkami prawo do pomniejszenia podatku na-
leżnego. Odliczenie takie nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej, nie
wpływa również na ustalenie wartości początkowej środka trwałego.

Tak więc ulgi na zakup kasy nie ewidencjonujemy w PKPiR (chyba że we własnych celach
informacyjnych odnotujemy to w kolumnie 16, która nie wpływa na ustalenie dochodu).

Zrozumieć PKPiR – lekcja 13

podatki

.biz

Stron

a

1

3

Ustalając wartość początkową kasy dla celów amortyzacji, nie uwzględniamy faktu dokonania
odpisu w podatku VAT i przyjmujemy jako wartość początkową pełną cenę zakupu kasy (po-
większoną ewentualnie o wydatki wymienione w przepisach o amortyzacji środków trwałych).

W kolejnej lekcji przedstawię zbiór różnego rodzaju problemów wraz z rozwiązaniami, któ-
re, choć występują rzadziej w stosunku do typowych operacji, prędzej czy później pojawiają
się w praktyce gospodarczej i sprawiają podatnikom szczególne trudności. Zapraszam.

Romuald Gabrysz