Zrozumieć PKPiR
– lekcja 16

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

2

Spis treści

Zrozumieć PKPiR – Lekcja 16: Dodatek .................................................................................................................... 3
Różnice kursowe ................................................................................................................................................................ 3

Jak ewidencjonować ..................................................................................................................................................... 6
Przykłady .......................................................................................................................................................................... 6

Świadczenia dla pracowników w PKPiR .................................................................................................................. 8

Okulary korekcyjne, świadczenia medyczne, odzież ochronna ................................................................. 9

Wyjaśnienia dotyczące treści lekcji ......................................................................................................................... 10

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

3

Z

ROZUMIEĆ

PKP

I

R

–

L

EKCJA

16:

D

ODATEK

Witam wszystkich Uczestników e-kursu „Zrozumieć PKPiR”. Przez ostatnie piętnaście tygodni
zdobyliście Państwo bardzo dużą wiedzę dotyczącą prowadzenia tej nie zawsze prostej ewi-
dencji rachunkowej. Przez cały czas trwania kursu otrzymywaliśmy różnego rodzaju pytania,
na które staraliśmy się odpowiadać na bieżąco. Część z nich ma jednak charakter uniwersal-
ny – postanowiłem więc dodać do programu kursu specjalną szesnastą lekcję, w której wyja-
śnię najczęściej pojawiające się wątpliwości. Do lekcji tej nie ma już testu.

Wszystkie pytania związane z testami, certyfikatami, dalszymi kursami proszę kierować
do Pani Magdaleny Kromer, opiekuna kursu „Zrozumieć PKPiR” – adres e-mail:

[e-mail]

.

A teraz zapraszam już na szesnastą lekcję.

R

ÓŻNICE KURSOWE

W poprzednich lekcjach zapowiadałem rozwinięcie tematu różnic kursowych. To wbrew pozo-
rom dość trudny temat i w dalszym ciągu podatnicy, którzy rozliczają transakcje w walutach
obcych, mają w tym zakresie spore wątpliwości. Kwestie związane z różnicami kursowymi
i walutami obcymi w rozliczeniach uregulowane zostały zarówno w ustawie o podatku do-
chodowym od osób fizycznych, jak i w rozporządzeniu w sprawie PKPiR.

Przypomnijmy sobie te przepisy:

Art. 24c ustawy o pdof

1. Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różni-
ce kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice
kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi
w ust. 2 i 3.

2. Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa
od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według fak-
tycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2) poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa
od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastoso-
wanego kursu waluty z tego dnia;

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

4

3) otrzymanych lub nabytych środków albo wartości pieniężnych
w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub
wartości pieniężnych w dniu zapłaty albo innej formy wypływu tych środków
lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych
dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa
od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa
od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

3. Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa
od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według fak-
tycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2) poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa
od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastoso-
wanego kursu waluty z tego dnia;
3) otrzymanych lub nabytych środków albo wartości pieniężnych
w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub
wartości pieniężnych w dniu zapłaty albo innej formy wypływu tych środków
lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych
dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa
od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa
od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

4. Jeżeli przy obliczaniu wartości różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3,
nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty
w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski
z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

5. Jeżeli faktycznie zastosowany kurs waluty, o którym mowa w ust. 2 i 3, jest
wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona
o 5% wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski
z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego
kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej war-
tości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty.
W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasad-

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

5

niają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs,
opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.

6. Przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa
w ust. 2 i 3, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzające-
go dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.

7. Za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3, uważa się koszt wynikający
z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktu-
ry (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3, dzień uregulo-
wania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytel-
ności.

8. Podatnicy wyznaczają kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych
w walucie obcej, o której mowa w ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3, według przyjętej
metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą zmieniać w trakcie roku
podatkowego.

9. Przepisy ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 stosuje się odpowiednio do ka-
pitałowych rat kredytów (pożyczek).

10. Zasady ustalania różnic kursowych określone w ust. 1–9 stosują podatnicy
prowadzący działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej.

§ 12 ust. 4 rozporządzenia

4. Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Treść dowodu
musi być pełna i zrozumiała; dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie
przyjętych. Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie ope-
racji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik posiadający ten
dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, po obowiązu-
jącym w dniu dokonania operacji kursie, zgodnie z zasadami określo-
nymi w ustawie o podatku dochodowym. Wynik przeliczenia należy zamie-
ścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego
w walucie obcej.

Przypomnę również istotne zasady dotyczące kosztów i przychodów.

Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego
przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzy-
skania przychodu.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

6

Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłasza-
nego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
poniesienia kosztu.

Zgodnie z art. 22 ust. 6b ustawy o pdof dniem poniesienia kosztów w przypadku podatników
prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest dzień wystawienia faktury
(rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (uję-
cia) kosztu.

Staranna lektura powyższych przepisów pozwala odpowiedzieć na wszystkie pytania dotyczą-
ce sposobów ustalenia różnic kursowych – wystarczy jedynie odnaleźć odpowiedni fragment
przepisu. Za chwilę pokażę to na przykładach.

J

AK EWIDENCJONOWAĆ

Podstawowym dokumentem, którym udokumentujemy różnice kursowe, jest dowód własny
wewnętrzny zawierający następujące informacje:

• wyliczenie różnicy kursowej,

• wyjaśnienie, dla której pozycji PKPiR wyliczamy różnicę,

• numer dokumentu sprzedaży (nieobowiązkowo – wynika z poprzedniej pozycji),

• zastosowane kursy walut (kurs faktyczny, średni kurs NBP – z powodu niemożności

ustalenia kursu faktycznego),

• dane dowodu zapłaty (otrzymania płatności), np. dane dotyczące wyciągu banko-

wego,

• wskazanie kolumny PKPiR, w której będzie zaksięgowana wyliczona kwota.

P

RZYKŁADY

Dodatnia różnica kursowa w przypadku przychodu należnego

Pan Adam sprzedał towar za 100 euro netto. Wystawił fakturę z datą 7 grudnia 2011 r. Dla
celów zaksięgowania przychodu w PKPiR zgodnie z zasadą, że przychody w walutach obcych
przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski
z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu, do przeliczenia
przyjął kurs z 6 grudnia 2011 r.: 1 euro = 4,4711 zł. Po przeliczeniu przychód wyniósł
447,11 zł.

Zapłata nastąpiła 3 stycznia 2012 r. Bank rozliczeniowy Pana Adama zastosował do przeli-
czenia kurs: 1 euro = 4,5212 zł – wobec czego Pan Adam otrzymał kwotę 452,12 zł.

Wystąpiła dodatnia różnica kursowa, zrealizowana w dniu 3 stycznia 2012 r. Pan Adam
zwiększy więc przychody o kwotę 452,12 zł – 447,11 zł = 5,01 zł.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

7

Do zaewidencjonowania przychodu z tytułu różnicy kursowej w dniu 3 stycznia 2012 r.
Pan Adam sporządzi dowód wewnętrzny, który może wyglądać na przykład tak:

Tychy, 3 stycznia 2012 r.

DW nr 3/r/2012

Wystawił:
Adam Kórnik
PHU Adamex
43-100 Tychy, ul. Wałowa 112
NIP: 646-000-000-22

Pod pozycją 238 w grudniu 2011 r. w PKPiR została zaewidencjonowana sprze-
daż rozliczana w walucie euro. W dniu 3 stycznia 2012 r. została dokonana za-
płata. Powstała dodatnia różnica kursowa:

• sprzedaż: 100 euro (kurs NBP z 6 grudnia 2011 r.: 4,4711) – 447,11 zł;

• zapłata: 100 euro (faktyczny kurs BPH z 3 stycznia 2012 r.: 4,5212) –

452,12 zł;

• różnica: 5,01 zł.

Należy zaksięgować w kolumnie 8 przychód w kwocie 5,01 zł.
Transakcja zapłaty opisana jest na wyciągu BPH nr 1/2012.

Podpis:
Adam Kórnik

Dodatnia różnica kursowa w przypadku kosztu

Pan Adam kupił za 100 euro urządzenie 7 grudnia 2011 r. i z tą datą otrzymał fakturę. Ter-
min płatności za to urządzenie przypada 6 lutego 2012 r.

Kurs średni NBP z 6 grudnia 2011 r. (dzień poprzedzający poniesienie kosztu) wynosił: 1 eu-
ro = 4,4711 zł. Wobec tego Pan Adam po przeliczeniu wartości na dokumencie ujął w kosz-
tach uzyskania w kolumnie 13 PKPiR kwotę 447,11 zł.

6 lutego 2012 r. Pan Adam zlecił przelew. Kurs zastosowany do przeliczenia przez bank wy-
niósł: 1 euro = 4,2200 zł. Z konta Pana Adama przelano zatem 422 zł. Powstała w tym mo-
mencie dodatnia różnica kursowa w wysokości 447,11 zł – 422 zł = 25,11 zł.

Różnicę tę z datą 6 lutego 2012 r. należy ująć w przychodach w kolumnie 8 – na podstawie
sporządzonego dowodu wewnętrznego.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

8

Analogicznie należy postępować przy wyliczaniu ujemnych różnic kursowych – w przypad-
kach, w których wystąpią okoliczności w cytowanym wyżej art. 24c ust 3 ustawy o pdof.

Ważna uwaga!

Zauważyliście z pewnością, że używam przeliczeń w kwotach netto. To dlatego,
że VAT zasadniczo jest neutralny dla rozliczeń w podatku dochodowym (wyra-
żany jest w ewidencji VAT zawsze w walucie polskiej, przeliczonej w dacie po-
wstania przychodu dla celów VAT). Występują w tej kwestii liczne spory, warto
jednak przytoczyć jedną z tez orzeczniczych:

„Różnice kursowe powstałe na skutek rozliczeń podatku VAT wyrażonego
na fakturze zarówno w walucie obcej, jak i w złotówkach są neutralne podat-
kowo. Zarówno przysporzenia, jak i koszty ekonomiczne powstałe w wyniku
wyliczenia różnic kursowych nie wpływają na zobowiązania podatnika
w podatku dochodowym.” (WSA w Krakowie w wyroku z 15 września 2010 r.,
I SA/Kr 1039/10).

Ale: Różnice kursowe od tej części środków własnych w walucie obcej,
która odpowiada wartości VAT płaconego na rzecz kontrahenta, mają wpływ
na wysokość przychodów i kosztów spółki (WSA we Wrocławiu w wyroku
z 14 października 2011 r., I SA/Wr 1229-1230/11).

Ś

WIADCZENIA DLA PRACOWNIKÓW W

PKP

I

R

Wątpliwości w trakcie kursu wzbudziły kwestie związane ze świadczeniami na rzecz pracow-
ników. Przypomnę, że świadczenia w naturze, świadczenia częściowo odpłatne oraz świad-
czenia pieniężne ponoszone za pracownika stanowią dla pracownika przychód podlegający
opodatkowaniu. Część dodatkowych świadczeń wynikających bezpośrednio z prze-
pisów bhp, nakładających na pracodawców obowiązek zapewnienia pracownikom
odpowiednich warunków pracy, stanowi koszt uzyskania przychodów przedsię-
biorcy, natomiast dla pracowników świadczenia te stanowią przychód zwolniony z opodat-
kowania.

Świadczenia na rzecz pracowników w naturze, świadczenia nieodpłatne i częściowo odpłatne
ewidencjonowane są w podatkowej księdze w dacie ich wykonania. Wartość świadczeń brut-
to ujmowana jest w kolumnie 12, natomiast wartość narzutów finansowanych przez praco-
dawcę w kolumnie 13.

Wątpliwości powstały na tle świadczeń, które pracodawca jest zobowiązany świadczyć,
a które nie stanowią przychodu dla pracownika.

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

9

Generalna zasada, jaką możemy sformułować brzmi następująco:

a)

jeżeli świadczenie nie stanowi przychodu dla pracownika, a stanowi koszt dla praco-

dawcy – koszt taki ujmujemy w kolumnie 13 PKPiR (np. odzież ochronna, woda mine-
ralna, kawa, herbata, okulary itp.);

b)

jeżeli świadczenie stanowi przychód dla pracownika i stanowi koszt dla pracodawcy –

koszt taki ujmujemy w kwocie netto w kolumnie 12 PKPiR, wartość narzutów na pła-
ce, jeśli wystąpią – w kolumnie 13 PKPiR;

c)

jeżeli świadczenie stanowi przychód dla pracownika, a nie stanowi kosztu dla praco-

dawcy lub stanowi ten koszt tylko w części:

•

w kolumnie 12 PKPiR ujmujemy tylko te kwoty netto świadczeń, które stanowią
przychód pracownika, a jednocześnie stanowią koszt pracodawcy,

•

w kolumnie 13 PKPiR ujmujemy koszty narzutów do wartości świadczeń, które
stanowią przychód pracownika i jednocześnie stanowią koszt pracodawcy,

•

w kolumnie 15 PKPiR możemy ewidencjonować kwoty świadczeń i kwoty narzu-
tów, które stanowią przychód pracownika i nie stanowią kosztu pracodawcy.

Pamiętajmy, że podatkowa księga przychodów i rozchodów może stanowić jedynie narzędzie
pomocnicze do rozliczenia przychodów pracownika.

O

KULARY KOREKCYJNE

,

ŚWIADCZENIA MEDYCZNE

,

ODZIEŻ OCHRONNA

Art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o pdof stanowi, że wolne od podatku dochodowego są
świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na pod-
stawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyzna-
wania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych
na podstawie tych ustaw.

Pracodawcy mają między innymi obowiązek zapewnić pracownikom okulary korygujące, jeże-
li obowiązek ich stosowania wynika z zaleceń lekarza. Dodatkowo pracodawcy muszą zapew-
nić wiele innych świadczeń, o których mówi prawo pracy.

Kwestie związane z kwotami, jakie można przeznaczyć na zakup okularów korekcyjnych,
pozostają w gestii przedsiębiorcy – to on wyznacza limit, do jakiego finansuje koszt zakupu
okularów. Oczywiście wydatek powinien pozostać w ścisłym związku z przychodem. Organ
podatkowy z pewnością zakwestionuje świadczenie polegające na finansowaniu szczególnie
drogich okularów – okulary te nie mają pełnić funkcji prestiżowych i dekoracyjnych, a powin-
ny mieć funkcję ochronną i profilaktyczną. Jednak jeżeli wydatki na zakup okularów mieszczą
się w granicach rozsądku, nie będą stanowić dla pracownika przychodu, będą natomiast sta-
nowić koszt uzyskania dla pracodawcy. Koszt okularów nie jest kosztem wynagrodzenia –
ujmujemy go w kolumnie 13 PKPiR.

Świadczenia medyczne, jeśli konieczność ich zapewnienia nie wynika bezpośrednio
z przepisów, stanowią przychód dla pracownika – są jednak również kosztem dla pracodaw-

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

1

0

cy. Wobec tego należy je ewidencjonować w kolumnach 12 i 13 PKPiR (jeśli od świadczeń
tych należy naliczać narzuty na płace).

Odzież ochronna, rękawice itp. nie stanowią przychodu pracownika. Koszty na ich zakup
ewidencjonujemy w kolumnie 13 PKPiR.

W

YJAŚNIENIA DOTYCZĄCE TREŚCI LEKCJI

W trakcie pisania kursu nie udało mi się, niestety, uniknąć paru niezręczności stylistycznych,
czy niedostatecznego wyjaśnienia pewnej kwestii. Chciałbym teraz omówić te przypadki.

W lekcji 2 popełniłem niezręczność stylistyczną, pisząc:

„Koszty uboczne zakupu występują przy zakupach wykorzystywanych w działalności gospo-
darczej. Dotyczy to w szczególności kosztów transportu, załadunku, wyładunku oraz ubez-
pieczenia w drodze. Wysokość kosztów ubocznych ma wpływ na cenę nabycia, którą jest
cena zakupu powiększona o koszty uboczne.

Do kosztów ubocznych zakupu nie zaliczamy przy imporcie cła, podatku akcyzowego, podat-
ku importowego, opłat wyrównawczych i opłat celnych dodatkowych, ponieważ według defi-
nicji zawartej w rozporządzeniu PKPiR zwiększają one cenę zakupu. Koszty te ewidencjonuje
się w kolumnie 11.”

W drugim akapicie wymieniłem składniki ceny niezaliczające się do kosztów ubocznych zaku-
pu i zastosowałem w drugim zdaniu podmiot domyślny – czyli: koszty uboczne zakupu. Tym-
czasem w takiej formie zdanie jest w istocie wewnętrznie sprzeczne. Powinno być:

„Koszty uboczne zakupu występują przy zakupach wykorzystywanych w działalności gospo-
darczej. Dotyczy to w szczególności kosztów transportu, załadunku, wyładunku oraz ubez-
pieczenia w drodze. Wysokość kosztów ubocznych ma wpływ na cenę nabycia, którą jest
cena zakupu powiększona o koszty uboczne. Koszty te ewidencjonuje się w kolumnie 11.

Do kosztów ubocznych zakupu nie zaliczamy przy imporcie cła, podatku akcyzowego, podat-
ku importowego, opłat wyrównawczych i opłat celnych dodatkowych, ponieważ według defi-
nicji zawartej w rozporządzeniu PKPiR zwiększają one cenę zakupu.”

W rozdziale dotyczącym ustalenia wyniku finansowego dotyczącego środka trwałego
przytoczyłem art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stano-
wi, że „(…) w pozostałych przypadkach dochodem lub stratą jest różnica między przychodem
z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji (…) powiększona o sumę
odpisów amortyzacyjnych”.

W przykładzie do tego rozdziału pokazałem działanie, które należy wykonać w celu ustalenia
dochodu lub straty:

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

1

1

przychód (90 000 zł) – koszt (380 000 zł – 120 000 zł = 260 000 zł) = dochód/strata
(-170 000 zł).

Jak słusznie zwrócił uwagę jeden z Uczestników kursu, przykład pokazujący wprost przepis
powinien wyglądać następująco:

(90 000 zł – 380 000 zł) + 120 000 zł = -170 000 zł.

W przykładzie zastosowałem skrót myślowy. Wynik jest ten sam, ale zobrazowanie niewła-
ściwe – za co przepraszam.

Jeden z Uczestników kursu zgłosił zastrzeżenie do lekcji 6, a konkretnie do pytania 3
w teście do tej lekcji. Pytanie i zastrzeżenia brzmiały następująco:

„3. Przedsiębiorca, który ze względu na trudności z płynnością część wynagrodzenia pracow-
ników wypłacił im w naturze – w towarach handlowych, powinien skorygować koszt zakupu
towarów w kolumnie 10 PKPiR o:

a) cenę zakupu tych towarów, uprzednio zaewidencjonowaną w kolumnie 10
b) przeciętną cenę towarów, stosowanych wobec innych odbiorców
c) nie powinien korygować tej kwoty, a o wartość przekazanych towarów pomniejszyć wpi-
saną do kosztów kwotę wynagrodzenia.

Jako właściwa odpowiedź została wskazana odpowiedź a).

W uzasadnieniu prawidłowości odpowiedzi a) zostało wskazane: Zmianę przeznaczenia towa-
rów handlowych należy odnotować w PKPiR. Prawidłowym sposobem postępowania będzie
zapis w kolumnie 10 ze znakiem (-) kwoty, odpowiadającej wartości przekazanych pracowni-
kom towarów w cenie zakupu, którą uprzednio zaksięgowaliśmy jako koszt zakupu towarów.

Mam jednak co do tego pewne wątpliwości.

W lekcji 6 zostało bowiem wskazane, że «jeżeli przedmiotem świadczenia w naturze są rze-
czy lub usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy, ich wartość ustala
się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców…». Dalej zostało wska-
zane, że «dowodem potwierdzającym wypłatę takich świadczeń będą listy płac lub inne do-
wody, na których pracownik potwierdzi odbiór wynagrodzenia» oraz że «jeśli koszt nabycia
rzeczy przekazanych pracownikowi w ramach wypłaty wynagrodzenia w naturze został
uprzednio ujęty w kosztach uzyskania, przedsiębiorca musi dokonać odpowiednich zapisów
korygujących ze znakiem minus». «Dowodem dokumentującym korektę będzie ten sam do-
wód, którym udokumentujemy wypłatę świadczeń w naturze».

Zatem w punkcie dotyczącym wynagrodzeń w naturze nie ma żadnej informacji o zmianie
przeznaczenia towarów handlowych. Jest tylko informacja o konieczności dokonania zapisów

Zrozumieć PKPiR – lekcja 16

podatki

.biz

St

ro

n

a

1

2

korygujących. Nie ma również żadnej informacji o tym, w jakiej wartości zapis korygujący
powinien być dokonany.

Moim zdaniem, jeśli dokumentem potwierdzającym wypłatę takich świadczeń jest lista płac,
na której pracownik potwierdzi odbiór wynagrodzenia, to będzie na nim wykazana, zgodnie
z przepisem, wartość według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców.
Na liście płac nie ma więc możliwości wykazania innej wartości tych towarów (według cen
zakupów). Jeśli ta sama lista płac jest dokumentem, na podstawie którego przedsiębiorca
dokona zapisów korygujących, to jedyną wartością będzie wartość według przeciętnej ceny
towarów, a nie według cen zakupów.

Niemożliwe jest więc dokonanie zapisów korygujących na podstawie listy płac. Powinien być
raczej wystawiony inny dokument wewnętrzny. W przeciwnym wypadku zapis w PKPiR nie
będzie zgodny z danymi wykazanymi na liście płac. (…)”.

Muszę przyznać Uczestnikowi rację – niewystarczająco omówiłem kwestię świadczeń w natu-
rze i „rozdzielność” pomiędzy ustaleniem kwoty korekty kosztów w odpowiedniej kolumnie
i kwoty wartości świadczenia pracowniczego. Uczestnik świetnie to wyłożył w swoim liście.

„Wypłacając” świadczenie w towarze, musimy zastosować metodę wyceny tego towaru
omówioną w ustawie o pdof, czyli zastosować przeciętne ceny, które stosujemy dla odbior-
ców. Oczywiście tak ustalona wartość świadczenia, którą będziemy ewidencjonować w ko-
lumnie 12 jako wynagrodzenie, przewyższy wartość, o którą musimy skorygować koszty za-
kupu towaru (nigdy nie stosujemy przeciętnych cen dla odbiorców, które są takie same jak
ceny zakupu – działalność wtedy nie miałaby sensu ekonomicznego). Dlatego też dla udo-
kumentowania (uzasadnienia) konieczności korekty posłużymy się dowodem wewnętrznym,
w którym wyliczymy wartość korekty kosztu, przywołując odpowiednie ceny zakupu. Innym
dowodem udokumentujemy wartość świadczenia dla pracownika – np. kolejny dowód we-
wnętrzny, na którym wskażemy metodę wyceny świadczenia i samo wyliczenie, w połączeniu
z listą płac. Warto jednak wspomnieć, że wszystkie te dowody będą ze sobą w pewien spo-
sób powiązane i będą mogły służyć jako dowody pomocnicze.

Muszę przyznać, że pytanie, o którym mowa w zastrzeżeniach, było dość nieprzyjemne –
mówi się w nim bowiem o jednej kwestii, która ma pośredni wpływ na inną – stąd przyjmuję
zastrzeżenia Czytelnika i w kolejnej edycji kursu skoryguję brzmienie zarówno lekcji, jak
i pytania.

Serdecznie zachęcam Uczestników kursu do nadsyłania swoich pytań na mój adres e-mail:

[e-mail]

.

Dziękuję za wspólną pracę, życzę ogromnych sukcesów i serdecznie pozdrawiam.

Romuald Gabrysz