Opóźnienie rozwoju mowy a alalia/niedokształcenie mowy o typie afazji

Rodzaj czynnika

różnicującego

Proste opóźnienie rozwoju

mowy

Alalia, niedokształcenie mowy o typie

afazji

Łatwość postępowania
objawów
(najważniejsze
kryterium różnicujące)

Do 5. roku życia – opóźnienie
rozwoju mowy zrównuje się z
poziomem mowy rówieśników.

Zaburzenia mowy utrzymują się długo,
często są trwałe.

Rozwój motoryczny

Może być opóźniony.

Często występuje ogólna niezręczność
ruchowa.

Rozwój innych funkcji
psychomotorycznych

Nie obserwuje się zaburzeń
koordynacji wzrokowo-ruchowej i
ujmowania stosunków
przestrzennych ani żadnych
objawów niespecyficznych, które
można by bezpośrednio wiązać z
występującym opóźnieniem
rozwoju mowy. U dzieci tych nie
ma żadnych zmian anatomicznych
czy psychoneurologicznych, które
można by uznać za przyczynę
wolniejszego tempa rozwoju
mowy.

Mogą wystąpić zaburzenia myślenia, uwagi,
pamięci, motywacji; często występują
zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej
i ujmowania stosunków przestrzennych.

Rodzaj czynników
wywołujących
opóźnienia rozwoju
mowy

Czynniki społeczne
(środowiskowe) lub biologiczne
(uwarunkowania genetyczne).

Czynniki biologiczne, natomiast czynniki
środowiskowe i uwarunkowania społeczne
to czynniki podtrzymujące.

Podstawa, na której
kształtuje się mowa

Mowa, kształtując się na
prawidłowej podstawie, pojawia
się później i wolniej niż zwykle.

Mowa od początku kształtuje się na
patologicznej podstawie.

Patogeneza

Opóźnione dojrzewanie OUN
prowadzące do opóźnienia
rozwoju mowy.

Niedorozwój OUN lub wcześnie nabyte
uszkodzenie mózgu wywołują różne objawy
zaburzeń rozwoju mowy.

Objawy zaburzeń
rozwoju mowy

Najczęściej są to zaburzenia
mowy czynnej przy prawidłowo
rozwijającej się mowie biernej,
przemijające wraz wiekiem.

Przy zaburzeniach wrodzonych zaburzenia
mieszane (ekspresyjno-percepcyjne) rozwój
zdolności językowych jest powolny i mowa
zazwyczaj nie osiąga normalnego poziomu.
Przy uszkodzeniach okołoporodowych i w
1. roku życia mogą wystąpić zaburzenia
ekspresyjne lub/i percepcyjne.

Rokowania

Występujące opóźnienie rozwoju
mowy nie wywołuje większych
konsekwencji dla jej dalszego
rozwoju. Ustępuje samoistnie ok.
5. roku życia (bez pomocy
specjalistycznej).

Opóźnienie rozwoju mowy zazwyczaj jest
duże (zaburzenia wrodzone) i zostawia
konsekwencje w postaci długo
utrzymujących się zaburzeń językowych
oraz innych problemów dodatkowych. W
przypadku zaburzeń nabytych po urodzeniu
się dziecka opóźnienie może szybko się
wyrównać i nie zostawić poważniejszych
konsekwencji.